Varis; gebelik, obezite, duruş bozuklukları, kabızlık, doğum kontrol hapları ve hormon tedavileri gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabiliyor. Kalıtım, riskli yaşam tarzı ve sigara kullanımı önde gelen risk faktörleri olarak gösteriliyor. Ancak kumsal ve deniz mevsimi, birçok kadın için bacaklarındaki varis görüntüsüyle yüzleşmek anlamına geliyor. Estetik kaygıların yanında, ağrı, şişme, kramp gibi sağlık sorunlarına da neden olan varisin ihmal edilmemesi gerekiyor. Memorial Antalya Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. İsa Coşkun, varisin nedenleri, tedavisi ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Kadınlarda 4 kat fazla görülüyor
Varis toplardamarların genişlemesi, uzaması ve kıvrımlı hal alması olarak tanımlanır. Özellikle uzun süre ayakta kalan ya da uzun süre oturarak çalışanların risk altında olduğu varis, yetişkin nüfusun %15-20’sini etkilemektedir. Varis kadınlarda, erkeklere oranla 4 kat daha fazla görülür ve varisin ailesel geçiş oranı %50’den fazladır. Ayrıca varis, 4 saatten fazla ayakta kalanlarda 3 kat daha fazla görülüyor.
Yaz aylarında şikayetler artıyor
Yaz aylarında dolaşım sistemi, vücudu soğutmak için daha iyi kan akışı sağlamak amacıyla venodilasyon olarak bilinen bir süreç olan damarların boyutunu artırarak yüksek sıcaklıkların etkileriyle savaşır. Yaz güneşine maruz kalmak, vücuttaki kolajeni parçalayarak ve derinin altındaki kan damarlarını zayıflatır ve elastikiyeti kaybolan ciltte örümcek damarların görünür hale gelmesine neden olabilir. Bazı kişiler bu damarların görünürlüğünü azaltmak için bronzlaşmayı seçer, ancak bu aslında varisli damarları daha belirgin hale getirir. Güneş yeni varis oluşturmasa da, varisli damarların genişlemesine, kötüleşmesine ve şikayetleri artırmasına yol açar. Yakın zamanda damar tedavisi görmüş olanların ciltte pigment değişikliklerine neden olabileceğinden güneşten kaçınmaları gerekir.
Uzun süre ayakta kalmamaya özen gösterin
Hastaların en yaygın belirtileri; bacaklarının görüntüsünün bozulması, uzun süre ayakta kalmaya bağlı oluşan bacak ağrısı, bacaklarda ağırlaşma ve geceleri bacaklarda hissedilen kramplardır. Bacak varislerinde kronik ayak bileği şişliği, cilt bozuklukları ve bacak ülserleri gelişebilir. Uzun süre ayakta durmak veya obezite tüm bacak varis etkilerinin daha da artmasına neden olur. Varis ayrıca ağrı ve dolgunluk hissi, ayak tabanlarında yanma, kaşıntı, ayak bileğinde şişme, gece krampları, kanamalar, cilt değişiklikleri ve açık yaralara neden olur.
Nedenleri ortadan kaldırılmazsa hastalık tekrarlayabilir
Varis tedavisinde amaç, yaşam kalitesini artırmaktır. Hastalık genellikle iyi huylu seyir gösterdiğinden hastaların çoğu ameliyat edilmez. Büyük varisleri olan hastalarda, kanama veya bacak ülseri gibi durumlar gelişirse cerrahi tedavi yöntemleri kaçınılmazdır. Varise neden olan etkenler ortadan kaldırılmadıkça belli bir süre sonra hastalık tekrarlayabilir.
Varisten korunmak için aşağıdaki önerileri dikkate alın;
- Bol bol hareket edin. Yürüme, yüzme, bisiklet, gibi sürekliliği olan hareketleri tercih edin. Yaz aylarında uzun süreli güneş banyolarından kaçının.
- Bir saatten daha uzun süre oturmayın ya da ayakta kalmayın. Gün içerisinde birkaç kez bacakları yüksekte tutmak yararlıdır.
- Soğuk suyla bacaklara duş yapın. Cilde uygulanan soğuk su kanın kalbe dönüşünü hızlandırır.
- Bol giysileri tercih edin.
- Topuk yüksekliği 5 cm’den fazla olan ayakkabıları mümkünse giymeyin.
- Beslenmenize dikkat edin.
- Günde en az iki litre su tüketin.
- Sigara içmeyin.
- Varisleriniz varsa varis çorabını düzenli giyin.
- Varisleriniz varsa ve bununla ilgili şikayetleriniz bulunuyorsa mutlaka kalp- damar cerrahına başvurun.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 10 Ağustos 2023
Yayınlanma Tarihi: 10 Ağustos 2023
