Yükleniyor
Mide, yutulan yiyecekleri depolamak için genişleten, bazı vitamin ve minerallerin emilimine yardımcı olan bir organdır. Mide yiyecekler sıvı hale gelir. Sıvı hale gelmiş yiyecekler ince bağırsaklara hareket eder ve oradan da diğer sindirim aşamalarına devam edilir. Tüm bu süreç dikkate alındığında mide ağrısı da, yemek borusunun sonu ile ince bağırsağın başlangıcı arasında yer alan, karnın sol üst kısmında içi boş, kaslı organda ortaya çıkan rahatsızlık hissidir.
Mide ağrısının en yaygın nedenleri, kahve, çay, alkol ve gazlı içecekler gibi asit veya kafein oranı yüksek içecek tüketimi, yağlı, tuzlu ve baharatlı yiyecekler yemek, fazla veya hızlı beslenmek, laktoz intoleransı, reflü ile gastrit gibi mide rahatsızlıkları, stres ve sigaradır.
Mide ağrısına sebep olan genel mide rahatsızlıklarının nedenleri şöyle sıralanabilir:
Baharatlı ve acı yiyeceklerin içindeki kapsaisin bileşeni mideyi tahriş edip, kramplara ve hassas bağırsak sendromu gibi sorunlara neden olabilir. Bu da mide ağrılarını beraberinde getirir.
Gastrit mide astarının tahriş olup, şişmesi ve dolayısıylası ile iltihaplanması ile sonuçlanan bir rahatsızlıktır. Reflü ise mide asidinin boğazdan yukarıya geri gelmesidir. Her iki durumda mide ağrısına sebebiyet verir.
Kahve ve çay kafein içerir. Kafein sindirim sisteminde kasılmalara neden olan, ayrıca daha fazla mide asidi üretimini tetikleyerek mide asidini arttırabilen bir maddedir.
Herhangi bir gıdayı veya içeceği çok fazla ve hızlı bir şekilde tüketmek midenin bunları sindirmesini zorlaştırır, bu da hazımsızlığa bağlı mide ağrılarına sebep olabilir.
Stres anında hormonlar ve nörotransmiterler vücutta salınır. Bu salınım bağırsak ve mideyi sıkabilir ya da hassas bakteri dengesini etkiler. Bu durumda gastrointestinal sorunlara sebebiyet verir.
Alkol, asit reflü olarak bilinen asidin mideden boğaza geri yükselmesi ve mide ekşimesine neden olur. Ayrıca ince bağırsakta ve kolonda ki alkol, anti-enflamatuar aktiviteye sahip bakterileri tüketebilir, bu da bağırsak hasarı ile sonuçlanır. Sigara ise mide ekşimesi ve peptik ülser gibi yaygın rahatsızlıkların sebeplerindendir.
Laktoz intoleransında mide ağrısı yaygın semptomlardan biridir. Bakteriler vücutta sindirilmeden bırakılan laktozu fermente eder ve bu da gaza neden olur.
Ülserler midede kanamaya ve yara oluşumuna neden olabilir. Bu da mide ağrısına neden olur.
H. pylori bakterisi mide ve ince bağırsağın koruyucu zarına zarar verebilir. Bu bakteri aynı zamanda mide asidinin açık bir yara (ülser) oluşturmasına da neden olur.
Gastroenterit, ishal ve kusmaya neden olan çok yaygın bir durumdur. Gastroenterit , sindirim sisteminin enfeksiyon ve iltihaplanması ile ile meydana gelir, tipik semptomlarından biride mide ve karın kramplarıdır.
Kanser, mide girişini veya ince bağırsak girişini tıkayabileceği için, tüketilen yiyeceklerin doğru şekilde sindirilmesini engelleyen tıkanıklık sonucu midede ağrı meydana gelir.
Gıda zehirlenmesi; zehirli, kontamine veya bozulmuş yiyeceklerin yenmesi sonucunda ortaya çıkar, kusmaya ve ishale neden olur. Gıda zehirlenmesi genellikle aşağıdaki üç faktörden biri tarafından tetiklenir:
1. Bakteriler: Salmonella, ciddi gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenidir, gıda zehirlenmesine yol açan diğer bakteriler arasında da E.coli, listeria, Campylobacter ve C. botulinum bulunur.
