Yükleniyor

Stres Nedir? Neden Olur? Stres Nasıl Yönetilir?

Stres Nedir? Neden Olur? Stres Nasıl Yönetilir?

Günlük hayattaki bazı etkenler, iş hayatı, sosyal yaşantı ya da aile düzeni strese neden olarak zihinsel yorgunluğa neden olabilir. Vücut böyle durumlarda doğal bir tepki verir. İşte o doğal tepki olan stres kişiyi mutsuzluğa iterek çeşitli hastalıkları beraberinde getirebilir. Bu yüzden stresi yönetmek ve strese karşı önlem almak kişinin sağlığı açısından büyük önem taşır.

İçindekiler

Stres Nedir?

Stres, anlık olarak ortaya çıkan, tehlikede hissettiren veya mücadele gerektiren olay ya da düşünce sonucu oluşan endişenin yarattığı duygusal, zihinsel ve fiziksel tepkidir. Strese neden olan tehlike gerçek ya da gerçek olmayan bir endişeye dayanabilir.

Hayatımızda yaşadığımız gerginlik, zorluk ve sorunlara karşı oluşan doğal bir tepki olarak bilinen stres, herkesin yaşadığı bir durumdur. Bu tepki artış gösterdiğinde kişinin günlük yaşamını da etkileyebilir.

Stres Neden Olur?

İş değişikliği, taşınma, toplum önünde konuşma, bir etkinlik organize etme, üzücü bir olay ya da travma yaşamak stresi ortaya çıkarabilir. Stres uzun dönemde hem fiziksel hem de zihinsel olarak sağlığımızı etkiler. Tehdit algıladığımızda, endişe duyduğumuzda ya da korkmuş hissettiğimiz zaman vücutta kortizol ve adrenalin gibi stres hormonları harekete geçer. Stres şu durumlarda ortaya çıkabilir:

  • İş sırasında, işsizlik döneminde ya da emeklilikte baskı hissetmek
  • Aile ilişkilerinde zorluk, boşanma, evlilik
  • Mali sorunlar, borç para
  • Hastalık, yaralanma
  • Doğal afet nedeniyle travma yaşama
  • Tecavüz ya da bir suça tanıklık etmek
  • Askere gitmek
  • Başka şehre taşınma gibi durumlar strese neden olabilir.

Stres Belirtileri Nelerdir?

Yaşam koşulları içerisinde birçok duruma maruz kalarak stres yaşayabiliriz. Bazı kişiler bu yaşam döngüsü içerisinde strese girdiğinin farkına varmayabilir. Bu tip kişiler semptom göstermeden stresi yönetebilmektedir. Strese yanıt veren kişiler de ise duygusal, bedensel ve davranışsal belirtiler görülür. Stres belirtileri kişinin olaylara karşı verdiği tepki düzeyine ve süresine göre değişiklik gösterir.

Stresin kaynağı olan tehlike altında hissedildiğinde vücudun oluşturduğu “savaş ya da kaç” olarak bilinen kimyasal reaksiyon ile birlikte vücutta şu semptomlar ortaya çıkar:

  • Kalp atışının hızlanması
  • Nefes alış-verişinin artması ve nefes almada zorluk
  • Kas kasılması
  • Kan basıncının yükselmesi
  • Yorgunluk ve uyku problemleri
  • Baş ağrısı, baş dönmesi
  • Ellerin ve ayakların uyuşması
  • Gastrointestinal problemler (hazımsızlık, kabızlık, mide rahatsızlıkları, ishal)
  • Panik atak
  • Bağışıklık sisteminin zayıflaması
  • Baş dönmesi
  • Depresif olma hali
  • Cinsel isteksizlik
  • İştah azalması
  • Öfke patlamaları, asabiyet
  • Unutkanlık, odaklanmada güçlük

Strese Ne İyi Gelir?

Stresi kontrol altında tutarak olaylar karşısındaki tepkilerinizde ölçülü davranabilir, yaşanabilecek olumsuzluklara karşı önlem alabilirsiniz. Stresten kurtulma durumu kişiden kişiye farklılık gösterebilir. İnsanlarla iletişime geçerek sosyalleşmek, kitap okumak, yürüyüş yapmak, sevdiğiniz bir şarkıyı dinlemek, strese neden olan sorundan uzaklaşmak ve melisa, adaçayı, kediotu, papatya gibi bitki çayları sakinleştirici etki yarattıkları için strese iyi gelip, kontrol etmeye yardımcı olacaktır.

