Vücut Kitle İndeksi Nedir? Vücut Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır?

Vücut kitle indeksi (VKİ) nedir?

VKİ, bireyin vücut ağırlığının (kg), boy uzunluğunun (m cinsinden) karesine (BKI=kg/m2) bölünmesiyle elde edilen bir değerdir. Bu değer Dünya Sağlık Örgütü’nün obezite sınıflandırması esas alınarak obeziteyi belirlemek için yaygın olarak kullanılmaktadır. VKİ boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının tahmin edilmesinde kullanılmakta, vücutta yağ dağılımı hakkında bilgi vermemektedir. 

Vücut kitle indeksi nasıl hesaplanır?

Vücut kitle indeksi (VKİ) sağlıklı bir kiloda olup olmadığınızı anlamak için kişinin kilogram(kg) cinsinden ağırlığının, metre cinsinden boyun karesine bölünmesi (kg/m2) ile boy kilo indeksinin elde edildiği değerdir. hesaplanırken kişinin ağırlığı (kg) boyunun metre cinsinden karesine bölünür. Vücut kitle indeksi ile obezite riskini ve vücuttaki yağ oranını tahmini olarak belirleyebilirsiniz.

Vücut Kitle İndeksi Hesaplama Formülü şu şekildedir:

Vücut Kitle İndeksi (VKİ) = kilo / boy x boy

Örneğin; 70 kilogram ağırlığındaki bir kişinin boyu 1.75 metre ise VKİ'si şu şekilde hesaplanabilir:

VKİ = 70 / (1.75 x 1.75) = 22.86

25 ya da daha üst bir değer fazla kilolu anlamına gelirken, sağlıklı kilo aralığı 18.5 ile 24.9'dur. VKİ, 18-65 yaş arası çoğu yetişkin için geçerlidir.

Çocuklarda boy kilo indeksi hesaplama

Çocuk vücut kitle endeksi hesaplama için cinsiyet, boy, kilo ve yaş bilgileri gerekmektedir. Vücut kitle indeksi formülünden yararlanarak (Vücut Kitle İndeksi = kilo / boy x boy) çocuğunuzun boy kilo indeksini çıkarabilirsiniz. Çocuklarda kilo ve boy takibi uzman doktorlardan görüş alınarak persantil eğrileriyle hesaplanabilir.

Vücut kitle indeksi ile obezite hesaplama

Kişinin kilosu ve boyunun karesine bölünmesiyle ortaya çıkan vücut kitle indeksi (VKİ), formülünde çıkan sonuca göre değer tablosundan obezite hesaplanabilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün referans aralığı dikkate alınarak, vücut kitle indeksi 30’un üzerinde olan kişiler obez, 40’ın üzeri olan kişiler ise morbid obez, 50 ve üzeri ise süper obez olarak kabul edilir.

Vücut kitle indeksi değerleri nelerdir?

Vücut kitle indeksi (VKİ), kişinin vücudundaki kilo fazlalığı ve yağ oranı hakkında fikir vermek için kullanılır. VKİ değerleri aşağıdaki gibidir:

• 18.5 ve altı: Zayıf
• 18.5 - 24.9: Normal kilolu
• 25.0 - 29.9: Fazla kilolu
• 30.0 - 34.9: Obez (1. derece obezite)
• 35.0 - 39.9: Aşırı obez (2. derece obezite)
• 40 ve üstü: Morbid obez (3. derece obezite)

Yaşa göre vücut kitle indeksi nasıl olmalıdır?

Vücut kitle indeksi yaşa göre değişiklik gösterebilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği yaşa göre VKİ değerleri şu şekildedir:

• 19-24 yaş aralığı için; 19-24,
• 25-34 yaş aralığı için; 20-25,
• 45-54 yaş aralığı için 22-27,
• 55-64 yaş aralığı için 23-28,
• 65 yaş ve üzeri için vücut kitle indeksinde ideal değer 24-29 olmalıdır.

