Yüz felci nedir? Yüz felci tedavisi

Beyinde yüz kaslarına giden sinir hücrelerinin gövdesinde hasarlanma veya yüzdeki kasların ana sinirinin çeşitli nedenlerden dolayı hasar görmesi sonucu gerçekleşen yüz felci yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir hastalık. İlk belirtiler görüldüğünde hızlıca tanı sürecinin gerçekleşmesi ve tedaviye başlanması gereken hastalıkta tedaviler kişiden kişiye ya da sorunun oluş nedenine göre değişiklik gösterebiliyor.

Yüz felci nedir?

Yüz felci, yüz kaslarının bir kısmının veya tamamının hareket ettirilememesidir. Yüze gelen sinir liflerinin etkilenmesi sonucu, yüzün mimik kaslarında hareket kaybı oluşmaktadır. Her yaşta görülebilen bu sağlık sorununda; hasta kaşını kaldıramaz, gözünü kapatamaz ve ağzını hareket ettiremez. Yüz felcinde fasiyal sinirin hasar görmesi nedeniyle yüz mimik kaslarında hareket gelişir. Bu durum tıpta fasiyal paralizi olarak adlandırılır.

Yüz felci belirtileri nelerdir?

Yüz felcinin birçok belirtisi vardır. Belirtiler, nedenlere bağlı olarak kişiden kişiye değişebilir. Genel anlamda belirtiler arasında tek taraflı yüz felci, göz kırpmada, mimiklerde kontrol kaybı, azalan gözyaşı, ağızda sarkma, etkilenen bölgede tat kaybı, yüz kaslarında seğirme, yeme ve içme zorluğu, kulakta ağrı, çene bölgesinde ağrı, etraftaki seslere duyarlılık, baş ağrısı. Ancak genel inmeye bağlı da yüz felci gelebilir. Burada da bilinç değişikliği, kafa karışıklığı, baş dönmesi, görme sorunları, denge problemleri, epileptik nöbetler, kol ya da bacaklarda güçsüzlük ek belirtiler olabilir. İnmeye bağlı olan yüz felcinde göz kırpma, alın kırışması gibi yetenekler kaybolmaz. İnme ve normal yüz felci belirtilerini ayırt etmek çok önemlidir. Yüz felci belirtileri görüldüğü sırada hastaların acilen sağlık kuruluşuna götürülmesi çok önemlidir.

Yüz felci neden olur?

Yüz felcine sebep olan en önemli şey Bell paralizisidir. Bu durumda yüzün tek bir tarafındaki kaslar etkilenir ve ani ortaya çıkar. Altta tümör ya da kaf travması gibi bir neden yoktur. Fasiyal sinirin hasarlanmasıyla olduğu tahmin edilir. Ancak inmenin neden olduğu yüz felci daha ciddi bir durumdur. Oksijen eksikliği, beyin hücrelerinde aşırı basınç oluşması, yüz yaralanması, baş-boyun tümörleri, orta kulak enfeksiyonu, lyme hastalığı, MS, Guillain Barre sendromu, bazı cerrahi nedenler, doğum travması inmenin oluşturduğu yüz felci nedenleri arasındadır. Yüz felci, bazen kulak-boğaz enfeksiyonlarından hemen sonra da ortaya çıkmaktadır. Soğuk ve ayaz, kulağın arkasındaki kemiğin içinde ödem yani sıvı birikmesine ve iltihaplanmaya neden olmaktadır. Bu duruma ‘bell paralizisi’ adı verilir. Özellikle şiddetli kulak ağrısı, yüz felcinin habercisi olabilmektedir. Sadece yüz bölgesinin değil, kulağın arkasındaki kemiğin de korunması yüz felci riskini azaltır. Soğuk havalarda kalın giymek, kaşkol veya eldiven kullanmak bedeni korurken, yüz bölgesi için bu durum farklıdır. Yüz bölgesi direkt olarak havayla temas ettiğinden dışarıdan gelen herhangi bir müdahaleye karşı daha hassastır. Bu nedenle yüz felci en çok soğuk havayı sever ve kendini iyi koruyamayan kişileri seçer. Yaz aylarında ise klimanın ya da farklı serinleticilerin yanlış kullanımına bağlı olarak görülür. Yüz felci bir anda ortaya çıkabildiği gibi enfeksiyonlar ve travmalara bağlı olarak da oluşabilir.

