Alerji testi, kişinin hangi maddelere karşı alerjik reaksiyon geliştirip geliştirmediğini belirlemek için kullanılan bir test yöntemidir. Bahsi geçen bu maddelere alerjen adı verilir. Hem kan hem cilt hem de deri alerjisi testleri, hastanın polen ve toz akarları gibi yaygın olarak görülen uçucu maddelere veya ilaç, belirli gıdalar, latekse ve zehir gibi alerjen maddelere karşı vücudun verdiği reaksiyonu belirler. Alerjik reaksiyonların şiddeti kişiden kişiye değişiklik ve gösterir ve bazı durumlarda hayati tehlike oluşturabilir. Hayati tehlike oluşturması anafilaksi durumudur. Kişiye yapılan alerji testi sonucunda mevcut bir alerji saptanırsa ona uygun bir tedavi yöntemi uygulanır.
Alerji Testi Nedir?
Alerji testi, alerjen olarak adlandırılan maddelere karşı bağışıklık sisteminin verdiği reaksiyonun nedenini anlayarak reaksiyona neden olan alerjiyi tespit etmek için uygulanan bir testtir. Alerji testleri, kan, cilt, deri ve yama testi olarak sınıflandırılır. Bazı alerjiler kişide hayati bir tablo ortaya çıkarabilir ve bu durum anafilaksi olarak tabir edilir.
Bağışıklık sistemi, vücudun doğal savunmasıdır. Alerjiler, bağışıklık sistemi çevredeki anormal durumlara karşı tepki gösterdiğinde meydana gelir. Örnek vermek gerekirse polen ve toz akarları normalde zararsız bir durumken bağışıklık sisteminin reaksiyonuna yol açabilir. Bu tepki de polen alerjisini doğurur ve burun akıntısı, hapşırma ve gözlerde sulanma gibi semptomlar ortaya çıkarır.
Çocuklar da dahil olmak üzere her yaş ve cinsiyetten kişilere güvenli bir şekilde yapılabilen alerji testleri, saman nezlesi, alerjik astım, egzama, polen-toz akarları, besin alerjisi ve zehir gibi maddelere karşı vücudun alerji meydana getirip getirmediğini araştırmak amacıyla yapılır.
Yapılan testler aracılığıyla kişide alerji saptanırsa meydana gelen alerjiye bağlı olarak tedavi yöntemleri uygulanır. Bu tedaviler kişiye ve alerjinin türüne göre değişkenlik gösterir.
Alerji Testi Çeşitleri Nelerdir?
Vücudun hangi maddeye karşı alerjisinin olduğunu belirlemek için uygulanan alerji testleri kendi içinde deri prick testi, intradermal cilt testi, yama testi ve kan testi olmak üzere sınıflandırılır.
Alerji testi çeşitleri detaylı olarak ise şöyle açıklanabilir:
Deri prick testi
Deri prick testi kişinin ön koluna veya sırtına ince bir iğne yoluyla uygulanır ve derinin içine alerjenler damlatılır. Bu testle birlikte cildin yabancı maddelere nasıl tepki verdiği ölçülür. Kişide kaşıntı, kızarıklık, döküntü gibi belirtiler söz konusuysa belirli bir alerjene karşı kişinin alerjisi var anlamına gelir.
İntradermal cilt testi
Deri delme testi olarak da bilinen deri prick testi sonuçları negatif çıkarsa intradermal cilt testine başvurulabilir. İntradermal cilt testinde uzman doktor tarafından cildin dış katmanına (epidermis) küçük miktarlarda alerjen enjekte edilir. Bu test sayesinde kişinin havadaki tahriş edici maddelere, ilaçlara ve böcek sokmalarına karşı alerjisi olup olmadığı kontrol edilir.
Yama testi
Alerji testlerinden biri olan yama testi genellikle kontakt dermatitin nedenini belirler. Hem kola hem de cilde uygulanan bir test olan yama testinde cilde alerjen damlalar damlatılır ve ilgili bölge bandajla kapatılır. Bu bandaj 48 saat boyunca ciltte kalır. Yama testi aracılığıyla kontakt dermatit, alerjen maddelerin cilde teması ve besin alerjilerinin varlığı saptanır.
Kan (IgE) testi
Kan testi, alerjenlerin varlığının belirlenmesinde uygulanan alerji testi çeşitlerinden biridir. Kan testinde alınan kan örneği laboratuvara gönderilir. Doktor tarafından kan örneğine alerjenler eklenir veiçindeki IgE antikorlarının düzeylerini ölçülür. Test sonucu pozitif çıktığında ise kişinin hangi maddeye karşı alerjisinin olduğu ortaya çıkar.
