Sağlığınızla ilgili merak ettiğiniz soruların yanıtlarını ve sağlıklı bir yaşam için atılması gereken adımları kütüphanemizde bulabilirsiniz.
Hastalıklar
Konjonktivit
<p>Konjonktivit, çok fazla önemsenmese de, zamanında teşhis ve tedavi edilmediğinde görme kusurlarına neden olabilir. Bu nedenle<strong> </strong>konjonktivitin nedeninin ayırt edilmesi ve buna göre tedavinin düzenlenmesi büyük önem taşır. <strong>Memorial Şişli Hastanesi Göz Bölümü Uzmanları </strong>konjonktivit hakkında bilgi verdi.</p> <h2><strong>Konjonktivit nedir?</strong></h2> <p>Toplumda kırmızı göz hastalığı olarak da bilinen konjonktivit, gözün beyaz kısmını örten şeffaf tabaka ve göz kapaklarının iç kısmının iltihaplanmasıdır. Göz kapaklarının iç kısmı, gözün beyaz kısmını kaplayan ince ve şeffaf zara konjonktiva denmektedir. Konjonktivit, konjonktiva isminden gelmektedir. Gözde kırmızılığa neden olduğu için de konjonktivit, toplumda kırmızı göz hastalığı olarak bilinmektedir.</p> <h2><strong>Konjonktivit belirtileri nelerdir?</strong></h2> <p>Konjonktivitin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:</p> <ul> <li>Gözlerin kanlanması</li> <li>Çapaklanma</li> <li>Sulanma</li> <li>Kızarıklık</li> <li>Kaşıntı</li> <li>Gözlerde yanma ya da batma</li> <li>Kirpiklere yapışan iltihap</li> <li>Göz kapağında veya zar yapıda şişlik</li> <li>Alt göz kapağı içinde foliküller</li> <li>Gözde ağrı</li> </ul> <h2><strong>Konjonktivit neden olur?</strong></h2> <p>Konjonktivitler, mikrobik, alerjik olmak üzere çok çeşitlidir. Sulanma, çapaklanma, kaşıntı, batma, kızarıklık, gibi belirtiler verirler. Zamanında tedavi edilmezse kronikleşebilirler. Gözler aynı ağzımız gibi dışarıdan gelen tüm etkenlere açık bir bölgedir. Göz kapakları açılıp kapatılarak sürekli olarak havadan gelen toz, toprak, mikroplar engellenir. Ayrıca bu refleks gözün üzerini de nemlendirir. Ancak bazen gözler korunamayabilir. Bazı maddeler gözün üzerine yerleşir ve reaksiyon meydana gelir. Havada uçuşan bir toz zerresi göz kapaklarının arasından geçerek konjonktivaya ulaşır. Eğer kişi hassassa alerjik konjonktivit oluşur. Veya bazı virüs tipleri, örneğin grip sonrasında mikrop konjonktivaya yerleşirse viral konjonktivit meydana gelir. Veya gözyaşının azalmasına bağlı kurumayla birlikte kapakların hareketinin yavaşlamasıyla gözün beyazındaki kızarıklığın artmasıyla kuru göze bağlı konjonktivite neden olabilir. Hepsine birden konjonktivit yani kırmızı göz hastalığı sınıfına girmektedir.</p> <h2><strong>Konjonktivit teşhisi nasıl konulur?</strong></h2> <p>Öncelikle hastanın detaylı anamnezi, şikayetleri göz hastalıkları uzmanı tarafından alınır. Konjonktivit göz doktorunun biyomikrokobik muayenesiyle teşhis edilebilir. Viral, bakteriyel ya da alerjik konjonktivit teşhisi yine doktor tarafından konulmaktadır. Eğer tanı doğru konulmazsa ve iyileşme sağlanmazsa gözde farklı komplikasyonlar çıkabilir.</p> <h2><strong>Konjonktivit tedavisi nasıl olur?</strong></h2> <p>Tedavi viral, bakteriyel ya da alerjik konjonktivit türüne göre değişmektedir. Konjonktivitlerin kökeninde alerji olabilir, kuru göz olabilir, mikrobik, viral olaylar olabilir. Tedavisi mutlaka uzman göz doktorları tarafından yapılmalıdır. Konjonktivitin nedeninin ayırt edilmesi ve buna göre tedavinin düzenlenmesi önemlidir. Kaşıntıyla beraber olan kızarıklık alerjiye bağlı konjonktivit olabilir. Alerjik konjonktivitin tedavisinde göz damlalarıyla alerjinin yaptığı kaşıntı ve kızarıklığın ortadan kaldırılması gerekir. Eğer <a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/goz-kurulugu-nedir-neden-olur">kuru göz </a>nedeniyle tahriş meydana gelen bir konjonktivit varsa suni gözyaşı damlaları ile tedavi edilip göz yüzeyinin nemlendirilmesi gerekir. Bakteriyel konjonktivit varsa bunu hangi etkinin yaptığı, bu etkinin saptanması gerekirse gözden sürüntü alınıp etken madde saptanabilir, uzman göz hekimi tarafından gereken antibiyotiklerle tedavi yapılmalıdır. Eğer tedavi olunmazsa konjonktivit yerleşip tekrarlar. Konjonktivitleri tedavi ederken kirpik diplerinin hijyeninin de sağlanması gerekmektedir. Konjonktivit damla ve çeşitli pomatlarla tedavi edilir. Konjonktivit reçete edilen ilaçlarla kolaylıkla tedavi edilmektedir.</p> <h2><strong>Konjonktivit hastalığı hakkında sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Konjonktivit hastalığı bulaşıcı mıdır?</strong></p> <p>Enfeksiyonlara bağlı olan konjonktivitler sıklıkla bulaşıcıdırlar. Hastalık süresince yapılması gerekenler, belirtilere göre yön değiştirmektedir. Antibiyotikli damlalar adenovirus enfeksiyonlarını ve diğer viral göz enfeksiyonlarını iyileştiremez. Yalnızca bakteriyel göz enfeksiyonu şüphesinde ve adenovirus konjonktiviti nedeniyle zayıflamıŞ göz direncinden faydalanmak isteyen bakteriyel konjonktivitin oluşmasına engel olmak için kullanılmaktadır. Hastalığın bulaşmasını engellemek için eller sık yıkanmalı, konjonktiviti olan kişilerle tokalaşmak ve öpüşmekten kaçınılmalıdır. Bu göz enfeksiyonuna yakalanmış kişilerle, aynı havlu ve makyaj malzemeleri kullanılmamalıdır. Adenovirus enfeksiyonu bazı hastalarda gözün kornea tabakasının da tutulmasına neden olmakta ve görmeyi azaltabilmektedir.</p> <p><strong>Konjonktivit hastalığı nereden yayılır?</strong></p> <p>Adenovirus nedeniyle gelişen konjonktivit genellikle kreşler, okullar, hastaneler ve toplu taşıma araçlarında hızla yayılır.</p> <p><strong>Konjonktivit ne kadar zamanda iyileşir?</strong></p> <p>Gözlerde oldukça yoğun kızarıklık ve çapaklanma ile seyreden bu hastalık bir hafta, on gün gibi bir süreçten sonra iyileşirken kimi hastalarda tedavi yapılmadığı takdirde ciddi, kalıcı görme bozukluklarına neden olabilir. Ayrıca göz doktorunun belirlediği sürede kontrole gitmek de çok önemlidir.</p> <p><strong>Konjonktivit tedavi edilmezse ne olur?</strong></p> <p>Alerjik konjonktivitler genelde çocuklarda görülür. Yenidoğan konjonktivit ve çocuklarda konjonktivit görülebilir. Tedavi edilmezse yerleşir. Yerleşme olursa da gözde aşırı kaşıntı meydana gelir. Çok kaşınma ileride keratakonus denilen korneanın incelmesiyle meydana gelen hastalığa neden olur. Bu da kalıcı görme kusurunu beraberinde getirir. Viral konjonktivit tedavi edilmezse tekrarlayan enfeksiyonlarla gözün üzerinde leke oluşturarak görme seviyesinde düşüşe neden olabilir. Eğer uçuk virüsüne bağlı bir konjonktivit olursa bu da kalıcı görme kusuruna neden olur. Bakteriyel konjontivitler hemen iyileşebilir. Ancak yerleşirse günlük yaşantıda görüntüyü bozacaktır. Çünkü sürekli çapaklanma olacaktır. Eğer konjonktivit zamanında teşhis edilip tedavi edilmezse kalıcı görme kusuruna neden olacaktır. Özellikle çocuklarda mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.</p> <p><strong>Konjonktivitin neden olduğu keratakonus nedir?</strong></p> <p>Göz küresinin en öndeki saydam tabakası olan ve etraftaki cisimleri görmeyi sağlayan korneanın öne doğru bombeliğinin artması (sivrileşmesi) ve aynı zamanda incelmesi ile kendini gösteren hastalığa “keratokonus” adı verilmektedir. Birçok keratokonus hastasında tespit edilen alerjik konjonktivit rahatsızlığı ve buna bağlı gözün sürekli ovalanması da önemli risk faktörleri arasında bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar gözü mekanik olarak ovalamanın kornea yapısını kalıcı ya da geçici olarak değiştirebileceğini gösterirken, göz ovalama hareketi hastalığa tetikleyici ya da ilerletici etki yapabilmektedir.</p> <p><strong>Konjonktivit evde tedavi edilir mi?</strong></p> <p>Uzman bir göz hekimi tarafından tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Evde uygulanan yöntemler göze zarar verebilir. Bu nedenle ilk olarak bir göz doktoruna gidilmelidir.</p> <p><strong>Konjonktivite neden olan kuru gözün sebebi nedir?</strong></p> <p>Gözyaşının büyük bir bölümünü aköz tabaka oluşturur. Bu tabaka çeşitli mikroorganizmalara karşı koruyucu görevdedir. Gözdeki gözyaşı film tabakasında gözyaşının sağlıklı üretilebilmesi için önemli olan yağlı bir kısım vardır. Bu tabakanın sağlıklı olmasını sağlayan bezler ise kapaklardadır ve bu tabaka her kirpiğin dibinde bulunur. Bu tabaka sağlıklı çalışmazsa gözyaşı hızlı buharlaşır ve göz kuruluğu meydana gelir. Kitap okurken, bilgisayar başında, telefon ve tablet kullanımında, klimalı yerlerde, şömine başında göz uzun süre açık kaldığında gözyaşının yağlı tabakası gözü nemli tutar. Ama bu doğru çalışmadığında göz kuruluğu oluşur.<br /> <br /> <strong>Göz temizliği konjonktivit hastalığından korunmada önemli mi?</strong></p> <p>Yoğun makyaj yapanlarda, kirpik dibi boyası kullananlarda konjonktivit gelişme riski çok yüksektir. Bu nedenle göz makyajı yapanların temizliğe dikkat etmesi gerekir. Kirpik için özel bakım şampuanları, bebek şampuanları ya da göz temizleme mendilleri kullanılmalıdır. Bu ürünlerin göz doktoru onaylı olması önemlidir.</p> <p><strong>Konjonktivitten nasıl korunmalı?</strong></p> <p>Eller gözle temas ettirilmemelidir. Ayrıca bu nedenle çevrede hasta birisi varsa onun eşyaları, örneğin makyaj malzemeleri, havlu gibi kişisel eşyaları asla kullanılmamalıdır. Havuzların hijyenik olması önemlidir. Bunun yanında sürekli bilgisayar kullanan kişilerin suni göz yaşı damlaları kullanması gerekebilir çünkü ekran gözü kurutur. Ekrana bakarken sürekli göz kırpmak korunmakta yardımcı olmaktadır. Lens kullanan kişilerin kurallara uyması önemlidir. Lensi kullanmadan önce eller 20 saniye boyunca doğru biçimde yıkanmalıdır. Yıkanan eller tek kullanımlık kağıt havluyla iyice kurulanmalıdır ve lensler o şekilde göze yerleştirilmelidir. Lens kullanım saatleri içerisinde eller ağız, burun, yüz ve göze değdirilmemelidir. Gözler ovuşturulmamalıdır. Lenslerin tatlı suyla teması sağlanmamalıdır. Aynı şekilde lensler çıkarılırken eller yine 20 saniye boyunca doğru biçimde yıkanmalı; tek kullanımlık kağıt havlu ile iyice kurutulmalı ve lensler o şekilde çıkarılarak kutusuna konulmalıdır. Soğuk ve rüzgarlı havalarda göz yaşı kanalı tıkanıklığı olan hastaların şikayetlerinde de artış olur. Gözyaşı kanal tıkanıklığı, gözde sulanmaya neden olur ve devamlı bir hal aldığında ise ameliyatla tedavi edilecek kadar ileri bir boyuta gelebilmektedir. Kardan yansıyan güneş ışınları, gözün kornea, lens ve retina tabakalarına zarar vermektedir. Bu nedenle uzun süre karlı ortamda vakit geçirenlerin özellikle kayak merkezlerinde bulunanların mutlaka UV korumalı güneş gözlüğü kullanması gerekir. Gözler sık sık kırpılmalıdır. 3 saniyede bir göz kırpmak normal olandır. Belirli aralıklarla bilinçli olarak göz kırpmak göz sağlığı için önemlidir. Gözyaşlarının buharlaşmasını yavaşlatmak, engellemek amacıyla; saç kurutma makinesi, klimalar ve pervaneler gibi araçların gözlere direkt hava üflemesinden kaçınılmalıdır. Özellikle rüzgarın şiddetli olduğu zamanlarda dışarı çıkıldığında gözlerin etrafını saran gözlüklerin takılması önerilmektedir. Özellikle ofis çalışanları bilgisayar kullanımını 5-10 dakikalık aralarla bırakmalı, gözlerini dinlendirmelidir.</p> <p><strong>Görmeyi tehdit etmeyen konjonktivit nedenleri nelerdir?</strong></p> <p><a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/goz-kapagi-iltihabi-blefarit-nedir">Blefarit</a>, hordeolum, kuru göz, şalazyon etkin ve doğru zamanda uygulanan tedavi sayesinde görmeyi tehdit etmez. Ancak orbital selülit, akut glokom, sklerit, üveit, korneal enfeksiyonlar görmeyi tehdit eden konjonktivit nedenlerindendir.</p> <p><strong>Ilık pansumanlar konjonktivite iyi gelir mi?</strong></p> <p>Toplum arasında arpacık konusunda sarımsak, diş macunu, limon gibi bitkisel uygulamalar gözde farklı sorunlara neden olabilir. Bu nedenle bu tür bitkisel yöntemler uygulanmamalıdır. Doktorun verdiği tedavi hasta için yeterlidir. Temiz bir çayla ya ılık suyla yapılan göz pansumanı sorun yaratmaz. Ancak burada çaydan daha çok sıcak pansuman etkisi önemlidir. Hastalar ilk 24 saatte hiçbir şey bulamazsa kaynamış ılık suyla gözü temizleyebilir. Ancak göze fazla bastırmamak, gözü ovalamamak gerekir. Gözü temizlemek için göz mendillerinin doktorun verdiği şekilde kullanılması da önemlidir.</p> <p><strong>Konjonktiviti olanlar lens kullanmalı mı?</strong></p> <p>Lens kullanımı her zaman riski artıracaktır. Bu nedenle lenslerin kullanılmaması, kullanıldıysa hastalık sonrasında bu lenslerin göze değdirilmemesi önemlidir. Hastalık sürecinde gözlük kullanılması ellerin göze temas ettirilmesini önleyici olacaktır. Bu durumdayken<a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/kontakt-lens-nedir-kontakt-lens-cesitleri-nelerdir"> kontakt lens </a>kullanılmamalıdır.</p>