Strese karşı tüketebileceğiniz yatışmanızı sağlayacak bitki çayları şunlardır:

Adaçayı

Üst solunum yollarına karşı tüketilebilen adaçayı vücudun rahatlamasını da sağlayarak strese iyi gelir. Ayrıca yakılarak tütsü olarak da kullanılan adaçayının etraftaki kötü enerjiyi yok ettiğine inanılır.

Melisa çayı

Strese bağlı olarak ortaya çıkan uyku problemlerine karşı melisa çayı tüketilebilir. Uyku kalitesinin düzenlenmesiyle beraber stres hormonu seviyesi de azalacaktır.

Papatya çayı

Kan basıncını düzenleyen papatya çayı, zihnin rahatlamasını sağlayarak stres kaynaklı problemlerin azalmasını sağlar.

Passiflora

Çarkıfelek bitkisi olarak da bilinen passiflora sakinleştirici etkisiyle birlikte anksiyete bozukluğuna, strese ve gerginliğe karşı tüketilebilir.

Kediotu çayı

Stresli dönemlerinizde tüketebileceğiniz kediotu çayı, stresin neden olduğu migren, nefes darlığı gibi durumlara iyi gelerek psikolojik problemlerde kullanılır.

Stresin Neden Olabileceği Hastalıklar Nelerdir?

Stresin altında yatan neden ortaya çıkarılmadığında ya da tedavi edilmediğinde çeşitli rahatsızlıklara neden olabilir. Strese bağlı olarak bağışıklık sistemi zayıflabilir, sindirim sistemi problemleri görülebilir ve kronik yorgunluk ortaya çıkabilir. Bunlara bağlı olarak yüksek tansiyon, kalp hastalığı, obezite, depresyon, bağımlılık ve diyabet hastalığı stresin ortaya çıkarabileceği sorunlar arasında yer alır.

Stres Tedavisinde Neler Yapılır? Nasıl Başa Çıkılır?

Stres yaşamımızın her alanında ortaya çıkarak bizi etkileyebilir. Stres kontrol edilmediği durumlarda depresyon, stres bozukluğu ve anksiyete gibi tedavi gerektiren problemleri de beraberinde getirir. Bu durumlarda stresin neden olduğu problemi ortaya çıkarmak için psikiyatri bölümüne başvurmak ve ilaç tedavisi görmek gerekebilir. Bunun yanında tedavi gerektirmeyen stres ile başa çıkmak için bazı yöntemlerden yararlanabilirsiniz.

Stres Yönetimi Nedir?

Stres yönetimi, hayatınızda strese neden olan ve zorluklarla daha iyi başa çıkıp, daha dengeli ve sağlıklı bir yaşam sürmeyi sağlayan yardımcı olacak strateji ve teknikler olarak tanımlanabilir.

Stres Yönetimi Nasıl Yapılır? Stres Nasıl Yönetilir?

Stres kronik hale geldiğinde, vücuda zarar verebilir. Sağlık sorunlarının büyük çoğunluğu stresten kaynaklanır veya stresten etkilenir. Bu nedenle çeşitli hastalıklarla mücadele ederken zihin ve beden sağlığınıza destek vermek için çeşitli stres giderici yöntemlere sahip olmanız gerekir. Stresle başarılı bir şekilde başa çıkmak ve mevcut stresi yönetmek gerekir.

Vücudun gevşemesini sağlamak, stres kaynaklı oluşan adrenalini azaltıp stresi kontrol altına almaya yardımcı olacaktır. Vücudu gevşeten egzersizler ile birlikte stresi yönetmek için şunları uygulayabilirsiniz:

  • Genel olarak olumlu bir tutum sergileyerek, hayatta her şeyin kontrol edilemediğini kabullenmek önemli bir başlangıçtır. Bazı durumları değiştirmeyeceğini kabul edip, onlar hakkında endişelenmeyi bırakın.
  • Kızgın, savunmacı veya pasif olmak yerine duygu, düşünce veya inançları öne çıkarın.
  • Zamanı daha verimli yönetmek, hobilere ve ilgi alanlarına yeterince zaman ayırın.
  • İnsanlarla olan sınırları doğru ve net bir şekilde belirlemeli ve aşırı stres yaratacak isteklere hayır demekten çekinmeyin.
  • Stresi azaltmak için alkol, uyuşturucu veya sigara gibi zararlı maddeler kullanılmamalıdır.
  • Stres altındayken kendilerini mutlu ve huzurlu hissettiren bir ortamda ve bu tarz kişilerle birlikte olmaya çalışın.
  • Endişeleriniz hakkında bir uzman terapist veya sağlık uzmanınızla konuşun.
  • Her günün sonunda, başaramadıklarınızı değil, başardıklarınızı düşünmek için birkaç dakikanızı ayırın.
  • Fiziksel aktiviteye ağırlık verin.