Yüz felci tanısı nasıl konulur?

Nöroloji uzmanı tarafından iyi bir nörolojik muayene yapılıp, iyi bir anamnez alınır. Muayenede hastanın göz kırpma, gülümseme, kaş çatma, alın kırıştırma, kaş kaldırma gibi mimikler yapması istenir ve bu kas hareketleri değerlendirilir. Bunun yanında elektromiyografi, MRG ve BT görüntüleme testleriyle kan testleri yapılır. Tetkiklerle yüz felcinin nedeni saptanabilir.

Yüz felci tedavisi nasıl yapılır?

Yüz felcinin tedavisi nedenine göre değişmektedir. Yüz felci, altta yatan nedenler belirlendikten sonra bunlara bağlı özel tedaviler ile ortadan kaldırılmaya çalışılır. Soruna yol açan sebeplere ilave bulgular da gözlenebilir. Tüm bu değerlendirmenin ardından tedavi programı da şekillenir. Aniden oluşan yüz felcinde hastaya, ilk günlerde yüksek doz kortizon tedavisi uygulanır. Daha sonra kortizonun dozu yavaş yavaş azaltılarak tedavi tamamlanır. İlaç tedavisi, yüzdeki sinirin hasar durumuna göre belirlenir. Yüz felcinin oluşumuna, enfeksiyon ve travma gibi nedenler yol açmışsa, tedavi şekli farklılaşır. Hastanın, diyabet gibi kronik bir hastalığı bulunuyorsa yine bu hasta grubuna özel tedavi programı uygulanır. Sinir hasarı fazla olan ve erken dönemde teşhis edilmemiş hastalarda bu süre uzayabilir. Hiç iyileşmeme durumu, toplumda yüzde 1-2 oranında görülebilir. Eğer hasta altı ay içinde iyileşmezse, estetik operasyonlar devreye girebilir. Eğer inme kaynaklı bir yüz felci oluşmuşsa öncelikle inme tedavisi yapılır. İnme pıhtı kaynaklıysa ve yeni olmuşsa pıhtı çözücü yöntemler uygulanır. Eğer inme uzun zaman önce oluşmuşsa daha fazla hasar riskini azaltmak için ilaç tedavileri uygulanır.

Yüz felcinde gözler etkilenebilir. Göz kırpma durumu etkilendiğinde kornea kurur. Gözün nemli yapısını korumak önemlidir. Bu açıdan hastalar göz hekimine de yönlendirilebilir.  Farklı nedenlerden kaynaklı yüz felcinde ameliyat uygulanabilir. Bu ameliyatlarda hasarlı sinirler, kaslar onarılır. Veya tümör varsa çıkarılır. Bazı kişilerde inmeye ek kas hareketlerinde kontrolsüzlük yaşanabilir. Bu kaslara geçici felç için botoks enjeksiyonları ve fizik tedavi uygulanabilir.

Yüz felci hakkında sık sorulan sorulan 

Klima kullanımı yüz felcine neden olur mu?

Klimanın dikkatli kullanılması yüz felci için bir etkenin ortadan kaldırılmasını sağlayabilir. Yazın arabada veya ofiste, terliyken klima ve rüzgara direkt maruziyetten kaçınmalıdır. Ani sıcak değişimleri, yüz sinirinde ödem oluşumuna ve yüz felcine neden olmaktadır.

Duş almak yüz felcine yol açar mı?

Duş aldıktan sonra klimalı bir ortama girilecekse, saçlar ve yüz iyice kurutulmalıdır. Islak saçla dışarı çıkılmamalıdır. Duş aldıktan sonra arabaya binilecekse arabanın camları açık tutulmamalıdır.

Araba kliması yüz felci yapar mı?