Bartholin Kisti
<p>Vajina girişinde şişlik, şişlikten kaynaklanan ağrı ve kızarıklık şikayetlerine sebep olan Bartholin kisti pek çok kadında görülebilen bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Tedavi edilmediğinde verdiği rahatsızlıktan dolayı yaşam kalitesini düşüren bartholin kisti mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından tedavi edilmeli. <strong>Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Çiğdem Pulatoğlu</strong>, bartholin kisti hakkında bilgi verdi.</p> <h2><strong>Bartholin kisti nedir?</strong></h2> <p>Cinsel ilişki esnasında vajinada gereken kayganlığı sağlayan salgının üretimini yapan ve vajinanın girişinde her iki yanda bulunan salgı bezlerine bartholin bezleri denmektedir. Cinsel uyarıların artma dönemi yani ergenlikten sonra bartholin bezleri aktif hale gelmektedir. Bartholin bezleri cinsel ilişki sırasında vajinal ıslaklığı sağlar ve cinsel ilişkiyi kolaylaştırır. Bazı durumlarda bartholin bezlerinin kanalları tıkanır ve içindeki sıvıyı boşaltamaz hale gelir. Bezlerin içi sıvıyla dolar ve kiste sebep olur. Bu kist enfekte olup ve apse oluşturabilir. Tedavi süreci de oluşan kistin boyutuna, ağrı durumuna, enfeksiyon gelişimine bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda cerrahi drenaj gerektirir. Antibiyotikler genellikle tedavide yardımcı olmaktadır. Bartholin kisti ve apsesi yaygın görülen hastalıklardandır ve tedavi edilmediğinde kişiye yaşam kalitesini düşürecek şekilde rahatsızlık verir.</p> <h2><strong>Bartholin kisti belirtileri nelerdir?</strong></h2> <p>Küçük ve enfekte olmayan bir bartholin kisti fark edilmeyebilir. Eğer bu kist büyürse vajinada bir yumru veya kitle hissetmek mümkündür. Kist genelde ağrılı ve hassastır. Bartholin kistinin tam gelişmiş enfeksiyonu birkaç gün sonra çıkabilir. Kist eğer enfekte olmuşsa şu belirtiler görülebilir:</p> <ul> <li>Vajinal açıklığın yakınlarında hassas, hafif ağrılı bir yumru</li> <li>Yürürken ya da otururken rahatsızlık hissi</li> <li>Cinsel ilişki sırasında ağrı</li> <li>Ateş</li> <li>Bitkinlik</li> <li>Vajina bölgesinde hassasiyet</li> <li>Bazen ileri derecede batma ve ağrı</li> </ul> <p>Bartholin kisti genellikle tek taraflıdır ancak nadiren çift taraflı da görülebilir. Kısa zamanda küçülüp, büyüme potansiyeline sahiptir.</p> <h2><strong>Bartholin kisti neden olur?</strong></h2> <p>Bartholin kisti pek çok sebebe bağlı gelişebilir. Örneğin dış genital bölgeye veya vajina girişine uygulanan cerrahi bir işlem, bu bölgede olan bir travma ya da geçirilen bir enfeksiyon zemin hazırlayabilir. Bazı kişilerde kistler 0.5 cm ebatındayken, bazılarında 5 cm’e kadar bile ulaşabilmektedir. Neisseria Gonore bakterisi (halk dilinde bel soğukluğu) , klamidya trachomatis hastalığın sebepleri arasında sayılabilir. Bunun yanında Staphylococcus aureus ve fekalis, E. Koli, P.aeruginosa, B.fragilis, C. Perfringens Bartolin apsesi yaratan etkenler arasında olabilir. Bartholin kisti tekrarlayabilmektedir.</p> <h2><strong>Bartholin kisti teşhisi nasıl konulur?</strong></h2> <p>Bartholin kisti ve apsesi teşhisi için doktor tıbbi öykü alacaktır. Sonrasında pelvik muayene yapılır. Bunun yanında apsenin sebebi için vajinal sıvı örneği ile bazı kan tetkikleri istenebilir. Eğer kadın menopoza girmişse ve 40 yaş üzerindeyse <a href="https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/kanser-nedir-kanser-belirtileri-ve-tedavi-yontemleri">kanser </a>için de araştırma testleri yapılabilmektedir. Bu kadınlarda kitleden biyopsi alınabilmektedir.</p> <h2><strong>Bartholin kisti tedavisi nasıl olur?</strong></h2> <p>Bartholin kisti, küçük ise ve bir şikayet oluşturmuyorsa tedavi gerektirmeyebilir. Eğer bu bölgede kist büyüyorsa, tekrarlama durumu varsa tedavi gerekmektedir. Tedavi, kistin boyutuna, hastanın şikayetlerine ve apse oluşturup oluşturmamasına, enfeksiyona sebep olup olmamasına bağlı değişiklik gösterir. Tedavi seçenekleri arasında şunlar vardır:</p> <ul> <li><strong>Oturma banyoları:</strong> Üç ya da dört gün boyunca günde birkaç kez ılık suya oturmak, küçük, basit ve enfekte kistin kendi kendisine yırtılmasına veya boşalmasına yardımcı olabilir.</li> <li><strong>Cerrahi drenaj:</strong> Enfekte olmuş veya çok büyük bir kisti boşaltmak için ameliyat gerekebilir. Lokal veya genel anestezi altında bartholin kisti ameliyatı yapılabilir. Tıkanmış olan kanalların dışarı doğru açılması bir tedavi türüdür. Hasta operasyonla birlikte rahatlar. Ortalama bir hafta içinde de bartholin bezi eski yapısına döner. Diğer bir cerrahi seçenekse apse üzerine küçük bir delik açılıp, apse boşaltılarak ve bartholin bezinin içine gümüş nitrat konularak 2 gün beklenerek yapılır. Sonrasında bu gümüş nitrat çıkarılır. Ayrıca, kist ve apsenin tedavisinde Word kateter yöntemi de vardır. Burada apse veya kist küçük bir delikle açılır, içi boşaltılır, içeriye Word kateterin balon kısmı yerleştirilerek; bu balon şişirilir. Kateterin diğer ucu da vajene konulur. Bu kateter 1 ay civarında bu bölgede bırakılır, içerideki sıvı dışarı atılır. Bu da kist ve apsenin nüks oranını azaltan yöntemlerden biridir.</li> <li><strong>Antibiyotik:</strong> Tedavide bir yöntem de antibiyotiklerdir. Doktor eğer kistin enfekte olduğunu tespit ettiyse ve test sonucu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonsa antibiyotik reçete edebilir. Ancak apse cerrahi yolla boşaltılırsa buna da ihtiyaç olmayabilir.</li> </ul> <h2><strong>Bartholin kisti hakkında sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Bartholin kisti kendiliğinden geçer mi?</strong></p> <p>Bartholin kistinin kendiliğinden geçmesi için, kistin patlaması ve içeriğinin tamamen dışarı boşalması gerekir. Bu aşamada antibiyotik ile ağrı kesici ilaçlarla geçici bir rahatlama sağlanır. Bu durumda bartholin kistinin tekrarlama olasılığı vardır.</p> <p><strong>Bartholin kistleri en çok kimlerde görülür?</strong></p> <p>Genellikle genç ve düzenli cinsel hayatı bulunan kadınlarda daha sık görülür.</p> <p><strong>Kız çocuklarında bartholin kisti olur mu?</strong></p> <p>Bartholin bezleri ergenlik sonrası dönemde aktif olduğu için çocukluk döneminde bartholin kisti görülme ihtimali çok düşüktür.</p> <p><strong>Bartholin kisti evde nasıl patlatılır?</strong></p> <p>Doktor önermeden ev usulü yöntemler uygulanmamalıdır. </p> <p><strong>Bartholin kisti bitkisel tedavisi olan bir sorun mu?</strong></p> <p>Hiçbir bitkisel yöntem doktorun vereceği tedavinin yerini tutmamaktadır. Bitkisel yöntemler asla bir uzman doktora danışmadan denenmemelidir. Doktora danışılmadan yapılan ev içi, bitkisel türde uygulamalar faydadan çok zarar getirebilmektedir.</p> <p><strong>Bartholin kisti patlaması zarar verir mi?</strong></p> <p>Tedavi edilmeyen bartholin kisti patlaması riskli olabilir ve bu durum kistin yeniden tekrarlamasına neden olabilir. Böyle bir durumda mutlaka bir doktora danışılmalıdır.</p> <p><strong>Bartholin kisti sıkılır mı?</strong></p> <p>Asla bu tür konularda kişiler kendi kendilerine yöntemler denememelidir. Bartholin kisti sıkılmaz.</p> <p><strong>Bartholin kisti için krem verilir mi?</strong></p> <p>Tedaviler kişideki kistin ve enfeksiyon durumuna göre değişmektedir.</p> <p><strong>Bartholin kisti tekrarlar mı?</strong></p> <p>Çeşitli tedavilerle bartholin kisti ortadan kaldırılabilmektedir. Ancak bazı hastalarda nüksetmesi mümkündür. Doğru şekilde tedavi edilmeyen bartholin kistlerinin de tekrarlama riski yüksektir.</p> <p><strong>Bartholin kisti kısırlık yapar mı?</strong></p> <p>Bartholin kistinin kısırlık yapması mümkün değildir.</p> <p><strong>Bartholin kisti tedavi edilebilir mi?</strong></p> <p>Bartholin kisti tedavi edilebilen bir sorundur. Bu konuda doktora gitmekten çekinilmemelidir.</p> <p><strong>Bartholin kisti ameliyatı sonrası işe ne zaman dönülebilir?</strong></p> <p>Ameliyatın ertesi günü gündelik yaşantıya da işe de dönülebilir.</p> <p><strong>Bartholin kisti ameliyatı sonrası havuza ya da denize girilebilir mi?</strong></p> <p>Ameliyat sonrasında 2 hafta kadar deniz ya da havuza girilmemelidir. Enfeksiyon riskini getirebilir.</p> <p><strong>Bartholin kisti ile cinsel ilişkiye girilir mi?</strong></p> <p>Kist küçükse cinsellikten kaçınmaya gerek yoktur. Çok ileri bir vakada ilişki sırasında ağrı, acı ve rahatsızlık hissedilebilir. Zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.</p> <p><strong>Bartholin kisti ameliyatı sonrası cinsel ilişki yaşanabilir mi?</strong></p> <p>Ameliyatın ardından en az iki hafta kadar cinsel ilişki önerilmemektedir.</p> <p><strong>Bartholin kisti bakirelerde görülür mü?</strong></p> <p>Nadiren de olsa bartolin kisti bakirelerde de görülebilir.</p> <p><strong>Bartholin kisti nasıl önlenir?</strong></p> <p>Bartholin kistinin tam olarak neden geliştiği net değildir bu nedenle önlem almak pek mümkün olmayabilir. Ancak bazı bartholin kisti vakaları cinsel yolla bulaşan bir bakteri sebebiyle olabildiğinden korunmasız cinsel temastan kaçınılmalıdır. Genital hijyene dikkat edilmelidir. En azından bunlar kistin apseleşip, enfekte olmasını önleyebilir.</p> <p><strong>Bartholin kisti ameliyatı sonrasında kanama olur mu?</strong></p> <p>Ameliyat sonrasında bir miktar lekelenme görülebilir. Eğer ameliyattan sonra yoğun kanama olursa doktora görünmek gerekmektedir.</p> <p><strong>Bartholin kisti tedavi edilmezse ne olur?</strong></p> <p>Bartholin kistine müdahale edilmezse kist tekrarlayabilir.</p> <p><strong>Bartholin kisti kanser belirtisi midir?</strong></p> <p>Bartholin bezinde kanser görülebilir. Bu tür daha çok menopozdan sonra 40 yaş üstü kadınlarda görülebilmektedir. Genellikle HPV pozitif olanlarda, sigara kullananlarda, tek eşli olmayan düzensiz cinsel ilişkiye girenlerde, kronik hastalığı olanlarda, sistemik lupus eritemazus hastalarında, liken sklerozu bulunanlarda daha sık görülebilmektedir. 40 yaş üstü menopoz sonrası kadınlarda bartholin kisti mutlaka çıkarılıp patolojik incelemeye gönderilmelidir. Bu şekilde kanser tanısı konulabilir.</p>
