Beyin Anevrizması Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Beyin anevrizması, damar duvarının zayıflaması veya hasar görmesi nedeniyle dışarı doğru şişerek bir çıkıntı oluşturmasıyla meydana gelir. Beyin anevrizmasına yüksek tansiyon, sigara ve ileri yaş neden olabilir. Beyin anevrizması herhangi bir belirti göstermezse, genellikle ömür boyu fark edilemeyebilir. Belirtiler ortaya çıkarsa ya da anevrizmanın yırtılmasını destekleyen faktörler varsa erken tanı ve tedavi hayati önem taşır. Memorial Şişli Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Gülşah Öztürk Özlük, beyin anevrizması nedenleri ve belirtileri hakkında bilgi verdi.

Beyin anevrizması nedir?

Beyin damarlarının duvarında ortaya çıkan anormal şişkinlik ya da balonlaşma durumudur. Damar duvarı sağlamlığını ve elastikiyetini kaybedip damar dışa doğru şiştiğinde meydana gelmektedir. Anevrizmanın duvarındaki bu anormal bölge yırtılarak beyin kanamasına da yol açabilir. Sıklıkla beyin ve beyni kaplayan ince doku arasındaki subaraknoid mesafe içerisine kanama olur.

Beyin anevrizması nedenleri nelerdir?

Beyin anevrizmasının nedenleri çoğunlukla bilinmemektedir, ancak bazı durumlar riski artırabilir. İleri yaş, yüksek tansiyon, sigara, madde kullanımı özellikle kokain, ağır alkol tüketimi ve bazı enfeksiyonlarda sık görülme sıklığı artabilir. Bazen de kafa travmasından sonra oluşabilir.

Doğuştan itibaren var olan bazı hastalıklarda beyin anevrizma riski artmaktadır.

1. Kalıtsal bağ dokusu bozuklukları (Ehlers-Danlos sendromu); damar duvarlarını zayıflatır.
2. Polikistik böbrek hastalığı; yüksek tansiyona neden olabilir.
3. Aile öyküsü; özellikle birinci dereceden yakınında beyin anevrizma öyküsü varsa risk mevcuttur.

Beyin anevrizması belirtileri nelerdir?

Anevrizmalar genellikle herhangi bir belirtiye neden olmadıkları için fark edilmezler. Buna "asemptomatik" anevrizma denir. Bir anevrizma yırtıldığında tehlikeli hale gelir. Yırtılmış bir anevrizma ciddi yaşam tehdidi içerir ve acil tıbbi tedavi gerektirir. Ani, şiddetli bir baş ağrısı tipik bulgusudur ve genellikle şimdiye kadar yaşanan "en kötü baş ağrısı" olarak tanımlanır. Baş ağrısının yanında; mide bulantısı, boyun ağrısı, bulanık görme, ışığa duyarlılık, nöbet, düşük göz kapağı, bilinç kaybı ve bilinç bulanıklığı olabilir. Bazı durumlarda, anevrizma az miktarda kan sızdırabilir ve sonuçta sadece şiddetli baş ağrısı gözlenebilir. Sızıntıyı takiben daha ciddi yırtılmalar gözlenebilir. Yırtılmamış anevrizmalar genellikle belirti vermezler, bu nedenle büyük boyutta bir anevrizmaya sahip olunsa bile anlaşılamayabilir. Patlamamış anevrizma tespiti sıklıkla başka nedenle yapılan görüntüleme tetkikleri ile tesadüfen ortaya çıkar. Bazen bulunduğu bölgede yaptığı bası nedeniyle ortaya çıkan bulgular gözlenebilir.

Beyin anevrizması nasıl teşhis edilir?

Kanamamış anevrizma tespiti sıklıkla başka nedenle yapılan görüntüleme tetkikleri ile tesadüfen ortaya çıkmaktadır. Yırtılmış bir anevrizmadan şüphelenildiğinde öncelikle beyin bilgisayarlı tomografisi (BT) çekilir ve sızmış bir kanın varlığı araştırılır. Eğer subaraknoid mesafede kan gözlenirse damardan ilaç verilerek Beyin BT anjiografi ile damar içi boyanarak anevrizma varlığı araştırılır. Tomografi çekildiğinde kan gözlenmezse ve bulgularınız beyin anevrizma kanamasını destekliyorsa belden beyin omurilik suyundan örnek alınarak beyin kanaması varlığı araştırılır. Manyetik rezonans (MR) görüntüleme; beyin içerisini ayrıntılı gösteren tanı esnasında yardımcı olabilecek metodlardan biridir; MR anjiografi anevrizma varlığını saptayabilir.