Vücut kitle indeksi sınıflandırması neye göre değerlendirilir?

Bu sınıflandırma yaş, cinsiyete göre değişmektedir dolayısıyla bireyi değerlendirirken tek başına BKİ ile değil, mümkünse vücut analizi ve bel çevresi ölçümlerini de göz önünde bulundurmak daha doğrudur. Vücuttaki toplam yağ miktarından çok, yağın vücutta bulunduğu bölge ve dağılımı daha önemlidir. Çünkü vücuttaki yağın bulunduğu bölge ve dağılımı, hastalıkların morbidite ve mortalitesi ile ilişkilendirilmektedir. 

Vücut kitle indeksi cinsiyete göre değişir mi?

Bölgesel yağ dağılımı genetik olarak erkek ve kadınlarda farklılık göstermektedir. Yapılan araştırmalar, obezite görülme sıklığının kadınlarda %40’ın üzerinde ve erkeklerin 2 katı olduğunu göstermektedir. Android tip (erkek tipi) obezitede yağ vücudun üst bölümünde (elma tip) bel, üst karın ve göğüs karında ve cilt altında toplanmaktadır. Jinoid tip (kadın tipi) obezitede ise yağ, vücudun alt bölümünde (armut tip) kalça, uyluk, bacaklar ve cilt altında toplanmaktadır.

Vücut kitle indeksinde bel ve kalça oranı nasıl olmalıdır?

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre bel/kalça oranı kadınlarda 0.85’den ve erkeklerde ise 1.0’den fazla ise android tip obezite olarak kabul edilmektedir. Bu dağılımın belirlenmesinde tek başına bel çevresi ölçümü karın bölgesindeki yağ dağılımı ve sağlığın bozulmasında önemli ve pratik bir gösterge olarak kullanılmaktadır. Yağın karın bölgesinde ve iç organlarda toplanması obeziteye bağlı insülin direnci, Tip 2 diyabet, hipertansiyon, koroner arter hastalıkları, karaciğer yağlanması gibi hastalıların riskini arttırmaktadır. Bel çevresi ölçümünün erkeklerde 94 cm, kadınlarda 80 cm ve üzerinde olması hastalık riski ile ilişkilidir.

Çocuklarda vücut kitle indeksi kaç olmalıdır?

Çocuk ve adölesanlarda, yetişkinlerde olduğu gibi belli bir sınıflandırma bulunmamaktadır. Fazla kilolu olma ve obezitenin tanımlanmasında farklı yaklaşımlar vardır. En sık kullanılan yöntemlerden birisi yüzdelik (persentil) ve z skoru değerlerinin kullanılmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından en son yayımlanan referans aralığına göre obezitenin sınıflandırılması yapılmaktadır. Bu referanslara göre 5 yaşın altındaki çocuklarda fazla kiloluluk >+2 SD veya >97. yüzdelik (persentil), obezite ise >+3 SD veya >99.yüzdelik olarak tanımlanmaktadır. 5-19 yaş grubundaki çocuklar ve adölesanlarda ise fazla kiloluluk >+1 SD veya >85.yüzdeliğin üzeri, obezite ise >+2 SD veya >97.yüzdeliğin üzeri olarak tanımlanmaktadır. 

Vücut kitle indeksini düşürmek için neler yapılmalıdır?

• Kalıcı olarak kilo vermek isteyip istemediğinize karar verin.
• Doktorunuzdan ve bir diyetisyenden profesyonel yardım alın.
• Aklınızda gerçekçi, ulaşabileceğiniz bir hedef belirleyin.
• Obezitenin uzun vadeli bir durum olduğunu ve yaşam boyu dikkat gerektireceğini unutmayın

Yüksek ve düşük vücut yağ oranı nelere sebep olur?