Kaçış Sendromu
<p>Kaçış sendromu hastalığı kılcal damarlar adı verilen daha küçük damarlardan sıvı sızıntıları sonucu kan basıncında hızlı düşüş ile ilişkili akut ve şiddetli tekrarlayan ataklarla karakterize nadir görülen bir hastalıktır. Kaçış sendromu ilk kez tarihler 1960’ı gösterdiğinde Dr. Bayard Clarkson tarafından keşfedilmiştir. Hastalık literatürde ‘Systemıc Capillary Leak Syndrome’ adının kısaltması olan ‘SCLS’ olarak isimlendirilir. Kaçış sendromu uzun süreler boyunca krizlere yol açması ile oldukça tehlikeli bir tıbbi durumdur. Ani ataklarla ciddi bir sağlık sorunu haline gelen kaçış sendromu belirtileri ortaya çıktığında vakit kaybedilmeden sağlık kuruluşuna başvurmak gerekmektedir. Çoğu durumda nedeni bilinmeyen kaçış sendromu bazı kişilerde yaşamları boyunca bir kez bazılarında ise yılda birkaç kez olmak üzere, sıklığı değişen epizotlar halinde ortaya çıkar. Çoğu durumda nedeni bilinmeyen kaçış sendromunun şiddeti de kişiden kişiye göre değişebilir. Kaçış sendromu en çok yetişkinlerde görülürken hastalığın çocuklarda gelişmesi çok nadir bir durumdur.</p> <h2><strong>Kaçış sendromu hastalığı nedir?</strong></h2> <p>Kaçış sendromu hastalığı tıp literatüründeki adıyla da “Capillary Leak Syndrome” (SCLS), kanın yoğunlaşması, tansiyonun düşmesi gibi bulgularla birlikte bilinmeyen bir nedenle damarlardan protein, mineral ve suyun sızmasına denir. Ataklar halinde ortaya çıkan kaçış sendromu hastalığının şiddeti değişkenlik gösterir. Kaçış sendromu hastası ayda bir kez krize girebileceği gibi senelerce hiçbir şekilde belirti göstermeyebilir. Ataklar sırasında dokuları onaran albümin seviyesi de düşebilir. Hastalığın sebep olabildiği şok ve masif ödem gibi etkiler ölümcül sonuçlara yol açabilir.</p> <h2><strong>Kaçış sendromu nedenleri nelerdir?</strong></h2> <p>Kaçış sendromunun kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Hastalığa yol açan kalıtsal bir yatkınlık da tespit edilememiştir. Kaçış sendromu hastalarının yarısından fazlasının kanında tespit edilen bir monoklonal veya M proteini vardır. Hastalarda M protein seviyesi genellikle düşüktür. M proteini kemik iliğindeki plazma hücreleri tarafından üretilir. Akut ataklarda M proteininin rolü bilinmemektedir. Son zamanlarda, kılcal astar hücrelerinin, akut atak sırasında üretilen kandaki bir faktör tarafından hasar görebileceği öne sürülmüştür.</p> <h2><strong>Kaçış sendromu belirtileri nelerdir?</strong></h2> <p>Kaçış sendromu belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı kaçış sendromu hastalarında diğerlerinden daha fazla semptom gelişir. Bu semptomlar hafif ya da şiddetli şekilde belirebilir. Kaçış sendromu semptomları genellikle krizden 24 saat önce viral bir üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileriyle benzer şekilde burun tıkanıklığı ve öksürük şeklinde ortaya çıkar.</p> <p>Kaçış sendromu ataklar halinde ortaya çıkar. Atakların sayısı ve şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Kaçış sendromu atağından önce genel halsizlik, yorgunluk, <a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/mide-agrisina-ne-iyi-gelir-mide-agrisi-nasil-gecer">mide ağrısı</a> ve kilo artışı şikayetleri ortaya çıkabilir. Atak sırasında görülen semptomlar arasında düşük tansiyon, vücutta genel şişlik, akciğerlerde ve kalp çevresinde sıvı birikmesi ve böbrek yetmezliği yer alabilir. Hastalığın uzun vadeli komplikasyonları arasında ise kompartıman sendromu, kas yıkımı ile kalp ve akciğer yetmezliği vardır.</p> <p>Kaçış sendromu belirtileri özetle şunları içerebilir:</p> <p> • Düşük kan basıncı</p> <p>• Kanda albümin azalması (Kanda albümin düşüklüğüyle birlikte kan plazmalarındaki protein molekülleri dar damarlardan geçemez.)</p> <p>• Kanın yoğunlaşması (Kalın kan, vücuttaki oksijenin, hormonların ve besinlerin hareketlerini engelleyerek, dokulara ve hücrelere ulaşmasını engelleyebilir. Bu durum hücrelerde düşük oksijen seviyelerine neden olabilir)</p> <p>• Akciğerlerde ve kalp çevresinde sıvı birikmesi</p> <p>• Şişmeler oluşması, ödem oluşması</p> <p>• <a href="https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/bobrek-yetmezligi-belirtileri-nelerdir-nasil-tedavi-edilir">Böbrek yetmezliği</a></p> <p>•<a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/inme-hakkinda-bilinmesi-gerekenler"> İnme</a></p> <p>• Kalp yetmezliği</p> <h2><strong>Kaçış sendromu nasıl teşhis edilir?</strong></h2> <p>Kaçış sendromu hastalığı teşhisi fiziksel muayene, laboratuvar testleri ve yukarıda belirtilen semptomların tekrarlaması (tansiyon düşüklüğü, kanın yoğunlaşması kandaki albümin düzeyinde azalma ile birlikte vücutta şişme belirtileri) ile konulur. Hastaların çoğunda tekrarlayan epizotlar, monoklonal gamopati ile ilişkilidir.</p> <p>Kaçış sendromu; düşük kan basıncı, yüksek hematokrit ve kanda düşük protein (hipoalbüminemi) olmak üzere üç parametre ile teşhis edilebilir. Enfeksiyon ve C-1 esteraz inhibitörü eksikliği gibi semptomların diğer olası nedenlerini dışlamak için başka testler de yapılmalıdır. Kaçış sendromu kesin teşhisi için alerjik ödemler, kalp yetmezliği, siroz gibi diğer hastalıkların ekarte edilmesi gerekmektedir. Bazı hastalara yanlışlıkla, kemik iliğinde kırmızı kan hücrelerinin aşırı üretimi nedeniyle hematokritin yükseldiği bir durum olan polisitemi teşhisi konulabilir. Teşhisi doğrulamak için birkaç temel laboratuvar özelliği kritik öneme sahiptir.</p> <h2><strong>Kaçış sendromu tedavi yöntemleri nelerdir?</strong></h2> <p>Kaçış sendromunun kesin bir tedavisi mevcut değildir. Atakların önlenmesine yönelik olarak tedavi uygulanır, hastanın yaşam kalitesinin artırılması amaçlanır.</p> <p>Tedavi sırasında uzun vadeli komplikasyonları önlemeye odaklanılır. Kaçış sendromu semptomların tedavi olmaksızın kendiliğinden düzelmesi nadir görülen bir durumdur.</p> <p>Aylık intravenöz immün globulin (IVIG) infüzyonlarının yapılması önerilir. Zira aylık intravenöz immünoglobulin (IVIG) infüzyonları gelecekteki atakları önlemeye yardımcı olabilir. Başlangıçta astımı tedavi etmek için tasarlanmış bazı ilaçlar da önleyici tedavide yardımcı olabilir. Clarkson hastalığı olarak da adlandırılan kaçış sendromunun yol aç9ğı ataklar, bir üst solunum yolu enfeksiyonu veya yoğun fiziksel eforla tetiklenebilir. Kaçış sendromu hastalığı tanısını almış olan bireylerin atakları tetikleyebilecek kaza ve yaralanma gibi travmalara karşı dikkat etmeleri gerekmektedir.</p> <h2><strong>AstraZeneca aşısı ile kaçış sendromu arasında bağlantı var mı?</strong></h2> <p>14 Nisan 2021 tarihine kadar AstraZeneca ile aşılanan beş kişide kaçış sendromu vakası meydana gelmiştir. Milyonlarca AstraZeneca aşısı yapılmış olduğundan, bu tür nadir olayların aşıya atfedilip atfedilmeyeceğini veya bir popülasyondaki olayların normal seyrinin bir parçası olarak ortaya çıkıp çıkmadığını anlamak çok güçtür. Avrupa Birliği’nin (AB) ilaç düzenleyicisi Avrupa Birliği İlaç Ajansı’ndan yapılan açıklamada (EMA), AstraZeneca kaçış sendromuna neden olabileceğine ilişkin şüpheleri araştırılacağı belirtilmişti. Öte yandan 9 Haziran'a kadar 24,6 milyondan fazla insan şu anda Birleşik Krallık'ta AstraZeneca’nın ilk dozunu aldı ve çok büyük bir çoğunlukta herhangi bir ciddi yan etki veya reaksiyon görülmedi. AstraZeneca’nın en yaygın görülen yan etkileri arasında enjeksiyon yerinde rahatsızlık, yorgun hissetmek, <a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/bas-agrisi-nasil-gecer-bas-agrisina-ne-iyi-gelir">baş ağrısı</a>, hasta hissetme, eklem veya kas ağrısı yer aldı.</p>
Diş Eti Hastalıkları
<p>Diş etleri ağız ve dişlerin temelini oluşturuyor. Diş etlerinde ortaya çıkabilecek herhangi bir hastalık hem ağız hem de diş sağlığını riske atabiliyor. Her yaşta görülebilen diş eti hastalığı tedavi edilmediğinde kanama, ağız kokusu hatta diş kaybına sebep olabiliyor. Diş eti hastalıklarının önüne geçebilmek için ise doğru ve düzenli bir ağız bakım rutini oluşturulması gerekiyor.<strong> Memorial Ankara Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü’nden Dr. Dt. Janset Şengül</strong>, diş eti hastalıkları ile ilgili bilgi verdi.</p> <h2><strong>Diş eti hastalığı nedir?</strong></h2> <p>Diş eti hastalığı, dişleri çevreleyen ve destekleyen dokularda görülebilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Çocuklarda, erişkinlerde ve yaşlılarda gözlenebilen ve dişlerde herhangi bir çürük olmamasına rağmen dişleri çevreleyen dokularda görülebilen bu enfeksiyon durumu, tedavi edilmediğinde dişlerde kanama, ağız kokusu, sallanma ve hatta diş kaybına sebep olabilir. Genellikle ağrısız ilerleyen diş eti hastalıkları çoğunlukla ileri dönemlerde fark edilebilmektedir.</p> <h2><strong>Periodontal hastalık tipleri nelerdir?</strong></h2> <p>Dişlerin çevresindeki dokular diş eti, çene kemiği ve dişler ile çene kemiğini birleştiren periodontal lifler olarak tanımlanabilir. Periodontal hastalığın tipleri, enfeksiyonun bahsedilen çevre dokulardan hangilerini etkilediğine bağlı olarak tanımlanmaktadır.</p> <h3><strong>Gingivitis</strong></h3> <p>Enfeksiyonun diş etini etkilediği durumlardır. Bu evrede diş etleri kanamalı, kızarık ve şiş olarak gözlenebilir ve hasta ağız kokusu varlığını hissedebilir. Gingivitisin tedavi edilmediği durumlarda enfeksiyon ilerleyerek periodontitisin gelişmesine sebep olabilir.</p> <h3><strong>Periodontitis</strong></h3> <p>Diş etinin yanı sıra periodontal lifler ve çene kemiğinin de etkilenebildiği durumlardır. Diş ve diş eti arasında bakterilerin kolayca yerleşebileceği bir boşluk olan "periodontal cep" oluşur. Periodontal cep varlığı enfeksiyonun yerleşimini ve hastalığın ilerlemesini kolaylaştırır. Hastalık ilerledikçe destek dokularda kayıplar olur ve dişler sallanmaya başlar, sonuç olarak dişlerin çekimi gerekebilir.</p> <h3><strong>Gingival abse ve periodontal abse</strong></h3> <p>Bu iki rahatsızlıkta da görülebilen diğer hastalıklar arasında yer almaktadır. </p> <h2><strong>Diş eti hastalıklarının başlıca belirtileri nelerdir?</strong></h2> <p>Diş eti hastalıklarındaki en önemli belirti diş eti kanamasıdır. Sağlıklı bir diş etinin herhangi bir zamanda kanamayacağı bilinmelidir. Diş fırçalama esnasında veya kendiliğinden başlayan kanamalar dışında diş etinde görülen şişlik, kızarıklık, mavi-morumsu renk değişikliği, diş eti çekilmesi, diş eti büyümesi, dişlerde sallanma veya yer değişikliği, hassasiyet ve kötü ağız kokusu da sıklıkla gözlenen belirtiler arasındadır.</p> <h2><strong>Diş eti hastalığı neden olur?</strong></h2> <p>Diş eti hastalıklarının başlıca nedeninin “mikrobiyal dental plak” olarak adlandırılan, temizlenemeyen gıda artıkları ile tükürükten gelen bakterilerin birleşimi olan bir tabaka olduğu bilinmektedir. Mikrobiyal dental plak, diş çevresindeki dokularda yıkım oluşturarak periodontal hastalığı başlatır.</p> <p>Mikrobiyal dental plağın yanı sıra sigara kullanımı, diyabet, lösemi ve <a href="https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/aids-nedir-hiv-nedir-aids-tedavisi-nasildir">AIDS </a>gibi bazı sistemik hastalıklar, stres, kalp-tansiyon ilaçları, antikonvulsanlar, antidepresanlar ve oral kontraseptifler gibi bazı ilaçların kullanımı ve beslenme alışkanları da diş eti hastalıklarının oluşumunda etkilidir.