2. Parazitler: Gıda zehirlenmesine neden olan en yaygın parazit, genellikle kedi kumunda bulunan toksoplazmadır. Parazitler bağırsakta yıllarca fark edilmeyebilir; ancak bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler ve hamile kadınlar risk altındadır.
3. Virüsler: Gıda zehirlenmesine neden olan virüslerden bazıları norovirüs, sapovirüs, rotavirüs ve astrovirüstür.
Mide de yaşanan ağrı her zaman mide ile ilgili değildir. Yaşanan ağrının yeri bazen sebebini de verir. İşte mide ağrısını yaşadığınız noktaya göre, muhtemel sebepleri.
Mide ağrısı sağ üst tarafta yaşanıyorsa: Safra taşları, kolesistit, mide ülseri, duodenum ülseri, hepatit
Üst orta: Mide ekşimesi / hazımsızlık, mide fıtığı, epigastrik herni, mide ülseri, duodenum ülseri, hepatit
Sol üst: Fonksiyonel dispepsi, mide ülseri, gastrit, pankreatit
Sağ orta: Böbrek taşları, böbrek enfeksiyonu, iltihaplı bağırsak hastalığı, kabızlık
Orta merkez: Göbek fıtığı, apandisit, mide ülseri, iltihaplı bağırsak hastalığı, pankreatit
Orta sol: Böbrek taşları, böbrek enfeksiyonu, iltihaplı bağırsak hastalığı, kabızlık
Sağ alt: Apandisit, iltihaplı bağırsak hastalığı, kabızlık, pelvik ağrı
Alt merkez: Mesane enfeksiyonu, prostatit, iltihaplı bağırsak hastalığı, kasık fıtığı, pelvik ağrı
Sol alt: Kabızlık, divertikülit, irritabl bağırsak sendromu, inflamatuar bağırsak hastalığı, pelvik ağrı, kasık fıtığı
Bu şema, ağrının konumuna bağlı olarak sahip olabileceğiniz karın ağrısı türlerini de göstermektedir.
Özellikle geceleri ve aç karnına yaşanan mide ağrısı belirtileri şu semptomlar ile ortaya çıkar:
Sıcak su torbası veya sıcak banyo ile ağrıyan yere sıcak kompres, bolca su ve berrak sıvı tüketmek, kraker, pirinç, elma püresi, muz ve yoğurt gibi hafif yiyecekler yemek, yatıştırıcı etkisi olan papatya ya da nane çayı içmek mideye iyi gelerek, mide ağrısını durdurmaya yardım eder. Ayrıca mide ağrısına neden olan kahve, çay ve alkolde sınırlandırılmalıdır.
Uygulandığında mide rahatsızlıklarına bağlı mide ağrısı şikayetlerini ortadan kaldıran doğal yöntemler şunlardır:
Mide rahatsızlığı bulunan kişiler ağrıyı hafifletmek ya da ortadan kaldırmak için zencefil içeren takviyeler ya da zencefil çayı içmeyi deneyebilirler. Ayrıca tüketilen yiyeceklerdeki proteinleri parçalayarak, sindirim ve emilimini kolaylaştıran papain enzimi içeren papatya, mide ülseri ve bağırsak parazitlerini ortadan kaldırmaya yardım eder.
Mideye sıcak su torbasının uygulanması ya da banyoya girerek mideye doğru sıcak su tutulması kasları gevşeterek, yaşanan kramp veya ağrıyı kesecektir.
Özellikle faydalı bakteriler ve probiyotik içermesi sebebiyle, yoğurt tüketmek mide ağrılarına iyi gelir.
Vücut, besinleri yiyecek ve içeceklerden sağlıklı bir şekilde emebilmek için suya ihtiyaç duyar. Vücudu susuz bırakmak sindirimi zorlaştırır ve bu da mide rahatsızlıklarına bağlı ağrıların ortaya çıkmasına neden olur. Ayrıca su, mide ekşimesine de iyi geldiği için ekşime kaynaklı yanma ve ağrı hissini alır.
Lifli ve hafif karbonhidratlı gıdalar daha kolay tolere edilebilir yiyeceklerdir. Lifli gıdalar da bağırsak hareketlerini düzenleyip, mide ağrısına neden olan sindirim sorunlarını ortadan kaldırmaya yardımcı olacağı için bunlara sindirim ve mide rahatsızlıklarına bağlı ağrıları gidermeye yardım ederler.
