Sinüzit Nedir? Sinüzit Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Sinüzit, baş bölgesinde bulunan sinüs adı verilen yüz kemikleri içerisindeki (alın, yanaklar ve burun) mukoza zarının iltihaplanması ve şişmesidir. Sinüzitin bir sonucu olarak yaşanan sinüzit belirtileri burun tıkanıklığı, yüz kemiklerinde dolgunluk ve buna bağlı ağrı, sarı-yeşil renkte burun akıntısı, geniz akıntısı, baş ağrısı ve koku almada güçlüktür. Akut sinüzit genellikle ağrı kesici ilaçlar, nazal dekonjestanlar ve nazal tuzlu su ile semptomların rahatlatılmasının ötesinde herhangi bir tedavi gerektirmezken kronik sinüzit vakalarında doktor tarafından antibiyotik tedavisi önerilir.

Sinüzit Nedir?

Sinüzit, burun çevresinde bulunan kemiklerdeki küçük boşluklar olan sinüsleri kaplayan dokunun iltihaplanmasıdır. Yüzde dolgunluk, burun tıkanıklığı ve akıntısı tipik sinüzit semptomlarıdır. Genellikle soğuk algınlığından kaynaklanır ancak diğer virüsler, bakteriler, mantarlar ve alerjiler de sinüzite neden olan durumlar arasında yayılır.

Özellikle gözlerin üstünde veya altında olmak üzere yüz bölgesinde dolgunluk ve ağrı hissi, burun akıntısı, geniz akıntısı, geceleri daha sıklaşan öksürük, ses kısıklığı, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, koku almada azalma, hafif ateş ve ağız kokusu sinüzit belirtileridir.

Hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyen bir durum olan sinüzit, evde uygulanacak doğal tedavilerle, ağrı kesici ilaçlarla ve tuzlu su ile rahatlatılır. Bu durum akut sinüzit için geçerlidir ancak kişide kronik sinüzit varsa antibiyotik tedavisi gerekebilir.

Sinüzit Çeşitleri Nelerdir?

Sinüzit çeşitleri kendi içinde akut, subakut, kronik ve tekrarlayan sinüzit olarak ayrılır. Bunların dışında bakteriyel viral sinüzitle birlikte mantar sinüziti de sinüzit türleri arasında gösterilir.

Akut Sinüzit Nedir?

Akut sinüzit, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, yüzde dolgunluk ve koku duyusunda azalma gibi belirtilere neden olan, sinüslerde meydana gelen iltihaplanmadır. Dört haftadan daha kısa sürer ve genellikle soğuk algınlığı gibi virüslerden kaynaklanır. Tekrarlayan akut sinüzit semptomları bir yılda dört veya daha fazla kez tekrarlar ve her seferinde iki haftadan kısa sürer.

Subakut sinüzit belirtileri ise 4 ila 12 hafta sürerken, kronik sinüzit belirtileri en az 12 hafta sürer ve genellikle antibiyotik tedavisiyle semptomlarının iyileştirilmesi amaçlanır. Kronik sinüzitin temel nedeni genellikle bakterilerdir.

Bakteriyel ve viral sinüzit

Bakteriler sinüzite neden olabilir veya viral bir sinüzit vakasından sonra kişiye bulaşabilir. Genellikle 10 gün sonra geçmeyen burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve yüz ağrısı söz konusuysa bakteriyel sinüzitiniz olabilir. Belirtiler iyileşiyor gibi görünebilir ancak daha sonra geri gelebilir ve ilk belirtilerden daha da şiddetli bir hal alabilir. Antibiyotikler ve dekonjestanlar genellikle bakteriyel sinüzit tedavisinde kullanılır.

Mantar sinüziti

Mantarın neden olduğu sinüs enfeksiyonları genellikle diğer sinüzit türlerinden daha ciddidir. Zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz varsa mantar sinüzitine yakalanma riskiniz daha yüksektir.

Sinüzit Neden Olur?

Sinüzit, sinüsleri kaplayan mukoza zarlarının iltihaplanmasıdır. Özellikle kişide 12 haftadan daha uzun süren kronik sinüzitin meydana gelmesinin nedenleri arasında enfeksiyonlar, virüsler, bakteri, mantarlar ve toz, küf gibi alerjenlerle birlikte sigara dumanı gibi çevresel faktörler yer alır.