</p> <h2><strong>Diş eti hastalığı tedavisi nasıl yapılır?</strong></h2> <p>Diş eti hastalıklarında tedavi şekli, hastalığın bulunduğu evreye ve etkilediği dokulara göre belirlenir. Diş eti hastalıklarının tedavisindeki amaç enfeksiyona neden olan bakterilerin ve yapıların uzaklaştırılmasını sağlamaktır. Bu tedavi genellikle plağın uzaklaştırılması, ultrasonik cihazlar ile diş taşı temizliğidir. Temizlik işlemi ardından diş yüzeylerini pürüzsüzleştirmek ve var olan lekeleri gidermek amacıyla politür (parlatma) işlemi uygulanır. Enfeksiyonun derecesine göre lokal anestezi uygulanarak diş eti ceplerinin iç yüzeyleri ve diş kök yüzeyleri temizlenebilir.</p> <p>Bu aşamaların ardından ağızdaki zararlı bakteriler uzaklaştırılarak yeni bir ortam hazırlanmış olsa da bu ortamın korunması için hekim hasta işbirliğinin çok önemli olduğu unutulmamalıdır. Yapılan tedavinin ardından hekimin belirttiği şekilde uygulanacak bir ağız bakımı sağlanması hastalığın tekrarlamaması ve tedavinin tamamlanabilmesi için oldukça önemlidir. </p> <h2><strong>Diş eti hastalığı ile ilgili sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Diş eti hastalıklarına ne iyi gelir?</strong></p> <p>Diş eti hastalıklarından kurtulmanın ilk adımı doğru ve düzenli bir ağız bakım rutini oluşturulmasıdır. Diş yüzeylerindeki plakların uzaklaştırılması için doğru ve etkin diş fırçalama çok önemlidir. Diş aralarındaki plakların uzaklaştırılması için ise ara yüz bakımı uygulanmalıdır. Ağız bakım rutininin plağı uzaklaştırarak diş taşı oluşumunu engelleyeceği ancak var olan diş taşlarını uzaklaştıramayacağı unutulmamalıdır. Diş taşlarının temizlenmesi için bir diş hekimine başvurulması gerekmektedir.</p> <p><strong>Diş eti hastalıkları uzmanına ne isim verilir?</strong></p> <p>Diş eti hastalıkları uzmanına “Periodontolog” ismi verilir.</p> <p><strong>Diş eti hastalıklarına hangi bölüm bakar? </strong> </p> <p>Dişeti hastalığıyla Periodontoloji bölümü ilgilenir.</p> <p><strong>Diş eti hastalıkları için gargara kullanılır mı?</strong></p> <p>Diş hekimliğinde ağız gargaraları, anti bakteriyel etkinlikleri nedeniyle gerek diş eti hastalıklarını gerekse diş eti hassasiyetini önlemede yardımcı olarak kullanılabilir. Ağız gargaralarının ağız ve diş sağlığına göre diş hekimi tarafından önerilmesi ve izlenmesi uygundur.</p> <p><strong>Diş eti hastalıklarının oluşmaması için öneriler nelerdir?</strong></p> <p>Diş eti hastalıklarının bir numaralı etkeni mikrobiyal dental plaktır. Düzenli diş fırçalama ve ara yüz bakımı mikrobiyal dental plağın oluşumunu önlemede anahtar rol oynar. Bunun yanı sıra 6 ayda bir düzenli yapılan diş hekimi kontrolleri ile diş eti hastalıkları henüz oluşmamışken veya başlangıç aşamasındayken teşhis ve tedavi edilebilir.</p> <p><strong>Diş eti hastalıkları için bitkisel tedavi yöntemleri var mıdır?</strong></p> <p>Diş eti çekilmesinin günümüzde bilinen ve bilimsel olarak onaylanan bir bitkisel tedavisi bulunmamaktadır. Diş eti çekilmesine iyi gelen doğal yöntemler, hafif düzeydeki şikâyetlerin gerilemesinde yardımcı olabilir fakat kalıcı çözüm oluşturmamakla beraber kullanılacak maddenin içeriğine göre ağız içindeki yumuşak dokulara zarar verebilir. Bu nedenle diş etlerindeki renk değişikliği, kanama, şişlik veya ağız kokusu şikâyetlerinde vakit kaybetmeden diş hekimine başvurmak en doğru yöntem olacaktır.</p> <p><strong>Diş eti hastalığının tedavisi yapılmazsa nelerle karşılaşılabilir?</strong></p> <p>Diş eti hastalıklarının tedavi edilmemesi oldukça küçük bir ortam olan ağız içinde bu enfeksiyonların yayılması ve ilerleyen evrelerde diş kayıplarının gözlenmesi ile sonuçlanabilir. Unutulmamalıdır ki tedavi zamanı ertelendikçe uygulanacak tedavi yönteminin karmaşıklaşması kaçınılmazdır.</p> <p><strong>Alkol diş eti hastalıklarına neden olabilir mi?</strong></p> <p>Alkol kullanımı tükürük miktarında ve yapısında değişikliklere sebep olabilir. Bu değişiklikler ağız kokusu ve diş eti enfeksiyonlarına zemin hazırlayabilmektedir. Ayrıca diş eti hastalığı olan bölgeye alkol uygulanması, hastalığı azaltmayacağı gibi bölgenin tahriş olmasına ve enfeksiyonun artmasına sebep olabilir.</p> <p><strong>Diş eti hastalığı tedavisi ne kadar sürer?</strong></p> <p>Diş eti hastalıklarının tedavi süresi, hastalığın seviyesine ve durumuna göre değişiklik göstermektedir.</p> <p><strong>Çocuklarda diş eti hastalıkları görülür mü?</strong></p> <p>Çocuklarda diş eti problemleri dişlerin arasına gıda sıkışması ve çıkaramaması sonucu veya diş sürme dönemlerinde gözlenebilir. Bunun dışında hatalı diş fırçalama teknikleri, diş taşı oluşumuna ve diş eti hastalıklarına sebep olabilir.</p> <p><strong>Diş eti hastalıkları için diş macunu seçimi önem taşır mı?</strong></p> <p>Diş eti sağlığı, kullanılacak ürünlerden çok fırçalama tekniği ve mekanik temizlik ile sağlanabilmektedir. Bunun yanında bazı spesifik şikayetlere özel diş macunu seçimi gerekebilmektedir. Diş eti problemi yaşayan hastaların klinik muayenelerinde en sık gözlenen durumun hatalı diş fırçalama tekniği olduğu görülmektedir. Klinikte yapılan muayenelerin ardından hastalara uygun diş fırçalama tekniği, uygun fırça, arayüz bakım ürünü ve diş macunu seçimi konusunda daha doğru bilgi verilebilmektedir. </p> <p><strong>Diş eti hastalığı ağız kokusu yapar mı?</strong></p> <p>Diş eti ve diş çevresinde oluşan iltihabi dokular ağız kokusuna yol açabilir. Bunun dışında diş çürükleri, bazı sistemik hastalıklar, sinüzit, farenjit, solunum sistemi hastalıkları, midede oluşan reflü ve beslenme şekilleri de ağız kokusuna sebep olabilir.</p> <p><strong>Diş etlerini güçlendirmek için neler yapılmalıdır?</strong></p> <p>Dişlerin her gün düzenli ve doğru bir teknikle fırçalanması ve ara yüzeylerin bakımının yapılması diş etlerinin sağlıklı kalması için en önemli yöntemdir. Bunun yanı sıra beslenmenin de diş eti sağlığı ve ağız florasının korunması için oldukça önemli olduğu bilinmektedir. D, K2, C ve <a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/a-vitamini-faydalari-nelerdir">A vitaminlerinin </a>kemik metabolizması ve savunma sisteminin güçlendirilmesinde etkili olduğu bilinmektedir. </p>
Teknolojiler
Tüm Vücut MR
<p>Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) ile tüm vücut alanlarındaki hastalıkların tanı ve takibi tıbbi görüntüleme yöntemiyle yapılabiliyor. MR yumuşak dokuların, kemiklerin ve organların yapısının ve hastalıklarının yüksek kontrast çözünürlükte görüntülenmesine olanak sağlıyor. MR’de, güçlü manyetik alan ve radyofrekans dalgaları kullanılarak görüntüler oluşturuluyor. MR radyasyon içermiyor. Günümüzde gelişen teknoloji sayesinde hızlı ve yüksek çözünürlüklü görüntüleme yapabilen MR cihazları ve yazılım programları ile tüm vücut 50-55 dakikada içinde görüntülenebiliyor. Bu yöntem, beyin ve boyun dahil olmak üzere birçok organdaki tümörlerin erken dönemde teşhisinde önemli rol oynuyor. Tüm vücut manyetik rezonans görüntüleme sistemi şu an ülkemizde başta Memorial Sağlık Grubu olmak üzere sayılı noktalarda yapılabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Radyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Özdil Başkan, Tüm Vücut MR ile ilgili bilgi verdi.</p> <h2><strong>Tüm vücut MR nedir?</strong></h2> <p>Tüm vücut MR ile baş-boyundan başlayarak tüm vücut alanları ayrı ayrı görüntülendikten sonra bilgisayar programlarıyla birleştirilerek tek parça halinde incelenebilmektedir. İnceleme sırasında normal olmayan bulgu saptandığında, o alana ve patolojiye yönelik özel görüntüleme yapılabilmektedir. Herhangi bir belirti ortaya çıkmadan önce vücuttaki kanser, enfeksiyon veya diğer patolojiler gibi olası rahatsızlıkları belirlemek de için yapılabilmektedir. Tüm vücut MR ile hastalıklar erken dönemde teşhis edilerek olası etkin tedavi yöntemlerinin uygulanmasını sağlamaktadır. Tüm vücut MR ile kanser riski ve endişesi taşıyan sağlıklı kişilerin radyasyon almadan tüm vücutlarının görüntülenmesinde yararlanılabilecek bir yöntemdir. Bu nedenle check-up amaçlı, tüm vücut tek seansta görüntülenebilmektedir. Diğer tarama ve “check-up” yöntemlerine ek olarak da uygulanabilmektedir.</p> <h2><strong>Tüm vücut MR kullanım alanları nelerdir?</strong></h2> <p>Tüm vücut MR,</p> <ul> <li>Herhangi bir belirtisi olmayan, özelikle kanser riski ve endişesi bulunan, diğer tarama testlerinin yanı sıra sağlık durumlarına genel bir bakış isteyen kişilere “check-up” amaçlı yapılabilir.</li> <li>Ailesel veya genetik olarak kanser riski taşıyan kişilere yapılabilir.</li> <li>Kanser tanısı bulunan hastalarda da birçok avantaj sağlayabilir. Onkolojik hastalarda hastalığın tanısı, yaygınlığının gösterilmesi ve tedavi yanıtının değerlendirilmesinde kullanılabilir.</li> <li>Radyasyon içermediği için çocuk ve gebelerde MR öncelikle tercih edilmelidir.</li> <li>Tüm vücut MR, meme, prostat, akciğer ve gastrointestinal sistemin uygun değerlendirilmesi için bu alanlara özel tarama ve görüntüleme yöntemleri ile birlikte kullanılmalıdır.</li> <li>Diz, omuz gibi eklemlerin değerlendirilmesinde, meme ve prostat görüntülemede, boyun, sırt ve bel fıtıklarının değerlendirilmesinde özel çekimler gerektiği için tanı için tüm vücut MR kullanılmaz.</li> <li>Damarların gösterilmesi için gerekli olursa kontrast madde kullanılarak tüm vücut MR anjiografi kontrast madde kullanılarak yapılabilir.</li> <li>Kalp damarlarında risk grubunda olan hastaların ise Koroner BT Anjiyografi ile “check up” yaptırması önerilmektedir.</li> </ul> <h2><strong>Tüm vücut MR avantajları ve riskleri nelerdir?</strong></h2> <ul> <li>Tüm Vücut MR radyasyon içermemesi en önemli avantajıdır. Tarama testi için kullanımını olanaklı kılar. MR radyasyon içermediğinden çocuklarda ve 3. aydan sonra gereklilik durumunda gebelerde de güvenle kullanılabilir.</li> <li>Tüm Vücut MR, erken kanser tanısı, erken tedavi ve iyileşme şansına olanak tanıması en önemli faydasıdır.</li> <li> Rutin MR yöntemlerindeki gibi eğer manyetik alanla uyumsuz metalik veya elektronik bir aparat vücudunuzda yoksa tüm vücut MR size zarar verecek bir yöntem değildir. Siz MR cihazına alınmadan bilgilendirme formu ve onam formunu okumanız ve onaylamanız istenecektir.</li> </ul> <h2><strong>Tüm vücut MR nasıl yapılır?</strong></h2> <ul> <li>Tüm vücut MR’da beyin, boyun, akciğer-göğüs kafesi, karın içi organları karaciğer, pankreas, böbrek, böbrek üstü bezi, mesane ve diğer organlar özel görüntüleme paketleri ile taranmaktadır. Erkeklerde prostat, kadınlarda rahim ve yumurtalıklar görüntülenebilmektedir. Bu alanların taranması sırasında kısmen kemik ve kas yapıları da görüntülenmektedir. Hareketli organların çekimi sırasında hastanın nefesini tutması istenmektedir. Hastanın nefes tutma isteğini yerine getirebilmesi için uykuya dalmaması gerekmektedir. Bu nedenle sağlıklı bir çekim için kişinin uyumlu ve şuuru açık olmalıdır. Tüm vücut yapıları rutinde uygulanan görüntüleme paketleri ile taranırken ek olarak tümöral dokunun saptanmasında özel yeri bulunan “tüm vücut difüzyon” MR, incelemesi de tüm inceleme alanlarına ayrı ayrı yapılıp bilgisayar programları ile birleştirilip 3-boyutlu olarak değerlendirilmektedir. Tüm vücut difüzyon MR yöntemi kanserli doku ve lenf bezlerinin tanımlanmasında da önemlidir.