Yüksek vücut yağı kalp hastalığı, felç ve diyabete yol açabilir. Düşük vücut yağı yetersiz beslenme ile ilişkili olabilir. Doğru miktarda vücut yağı, vitamin ve minerallerin vücuda girmesine yardımcı olur. Aynı zamanda vücut ısısının korunmasına yardımcı olur ve organlara koruma sağlar. Aynı zamanda vücut için bir enerji kaynağı sağlar.

Vücut kitle indeksi’nin düşük olması zararlı mı?

Yüksek Vücut kitle indeksi, artan sağlık riskinin bir göstergesi olabilirken, düşük VKI de sağlık sorunlarının göstergesi olabilir.

Vücut kitle indeksi ölçümüne göre zayıf olan kişiler şunlara yatkın olabilir;

• Besin eksiklikleri
• Kalp-damar hastalığı
• Saç kaybı
• Kuru cilt
• Düzensiz adet kanaması (kadınlarda)
• Gebe kalma zorluğu (kadınlarda)
• Depresyon
• Zayıf bağışıklık sistemi
• Osteoporoz

Vücut kitle indeksi’nin normal olmasının faydaları nelerdir?

Normal bir Vücut Kitle İndeksi, yukarıda listelenen tüm sağlık sorunlarını önlemek dahil olmak üzere birçok fayda sağlar. Sadece yüksek tansiyon, kalp hastalığı veya şeker hastalığına yakalanma olasılığını düşürmekle kalmaz, aynı zamanda normal bir vücut kitle indeksini korumak; daha iyi uyku, daha iyi dolaşım ve hatta gün boyunca daha iyi enerji sağlanmasına yardımcı olabilir.

Vücut kitle indeksi ölçümü tek başına yeterli mi?

Vücut Kitle İndeksi, doktorlar ve diyetisyenlerin sağlık durumunu daha iyi anlamak için kullandıkları bir araç olsa da, tek başına bir teşhis aracı değildir. Vücut yağ oranı sağlığın tek belirleyicisi değildir. Uzmanlar vücut yağ kompozisyonunu ölçerken kişinin diyetini, yaşam tarzını, gerçekleştirdiği fiziksel aktiviteyi, aile geçmişini, genetiğini ve diğer sağlık taramalarını da hesaba katmalıdır.

Egzersiz vücut kitle indeksini etkiler mi?

Vücut sağlığını sağlamak ve Vücut Kitle İndeksi’ni normal seviyede tutmakta en önemli noktalar sağlıklı beslenme ve egzersizdir. Araştırmacılar; formda olmanın aşırı vücut yağının olumsuz etkilerini,  obezite, metabolik sendrom, tip 2 diabetes mellitus ve hipertansiyon gibi diğer geleneksel kardiyovasküler risk faktörlerini düşürdüğünü belirtmektedir.

Sporcularda vücut kitle indeksi aynı şekilde mi değerlendiriliyor?

Daha yüksek seviyede kas kütlesine sahip olan sporcuların Vücut Kitle İndeksi hesaplaması konusunda dikkatli olunmalıdır. Vücut Kitle İndeksi, toplam vücut ağırlığını oluşturan farklı bileşenleri ayırt edemediğinden, bir sporcuya vücut kompozisyonu ve vücut yağının doğrudan ölçümü yapılmalıdır. Vücut Kitle İndeksi hesaplaması, vücut yağının yüksekliğiyle ilgili sağlık risklerini taramak için kullanılır.

Vücut Kitle İndeksi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Vücut kitle indeksi nerede ölçülür?

Vücut kitle indeksini kendiniz ölçebileceğiniz gibi uzman diyetisyene giderek de ölçtürebilirsiniz. Diyetisyen böylelikle yağ oranınız ve kilo değeriniz hakkında daha detaylı bilgi verecektir.

Boya göre ideal kilo nasıl olmalı?

Vücut kitle indeksi formülünü kullanarak ideal kilonuzun değerini ortaya çıkarabilirsiniz.