Bu yöntemler yeterli olmazsa serebral anjiografi uygulanabilir; bu yöntemle beyin damarlarının içerisi direk atardamar aracılığı ile boyanarak anevrizma varlığı araştırılır.

Beyin anevrizmasının tedavi yöntemleri nelerdir?

Günümüzde kanamış beyin anevrizması için 2 tedavi yöntemi vardır.

1. Cerrahi klipleme; anevrizma boynu klipleyerek kapatılır. Kafatasının bir bölümü kaldırılarak beyne pencere açılır. Beyin anevrizmasının içerisine kan akışını durdurmak amaçlı anevrizma boynuna metal bir klips yerleştirilir.
2. Endovasküler tedavi; cerrahi girişime göre daha az invaziv bir işlem olup genellikle bilekten ya da kasıktan bir atardamara kateter yerleştirilerek damar içi boyama ile beyin anevrizmasına ulaşır. Sonrasında anevrizmayı damar içerisinden farklı yöntem kombinasyonları ile tedavi edebilir.

Yırtılmamış bir beyin anevrizmasının tedavisi bazı durumlarda uygun olabilir ve gelecekte bir kanamayı önleyebilir.

Beyin anevrizması hakkında sık sorulan sorular

Beyin anevrizma hastalarının dikkat etmesi gerekenler nelerdir?

Beyin anevrizmasının yırtılma riski çok yüksek değilse ve hastada herhangi bir belirti yoksa mutlaka bir tedavi gerekli değildir fakat düzenli kontrol altında olunmalıdır. Her şeyden önce anevrizmanın yeri ve genel sağlık durumu bu kararda önemli rol oynamaktadır. Beyin anevrizması hastalarının damar sağlığını koruması önemlidir. Bu sebeple; sigara içilmemeli, fazla kilo alınmamalı, uzman hekimin önerdiği egzersizler düzenli olarak yapılmalıdır. Yüksek tansiyonu varsa hastanın kontrol altında tutulması önemlidir. Hastanın beyin anevrizmasının yırtılma riski var ise gerekli olan girişimsel ya da cerrahi tedaviler uzman hekimler tarafından belirlenip uygulanmalıdır.

Beyin anevrizması ameliyatı riskleri nelerdir?

Cerrahi klipleme ve endovasküler tedavi beyin anevrizması tedavisinde kullanılan tedavilerdir. Her iki işlem için, beyinde kanama veya beyne giden kan akışının kaybı gibi potansiyel riskler bulunmaktadır.

Beyin anevrizması ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Anevrizma ameliyatından sonra belirli aralıklarla kontrol muayeneleri gereklidir. Risk faktörlerini azaltmak gerekir; özellikle tansiyon kontrol altında olmalı, sigara kullanımı bırakılmalı ve düzenli egzersiz yapılmalıdır. Stresten ve stres yaratan aktivitelerden uzak durulmalıdır.

Beyin anevrizması genetik midir?

Bazı doğumsal hastalıklarda anevrizma riski yüksektir.

1. Kalıtsal bağ dokusu bozuklukları (Ehlers-Danlos sendromu); damar duvarlarını zayıflatır
2. Polikistik böbrek hastalığı; yüksek tansiyona neden olabilir
3. Aile öyküsü; özellikle birinci dereceden yakınında beyin anevrizma öyküsü varsa risk mevcuttur.

Beyin anevrizması tekrarlar mı?

Risk faktörleri devam ettiği sürece anevrizma yeniden oluşabilir. Anevrizma teşhis edildikten sonra risk faktörlerini ortadan kaldırmak için yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Sigara kullanımı bırakılmalı, yüksek tansiyon kontrol altına alınmalı, sağlıklı ve dengeli beslenilmeli, düzenli egzersiz yapılmalı ve kilo kontrolü sağlanmalıdır.