</li> </ul> <h2><strong>Tüm vücut MR hakkında sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Tüm vücut MR öncesi hangi hazırlıklar yapılıyor?</strong></p> <p>Tüm vücut MR işlemi yapılacak hasta, öncelikle alanında uzman bir radyoloji teknisyeni tarafından karşılanarak çekim için hazırlanmaya başlanmaktadır. Hastaya öncelikle hastane önlüğü giydirilmektedir. Baş ve boyun bölgesinin MR görüntülemesi sırasında yüze sürülen madde ve makyaj malzemesi görüntüyü bozduğu için kullanılmaması önerilmektedir. Takı ve diğer aksesuarların tamamen çıkarılması istenmektedir. Saatler, kredi kartları, işitme cihazları, iğneler, saç tokaları, metal fermuarlar, çıkarılabilir dişler, kalemler, cep boyutunda kesici aletler ve gözlükler, vücut “piercing”leri, cep telefonları, elektronik eşyaların MR odasına girmesine izin verilmemektedir. Çoğu durumda, özellikle 2000 yılı sonrasında kullanılan birkaç tür dışında, metal implantları olan hastalar MR için güvenlidir. Ancak bazı koklear (kulak) implantlar, beyin anevrizma klip türleri, bazı eski kalp pillerine sahip kişiler güvenlik açısından değerlendirilmeden MR odasına alınmamalıdır. Hastanın vücudunda şarapnel, mermi veya diğer metallerden herhangi birisi varsa inceleme öncesi mutlaka bilgi vermesi gerekir. Tüm vücut MR incelemelerinde karın içi yapıların ve safra kesesinin değerlendirilebilmesi için 7-8 saat açlık gereklidir. Hareketli organların çekimi sırasında hastaya nefes tutması için komutlar verilir. Kişinin bu komutları yerine getirebilmesi için uykuya dalmaması gereklidir. Sağlıklı bir çekim için kişinin uyumlu ve şuurunun açık olması gerekiyor. Bazı MR incelemelerinde kontrast madde kullanılabilir. MR kontrast maddesi ‘gadolinyum’ içerir. Gadolinyum iyot kontrast alerjisi olan hastalarda kullanılabilir. Bir hastanın gadolinyum kontrastına alerjisi iyot kontrastına göre çok daha azdır. MR incelemeniz öncesinde kontrast madde, yiyecek ve ilaçlara karşı alerjiniz sorgulanacaktır. Mutlaka size verilen onam formuna belirtin ve sizi hazırlayan teknisyenle paylaşın. Herhangi bir ciddi hastalığınız veya geçirdiğiniz ameliyat varsa, sizi hazırlayan radyoloji teknisyenine söyleyin. İleri böbrek hastalığı gibi bazı durumlar, böbrek hastalığı olan hastalar için güvenli kabul edilen belirli gadolinyum kontrast türlerinin kullanılmasını gerektirebilir. Hastanelerimizde yalnızca güvenli olduğu belirtilen kontrast madde türevleri kullanılmaktadır. Böbreklerinizin normal çalışıp çalışmadığını belirlemek için kan testine ihtiyacınız olabilir. Hamile olma olasılığı varsa MR incelemesinden önce belirtilmelidir. MR 1990'lardan beri kullanılmaktadır. Hamile kadınlar veya anne karnındaki bebekleri üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi bildirilmemiştir. Bununla birlikte, yapılacak işlemin yararı herhangi bir potansiyel riske göre ağır basmadığı sürece gebelerin ilk trimesterde MR çektirmesi önerilmez. Gebelerde gerekli olmadıkça MR kontrast madde kullanılmamalıdır.</p> <p><strong>Kanser şüphem var, tüm vücut MR yaptırabilir miyim?</strong></p> <p>Ailesinde kanser hastası olan, bu nedenle de kanser riski taşıyan kişilerin, herhangi bir belirtisi olmasa da bu endişesini gidermek için “check-up” programına MR incelemesi eklenebilir.</p> <p><strong>Hangi hastalık riski olan hastalar tüm vücut MR yapılır?</strong></p> <p>Ailesel ve genetik kanser riski taşıyan herkes MR incelemesi yaptırabilir. Bu sayede kanser tanısı bulunan kişiler birçok avantaj sağlayabilir. Onkolojik hastalarda hastalığın tanısı, yaygınlığının gösterilmesi ve tedavi yanıtının değerlendirilmesi için de kullanılabilir.</p> <p><strong>Tüm vücut MR’de radyasyon var mı?</strong></p> <p>MR, radyasyon içermediği için rahatlıkla tercih edilebilir</p> <p><strong>Hamile ve çocuklara tüm vücut MR yapılır mı?</strong></p> <p>MR radyasyon içermediği için hamile anne adayları ve çocuklarda ihtiyaç duyulması halinde kullanılacak ilk görüntüleme yöntemi olmalıdır. Anne adaylarının 3 aylık hamilelik dönemini atlattıktan sonra MR yaptırması önerilmektedir. </p> <p><strong>Tüm vücut MR incelemesine makyaj yaparak girilebilir mi?</strong></p> <p>MR incelemesin daha güvenilir ve doğru bilgi vermesi için hastanın herhangi bir makyaj malzemesi kullanmaması ve tüm takılarını çıkarması gerekir.</p> <p><strong>Vücudunda herhangi bir metal parçası olan hastalara tüm vücut MR incelemesi yapılabilir mi?</strong></p> <p>Vücudunun herhangi bir yerinde şarapnel, mermi veya diğer metallerden herhangi birisi olan hastalar inceleme öncesi hekimine bilgi vererek MR incelemesini yaptırabilir.</p> <p><strong>Tüm vücut MR incelemesi için herhangi bir ilaç kullanılıyor mu?</strong></p> <p>Bazı MR incelemelerinde kontrast madde kullanılabilir. MR kontrast maddesi ‘gadolinyum’ içerir. Gadolinyum iyot kontrast alerjisi olan hastalarda kullanılabilir. Bir hastanın gadolinyum kontrastına alerjisi iyot kontrastına göre çok daha azdır. MR görüntüleri inceleme öncesinde kontrast madde, yiyecek ve ilaçlara karşı alerjiniz sorgulanacaktır. Mutlaka size verilen onam formuna belirtin ve sizi hazırlayan teknisyenle paylaşın.</p> <p><strong>Tüm vücut MR incelemesi için verilen kontrast madde alerji yapar mı?</strong></p> <p>Hastaların bazılarında MR incelemelerinde kullanılan kontrast maddesi ‘gadolinyum’ içerir. Gadolinyum iyot kontrast alerjisi olan hastalarda kullanılabilir. Bir hastanın gadolinyum kontrastına alerjisi iyot kontrastına göre çok daha azdır. Bu nedenle MR incelemesi öncesi hastanın kontrast madde, yiyecek ve ilaçlara karşı alerjisi olup olmadığını kendisine verilen onam formunda mutlaka yazarak kendisini hazırlayan teknisyene bilgi vermelidir.</p> <p><strong>Teşhis konulmuş başka bir hastalığım varsa tüm vücut MR yaptırabilir miyim?</strong></p> <p>Ciddi başka hastalığı olan veya geçirdiği bir ameliyat olan hastaların inceleme öncesi kendisini hazırlayan radyoloji teknisyenine mutlaka bilgi vermesi gerekir. İleri böbrek hastalığı gibi bazı durumlarda, hastalar için güvenli kabul edilen belirli gadolinyum kontrast türleri kullanılarak MR yapılabilir.</p> <p> </p>
Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG)
<p>Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG), yüksek çözünürlüğü ile beynin anatomik yapısı ve hastalıkların görüntülenmesinde diğer görüntüleme yöntemlerine göre daha üstün sonuçlar veriyor. Bu yöntem ile beyin hastalıkları daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirilebiliyor. Kranial Fonksiyonel MR olarak da bilinen Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme de (fMRG) bir MRG yöntemidir ve hastalığın tanı ve tedavisinde önemli avantajlar sağlıyor. fMRG, beyin aktivitesiyle ortaya çıkan kan akışındaki küçük değişiklikleri ölçüyor. fMRG, uygulanan çeşitli uyaranlar ile beyin dokusundaki kan akımı ve oksijen düzeyinin değişmesiyle verilen tepkileri kullanarak etkin alanların görüntülenmesine olanak tanıyor. Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme yöntemi(fMRG), Tüm Vücut Manyetik Rezonans Görüntüleme sistemi ile birlikte şu an ülkemizde başta Memorial Sağlık Grubu olmak üzere sayılı noktalarda yapılabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Radyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Özdil Başkan, Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) yöntemi ile ilgili şu bilgileri verdi.</p> <h2><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) nedir?</strong></h2> <p>Kranial Fonksiyonel MR, normal ve hastalıklı beyin fonksiyonlarının anatomik olarak yerini belirlemede kullanılır. MRG, tüm vücut alanlarında hastalıkların tanı ve takibinde kullanılan tıbbi bir görüntüleme yöntemidir. MRG, güçlü manyetik alan ve radyofrekans dalgaları kullanılarak görüntüler oluşturulur. MRG radyasyon içermez. fMRG ise beyindeki fonksiyonel olarak aktive olan alanları, kan oksijen seviyesindeki değişmeye bağlı olarak gösteren bir MRG yöntemidir. fMRG, diğer standart MR görüntüleme yöntemleriyle saptanamayan beynin fonksiyonel alanlarının görüntülenmesini sağlar.</p> <h2><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) ne ölçer?</strong></h2> <p>Oksijen beyin hücresi olan nöronlara kılcal damarlardaki hemoglobin aracılığıyla gelir. Beyin dokusundaki nöronların aktivitesi arttığı zaman oksijen gereksinimleri de artar. Bu durumda nöronal aktivitenin arttığı alanda kan akımı da artırır. Bu durum nöronal aktivitenin arttığı alanda kan akımını da artırır. </p> <p>Kranial Fonksiyonel MR, beyin kanlanmasında beyindeki nöronların dinlenmede ya da işlev sırasındaki kan oksijen seviyesine bağımlı değişiklikleri ölçerek görüntülerin oluşmasını sağlar. Beynin belli bir alanında nöral aktivite arttığında MR sinyali de az miktarda artış gösterir. fMRG, elde edilen MR sinyalleri analiz edilerek yapılan aktivite ile uyumlu alanları belirler.</p> <h2><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) kullanım alanları nelerdir?</strong></h2> <p>fMRG, normal ve hastalıklı beyin fonksiyonlarının anatomik olarak yerini belirlemede kullanılır. fMRG inme, travma ve bazı dejeneratijf beyin hastalıklarında kullanılsa da günümüzde klinikte en sık beyin ameliyatları veya kranial alana uygulanacak diğer işlemler (radyoterapi, gama-knife tedavisi gibi) öncesinde beyinde yer alan hastalıklı alanın kritik fonksiyonel yapılarla olan ilişkisini belirlemede kullanılır. Beyinde yer alan ve girişim uygulanacak hastalıklı doku (tümör, epileptik odak, damarsal lezyonlar gibi) ile konuşma, yürüme, el-kol-bacak hareket ve duyusal fonksiyonlarını sağlayan alanlar arasındaki ilişkisi saptanır. fMRG, beyin ameliyatının veya beynin diğer girişimsel tedavilerinin olası risklerini değerlendirmek ve en uygun tedavi yöntemini, yolunu belirleyebilmek için tercih edilen tanı yöntemidir.</p> <h2><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) nasıl yapılır?</strong></h2> <p>Kranial Fonksiyonel MR<strong> </strong>incelemesi için hastanın diğer rutin MRG incelemelerinde olduğu gibi hareketsiz sırtüstü yatması gerekir. Beynin fMRG’si 30-40 dakika sürer. fMRG incelemesi sırasında rutin kranial MRG veya kranial MR perfüzyon incelemesi eklenmemişse MR kontrast madde kullanılmaz. MR odasında hastanın MR cihazında yatarken rahatlıkla görebileceği ekran düzeneği vardır. Ekrana yansıtılan görüntüler yardımı ile hastanın inceleme sırasında çeşitli işlevleri yapması istenir. Hastalar incelemeye girmeden önce uygulamayı yapacak radyoloji uzmanı tarafından detaylı olarak bilgilendirilir. Tüm MRG incelemelerinde olduğu gibi hastanın başının hareketsiz olması en iyi sonucu elde etmek için önemlidir. Kranial Fonksiyonel MR sırasında hastanın hareketsiz yatarken beyindeki fonksiyonel alanları belirlememizi sağlayacak işlemleri yapması istenir. Hastanın el, kol, bacak, dil hareketleri veya bazı yöntemlerle akıldan sözcük türetmesi gibi basit işlemleri yapması istenerek görüntüler elde edilir. Egzersizler beynin belirli bölgelerindeki aktiviteyi artırır. Bu aktivite, MR cihazı tarafından oluşturulan görüntülerle hastanın beyninin fonksiyonel haritasının oluşturmasına fırsat verir. Bu temel işlevleri yaparak, cerrahların beyinden bir lezyonu, tümörü çıkarmak veya epilepsi hastalarına uygulanacak ameliyat için en güvenli yaklaşım şeklini bulmalarına yardımcı olur.