Göz kapağı iltihabı (Blefarit) nedir? Göz kapağı iltihabına ne iyi gelir?

Göz kapağı iltihabı (Blefarit) nedir?

Blefarit, göz kapaklarının iltihaplanmasına denir. Her yaştan insanı etkileyebilen blefarit, küçük çocuklarda ve 50 yaşın üzerindeki kişilerde, yağlı bir cilde sahip kişilerde daha sık ortaya çıkma eğilimindedir. Blefarit genellikle kronik bir durumdur yani sıklıkla tekrarlayabilir. Blefariti önlemek veya tekrarlanmaması için izlenecek en iyi yol, göz kapağında bakteri, biyofilm ve akar oluşumunu durdurmak için göz kapaklarını günlük olarak temizlemektir.

Göz kapağı iltihabı (blefarit) çeşitleri nelerdir?

Göz kapaklarının ve kirpiklerin arkasında birkaç bez bulunur. Meibomian bezleri, meibum adı verilen ve gözün yüzeyine yayılan (göz kırpma yoluyla) ve gözyaşlarının buharlaşmasını yavaşlatan yağlı bir madde salgılar. Gözyaşı salgılayan bezler de göz kapaklarının arkasında bulunur.

Blefarit, kirpikler arasında "yağlı pulların" varlığı ve vücudun bağışıklık tepkisinden (artan kan akışı) kaynaklanan kirpiklerin etrafındaki kapakta kızarıklık ile tanımlanır. Bazen küçük damarlar genişler ve fark edilir hale gelir. (telanjiektazi) Meibomian bezinin işlev bozukluğu, göz kapağının önünde veya arkasında blefarite neden olabilir. Blefarit, akut (genellikle ani başlangıçlı) veya kronik (devam eden) olarak ortaya çıkabilir.

Hastalık ön blefarit ve arka blefarit olmak üzere 2’ye ayrılır.

Ön blefarit kirpik çizgisi boyunca göz kapağının önünde ve dışında bulunur. Enflamasyona en yaygın olarak staphylococcus ve seboreik dermatit gibi bakteriler neden olur. Ön blefarit özetle şunlardan kaynaklanabilir:

• Kepek (Seboreik dermatit): Kepek dökülmesi göz kapaklarını tahriş edebilir ve iltihaplanmaya neden olabilir.
• Rosacea: Rosacea, göz kapakları da dahil olmak üzere yüzdeki cilt iltihabına neden olur.
• Kuru göz: Kuru gözyaşı kanalları bakteri direncini değiştirerek enfeksiyona neden olabilir.
• Kirpikleri etkileyen alerjiler: Kontakt lens solüsyonu, göz damlası veya makyaj malzemeleri tahrişe neden olabilir.
• Sedef hastalığı
• Kirpiklerde bitler veya akarlar (Demodicosis): Kirpik folikülleri ve bezleri demodex akarları veya bitleri ile tıkanır. Bir çalışmada, kronik blefarit hastalarının yüzde 30'unda demodex akarları olduğu saptanmıştı.

Arka blefarit, göz küresine temas eden göz kapağının iç nemli kısmında bulunur. Arka blefarit şunlardan kaynaklanabilir:

• Göz kapağındaki yağ (meibomian) bezlerinin işlev bozukluğu: 
• Akne rozasea
• Kafa derisi kepek (seboreik dermatit)
• Alerji

Göz kapağı iltihabı (Blefarit) belirtileri nelerdir?

En sık rastlanan blefarit türünde, göz kapaklarında kızarıklık ve şişlik; kirpik diplerinde ise kabuklanma görülür. Bu kabuklar kalınlaştıkça çapak oluşur. Bu durum sabahları gözkapaklarının birbirine yapışmasına neden olur.

 Göz kapağı iltihabı belirtileri özetle şöyledir:

• Tahriş olmuş göz kapakları
• Kirpik diplerine yapışan pullar
• Göz kapaklarında yanma hissi
• Göz kapaklarının kabuklanması, kaşınması ve şişmesi
• Kirpiklerde ve göz kapağı köşelerinde kabuklanma.
• Bulanık görmek
• Çok göz kırpmak
• Göz kırpıldığında gözde kum veya toz varmış gibi hissetme
• Işığa duyarlı olmak

Blefarit nasıl teşhis edilir?