Genel olarak daha yaygın görülen kronik sinüzit nedenleri şunları içerir:

• Soğuk algınlığı, grip, virüs ve bakteriler
• Mantar enfeksiyonları
• Toz, küf gibi alerjenler
• Burun polipleri
• Islak saçla kalmak
• Nazal septum deviasyonu
• Kistik fibrozis
• Geniz eti
• Saman nezlesi
• Astım
• Burun eğriliği
• Diş enfeksiyonu
• Sigara tüketimi
• Bağışıklık sistemi düşüklüğü
• Yüzücüler
• Uçakla sık sık seyahat edenler

Soğuk algınlığı, grip, virüs ve bakteriler

Sinüzit, üst solunum enfeksiyonlarına bağlı olarak sinüslerde yer alan mukozanın şişmesi nedeniyle gelişebilir. Özellikle vücuda alınan grip, virüs ve bakteriler bu duruma zemin hazırlayan etkenler arasında sıralanır.

Mantar enfeksiyonları

Mantarlar, nemli ortamlarda çoğalabilen ve özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişileri etkileyebilir. Bazı mantar türleri vücutta yer aldığı durumda kronik sinüzite neden olabilir. Buna yönelik olarak önlem almak önemlidir.

Toz ve küf gibi alerjenler

Toz ve küfe karşı alerjisi olan kişiler alerjik reaksiyon yaşamaya bağlı olarak sinüslerde iltihap gelişmesine neden olur. Bu da mukusun yoğunlaşmasına sebebiyet vererek sinüziti geliştirir. Bu nedenle toz, polen ve küfe maruz kalmak sinüzti riskini artıran durumlar arasında sıralanır.

Burun polipleri

Burunda yer alan polipler, sinüs yollarının tıkanmasına neden olarak mukusun düzgün bir şekilde akmasına engel olur. Böylelikle bu durum sinüzit oluşumunun kolaylaşmasına neden olur.

Islak saçla kalmak

Özellikle soğuk havalarda ıslak saçla dolaşmak, rüzgara maruz kalmak sinüslerin soğuyarak mukus salgısının kalınlaşmasına sebebiyet verir. Bu duruma bağlı olarak enfeksiyon gelişimi tetiklenir ve sinüzit meydana gelebilir.

Nazal septum deviasyonu

Burun içerisinde septumun eğriliği, sinüs kanallarında daralmaya neden olabilir. Bu da mukus drenajını zorlaştırır. Böylelikle sinüzit riskinin artması ortaya çıkar.

Kistik fibrozis

Kistik fibrozis, nedeniyle vücutta kalın mukus oluşumu meydana gelebilir. Sinüs içerisinde biriken ve yoğunlaşan mukus enfeksiyon riskinin artmasına neden olarak sinüzite yol açar.

Geniz eti

Çocuklarda bulunan ve gelişen geniz eti, sinüste yer alan boşlukların tıkanmasına neden olarak mukus birikimine yol açar. Biriken bu mukus nedeniyle kişide sinüzit gerçekleşebilir.

Saman nezlesi

Saman nezlesine bağlı olarak burun mukozasının sürekli olarak iltihaplanması, sinüzit oluşumuna neden olan durumlar arasında yer alır.

Astım

Astıma sahip olan bireylerin solunum yollarında hassasiyet geliştiğinden sinüslerde de bu durum etkisini gösterebilir. Özellikle alerjik astımda sinüzit riski daha yüksek olarak bilinir.

Burun eğriliği

Burnun iç yapısındaki eğriliklere bağlı olarak mukus drenajını zorlaşabilir. Buna bağlı olarak da kişide sinüzit oluşumu gerçekleşebilir.

Diş enfeksiyonu

Diş enfeksiyonları ve özellikle üst çene dişlerinde oluşan enfeksiyonlar sinüslerin yayılmasına zemin hazırlayan durumlar arasında sıralanır.

Sigara tüketimi

Sigara dumanı nedeniyle burun mukozasında tahriş oluşarak mukus üretiminde artış görülebilir. Bu durum sinüslerin iltihaplanmasına zemin hazırlayan durumlar arasında sıralanabilir.

Bağışıklık sistemi düşüklüğü

Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, ortaya çıkan sinüs enfeksiyonlarına karşı daha savunmasız olarak bilinir. HIV/AIDS gibi hastalıklar bu riski artmasına neden olabilir.