Hazımsızlık ve mide ülserini engellemek için kullanılan meyan kökü, mide asidinden korumak için mukus üretimini artırarak mide ağrısı ve rahatsızlığını yatıştırabilir. Ayrıca yine mide ağrısının bir başka nedeni olan asit reflüsünü de gidermeye yardım eder. Fesleğen yaprakları anti-inflamatuar özelliklere sahip linoleik asit içeriği ile gaz kaynaklı ortaya çıkan mide ağrıları için faydalıdır.
Elma sirkesi içerisinde bulunan asitler nişasta sindirimini azaltmaya yardımcı olur. Bu nişastanın bağırsaklara ulaşmasını kolaylaştırır ve bağırsakta yararlı bakterilerin kalmasına etki eder. 1 yemek kaşığı elma sirkesini 1 bardak suda seyrelterek kullanabilirsiniz.
Karbonat mide asidini azaltarak mide ekşimesi ve hazımsızlığı azaltmaya yardımcı olur. Yarım çay kaşığı karbonatı, 1 bardak su ile karıştırarak tüketebilirsiniz.
Vücudun yatay pozisyonda olduğu anlarda midede yer alan asidin hareket etmesi mide yanmasını beraberinde getirebilir. Bu nedenle eğer mideniz ağrıyorsa ağrınız hafifleyene veya tamamen geçene kadar yatay pozisyonda uzanmamaya dikkat edilmelidir.
NOT: Mide ağrısının öyküsü önemli bir sağlık sorunununa dayanıyorsa doğal tedavi yöntemlerindense tıbbi müdahele gereken tedavi ihtiyacının söz konusu olabileceğini unutmayın. Bu yüzden hastanelerin gastroentroloji birimine görünerek, arkasında ki nedenini öğrenmeyi ihmal etmeyin.
Mide ağrısının arkasında herhangi ciddi sağlık problemi bulunmuyorsa beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivitelere dikkat ederek önleyici tedbirler almak mümkündür:
Geçmeyen mide ağrısı şikayetleri ile doktora başvuran hastaların öncelikle hastalık öyküsü dinlenir ve ayrıntılı bir muayene ve tetkik süreci gerçekleştirilir. Gerekirse endoskopisi yöntemi ile mide ağrısının nedeni belirlenerek uygun bir tedavi planlaması gerçekleştirilir.
Zencefil, ıhlamur ve papatya gibi bitki rahatlatıcı etkisi bulunan bitki çayları, karbonatlı su ve elma sirkesi gibi asidikler, bol su tüketmek ve mideye sıcak su uygulamak ağrı sebeplerini önleyerek mide ağrılarını durdurur.
Kabızlık şikayeti yaşayanlar çok sık mide ağrısına maruz kalabilir. Kabızlık, diğer adıyla konstipasyon, bağırsak hareketlerinin yavaş olması sebebiyle üç günde bir ya da seyrek sayıda dışkılama durumuna verilen isimdir.
Şişkinlik, ishal veya kabızlığın eşlik ettiği düşük "kramplı" mide ağrısı irritabl bağırsak sendromunun (IBS) belirtileri olabilir.
Karnın sol alt bölgesindeki ağrı, kolonda tıkanabilen ve perfore olabilen küçük cepler olan divertiküliti işaret edebilir. Mide ağrısına yol açan diğer nedenler arasında da; obezite, H. pylori enfeksiyonu, fıtık, aşırı yeme, mide kanseri, mide tömörü, sigara ve alkol tüketimi, stres ve psikolojik hastalıklar, alerjik reaksiyonlar, düzensiz ve sağlıksız beslenme, hormonal değişikler bulunur.
Sıcak su torbası, zencefil, papatya veya nane çayı, su gibi sıvılar, elma, armut, muz gibi meyveler, yeşil fasulye, havuç ve brokoli gibi sebzeler mide ağrısına iyi gelerek, ağrıyı geçirmeye yardım eder.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 19 Ocak 2024
Yayınlanma Tarihi: 6 Ağustos 2023
Memorial Ataşehir Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü'nden Prof. Dr. Züleyha Akkan Çetinkaya, mide ağrısı ve mide yanmasının nedenleri hakkında bilgi veriyor.
2 yıl önce
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