Blefarit pek çok koşuldan kaynaklanabileceğinden teşhis edilmesi zor bir sağlık sorunudur. Bu hastalık için herhangi bir test mevcut değildir.

Doktor, hastaya aşağıdakilere benzer sorular sorabilir:

• Göz kapaklarının kabuklanması, kaşınması gibi belirtiler her gün oluyor mu?
• Belirtileriniz sabahları mı yoksa günün ilerleyen saatlerinde mi daha şiddetli?
• Kontakt lens kullanıyor muydunuz?
• Son zamanlarda kozmetik markalarını değiştirdiniz mi?
• Son zamanlarda sabun veya şampuan markalarını değiştirdiniz mi?
• Göz kapağınızdaki şikayetlere iyi gelen bir şey var mı?
• Şikayetlerinizi daha da kötüleştiren bir faktör var mı?
• Daha önce bir göz ameliyatı veya göz yaralanması geçirdiniz mi?
• Başka hastalıklarınız veya durumlarınız var mı?

Dış göz kapağı muayenesi: Göz kapaklarının görünümü ve kızarıklık, akıntı ve şişliklerin yoğunluğu göz kapağı iltihabının tipini ve şiddetini belirlemeye yardımcı olacaktır.

Deşarj kültürleri: Laboratuvara gönderilen bir göz kapağı salgısı çubuğu, ne tür bakterilerin mevcut olduğu ve hangi miktarda olduğu dahil olmak üzere birçok soruya yanıt verebilir.

Gözyaşı testi: Gözyaşı testiyle, göz kuruluğunun blefarit oluşumuna etkisi olup olmadığı saptanabilir.

Kirpik muayenesi: Kirpikleri mikroskop altında değerlendirmek akarları tespit edebilir.

Göz kapağı biyopsisi: Aşırı şişliğin meydana geldiği nadir durumlarda cilt kanserini veya diğer anormal hücreleri ekarte etmek için biyopsi gerektirebilir. Biyopsi tipi, test edilen alanın konumuna göre belirlenir. Göz doktoru, göz kapağını lokal anestezi ile uyuşturacaktır. Daha sonra mikroskop altında incelenecek hücre örneği almak için bir iğne biyopsisi kullanılır.

Göz kapağı kenarlarının görünümüne göre blefarit tipi belirlenebilir. Blerafitin farklı türleri ve belirtileri aşağıdaki gibidir:

Stafilokokal blefarit hastalarında sıklıkla hafif yapışkan göz kapakları, kalınlaşmış kapak kenarları görünür.

Seboreik blefarit hastalarında kirpik diplerinde yağlı pullar ve göz kapaklarında hafif kızarıklık vardır.

Ülseratif blefarit hastalarında kirpiklerin çevresinde keçeleşmiş, sert kabuklar bulunur. Kabukların çıkarılması, sızan ve kanayan küçük yaralar bırakır. Bu hastalarda ayrıca kirpik kaybı, göz kapaklarının ön kenarlarında bozulma ve kronik yırtılmalar olabilir. Şiddetli vakalarda kornea (göz küresinin şeffaf ön kaplaması) iltihaplanır.

Meibomian blefarit hastalarında göz kapaklarındaki yağ bezlerinin tıkanması, gözyaşı kalitesinin düşük olması ve göz kapaklarının astarında kızarıklık vardır.

Blefaritin olası komplikasyonları nelerdir?

Blefarit tedavi edilmediği takdirde kornea sorunları da dahil olmak üzere önemli olabilecek daha ciddi göz rahatsızlıklarına yol açabilir.

Komplikasyonlar şunları içerir:

Şalazyon, meibomian kisti: Şalazyon, küçük, ağrısız bir göz kapağı şişmesidir.

Kornea ülseri (keratit): Korneada ülseri, uzun süreli enfeksiyon veya göz kapağı şişmesinden kaynaklanabilir.