Yüzücüler

Yüzme esnasında buruna su kaçması nedeniyle sinüslerde iltihap gelişebilir. Özellikle havuzlardaki kimyasallar da mukozanın tahriş olmasına zemin hazırlayarak sinüzit geliştirir.

Uçakla sık sık seyahat edenler

Hava basıncında oluşan değişiklikler, sinüslerdeki mukozanın etkilenmesine neden olarak iltihaplanmayı tetikler. Buna bağlı olarak kişide sinüzit gelişebilir.

Sinüzit oluşumuna neden olan ve tetikleyen bu durumlarda korunmak için, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmesinin yanında solunum yolu sağlığına karşı da önlem almak büyük önem taşır.

Sinüzit Belirtileri Nelerdir?

Sinüs iltihaplanması olan akut sinüzit belirtileri daha çok baş ağrısı, özellikle burun kemiklerinin bölgede noktalarda dolgunluk hissi, burundan gelen kıvamlı mukus, burun tıkanıklığı, koku almada azalma ve baş ağrısıdır. Geceleri kötüleşebilen geniz akıntısı öksürüke akut sinüzitte yaşanan belirtilerdir. Genellikle 4 haftadan az sürerler, kronik sinüzitte ise bu belirtiler 12 haftadan uzun sürer ve genelde tekrar ederler.

Genel olarak karşılaşılan sinüzit belirtileri şunlardır:

• Koyu burun akıntısı
• Burun kemiklerinde dolgunluk
• Geceleri artan öksürük
• Koku almada azalma
• Yorgunluk
• Geniz akıntısı
• Ateş
• Baş ağrısı
• Boğaz ağrısı
• Kulak ağrısı
• Ağız kokusu
• Kulakta basınç hissi ve ağrı
• Üst çene ve diş ağrısı
• Burun tıkanıklığı

Beyinde sinüzit belirtileri nelerdir?

1 haftadan uzun süren baş ağrısı en sık görülen beyinde sinüzit belirtileri semptomudur. Diğer yandan zihinsel durum değişikliği, nöbetler veya fokal bozukluklar gibi nörolojik belirtilerle birlikte kusma ve alında şişlik de yaygın belirtiler arasında gösterilir.

Sinüzit Nasıl Teşhis Edilir?

Sinüzit teşhisi için doktor öncelikle kişide burun akıntısı, şişme veya tıkanma olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca burnun içine bakmak için küçük ve ışıklı bir alet olan endoskop kullanabilir.

Genel olarak sinüzit teşhisinde başvurulan yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Burun endoskopisi
• Burun sürüntüleri
• Direkt grafi
• BT taraması
• Alerji testi
• Biyopsi

Sinüzit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Akut sinüzitlerde tedavi antibiyotik kullanımını içeren ilaç ile gerçekleştirilir. Ayrıca sinüsleri rahatlatmak için ilaçla birlikte, deniz suyu veya tuzlu su gibi burun spreyleri, dekonjestanlar ve damlalar da tedavi planında yer alabilir. 

Sinüzit ilaç ile tedavi edilemeyecek derecede kronikleşmişse sinüzit ameliyatı gündeme gelebilir. Kronik sinüzit için “Endoskopik Sinüs Cerrahisi” ya da uygun görülen hastalarda “Balon Sinoplasti Cerrahi” yöntemi uygulanır.

Endoskopik sinüs ameliyatında sinüslerin doğal kanallarını tıkayan polip veya diğer anatomik bozukluklar düzeltilerek sinüslerin kanalları açılmaktadır. Fakat bu yöntem daha uzun iyileşme dönemi gerektirir. Komplikasyon riski açısından dikkatli ve özenli yapılması gereken bir ameliyattır. Balon sinoplasti daha güncel bir yöntemdir sadece yüz, alın ve geniz bölgesindeki sinüslere uygulanmaktadır. Hastanın bu yöntem için uygunluğu doktor tarafından belirlenmelidir. Bu tedavi ile hasta aynı gün taburcu edilmekte, ertesi gün işine dönebilmekte ve hastanın doğal anatomik yapısı bozulmamaktadır.

