Allerji Nedir?

Bu hastalıklar arasında öncelikli olarak sayılması gerekenler;

• Alerjik astım
• Alerjik rinit - sinüzit(Saman nezlesi)
• Alerjik göz nezlesi
• Ürtiker ve egzama gibi allerjik deri hastalıkları
• Gıdalara bağlı allerjik reaksiyonlar
• İlaçlara bağlı alerjik reaksiyonlar.
• Arı ve böcek sokmalarına bağlı alerjik reaksiyonlarlardır.

Teknoloji Gelişimi İle Artan Allerji

Medeniyet hastalığı da denilen alerjilerin, kentleşme ve teknoloji arttıkça daha da yoğunlaştığını gözlemekteyiz. Kişilerin kapalı ve dar alanlarda topluca bulunmaları açık sahada çalışmaktan ofis ortamında çalışmaya geçiş, ofislerde kullanılan havalnadırma ve ısıtma sistemleri, halı döşemeler, sigara alışkanlığının yayılması, katkı maddesi içeren hazır gıdaların tüketilmesi, ev içinde kedi, köpek, kuş gibi hayvanların beslenmesindeki artış, yaşamımıza giren kimyasal maddelerin artışı gibi nedenlerle alerjik hastalıklar kentlerde daha sık görülmektedir.

Kapalı Ofis Ortamlarında Çalışanlar Risk Altında

Alerjik hastalıklardan özellikle alerjik nezle ve alerjik astım için ofis ortamları risk taşımaktadır. Binanın yapımında kullanılan malzemeler, kapalı ortamda içilen sigara, bilgisayar tozları, klimalarda kolonize olan mikroorganizmalar ve tozlar alerjik bünyeli kişilerde alerjinin tetiklenmesi ve ortaya çıkmasına neden olabilir.

Alerjik cilt hastalıkları yönünden ofislerde kullanılan karbon ve fotokopi kağıtları, boya, mürekkep gibi malzemeler önemlidir.

Dolayısıyla, alerjik hastalıklar bir meslek hastalığı şeklinde ortaya çıkabilir.

Genetik Geçiş

Alerjik hastalıklar genetik geçişlidir.Genetik olarak alerjik duyarlılığı olan kişilerde çevresel bir takım faktörlerin tetiklemesiyle alerjik hastalıklar ortaya çıkmaktadır.

Hangi meslekler risklidir?

• Çiftçiler
• Biyolojik alanlarda çalışanlar(Laborant, kimyager, deterjan sanayinde çalışanlar)
• Tozlu işlerde çalışanlar (Marangoz, keresteci, fırın çalışanları )
• Boyacılar, plastik endüstrisinde çalışanlar, kuaförler.
• Lastik eldiven kullanan sağlık ve temizlik personeli

Astım nedir?

Astım akciğerlere hava taşıyan hava yollarının aşırı duyarlı olması ve çevresel birtakım etkenlerle hava yollarının daralması şeklinde tanımlayabileceğimiz genellikle alerjik olan kronik bir hastalıktır.Hava yollarının daralması sonucu nefes darlığına yol açar.

Astımlı hastada belirtiler nelerdir?

- Öksürük: Özellikle gece uykudan uyandıran veya sabaha karşı olan kuru ve kriz halinde gelen öksürükler üzerinde durulmalıdır.

Soğuk algınlığı ile ortaya çıkan öksürükler 10 günden fazla sürerse antibiotik ile rahatlamazsa ve hasta "her üşütmenin göğsüne indiğini" söylerse mutlaka astımdan şüphelenilmelidir.

• Göğüste tıkanıklık hissi
• Göğüste hırıltı
• Soluk alıp verirken ıslık sesi
• Nefes darlığı

Astımı Tetikleyen Faktörler

Normal insanlarda herhangi bir etki yapmayan bir takım etkenler astımlı veya alerjik bünyeli kişileri etkilemektedir.Burada genetik olarak allerjiye yatkınlık söz konusudur.Allerjiye yatkın kişilerde çevresel faktörler hastalığı ortaya çıkarmakta ve krizleri başlatmaktadır. Bunlara tetiği çeken faktörler diyoruz.

• Mevsimler önemli: Bazı allerjenlerin mevsimlerle ilişkili olduğu ve bazı mevsimlerde yoğunluğunun arttığı bilinmektedir. Örneğin ilkbahar mevsiminde yoğunluğu artan polenler alerjik astımı tetikleyen en önemli faktörlerdendir.
• Ev tozu akarları
• Hamam böceği
• Tüylü hayvanlar
• Solunum yolu enfeksiyonları
• Sigara dumanı
• Sisli ve kirli hava
• Stres
• Ağır koku, sprey, temizlik malzemeleri, boya
• Egzoz gazları
• Gıdalardaki katkı maddeleri
• Egzersiz
• Soğuk ve kuru hava

Allerjik bünyeli kişiler nelere dikkat etmelidir?