Arabada klima kullanılacaksa önce dolaylı soğutma yapılmalıdır. Yani klima çalıştırılmadan önce arabanın kapıları ve camları bir süre açık tutularak ortam soğutması yapıldıktan sonra klima kullanımına geçilmelidir. Bu aşamadan sonra araç kliması rüzgarına, özellikle yüz bölgesinin maruz kalması önlenmelidir.

Vantilatör yüz felci yapar mı?

Doğru kullanılmayan vantilatörden yüze gelen rüzgar da, klima da yüz felcine sebep olabilir.

Kışın yüz felcinden korunmak için ne yapmalı?

Kış aylarında soğuğun fazla hissedildiği saatlerde dışarıya mümkün olduğunca çıkmamak gerekmektedir. Yüzün direkt olarak rüzgar veya cereyanda kalmamasına özen gösterilmelidir. Ayrıca banyo sonrası hemen dışarı çıkılmamalıdır. Özellikle saçlar ıslak bırakılmamalı ve iyice kuruduğundan emin olunduktan sonra sokağa çıkılmalıdır.  Aşırı soğuk hava ve ayazdan korunabilmek için kar maskesi, bere gibi aksesuarlar kullanılmalı ya da kapüşonlu montlar tercih edilmelidir. Kaşkol veya atkıyla boyun ve yüz bölgesinin büyük bir kısmı da korunmalıdır.

Yüz felci nükseder mi?

Yüz felci nadir de olsa tekrar edebilir. Eğer yüz felci tekrarlıyorsa, başka bir hastalık veya risk faktörünün olup olmadığı tespit edilmelidir. Yüz felcinin tekrar etme olasılığı yüzde 5 - 15 civarında olup altta yatan hastalıklara ve risk faktörlerine göre değişkenlik göstermektedir.

Yüz felci egzersizleri faydalı mı?

Yüz kasları için yapılan masaj ve egzersizler, tedaviyi büyük ölçüde hızlandırır. Yüz felci egzersizi yüzün farklı bölümleri açısından farklılık gösterir. Ağız çevresi için ağız, burun çevresi için burun, göz çevresi için göz, alın çevresi için alın açısından egzersizler nöroloji ve fizik tedavi uzmanlarınca önerilecektir. Fizik ve Tedavi uzmanlarına sorularak, hastanın durumuna göre hastalara kaşın kaldırılması, gözün sıkılması, ıslık çalma, balon şişirme, sakız çiğneme gibi egzersizlerin gün içinde yapılması önerilir.

Yüz felci kalıcı mıdır?

Yüz felci, birkaç saat veya gün içerisinde maksimum seviyeye ulaşır. Yüz felcinin kalıcı olmaması için ilk 24 saat önemlidir. Her hastalıkta olduğu gibi yüz felcinde de erken teşhis ve tedavi önem taşır. Bu nedenle yüz felci belirtileri fark edildiği anda bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Yüz felci nasıl geçer?

Yüz felcinin nedenine göre uygulanacak tedaviler yüz felcinin geçmesini sağlamaktadır.

Yüz felci iyileşme belirtileri nelerdir?

Yüz felci iyileşme belirtileri ve süreci kişiden kişiye, yüz sinirinin harabiyetine ve yüz felcinin oluşma nedenine göre değişiklik gösterir.

Yüz felci kaç güne geçer?

Hafif durumlardaki yüz felcinde düzelme birkaç gün kadar sürede düzelebilir. Ancak ağır türlerde birkaç ay veya daha fazla sürede düzelme beklenebilir.

Hafif yüz felci kaç günde düzelir?

Hafif vakalarda ve erken teşhiste genellikle düzelme bir kaç gün gibi kısa bir sürede oldukça hızlı gerçekleşebilir.

Yüz felci nasıl belli olur?

Yüzde ağrı, baş ağrısı ve baş dönmesi, kulak ağrısı, kulak çınlaması, sese karşı hassasiyet, konuşma zorluğu, salyayı tutamama, mimik yapmakta, göz hareketlerinde zorlanma gibi belirtilerle belli olur.

Yüz felci için hangi doktora gitmek gerekir?