Kirpik sorunları: Kronik blefarit nedeniyle kirpikler dökülebilir, garip yönlerde uzayabilir veya rengi açılabilir.

Pembe göz: Bazı blefarit türleri kronik pembe göze dönüşebilir.

Arpacık: Kirpiklerin yakınında kırmızı, ağrılı bir göz kapağı yumrusudur.

Göz kapağı iltihabı (Blefarit) nasıl tedavi edilir?

Göz kapaklarında oluşan iltihaplanmaların tedavisinde geç kalınmamalıdır. Zira blefarit tedavi edilmediği durumlarda arpacık, şalazyon, kornea ülserleri gibi bazı komplikasyonlara yol açabilir.

Blefarit genellikle kronik bir sorundur. Yani bir kez geliştiğinde tekrarlayan ataklara neden olabilir. Blefaritin kesin bir tedavisi olmasa da günlük bir göz kapağı temizleme rutini oluşturmak semptomları kontrol etmeye yardımcı olabilir. Evde göz kapağı masajları faydalı olmasına karşın, daha etkili bir blefarit tedavisi için sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.

Doktorunuz bir enfeksiyondan şüphelenirse, antibiyotik merhem reçete edebilir. Doktor şişmeyi azaltmak için steroid göz damlası da reçete edebilir.

Ayrıca seboreik dermatit, rosacea gibi altta yatan farklı sağlık problemlerinden kaynaklı olarak ortaya çıkan göz kapağı iltihaplanmalarında öncelikle bu hastalıklara yönelik tedavi uygulanmalıdır.

Blefarit için kişisel bakım yöntemleri nelerdir? Göz kapağı iltihabına ne iyi gelir?

Göz sağlığı için Blefaritli kısmı temiz tutmak ve kişisel hijyen çok önemlidir. Özellikle göz makyajını temizlemeden uyumak bu rahatsızlığa neden olabilir. Özenli ve dikkatli davranılmadığı takdirde hafif vakaları bile tam olarak tedavi etmek son derece güçleşebilir veya tedavi bittikten sonra aynı şikayetler baş gösterebilir.

Göz kapakları düzenli olarak temizlenmelidir. Ilık ve ıslak kompresle kabuklar yumuşatılırsa daha iyi sonuç alınır. Küçük ve temiz bir havlunun sıcak suyla ıslatılıp sıkıldıktan sonra 5-10 dakika göz kapaklarının üzerinde tutulması faydalıdır. Havlu soğudukça sıcak suyla tekrar ıslatılarak sıcak kalması sağlanabilir. Sıcak tedavisinin ardından havluya az miktarda göz yakmayan bir bebek şampuanı dökülüp yatay hareketlere kaşların, gözkapaklarının ve kirpik diplerinin temizlenmesi gerekir. Oluşmuş tüm kabuklar temizlendikten sonra şampuan uygulanan bölge durulanmalıdır. Bu işlemin özellikle sabah kalkar kalkmaz yapılması ve günde birkaç kez tekrarlanması önemlidir. Bazı durumlarda sıcak kompresin ardından, şampuan uygulamasından önce parmak uçlarıyla kirpik diplerine dairesel hareketlerle masaj yapılması da yararlıdır.

Öte yandan, omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir diyet veya omega-3 yağ asitleri içeren takviyeler, rosacea ile ilişkili blefarite yardımcı olabilir. Omega-3 yağ asitleri somon, ton balığı, alabalık, keten tohumu ve ceviz gibi gıdalarda bulunur.

Göz kapağı iltihabı olan kişiler kontakt lens kullanabilir mi?

Kontakt lens kullanan kişilerde blefarit gelişirse, blefarit başarıyla tedavi edilene kadar kontak lensler kullanılmamalıdır. Zira göz kapağı iltihabı ile temas etmek, lenslere bakteri ve diğer kalıntıların yapışmasına ve pembe göz veya diğer ciddi göz hastalıklarına neden olabilir.

Blefarit kaşın altındaki ciltte şişmeye neden olur mu?

Blefarit yalnızca kapak kenarı boyunca şişliğe değil kaşın altındaki yumuşak dokunun şişmesine de neden olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.