• Krizleri başlatılabilecek alerjiye tetikleyecek etkenlerden uzak durmak çok önemlidir.
• Polenlerin arttığı dönemlerde, ev içinde kapı ve pencereler kapalı tutulmalıdır.
• Ev içinde sigara içilmemeli
• Polenlerin yoğun olduğu mevsimlerde dışarıda giyilen giysiler havalandırılıp silkelenerek elbise dolabına kaldırılmalı.
• Polenler ile artan şiddetli krizler oluyorsa ilkbaharda olabildiğince uzun süre dışarıda ve polenlerin yoğun olduğu yerlerde bulunmamak.
• Evde hayvan beslenmemeli
• Evde spray, kokulu deterjan, parfüm kullanılmamalı.
• Sentetik yatak malzemeleri kullanılmalı.
• Çarşaflar yatak örtüleri çok sıcak suyla yıkanmalı ve güneşte kurutulmalı.
• Yatak odasında kilim halıkumaş mobilya bulundurmamalı
• Badana, boya, cila, böcek ilaçlama işleri astımlı hasta dışarıda iken yapılmalı.
• Ev içi iyi havalandırılmalı.
• Ev içinde çamaşır kurutulmamalı.

Tedavi nasıl olmalı?

Alerjik hastalıklar ve astımın mucizevi bir tedavi yöntemi yoktur.Çünkü bu hastalıklar genetik geçişlidir. Ancak erken teşhis ve iyi bir tedavi ile tamamen kontrol altına alınabilen hastalıklardır. Tedavi ile tamamen normal normal bir yaşam sürdürelebilirler. Normal günlük aktiviteleri yaptıkları gibi çeşitli spor ve egzersizleri de rahat yapabilirler.

Tedavide sprey şeklinde rahatlatıcı ve krizleri önleyici ilaçlar kullanmaktaıyz.

Astım ilaçlarının etkisiz kaldığı veya yan etkilerinin sorun oluşturduğu durumlarda aşı tedavisi uygulanabilir.

Astımlı Hasta Ne Zaman Doktora Başvurmalı

• Öksürük, hırıltı, göğüste sıkışma hissi gibi şikayetler haftada bir kezden daha sık tekrarlıyorsa
• Şikayetler gece uykudan uyandırıyorsa
• Konuşmakta zorluk varsa
• Dudak ve tırnaklarda morarma varsa
• Yürümede zorluk varsa
• Kalpte çarpıntı, nabızda hızlanma varsa
• Soğuk algınlığı ile ortaya çıkan öksürükler kriz halinde, kuru öksürük olarak 10 günden fazla sürüyor ve her üşütme göğsüne iniyorsa
• Allerjik hastalıklar gerekli korunma önlemleri alınmadıkça ve allerjenlerden sakınılmadıkça giderek artış gösterebilen hastalıklardır.Bu nedenle erken teşhis çok önemlidir.
• Astım teşhisi için can yakıcı işlemlerin hiçbiri gerekmez.Muayene ve solunum fonksiyon testleri dediğimiz nefes üfleme şeklinde yapılan testler ile kolayca tanısı konulur. Allerjik deri testleri de allerjenin tesbiti açısından önemlidir.
• Erken teşhis astım için çok önemlidir.Geri dönüşü olmayan durumların ortaya çıkmaması için zamanında teşhis ve tedavi gerekir.
• Astım tedavisinde kullanılan ilaçların bağımlılık yapması veya ciğeri kurutması gibi bir durum kesinlikle söz konusu değildir.Sprey şeklinde olan ilaçlar tüm dünyada kullanılan ve güvenli ilaçlardır.

Solunum fonksiyon testleri nedir?

Solunum sistemine ait şikayetleri olan kişilerde akciğer fonksiyonlarının objektif olarak ölçümünü sağlayan testlerdir.

Astım kronik bronşit, amfizem gibi akciğer hastalıklarının teşhisi, ağırlık derecelerinin saptanması ve takibi için son derece önemli testlerdir.

Spirometri denilen cihazlarla yapılır.Hasta spirometrenin ağızlığını sıkıca dudakları arasına alıp, çok derin bir nefes ile akciğerlerini şişirdikten sonra hızla ve kuvvetle üfler.Elde edilen bulgularla hava yollarında darlık olup olmadığı akciğer kapasitesi hakkında önemli bilgiler edinilir.

Sigara içen kişilerde de akciğer fonksiyonlarında oluşan hasarın saptanmasında değerli testlerdir.

Allerji testleri nedir niçin yapılır?

Allerjik hastalıkların tanı ve tedavisinde alerjiye yol açan allerjenlerin saptanması ve buna göre korunma önlemleri alınması önemlidir.

Alerji testleri deride ve kanda olmak üzere iki şekilde yapılabilir.

Deriye yapılan uygulamada testler kolun dirsekten itibaren iç kısmına tatbik edilir. Derideki reaksiyon 15-20 dakika sonra değerlendirilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.