Yüz felci için sağlık kuruluşlarının öncelikle nöroloji bölümü doktorlarına başvurmak gerekir. Yüz felcinin nedeni nöroloji uzmanı tarafından belirlendikten sonra gerekli birimlere hasta yönlendirilebilir.

Stres yüz felci yapar mı?

Stres, ani oluşan gerginlikler nedeniyle vücudun savunma sistemi olumsuz etkilenebilir. Stresle birlikte yüze vuran soğuk, ıslak saçla dışarı çıkılması, ani sıcaklık değişimleri, geçirilen bir grip bile yüz felci adayı olunmasına sebebiyet verebilir.

Sigara yüz felci yapar mı?

Sigara içmek özellikle solunum yollarını olumsuz etkiler. Sigara içen kişilerde grip, sinüzit, orta kulak iltihabı ve yüz felci sorunlarının daha sık görüldüğü bilinmektedir.

Yüz felci kaç yaşında çıkar?

Yüz felci her yaş grubunda çıkabilmektedir. Çocukluk çağından erişkin yaş grubuna kadar her yaşta görülebilir.

Yüz felci tek taraflı mı olur?

Yüz felci tek taraflı olabildiği gibi nadiren iki taraflı da gerçekleşebilir. Kişide risk faktörleri devam ettiği sürece yüz felci tekrarlayabilir.

Kantaron yağı yüz felci üzerinde etkili mi?

Kantaron yağı da dahil olmak üzere yüz felcinde bitkisel tedavilerin etkileri olmamaktadır. Uzman doktora sormadan bu tür yöntemler denenmemelidir.

Yüz felci geçirenler ne yememeli?

Yüz felcinin özel bir beslenme yöntemi yoktur. Nöroloji uzmanları bu konuda gereken bilgiyi verecektir.

Yüz felci geçiren banyo yapabilir mi?

Yüz felci geçirenler banyo yapabilir ancak banyo sonrası dikkat edilmesi gerekenler saçların iyice kurutulması, banyo sonrası klima veya rüzgara maruz kalınmaması gerekir. Dışarı çıkılacaksa yüz ve baş, boyun, kulak çevresinin korunması gerekmektedir.

Yüz felci sıcak uygulama yaparak düzelir mi?

Bu tür yöntemler uzman doktora sormadan uygulanmamalıdır. Yarar ve hasar dengeleri gözetilerek bu tür yöntemleri uzmana sormak doğru olandır.

Çocuklarda yüz felci görülür mü?

Yüz felci sadece yetişkinlerin geçirdiği bir rahatsızlık değildir. Yüz felcinden çocuklar da etkilenmektedir. Yüz felci çocuklarda daha büyük etkiler bırakabilmektedir.

Yüz felci sınıflandırılması nasıl yapılır?

Yüz felci üç derecede sınıflandırılabilir. Birinci derecede fasiyal sinir sersemlemiş olur, kısa sürede normale döner. İkinci derecede fasiyal sinirde zedelenme vardır ama sinirin dış kısmı sağlamdır. Birkaç ay içinde iyileşme belirtisi gösterir. Üçüncü derecede ise fasiyal sinirde ciddi derecede zedelenme vardır, iyileşme yavaştır, bazen cerrahi yöntemlere başvurulabilir.

Yüz felci insanları nasıl etkiler?

Yüz felcinin belirtileri çoğunlukla görsel olarak düşünülse de, geçiren kişiyi psikolojik olarak da etkiler. Ayrıca gözün açık kalması durumunda uyumada zorlanma, buna bağlı olarak da sosyal hayatta bazı olumsuzluklar olabilir. Hastanın yaşam kalitesini düşüren bir sorundur. Psikolojik etkilenmede kişilerde endişe çıkabilir. Bu nedenle psikoterapi de alınması uygun olabilir.

Kalıcı yüz felci olur mu?

Kalıcı yüz felci tedaviye rağmen bazı yüz fonksiyonlarının geri gelmemesi olarak tanımlanabilir. Bu durumda plastik cerrahi yöntemleri çeşitli kaslar ve tendonlar üzerinde çalışarak kısmen bazı fonksiyonları geri getirebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.