</p> <h2><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) faydaları ve riskleri nelerdir?</strong></h2> <p>Kranial Fonksiyonel MR<strong> </strong>güvenli, ağrısız ve invaziv olmayan bir görüntüleme yöntemidir. fMRG’nin en önemli avantajı ameliyat veya uygulanacak girişimsel işlemden önce konuşma ve el kol - bacak motor becerilerinizin beyindeki alanlarının saptanarak güvenli bir cerrahi işlem geçirmenizi sağlamasıdır. fMRG'leri beyin cerrahlarının beyin ameliyatına hazırlanmalarına yardımcı olarak ameliyat sırasında doğru bölgeye başarılı bir şekilde ulaşmalarını sağlar. Rutin MRG yöntemlerindeki gibi eğer manyetik alanla uyumsuz metalik veya elektronik bir aparat vücudunuzda yoksa fMRG size zarar verecek bir yöntem değildir. Siz MR cihazına alınmadan bilgilendirme formu ve onam formunu okumanız ve onaylamanız istenecektir.</p> <h2><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) hakkında sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR’a nasıl hazırlanmalıyım?</strong></p> <p>Kranial Fonksiyonel MR<strong> </strong>incelemesi ile rutin MRG incelemesi öncesi hazırlık hemen hemen aynıdır. Sizi inceleme için radyoloji teknisyeni karşılayarak hazırlamaya başlar. Hastane önlüğü giymeniz istenebilir veya giysileriniz rahat ve metal içermiyorsa onlarla da inceleme yapılabilir. Baş ve boyun bölgenizin MR görüntülemesi sırasında yüzünüze sürülen madde ve makyaj malzemesi görüntüyü bozacağından kullanılmaması önerilir. Takı ve diğer aksesuarların üzerinizde olmaması gerekir. Saatler, kredi kartları, işitme cihazları, iğneler, saç tokaları, metal fermuarlar, çıkarılabilir diş, kalemler, cep bıçakları ve gözlükler, vücut “piercing”leri, cep telefonları, elektronik eşyaların MR odasına girmesine izin verilmez. Çoğu durumda, özellikle 2000 yılı sonrasında kullanılan birkaç tür dışında, metal implantları olan hastalar MRG için güvenlidir. Ancak bazı koklear (kulak) implantlar, beyin anevrizma klip türleri, bazı eski kalp pillerine sahip kişiler güvenlik açısından değerlendirilmeden MR odasına alınmamalıdır. Vücudunuzda şarapnel, mermi veya diğer metallerden herhangi birisini varsa mutlaka radyoloji teknisyenine bilgi vermeniz gerekir. Bazı özel MR incelemelerinde yeme-içme ve kullandığınız ilaçlarla ilgili farklı uygulamalar olabilir. Size aksi söylenmedikçe aç olmanıza gerek olmaz ve ilaçlarınızı alabilirsiniz. Bazı MRG incelemelerinde kontrast madde kullanılabilir. MR kontrast maddesi ‘gadolinyum’ içerir. Gadolinyum iyot kontrast alerjisi olan hastalarda kullanılabilir. Bir hastanın gadolinyum kontrastına alerjisi iyot kontrastına göre çok daha azdır. MR incelemeniz öncesinde kontrast madde, yiyecek ve ilaçlara karşı alerjinizin olup olmadığı hakkında sizden mutlaka bilgi alınır. Size sorulan her soruyu mutlaka onam formuna belirtin ve sizi hazırlayan teknisyenle paylaşın. Herhangi bir ciddi hastalığınız veya geçirdiğiniz ameliyat varsa, sizi hazırlayan radyoloji teknisyenine söyleyin. İleri böbrek hastalığı gibi bazı durumlar, böbrek hastalığı olan hastalar için güvenli kabul edilen belirli gadolinyum kontrast türlerinin kullanılmasını gerektirebilir. Biz bölümümüzde yalnız güvenli olduğu belirtilen kontrast madde türevlerini kullanmaktayız. Böbreklerinizin normal çalışıp çalışmadığını belirlemek için kan testine ihtiyacınız olabilir. Hamile olma olasılığı varsa MR incelemesinden önce belirtilmelidir. MRG 1990'lardan beri kullanılmaktadır. Hamile kadınlar veya anne karnındaki bebekleri üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi bildirilmemiştir. Bununla birlikte, yapılacak işlemin yararı herhangi bir potansiyel riske göre ağır basmadığı sürece gebelerin ilk trimesterde MRG çektirmesi önerilmez. Gebelerde gerekli olmadıkça MR kontrast madde kullanılmamalıdır.</p> <p><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR incelesine aç mı tok mu gelmeliyim?</strong></p> <p>Radyoloji teknisyeni sizinle çekim öncesi detaylı bir görüşme yapacaktır. Aksi söylenmedikçe aç olmanıza gerek olmaz, her zamanki rutin beslenmenizi yapabilirsiniz.</p> <p><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR incelemesi öncesi başka hastalıklarım nedeniyle kullandığım ilaçları içebilir miyim?</strong></p> <p>Bazı özel MR incelemelerinde yeme-içme ve kullandığınız ilaçlarla ilgili farklı uygulamalar olabilir. Ancak bunun dışındaki durumlarda size farklı bir şey söylenmediyse ilaçlarınızı alabilirsiniz.</p> <p><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR radyasyon var mı?</strong></p> <p>Kranial Fonksiyonel MR<strong> </strong>radyasyon içermez.</p> <p><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR 3 aylık hamileyken yaptırabilir miyim?</strong></p> <p>Öncelikle hamile olma olasılığı olan kadın hastaların Kranial Fonksiyonel MR<strong> </strong>incelemesinden önce bu olasılığı gerekli gebelik testlerini yaptırarak kesinleştirmesi gerekir. Hamile kadınlar veya anne karnındaki bebekleri üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi bildirilmemiştir. Ancak bununla birlikte, yapılacak işlemin yararı herhangi bir potansiyel riske göre ağır basmadığı sürece gebelerin ilk trimesterde(3 aylık hamilelik dönemi) fMRG çektirmesi önerilmez.</p> <p><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR’da hamile hastalarda kontrast madde kullanılıyor mu?</strong></p> <p>3 aylık hamilelik dönemini tamamlayan hastalara <strong>gerekirse Kranial Fonksiyonel MR </strong>yapılabilir. Ayrıca gebelerde zorunlu olmadıkça MR kontrast madde kullanılmamalıdır.</p> <p><strong>Ailemde genetik böbrek rahatsızlığı var, Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR yaptırabilir miyim?</strong></p> <p>Ciddi hastalığı olan ya da herhangi bir ameliyat geçiren hastaların bu durumu mutlaka radyoloji teknisyenine bildirmesi gerekir. İleri böbrek hastalığı gibi bazı durumlar, böbrek hastalığı olan hastalar için güvenli kabul edilen belirli gadolinyum kontrast türlerinin kullanılmasını gerektirebilir. Hastanemizde kullanılan MR kontrast maddeleri güvenli gruptadır. Ayrıca böbreklerinizin normal çalışıp çalışmadığını belirlemek için sizden kan testleri istenebilir.</p> <p><strong>Vücudumdaki piercinglerimi Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR öncesi çıkarmalı mıyım? </strong></p> <p>Takı ve diğer aksesuarların üzerinizde olmaması gerekir. Saatler, kredi kartları, işitme cihazları, iğneler, saç tokaları, metal fermuarlar, çıkarılabilir diş, kalemler, cep bıçakları, gözlükler, vücut “piercing”leri, cep telefonları ve tüm elektronik eşyalar MR odasına alınmasına izin verilmez.</p> <p><strong>Kendi elbisemle Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR incelemesine gerebilir miyim?</strong></p> <p>fMRG incelemesi için MR odasına hastane önlüğü ile girmeniz tercih edilir. Ancak giysileriniz rahat ve metal içermiyorsa onlarla da inceleme yapılabilir.</p> <p><strong>Kranial Fonksiyonel Manyetik Rezonans MR öncesi makyajımı temizlemem gerekir mi?</strong></p> <p>Baş ve boyun bölgenizin MR görüntülemesi sırasında yüzünüze sürülen madde ve makyaj malzemesi görüntüyü bozacağından kullanılmaması önerilir.</p>
CAD EYE Yapay Zeka Teknolojisi
<p>Kalın bağırsak ya da bir diğer adı ile kolon kanseri dünyada ve ülkemizde sık görülen kanser türleri arasında yer alıyor. Kolorektal kanserlerin ortaya çıkmasında; genetik faktörler, yanlış beslenme alışkanlıkları, obezite, sigara ve alkol kullanımı nedeniyle giderek yaygınlaşan bağırsak poliplerinin tanı ve tedavisinde geç kalınması önemli rol oynuyor. Bağırsak poliplerinin erken dönemde <a href="http://www.taviloglu.com/endoskopi/kolonoskopi.html">kolonoskopi</a> ile tespit edilmesi, tanısının konulması ve takip edilmesi, bu oluşumların ciddi hastalıklara dönüşüp hayati tehlikeye yol açmaması açısından büyük önem taşıyor. Endoskopik uygulamalarda CAD EYE yapay zeka teknolojisi, kalın bağırsak poliplerinin hata payı olmadan belirlenmesini sağlayarak, hastalığın tanı ve tedavisinde yer tutuyor.</p> <h2><strong>CAD EYE teknolojisi nedir?</strong></h2> <p>Bağırsak kanalının iç yüzeyinden yükselen anormal büyümeler olarak tanımlanan ve çoğunlukla iyi huylu olan kalın bağırsak polipleri, ihmal edildiği takdirde ilerleyip büyüyerek kalın bağırsak kanserine dönüşebilmektedir. 50 yaşın üzerindeki kişilerin yaklaşık üçte birinde görülen kolon poliplerinin bir kısmı kalın bağırsak kanserine ilerlemektedir. Bağırsak poliplerini saptamadaki en güvenilir yöntem de kolonoskopik incelemelerdir. Bağırsak polipleri, modern çağın en gelişmiş kolonoskopi teknolojisi CAD EYE yapay zeka ile pratik bir şekilde tespit edilebilmekte, böylelikle kalın bağırsak kanseri gibi hayati sonuçları olabilecek ciddi bir hastalığın önüne geçilmektedir. </p> <h2><strong>CAD EYE yapay zeka teknolojisi hangi hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır?</strong></h2> <p>CAD EYE yapay zeka teknolojisi ile kalın bağırsak kanserine neden olabilecek poliplerin belirlenip çıkarılması, böylelikle kanserin oluşmadan önlenmesi sağlanmaktadır.</p> <h2><strong>CAD EYE yapay zeka teknolojisi avantajları nelerdir?</strong></h2> <p>CAD EYE yapay zeka teknolojisi, kalın bağırsak poliplerinin kansere dönüşmeden erken aşamada tespit edilmesini sağlayan bir sistemdir. Kolonoskopi cihazına eklenen özel bir işlemci sayesinde, detaylı ek bilgiler sağlar ve kolon poliplerinin tespit edilme oranını mükemmel seviye getirir. </p> <h2><strong>CAD EYE yapay zeka teknolojisi nasıl uygulanıyor?</strong></h2> <p>Süreç açısından normal kolonoskopiden bir farkı yoktur. İşlem öncesi hasta doktorunun talimatları ile bağırsak temizliğini gerçekleştirmektedir. İşlem gününden bir gece önce yemek ve su alımı durdurulur. Uygulama, anestezi uzmanları tarafından hasta uyutularak gerçekleştirilir. Hastaya sedasyon uygulandıktan sonra kalın bağırsak, ucunda kamera bulunan bir aletle incelenir. Kalın bağırsakta polip saptanması durumunda polipin büyüklüğü, polipin sınıflandırması ve yerleşim yerine göre tedavi seçenekleri planlanır. Poliplerin önemli bir çoğunluğu kolonoskopi sırasında çıkartılır. Ancak büyük boyutta olan bazı endoskopik özelliklere göre tümör olacağı düşünülen poliplerde ileri endoskopik işlemler (ESD, EMR, EFTR) gerekebilir. Kolonoskopi işleminin deneyimli kişiler tarafından yapılması, bu poliplerin tanınması ve özelliklerinin belirlenmesi tedavi kararı açısından önemlidir. </p> <p>Bazı kalın bağırsak poliplerinin kolonoskopi sırasında tanınması ve görülmesi zor olabilmektedir. Bu nedenle küçük poliplerin atlanmaması ve taranması için yüksek çözünürlüklü endoskoplar kullanılmakta, tarama için yeterli zaman ayrılmakta ve bazı özel endoskopik görüntüleme metodları uygulanmaktadır.</p> <p>Tüm bunlara ek olarak yapay zeka teknolojisi, kalın bağırsak polipleri ve tümörlerin saptanmasında önemli avantajlar sunmaktadır. CAD EYE yapay zeka, kolonoskopi sırasındaki görüntüleri hem doktorun ekranına yansıtmakta hem de kendi yapay zeka işlemcisine göndermektedir. Bu sayede kolon poliplerinin saptanma oranını mükemmel seviyelere çıkarmaktadır. </p> <p><strong>SIK SORULAN SORULAR</strong></p> <p><strong>Uygulama ne kadar sürer?