“Balon Sinüsoplasti” burun içinde hiçbir dokuya zarar vermeden, kanamaya yol açmadan ve tampon gerekmeden hızlı bir şekilde iyileşme sağlamaktadır. Bu yöntem, kalbin tıkanan damarlarının açılmasında kullanılan yönteme benzer bir şekilde sinüs tedavisinde uygulanmaktadır. Yöntemde, sinüslerin kapalı olan deliği bulunduktan sonra sönmüş haldeki balon bu deliğe yerleştirilmekte ve röntgen altında balonun doğru yerde olduğu gözlendikten sonra belli bir basınçla balon şişirilmektedir. Böylelikle açılması ya da genişletilmesi gereken delikte başarı sağlanmaktadır.

Sinüzit doğru tedavi edilmediğinde farenjit, kronik gastrit, reflü, göz çevresi enfeksiyon ve apseleri, menenjit, beyin apsesi gibi çok ciddi hastalıklara neden olabilir.  Sinüzit tanısı kulak burun boğaz muayenesi ve endoskopik muayene, direkt grafi ve sinüs tomogrofisi yöntemleri ile konulur.

Sinüzit Nasıl Geçer?

Sinüzit, antibiyotikler başta olmak üzere daha çok ilaç tedavisi ile iyileştirilir. Ayrıca burun kanallarındaki şişliği azaltmaya, tıkanıklığı ve sinüs basıncını hafifletmeye yardımcı olan dekonjestanlar da sinüzitler için rahatlatıcıdır. Yüz ağrısını hafifletmek içinde de burnun, yanakların ve gözlerin etrafına sıcak, nemli havlu yerleştirmekte sinüzite iyi gelir.

Sinüzite iyi gelen doğal tedavi yöntemleri şunlardır:

• Dinlenmek
• Sarımsak, zencefil, bal gibi doğal antibakteriyeller tüketmek
• Bolca sıvı tüketmek
• Buruna ve yanakara sıcak kompres uygulamak
• Buhar soluyarak sinüzitin nemli kalmasını sağlamak
• Neti kabı gibi sıkma şişeleri ile burnun içini temizlemek

Bol bol dinlenin

Akut sinüzitler genellikle 14-21 gün içerisinde kendiliğinden geçer. Sinüzite neden olan enfeksiyon ile vücudun savaşabilmesi için dinlenip, vücudu dirençli tutmak önemlidir.

Sarımsak, zencefil, bal gibi doğal antibakteriyeller tüketin

Sarımsak, zencefil ve bal doğal birer antibakteriyeldir. Bu gıdaları ayrı ayrı tüketebileceğiniz gibi, bal ve zencefili çay olarak karıştırıp içmekte sinüzite iyi gelebilir.

Bol sıvı tüketin

Bol sıvı tüketimi de vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardım edebilir. Vücudun yeterli miktarda suya sahip olması sinüslerde ki cilt ve mukoza zarını da korumaya yardım edecektir. Aynı zamanda mukusun incelmesini de mümkün kılar.

Sıcak kompres uygulayın

Sıcak kompres sinüzitin yarattığı rahatsızlık ve ağrıyı dindirmeye yardım edebilir. Burun çevresinde sıcak nemli bir bez uygulamak burun salgılarının akmasını kolaylaştıracaktır.

Sıcak bir duş alın ya da buhar soluyun

Bir kase sıcak suya eğilip, başınızı da havlu ile kapatarak buharı solumanız sinüzit semptomlarını geçirmeye yardımcı olabilir. Ya da sıcak bir duşa girerek, oluşan nemi solumanızda benzer bir etki gösterebilir. Buhar solumanız mukusu atabilmenize de yardımcı olacaktır.       

Burnun içini neti potu gibi bir araçla temiz tutun

Neti potu tarzında bir burundan sıkıp, diğer burundan burun içini akıtarak temizlemeye yardımcı olan yöntemler sinüslerin de temizlenmesine yardımcı olacaktır.

Sinüzit Nasıl Önlenir?

Sinüziti önlemek için bazı yollar söz konusudur. Bu yollar şu şekilde özetlenebilir:

Üst solunum yolu enfeksiyonlarından kaçının. Soğuk algınlığı olan veya başka enfeksiyonlara yakalanmış kişilerle temastan kaçınarak sinüziti önlemeniz mümkündür. Özellikle yemeklerden önce ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın.

Alerjiye neden olan şeylerden uzak durun. Mümkün olduğunca alerjiniz olan şeylere maruz kalmaktan kaçının.