Stresi Gidermek İçin Uygulayabileceğiniz Etkili Yöntemler

  1. Düzenli stres yönetimi teknikleri uygulayarak, hissettiğiniz stresin bir kısmını ortadan kaldırabilir ve gelecekte stres karşısında kendinizi daha dirençli hale getirebilirsiniz.
  2. Derin nefes alma ve meditasyon gibi yöntemler her zaman ve her yerde yapılabilecek etkili araçlar arasında yer alır. Ayrıca meditasyon etkisi kısa süreli streslerde rahatlamaya neden olduğu gibi; kalıcı stres yönetimi faydası da sağlar. Meditasyon dışında egzersiz sırasında salgılanan hormonlar stres seviyesinde düşüşe neden olur. Yoğun stresli ortama sahip kişiler için düzenli egzersiz yaşamsal seviyede önemlidir.
  3. Yapılan araştırma sonuçları aromaterapinin stresle başa çıkma konusunda gerçekten faydalı olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca bazı kokular beyin dalgası aktivitelerini değiştirerek vücuttaki stres hormonlarını azaltabiliyor. Aromaterapi sayesinde daha enerjik ve daha rahat hissetmek mümkündür.
  4. Stres yönetiminde dengeli bir diyet yapmak büyük önem taşır. Çok düşük kalorili bir diyet strese karşı daha fazla tepkisellik ortaya çıkarabilir. Ayrıca kan şekeri düştüğünde, daha fazla stres ve endişe yaşama durumu ortaya çıkabilir. Sağlıklı ve dengeli bir diyet, uzun vadede stresle mücadele etmeye yardımcı olabilir. Örneğin yumurta, avokado ve ceviz gibi omega yüklü yiyecekler ruh halinin düzenlenmesini ve enerji dengesini destekler.
  5. Bir uzman kontrolünde stres giderici besin takviyeleri denenebilir. Bazı vitaminler ve takviyeler, stresi azaltmak için fayda sağlayabilir.
  6. Gün içinde yapılacak olanların listesi doğru bir şekilde yapılmalı. İş yükünü azaltmak, daha iyi hissetmeye yardımcı olur. Acele etme veya unutma stresi olmadan "yapılacaklar" listesindeki her şeyi tamamlamak sizi stresten kurtarır.
  7. Bazen stresi azaltmanın en iyi yollarından biri stresi yaratan unsuru hayatınızdan çıkarmaktır. Günlük alışkanlıklarınızda bazı değişiklikler yapmak, kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayabilir.

Stres Hakkında Sık Sorulan Sorular

Stres Nasıl Davranmanıza Neden Olabilir?

Stresli olduğumuz durumlarda karar vermede güçlük, tırnak ısırma, endişe yaşama, dişleri çıkma, çok fazla yeme ya da az yeme, huzursuz hissetme, para harcama çevredeki insanlardan kaçma gibi durumlar yaşayabiliriz.

Aşırı Stres Belirtileri Nelerdir?

Şiddetli baş ağrısı, uykusuzluk, çarpıntı, depresif davranma aşırı stres belirtileri olarak sıralanabilir.

Strese Bağlı Egzama Nasıl Geçer?

Stresin neden olduğu kaşıntı ile birlikte egzama görülebilir. Strese bağlı gelişen egzamaya karşı losyon ve kremlerden yararlanabilirsiniz.

Stresten Baş Döner Mi?

Psikolojik sorunlara neden olan stres yüzünden baş dönmesi ve denge problemleri ortaya çıkabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.

Güncelleme Tarihi : 20 Şubat 2024

Yayınlanma Tarihi: 9 Mayıs 2023

Bu Konuda Uzman Doktorlar

İletişim Formu

Detaylı bilgi için iletişime geçin.

* Bu alan gereklidir.
Sosyal Medya Hesaplarımız
Canlı Destek Kolay Randevu Al