</strong></p> <p>Kolonoskopik incelemeler çoğunlukla 15-20 dakika sürmektedir. Ancak polip saptanması durumunda, polipin çıkartılması nedeniyle ya da daha önce karın ameliyatı geçirmiş hastalarda işlem süresi artabilir. </p> <p><strong>Hastanede yatış gerekir mi?</strong></p> <p>Kolonoskopi işlemi günübirlik bir uygulamadır. İşlemden sonra hasta sedasyonun etkisinin geçmesi beklendikten sonra taburcu edilebilir. Mümkünse işlem günü yanında bir refakatçi ile gelmesi önemlidir. O gün araba kullanması ve ağrı bir iş yapması önerilmemektedir. </p> <p><strong>İşlem sonrası beslenme düzeninde nelere dikkat edilmelidir?</strong></p> <p>Hastalar işlem sonrasında ilk öğünlerinde sıvı ve yumuşak gıdalarla beslenebilir. Bu dönemde ağır, yağlı ve baharatlı yiyecekler tercih edilmemektedir. </p> <p><strong>Bağırsak polipleri için risk faktörleri nelerdir?</strong></p> <p>Yaş, aile öyküsü, sigara ve alkol kullanımı, yanlış beslenme alışkanlıkları, obezite, ülseratif kolit ve Crohn gibi bir iltihabi bağırsak hastalıkları risk faktörleri arasındadır. </p> <p><strong>Kalın bağırsakta polip olduğu anlaşılabilir mi?</strong></p> <p>Bağırsak polipleri genellikle sessizce ilerleyip, hiçbir bulguya neden olmayacağı gibi karın ağrısı, ishal, kabızlık, karında şişlik, dışkıda kan görülmesi, dışkı şeklinin değişmesi, bağırsak alışkanlıklarının değişmesi, kansızlık, demir eksikliği gibi belirtilerle de ortaya çıkabilmektedir. </p> <p><strong>Kalın bağırsakta görülen polipler mutlaka alınmalı mı?</strong></p> <p>Anormal doku büyümesi olarak tanımlanan polipler, ilerleyen dönemlerde kansere dönüşebileceği için, tespit edildiğinde mutlaka alınmalıdır. Polip varlığını düşündüren durumlarda da mutlaka işlem yapılmalı, polip saptama oranını artırmak için de yüksek çözünürlüklü endoskopik cihazlar ve yapay zeka kullanılmalıdır. </p> <p><strong>CAD EYE teknolojisi mide kanseri için de kullanılabilir mi?</strong></p> <p>Bu uygulamanın önümüzdeki dönemlerde mide hastalıkları için de kullanılması ve erken dönem kanserleri tespit etmesi planlanmaktadır.</p>
Endoskopik Ultrasonografi (Endosonografi-EUS)
<p>Sindirim sistemine ilişkin hastalıkların teşhisinde en büyük yardımcı endoskopik yöntemler olsa da, bazı durumlarda gizlenen kitle ve lezyonlar belirlenemeyebiliyor. Fakat endoskopi ve ultrasonografının tek bir cihazda birleştirilmesiyle; sindirim sisteminin hastalıkları görüntülenebiliyor. Bu görüntüleme sayesinde gerekirse işlem esnasında biyopsi alınarak, patolojik incelemeye bile gönderilebiliyor.</p> <h2><strong>EUS nedir?</strong></h2> <p>Endoskopi sindirim sistemini incelemeye yarayan esnek bir alettir. Ultrasonografi ise yüksek frekanslı ses dalgaları ile karaciğer, safra kesesi, pankreas gibi organlardan görüntüler elde edilmesini sağlayan bir cihazdır. Endosonografi ise endoskopi ile ultrasonografiyi birleştiren, sindirim sisteminin alt tabakalarını ve çevre dokuları da incelemeye imkan tanıyan ileri teknoloji ürünü bir cihazdır.</p> <p><strong>Endoskopik ultrasonografinin</strong>; yemek borusu kanseri, mide kanseri, <a href="http://www.taviloglu.com/bagirsak-hastaliklari/rektum-kanseri.html" target="_blank">rektum kanseri</a>, safra yolu kanseri, pankreas kanseri tanısı, biyopsi alınması, kanserin erken evrede saptanması, ameliyat sonrası takipte nüks bulgularının araştırılması, ameliyat öncesinde ışın tedavisi yani radyoterapi verildiyse tümör çapındaki gerilemenin araştırılması, rektum etrafındaki komşu organlarda (prostat, mesane, vajina) lenf bezlerinde ve damarlarda kanser tutulumunun incelenmesi ve tümörün derecesinin (T1, T2, T3, T4) belirlenmesinde önemli oranda etkili olduğu bilinmektedir.</p> <h2><strong>Endosonografi (EUS) hangi hastalıklarda kullanılır?</strong></h2> <ul> <li>Yemek borusu kanseri, mide kanseri, <a href="http://www.taviloglu.com/bagirsak-hastaliklari/rektum-kanseri.html" target="_blank">rektum kanseri</a>, safra yolu kanseri, pankreas kanseri tanısı, biyopsi alınması, kanserin erken evrede saptanması, ameliyat sonrası takipte nüks bulgularının araştırılması, rektum etrafındaki komşu organlarda (prostat, mesane, vajina) lenf bezlerinde ve damarlarda kanser tutulumunun incelenmesi ve tümörün derecesinin (T1, T2, T3, T4) belirlenmesi</li> <li>Sindirim sistemi kaynaklı yumuşak doku tümörleri, submukozal lezyonlar: Yemek borusu, mide, rektum gibi organların duvarlarından kaynaklanan tümörlerin saptanması gastrointestinal stromal tümör (GİST), leiomyoma, vb. tümörlerin tespiti</li> <li>Karın içi lenf bezlerinden biyopsi alınması</li> <li>Anal fistül: Tanısı ve sınıflandırılması, fistülün makat kasları (anal sfinkter) ile ilişkisinin anlaşılması</li> <li><a href="http://www.taviloglu.com/bagirsak-hastaliklari/bagirsak-inkontinensi-gaz-ve-diski-kacirma.html" target="_blank">Gaz ve dışkı kaçırma:</a> Anal kanal kaslarının kalınlığını ve durumunu değerlendirilmesi</li> <li>Pankreatit: Akut pankreatit olgularında, pankreas etrafındaki ‘’psödokist’’ adı verilen yalancı kist sıvısının ve nekrozlu dokuların (nekrotizan pankreatit durumunda) tespiti ve boşaltılması, kronik pankreatit durumunda pankreas organı ve kanalının değerlendirilmesi</li> <li>Pankreas kanserlerinde EUS ile ağrı tedavisi</li> <li>Karaciğerdeki kitlelerden biyopsi alınması</li> <li>Kanser nedeniyle tıkanan safra yollarının EUS eşliğinde mideye ya da ince bağırsağa boşaltılması veya stent takılması</li> </ul> <h2><strong>Endoskopik ultrasonografi avantajları nelerdir?</strong></h2> <ul> <li>Endoskopik ultrasonografinin (EUS) başlıca üstünlüğü yemek borusu kanseri, mide kanseri, rektum kanseri, pankreas kanseri ve makat kanseri gibi durumlarda hem kanserin derine doğru yayılımı ve hem de etraftaki lenf bezi, damar ve organlardaki tutulumu hakkında fikir vermekte ve bu bölgelerden biyopsi alma olanağı tanımaktadır.</li> <li>Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi, lenf düğümlerinden biyopsi örneği almada ve damarların içindeki kan akımını göstermede standart ultrasonografiye göre daha üstündür.</li> <li>Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi endoskopi ile yapıldığından organların iç kısmına girilir ve böylelikle görüntüler çok daha yakından ve detaylı bir şekilde alınır.</li> <li>EUS ile sindirim siteminden ve sindirim sistemine komşu organlardan kaynaklanan tümörlerden doku örneği alınabilir, kist vb. oluşumlar boşaltılabilir.</li> <li>EUS sindirim sistemindeki duvar katmanlarını ayrıntılı olarak gösterdiğinden sindirim sisteminde veya sindirim sistemine komşu organlarda oluşan tümörlerinin evrelenmesinde (tümörün büyüklüğü ve derinliği, lenf bezi ve komşu organ metastazı vb.) ve sindirim sisteminde epitel altında yerleşim gösteren lezyonların incelenmesinde kullanılır. </li> </ul> <h2><strong>EUS nasıl yapılır? </strong></h2> <p>EUS işlemi klasik endoskopiden farklı değildir. EUS hem üst (yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağı) hem de alt sindirim sisteminde (kalın bağırsak) uygulanabilir. EUS de işlem öncesi hazırlık, işlem sonrasında dikkat edilecek hususlar ve işleme bağlı olası yan etkiler klasik endoskopide olduğundan farklı değildir. EUS normal endoskopiden daha uzun sürebilir. Ortalama 30 dakika süren işlem sırasında hastaya uyku verici ve ağrı kesici ilaçlar verilir. İşlem son derece konforlu bir şekilde gerçekleştirilir. EUS işlemi için hastaneye ayaktan gelen hastalar genellikle işlem sonrasında birkaç saat izlendikten sonra evlerine gönderilirler ve ertesi gün normal günlük yaşamlarına dönebilirler.</p> <h2><strong>Endoskopik ultrasonografi hakkında sık sorulan sorular </strong></h2> <ul> <li><strong>İşlem öncesi nelere dikkat edilmelidir?</strong></li> </ul> <p>Hasta konforlu bir şekilde İşlem öncesinde aspirin, kalp, yüksek tansiyon ve diyabet ilaçları gibi düzenli olarak kullanılan ilaçlardan ve mevcut hastalıklardan doktorun mutlaka haberdar edilmesi gerekir. İlaçlardan basılarının işlem öncesi kesilmesi gerekebilir.</p> <ul> <li><strong>İşlem sonraki süreç nasıldır?</strong></li> </ul> <p>EUS işlemi sonrası önerilen süre içinde hastanın hafif ve sulu yemekler yemesi önerilmektedir. Hasta 1-2 gün boyunca yanma ve batma oluşabilmekte, bu nedenle tuzlu su ile gargara yapılması önerilebilmektedir. İşlem sonrası şiddetli kusma, bulantı ve yüksek ateş gibi sorunlar ile karşılaşılırsa doktora başvurulması önerilmektedir.</p>
Tanı ve Testler
Fetal DNA Testi
<p>Perinatal hastalıkların tanı ve tedavisinde son yıllarda önemli gelişmeler yaşanmakta, ileri genetik incelemeler ve tarama testleri uygulanmaktadır. Down Sendromu-Trizomi 21, Edward Sendromu-Trizomi 18, Patau Sendromu-Trizomi 13, cinsiyet kromozomu-X/Y bozuklukları, triploidi, kaybolan ikiz eşi için anne kanında saptanan fetal ya da plasentadan kaynaklanan serbest DNA ölçümleri ile tarama testleri yapılmaktadır. Bu tarama testleri tanısal değerde olmasa da %99’a yakın değerde hassasiyete sahiptir. <strong>Memorial Antalya Hastanesi Perinatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. M. Eftal Avcı</strong> Fetal DNA testi hakkında bilgi verdi.</p> <h2><strong>Fetal DNA testine neden ihtiyaç duyulur?</strong></h2> <p>Hamilelik sürecinde bebeğin gelişimi ya da annenin sağlığını ilgilendiren bir sorun ortaya çıkması durumunda; özel tetkiklerle ayrıntılı tanı konularak, ilaç tedavisi veya anne karnında uygulanacak ameliyat ya da işlemle sorunun giderilmesi, anne karnındaki bebeğin sağlığına kavuşması sağlanmaktadır.</p> <h2><strong>Fetal DNA testi nedir?</strong></h2> <ul> <li>Fetal DNA yani cfDNA testi, tanısal bir test değil bir tarama testidir.</li> <li>Sonuçlar risk açısından verilmiştir, şirketlerin çoğu her kromozom için düşük riskli (genellikle 10.000'de 1'den az) veya yüksek riskli (% 99'dan fazla) olarak raporlar.</li> <li>Pozitif veya yüksek riskli bir cfDNA sonucu, invazif testlerle doğrulanmalıdır.</li> <li>İlk trimester taraması ve trizomi 21 için pozitif cfDNA sonucu olması durumunda, tanı testi CVS olabilir.</li> <li>Trizomi 18 ve 13 durumunda, pozitif bir sonucun ardından ayrıntılı bir ultrason muayenesi yapılmalıdır ve bu trizomilerle ilişkili karakteristik kusurlar tespit edilirse CVS gerçekleştirilebilir; taramada herhangi bir kusur saptanmazsa, plasenta sınırlı mozaiklikten kaynaklanan hatalı bir sonucu önlemek için tercih edilen tanısal test amniyosentezdir.</li> <li>Negatif veya düşük riskli bir cfDNA sonucu, fetüsün araştırılan trizomiden etkilenme ihtimalinin düşük olduğu konusunda güven vericidir.</li> <li>Önceki risk (anne yaşına veya önceki bir tarama yönteminin sonuçlarına bağlı olarak), trizomi 21 için yaklaşık 300 ve trizomi 18 ve 13 için 50 kat azaltılabilir. <ul> <li>cfDNA kullanarak noninvaziv prenatal anöploidi taraması sunarken hastalarla tartışılması gereken konular aşağıdakileri içerir:</li> <li>Tarama isteğe bağlıdır ve alternatif tarama ve teşhis seçenekleri mevcuttur.</li> <li>Test edilen koşullar ve nelerin tanımlanmayacağı.</li> <li>Maliyet ve sigorta kapsamı.</li> <li>Geri dönüş süresi (yaklaşık beş ila yedi gün), sonuçların nasıl rapor edildiği, tesadüfi bulgular ve ikiz gebelikteki performans.