Ataşehir Memorial Tıp Merkezi Göz Hastalıkları Bölümü Uzmanları, göz ile ilgili en çok merak edilen ‘Presbiyopi, miyopi, hipermetropi ve astigmatzima gibi gözün kırma kusurları hakkında bilgi veriyor: Göz bir optik sistemdir. Gözün kırıcı sistemleri dediğimiz korneanın ve merceğin kırıcılığı sayesinde görüntü gözde odaklanabilmektedir. 5m den uzaktaki bir cisme bakarken cismin gözde odaklanması tam görme merkezinde ise emetropiden yani gözlüğe ihtiyaç duymadan net görebilen normal bir gözden bahsediyor oluruz. Normal bir göz daha yakındaki cisimleri odaklayabilmek için ek bir kırıcılığa ihtiyaç duyar. Uyum dediğimiz bu refleks göz merceğinin kırıcılığını arttırmasıyla gerçekleşir. 35cm deki bir cismin net odaklanabilmesi için merceğin kırıcılığının 3 numara artması gerekir. Bu refleks 40 yaşına kadar sorunsuz çalışır.
Presbiyopi
Uyum refleksinin bozulması durumudur. Presbiyop bir göz uzağı net gördüğü gözlükle yakını göremez. Uyum refleksi genellikle 40 yaşlarında zayıflamaya başlar. Uzağı net gören gözler presbiyopi çağına gelince yakın için zorlanmaya başlar ve ek bir kırıcılığa ihtiyaç hissederler. Bu ihtiyaç yakın gözlükleriyle karşılanır. Eldeki yazıyı daha uzaktan ve ışıklı ortamda okumaya çalışmak ve okurken çabuk yorulma presbiyopinin ana göstergeleridir. Presbiyopi başlamış kişilerin bozulan uyum refleksini telafi için beyin merceğin kırıcılığını arttırabilmek için olağanüstü çalışır. Yakın gözlük kullanmama israrı böyle durumlarda başağrılarına sebep olabilir. Yakın gözlük kullanmaya başlayan kişiler birden konforlarının artığını hissederler. Ama artık eskiden olduğu gibi yakını göremediklerini fark edince de yakın gözlüğünü numaralarını arttırdığı için suçlarlar. 60 yaşından sonra uyum refleksi biter ve uzak yakın arasındaki gözlük farkı 3 numaraya çıkar. Katarakt ameliyatı olmuş bir göz de uyum refleksini tamamen kaybetmiş olduğundan hasta 3 numara presbiyop olur. Miyop gözler zaten normalden fazla kırıcı olduklarından yakına bakarken merceğin ek kırıcılığına ihtiyaçları yoktur. Miyoplar presbiyopi çağında gözlüklerini çıkartınca yakını görebilirler . Presbiyopi yakın gözlüğü ile düzeltilir. Yakın gözlük numarası hastanın uzak gözlük numarası ile birlikte yaşına bağlıdır. Hem uzak hem yakında gözlük kullananlar ikisini birarada ihtiva eden progresif gözlük kullanmayı tercih edebilirler. Bifokal ve multifokal lensler presbiyopi çağında da gözlük yaşam sunabilir. Presbiyopi cerrahisi laserle ve cerrahi yöntemlerle denenmektedir.
Miyopi
Miyopi Latince'de kısık göz anlamına gelir. Miyop kişiler gözlerini kısarak net görmeye çalışırlar. Gözlerini kısarak bakan çocuktan myopi açısından şüphelenmek gerekir. Miyopi kırıcılığı fazla olan göz demektir. Korneanın ya da lensin normalden daha fazla kırıcı veya gözün ön-arka çapının normalden daha uzun olması nedeniyle göze gelen görüntü görme merkezine ulaşamadan odaklanmış olur. Miyoplar uzağı net göremezler bu yüzden gözün kırıcılığını azaltan (-) numaralı cam veya lens ihtiyacı duyarlar. Korneanın eğimi ve kırıcılığı bir yaştan sonra hep aynı kalacağından myopinin ilerlemesi genellikle gözün boyunun uzamasına bağlıdır. Gözün uzaması anatomik bir durum olduğundan, çok okuma, çok bilgisayara bakma, hep gözlük takma, daha düşük numaralı gözlük takma , lens takma gibi durumlar miyopinin artmasına veya durmasına etkili olamaz. İki çeşit miyopluk vardır. Basit miyopi 20li yaşlardan sonra fazla ilerleme göstermeyen ve görme derecesi gözlükle tam olan miyopluktur ki miyopların çoğunluğu böyledir. Dejeneratif miyopi ise gözün sürekli uzamasıyla numarası hep yükselen, uzama nedeniyle görme merkezinde tahribat oluşan ve ideal gözlükle dahi net görmeye ulaşılamayan miyopluktur. Yüksek miyop anne-babanın çocuğunda dejeneratif myopi ihtimali vardır.
Hipermetropi
Myopinin tam tersine gözün normalden daha az kırıcı olması sonucu oluşur. Korneanın normalden düz ya da gözün normalden kısa olması gözü daha az kırıcı yani hipermetrop yapar. Hipermetrop göz gençlik çağlarında gözün merceğinin ilave kırıcılığının desteğiyle uzağı net görebilirken yakını görmekte zorlanır. 40 yaşından sonra ise hipermetrop gözler hem uzakta hem yakında gözlüğe daha fazla ihtiyaç duyarlar. Hipermetrop gözlerde kırıcılığı arttıran + numaralı camlar kullanılır.
Astigmatizma
Astigmatizma gözün yatay ve dikeydeki kırıcılıklarının farklı olması durumudur. Göz yatayda belirli bir kırıcılığa sahipken dikeyde farklı numaradadır. Yatay kırıcılık normalken dikey kırıcılık fazlaysa miyopik astigmatizma, dikey kırıcılık azsa hipermetropik astigmatizmadan bahsederiz. Her iki aksta da fazla kırıcılık mevcutsa kombine miyop ve astigmattan, her iki aksta da kırıcılık azsa kombine hipermetropik astigmattan bahsederiz. Bir aks fazla bir aks az kırıcıysa mixt astigmatizma mevcuttur. Korneanın lekeleri de astigmatizmaya neden olabilir. Bazı kataraktlar astigmatizma yaratabilir. Katarakt ameliyatından sonra da astigmatizma gelişebilir. Astigmat gözlükten başka gaz geçirgen veya yumuşak torik lenslerle de düzeltilebilir. Astigmatın sürekli artması normal değildir,tetkik yapmak gerekir: korneanın dikleşme ve incelme hastalığı olan keratokonus hastalığında astigmat ve miyopi sürekli artar. Kornea cok incelip delinme asamasina gelmeden cerrahi uygulanmalidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 13 Ekim 2023
Yayınlanma Tarihi: 30 Nisan 2009