Sigara dumanından ve kirli havadan kaçının. Sigara dumanı ve havayı kirleten maddeler akciğerlerinizi ve burun kanallarınızı tahriş ederek alevlendirebilir ve burum da sinüzite sebebiyet verebilir.

Nemlendirici kullanın. Evdeki hava kuruysa, havaya nem eklemek sinüziti önlemeye yardımcı olabilir.

Sinüzite Ne İyi Gelir?

Doktor onaylı antibiyotik başta olmak üzere, tuzlu su, rahat nefes almaya yarayan yüksek yastık tercihi, sinüzitin sebep olduğu baş ağrısını hafifletmek için tarçın, burun bölgesinin açılması için sıcak bir banyo veya soğuk kompres sinüzite iyi gelen çözümler arasında yer alır. Sinüzit, sinüslerde tıkanıklığa ve rahatsızlığa neden olduğundan belirtileri hafifletmek ve iyileşmesini hızlandırmak için şu yöntemlerde yararlanılabilir:

• Bol sıvı tüketerek mukusun incelmesine ve dışarı atılmasına yardımcı olun
• Sıcak bir duş almak sinüs tıkanıklığına iyi gelir
• Nemli hava olan bir ortamda yer almak sinüslerin kurumasını önler ve mukusun akışını kolaylaştırır
• Burun yıkama solüsyonları sayesinde sinüslerin temizlenmesi ve iltihabın azalması sağlanabilir
• Acı biber, zencefil ve sarımsak gibi baharatlar mukusun akışını hızlandıran besinler arasında yer alır
• Bir kaşık bal ile karıştırılmış taze zencefil, bağışıklığı güçlendirerek iltihaplanmayı azaltır
• Burun kenarları ve alın bölgesine hafifçe masaj yapmak kan dolaşımını artırır ve sinüslerin rahatlatır.

Sinüzit Hakkında Sık Sorulan Sorular

Sinüzit nasıl anlaşılır?

Yanak, göz ve alın gibi yüz bölgesinde ağrı, şişlik ve hassasiyet, burun tıkanıklığı, koku alma duyusunda azalma, burundan yeşil veya sarı mukus gelmesi, baş ağrısı ve öksürük sinüzit belirtileridir. Ayrıca ateş, ağız kokusu ve kulak ağrısı da sinüzitin neden olduğu semptomlardır.

Sinüzit ağrısı nerelere vurur?

Sinüzit ağrısı, kafada, alın ve iki taraflı şakak bölgesinde, omuzda, diş ve damakta ya da burna doğru yayılan ağrı olarak görülebilir.

Sıcak su sinüzite iyi gelir mi?

Sıcak banyo burun bölgesinin açılmasını sağlayarak rahat nefes almanıza yarar. Bu yüzden sıcak su sinüzite iyi gelir.

Sinüzit kendiliğinden geçer mi?

Sinüzit herhangi bir tedavi gerektirmeden çoğu zaman kendi kendine iyileşir. Öyle ki sinüs enfeksiyonlarının yaklaşık %70'i antibiyotik olmadan iki hafta içinde iyileşme eğilimindedir.

Sinüzit tedavi edilmezse ne olur?

Sinüzit çoğu zaman tedavi gerektirmeden geçen bir durum olduğu için çoğu zaman bir risk doğurmaz ancak nadirende olsa bakteri veya mantarların beyin, göz veya çevrede bulunan kemiklere sıçraması durumunda sinüs enfeksiyonları hayati riske neden olabilecek enfeksiyonlara yol açabilir.

Sinüzitin ana nedeni nedir?

Sinüzit, sinüsleri kaplayan doku şiştiğinde veya iltihaplanması durumunda meydana gelir. İnflamatuar bir tepkime veya virüs, bakteri ya da mantarların yarattığı enfeksiyonlarda sinüzitin nedenidir.

Sinüzit ağrı yapar mı?

Genelde insanlar başı veya yüzü ağrıdığında sinüzit olduğunu düşünürler, oysa sinüzit kendisini ağrı ile çok az fark ettirir.  Sinüzitte ağrı oranı yüzde 5 civarında seyreder. Sinüzitte daha ön planda olan şikayetler, burun tıkanıklığı, sesteki bozulma, yüzde dolgunluk hissi ve burun akıntısı gibi belirtilerdir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.