Alerji Testi Nasıl Yapılır?
Alerji testleri, deri prick testi, intradermal cilt testi, yama testi ve kan testi yoluyla yapılır. Deri prick testinde (çizik testi) alerjen damlalar doğrudan cilde uygulanır ve reaksiyon kontrol edilir. İntradermalde cildin dış katmanına alerjen enjekte edilir. Yama testinde alerjenler sırta uygulanırken kan testinde ise kan örneği alınarak kandaki IgE antikorlarının seviyesi ölçülür.
Alerji testi, şu test çeşitleri yoluyla yapılır:
- Deri prick testi
- İntradermal cilt testi
- Yama testi
- Kan testi
Tüm bu alerji testlerinin ortak amacı bağışıklık sisteminin alerjen maddelere karşı meydana getirdiği reaksiyonu ölçmektir. Alerji testlerinin sağlıklı sonuçlar vermesi için alerji testinden üç ila yedi gün önce antihistaminikler gibi alerji ilaçlarını almayı bırakmanız gerekir. Çünkü bu ilaçlar bağışıklık sisteminin alerjenlere karşı tepkisini durdurarak test sonuçlarını olumsuz etkileyebilir. Ancak bu süreçte astım ilacını kullanmaya devam edebilirsiniz.
Alerji Testi Neden Yapılır?
Alerji testi, kişinin bağışıklık sisteminin alerjen maddelere karşı nasıl tepki verdiğini ölçmek amacıyla yapılır. Alerji testi sayesinde kişinin nelere karşı alerjisinin olduğunun saptaması yapılır.
Aynı zamanda alerji testleri aşağıdaki durumların teşhisini yapmak için uygulanır:
- Saman nezlesi (alerjik rinit)
- Alerjik astım
- Polen ve toz akarları
- Egzama
- Besin alerjisi
- Böcek alerjisi
Genel olarak alerji testleri, polen, evcil hayvan tüyü, polen ve toz akarları gibi havadaki maddelere karşı alerjilerin teşhisinde güvenilir bir kaynaktır. Cilt testi aynı zamanda besin alerjilerinin teşhisine de katkı sağlar ancak besin alerjileri karmaşık bir yapıya sahip olduğu için ek testlere veya prosedürlere ihtiyaç duyabilir.
Alerji testleri ayrıca, alerjen maddelerin türüne göre ortaya çıkardığı şu belirtiler sonucunda da yapılır:
Alerji Testi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Alerji testi nasıl uygulanır?
Reaksiyon yaratacak kadar az miktarda alerjen ön kol, üst kol veya sırttan uygulanır. Daha sonra cilt içine alerjen enjekte edilir ve şişlik, kızarıklık farklı bir reaksiyon gelişip gelişmeyeceği takip edilir. Çizme ve delme gibi alerjin testi yöntemleri ile polen, küf, evcil hayvan tüyü, toz akarları ve gıda gibi farklı birçok alerjene karşı alerjik reaksiyon kontrolü gerçekleştirilir.
Alerji testi nerede yapılır?
Alerji testi, hastanelerin veya sağlık kuruluşlarının alerji ve immünoloji bölümlerinde, cilt reaksiyonları söz konusu ise cildiye ve dermatoloji (cildiye) bölümlerinde de yapılabilir. Hangi alerji testlerinin uygulanacağı ise kişideki semptomlara ve alerjinin şiddetine bağlı olarak değişir.
Bebeklere alerji testi nasıl yapılır?
Bebeklerdeki alerji testi uygulaması da deri prick testi ve kan testini içerir ve doğumdan itibaren güvenli bir şekilde yapılabilir.
Neye karşı alerjim olduğunu nasıl anlarım?
Kişinin neye karşı alerjisi olup olmadığını öğrenmesi için alerji testi yaptırması gerekir. Bu alerji testleri deri genellikle prick testi, yama testi ve kan testidir.
Alerji testi riskleri var mı?
Alerji testleri sırasında nadir de olsa anafilaksi görülebilir ancak bu durum nadirdir. Bazı durumlarda da alerji testinin uygulandığı bölgede kızarıklık, kaşıntı, kabarıklık ve ağrı ortaya çıkabilir.
Alerji testi sonuçları ne anlama gelir?
Deri prick, intradermal, yama veya kan testi gibi alerji testlerinin sonucu pozitif çıkarsa belirli bir maddeye karşı alerjiniz var demektir. Sonuçlar negatif çıktığında ise bu durum alerjinizin olmadığı anlamına gelir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 21 Şubat 2024
Yayınlanma Tarihi: 26 Aralık 2023