</li> </ul> </li> <li>CfDNA testini tüm gebelere rutin olarak önermek yerine başka bir yöntemle, tercihen birinci trimester kombine testle (ikili test), birinci basamak taramadan sonra seçilen popülasyonun bir alt grubuna sunulabilir. Bu tür bir yaklaşım, tüm popülasyonda cfDNA testini gerçekleştirmekten önemli ölçüde daha düşük bir maliyetle çok yüksek tespit oranına ve çok düşük invazif test oranına yol açacaktır.</li> <li>CfDNA testi için seçilen alt grup, yüksek riskli veya orta riskli olanlar olabilir.</li> <li>Her halükarda, tüm kadınlara 11-13. Haftalarda majör kusurların erken tespiti için ayrıntılı ultrason taraması ve aspirin tedavisinden fayda sağlayacak yüksek riskli bir grubu belirlemek için erken preeklampsi taraması önerilmelidir.</li> </ul> <h2><strong>Fetal DNA analizi nasıl yapılır?</strong></h2> <p>Anne dolaşımında hücre dışı DNA (cfDNA) kullanılarak trizomi 21 (Down sendromu), trizomi 18, trizomi 13 ve yaygın cinsiyet kromozomu anöploidileri için doğum öncesi tarama yapılabilir. Dolaşımdaki cfDNA hem anneden hem de plasentadan elde edilir ve doğumdan hemen sonra anne dolaşımından temizlenir.</p> <h2><strong>Fetal DNA testi en güvenilir şekilde nasıl yapılır?</strong></h2> <p>Güvenilir bir test sonucu elde etmek için anne plazması yeterli miktarda fetal (bebeğe ait) cfDNA içermelidir. Birkaç faktör fetal fraksiyonu azaltabilir; 10. gebelik haftasından önce tarama, yetersiz numune toplama veya işleme, annede obezite, bazı anomaliler (örn. Trizomi 18, triploidiler), düşük moleküler ağırlıklı heparin kullanımı, in vitro fertilizasyon yoluyla gebe kalma (tüp bebek ve ya çoğul gebelik) gibi, bu da tahlil başarısızlığına ("sonuç yok" raporu) yol açabilir.</p> <p>cfDNA; trizomi 21, 18 ve 13 için en hassas tarama seçeneğidir fakat başarısı trizomiye göre değişir. Toplam yanlış pozitif sonuç oranı bu üç trizomi için yüzde 0.15'tir. Cinsiyet kromozomu anöploidileri için cfDNA test performansı, örneğin monozomi X (Turner Sendromu) için; saptama oranı %90’lara düşerken, Turner Sendromu olmayan vakayı da yanlış olarak pozitif raporlama oranı %0.23’e çıkar.</p> <h2><strong>Başarısız test sonuçlarında ne yapılır?</strong></h2> <p>Çok çeşitli cfDNA başarısızlık oranları rapor edilmiştir. Bu duruma standart bir yaklaşım olmamasına rağmen, cfDNA testi için tekrar numune göndermek yaygın bir uygulamadır. Alternatif olarak, standart bir serum tarama testi (henüz yapılmadıysa) veya hedeflenmiş bir ultrason (detaylı ultrason) önerilebilir. Gebeliğin zaten "yüksek risk" altında olduğu düşünülüyorsa, sonuç alınamayan cfDNA testinin ardından invaziv bir prosedür (haftasına göre koryon villus örneklemesi (CVS), amniyosentez ve ya kordosentez) yapılması düşünülebilir.</p> <p>Yanlış pozitif testler (yani testin olmayan bir hastalığı varmış gibi göstermesi), sınırlı plasental mozaisizm, ölen ikiz, anne mozaisizmi, anne kanseri, ve ya teknik sorunlara bağlı olabilir</p> <p>Yanlış-negatif testler (yani testin var olan bir hastalığı gösterememesi) sınırlı plasental mozaisizm, sınırda düşük fetal fraksiyon ve teknik sorunlardan kaynaklanabilir.</p> <h2><strong>Down sendromu için risk yüzdeleri nelerdir?</strong></h2> <p>Hastalar,<a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/Down-sendromu"> down sendromu</a> için pozitif bir sonuç alırlarsa, fetüsün gerçekten Down sendromlu olma olasılığının (pozitif tahmin değeri) muhtemelen yüzde 90'dan fazla olmayacağını anlamalıdır. Down sendromu ve trizomi 18 için tarama sonucu pozitif olan 35 yaş ve üstü hastalarda sırasıyla yüzde 87 ve yüzde 63 risk vardır. Aynı şekilde negatif sonuç alan hastalar da normal fetüs olasılığının yüksek olduğunu (> yüzde 99.9) anlamalıdır, ancak bu Down sendromu olasılığını dışlamaz. </p>
Mediastinoskopi
<p>Akciğer kanserinde hastaların geçirdiği işlemlerden biri olan mediastinoskopi, kanserin farklı yerlere yayılıp yayılmadığını tespit eden, kanserin evrelenmesinde yardımcı olan ve genel anesteziyle yapılan bir girişimdir. Akciğer kanseri, lenfoma, sarkoidoz, lenfoma, mediastinal tümörler gibi önemli rahatsızlıklarda mediastinoskopi tedavi stratejisi belirleme açısından önemli bir rol oynar. Güvenilir bir işlem olan mediastinoskopi altın standartta bir yöntem olarak bilinir. Küçük bir kamerayla göğüs bölgesini inceleyen yöntemin riski düşüktür. Memorial Sağlık Grubu Göğüs Cerrahisi Bölümü uzmanları mediastinoskopi işlemi hakkında bilgi verdi.</p> <h2><strong>Mediastinoskopi nedir?</strong></h2> <p>Göğüs hastalıklarında mediastinal tümörlerin tanısında kullanılan bir tanı yöntemi olan mediastinoskopi önemli bir işlemdir. Kalp ile akciğer arasındaki mediastinum olarak adlandırılan boş bölüme özel bir araç ile girilir. Girişim hastanın boyun kısmından olur ve nefes borusu dışından ilerleyerek boş bölgeye gidilir. Bu bölgeden biyopsi alınır. Mediastinoskopi, bilgisayarlı tomografi ve nükleer tıp gibi yöntemlerin yanında güvenilir bir uygulamadır. İşlemin bir diğer özelliği de genel anestezi ile yapılmasıdır. İnceleme mediastinoskop ismi verilen bir aletle yapılır. Bu alet küçük bir kamerası olan, uzun, ince ve esnek bir tüpten oluşur. Uzman doktor göğüs ortasındaki ve çevresindeki yapıları inceler. Kamera ile alınan görüntüler bilgisayara kaydedilir. Akciğer kanseri, lenfoma, sarkoidoz, lenfoma, mediastinal tümörler gibi önemli rahatsızlıklarda mediastinoskopi tedavi stratejisi belirleme açısından önemli bir rol oynamaktadır. Son dönemlerde PET gibi tanı yöntemlerinin yanında mediastinoskopi altın standartta bir yöntemdir. Morbidite ve mortalitesi de düşüktür.</p> <h2><strong>Mediastinoskopi hangi hastalıklarda kullanılır?</strong></h2> <p>Akciğer ve lenf düğümleri arasındaki alanlarda şüphe varsa bu işlem uygulanır. Genellikle<a href="https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/akciger-kanseri"> akciğer kanserini </a>kontrol etmek ve bu kanseri evrelemek için bu yönteme başvurulur. İşlemde lenf düğümlerini çıkarmak ve biyopsi yapmak mümkündür. Bunun yanında timüs bezi tümörü, yemek borusu kanseri ve lenfoma olan kişilerde de uygulama yapılabilir. Lenf düğümleri, kalp ve damarları, nefes borusu, yemek borusu, halk arasında iman tahtası üzerinde, tiroid bezinin altında bulunan timüs bezi bu yöntemle incelenebilmektedir. Timüs bezi lenfositlerin vücut hücreleri ve vücuda zararlı olabilecek yabancı hücreleri ayırt etmeyi öğrendikleri bölgedir. Bu yöntem sayesinde lenfoma, timoma, tiroid kitleleri, metastatik karsinomlar, sarkoidoz, bronş kistleri, nörojen tümörler, paratiroid tümörleri, teratoma, gastroenterik herni ile ilgili veriler de alınabilir. Akciğer kanserinin ameliyatının öncesinde evreleme için kullanılmakla birlikte burada alınan lenf bezi biyopsisinde eğer kanser hücresine rastlanırsa ameliyat önerilmez. Bu anlamda tedavi stratejisi açısından önem taşır.</p> <h2><strong>Mediastinoskopi nasıl yapılır?</strong></h2> <p>Mediastinoskopi genel anestezi altında yapılır. Hastaya damar yolundan bir ilaç verilir. İşlem için hastanın boğazına bir tüp takılır ve hasta bir solunum makinesine bağlanır. Göğüs kemiğinin hemen üzerinden küçük bir kesi yapılır ve sonrasınsa mediastinoskop cihazı göğüs içine girilir. Cihazda ışık ve kamera vardır. Bu sayede göğüs kısmı, akciğerler, çevre bölge incelenir ve biyopsi örneği alınır. İşlemden sonra cihaz çıkarılır. Kesi yeri kapatılır. Hasta uyandırılır ve solunum cihazından ayrılır. İşlem sonrasonda anestezi nedeniyle hafif bir sersemlik olabilir.</p> <h2><strong>Mediastinoskopi hakkında sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Mediastinoskopi sonrası neler olur?</strong></p> <p>Hasta bir sorun olmadığından emin olunana kadar yakından izlenir. Hastanın ağız ve boğaz kısmı uyuşuk olabileceğinden bu uyuşma bitene kadar yemek ve içmek için izin verilmez. Uyuşma geçince, işlemden bir gün sonra boğaz ağrısı, ses kısıklığı veya öksürük görebilir. Kesi yerinde hafif ağrılar yaşanabilir. Eğer işlem ayakta yapıldıysa işlemden birkaç saat sonra eve gidilebilir. İşlem sırasında hastanın yanında bir refakatçi olması önemlidir. İşlemden sonra hastaların mutlaka takip randevusu alması gerekir. Ayrıca işlemden sonra doktora hangi ilaçların kullanılıp kullanılmayacağı sorulmalıdır. İşlem sonrası boğazda ağrı varsa daha yumuşak besinlerle beslenilmesi tavsiye edilir.</p> <p><strong>Mediastinoskopi sonrası kesi bakımı nasıl yapılır?</strong></p> <p>Kesi bölgesinde pansumanlı bir bez bırakılır. Bu bez 24 saat tutulmalıdır. 24 saat sonra atılabilir ve duş alınabilir. Ancak kesi bölgesi hırpalanarak temizlenmemelidir. Sadece sabun ve suyun kesi yeri üzerinden akmalıdır. İşlemden sonraki 10 gün içinde küvet banyosu, yüzme havuzundan uzak durulmalıdır.</p> <p><strong>Mediastinoskopi komplikasyonları nelerdir?</strong></p> <p>Mediastinoskopi güvenilir bir işlem olsa da bazı riskleri vardır. Bu riskleri şöyle sıralamak mümkündür:</p> <ul> <li>Zatürree</li> <li>Kanama</li> <li><a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/ses-kisikligina-ne-iyi-gelir">Ses kısıklığı</a></li> <li>Kesi yeri enfeksiyonu</li> <li>Akciğer bölümünün çökmesi</li> </ul> <p>Eğer işlem sonrasında dikiş yerinde kanama, ateş, göğüs ağrısı, boyunda şişlik, nefes darlığı, yutma güçlüğü, iyileşmeyen ve kötüye giden ses kısıklığı varsa mutlaka işlemi yapan doktora başvurmak gerekir.</p> <p><strong>Mediastinoskopi öncesi nelere dikkat edilmeli?</strong></p> <p>Hastanın kullandığı tüm ilaçlar, vitaminler de dahil, bitkisel ürünlerle birlikte ve ilaç alerjisinin olup olmadığı doktora bildirilmelidir. Kan sulandırıcı kullanılıyorsa doktor bunun bırakılmasını isteyebilir. İşlemden en az 8 saat önce hiçbir şey yenilip içilmemelidir. Doktor ve hemşire hastayı bu konuda bilgilendirecektir. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçların, E vitaminlerinin doktorun önereceği şekilde bırakılması uygundur. Diyabet için ilaç kullanan hastaların diyabet ilaçlarıyla ilgili doktoruyla görüşmesi uygundur. Daha öncesinde kalple ilgili problemi olan hastaların mediastinoskopi ile ilgili onay alması da önemlidir. İşlem öncesinde sadece doktorun verdiği ilaçlar kullanılmalı onlar da birkaç yudum suyla alınmalı. Herhangi bir krem, pudra, deodrant vb bir ürün kullanılmamalıdır. Metal nesneler giyilmemelidir. Piercing, küpe, takı gibi ürünler giyilmemelidir. Kontakt lens kullanılıyorsa kullanılmamalıdır. Kullanılan tüm ilaçların, tıbbi kremlerin hastanın yanında olması gerekir.</p> <p><strong>Mediastinoskopi endikasyonları nelerdir?</strong></p> <p>Mediastinoskopinin esas amacı bilinen bir akciğer kanserinin tespit edilip, gerekirse şüpheli alanın alınmasıdır. Eğer mediastinoskopi lenf nodülü yoksa opere etme şansı yüksektir. Mediastinoskopinin bir diğer amacı da primer ya da sekonder bir hastalığın teşhisidir. Bunları akciğer, özofagus veya gögüs kanserleri granülomatöz hastalıklar sarkoidoz, Tbc, hodgkin, pnomokonyozis, retrosternal paratiroit, substrenla tirod, trakea tümörleri, mediasten kistleri olarak sıralamak mümkündür. Tüm bunlardan başka mediastinoskopi tedavi amaçlı da kullanılabilmektedir.</p> <p><strong>Mediastinoskopi ne kadar sürer?</strong></p> <p>Kişiden kişiye göre değişmekle birlikte 45 ile 60 dakika arasında sürmektedir. Fakat bu süre uzayabilir.</p> <p><strong>Mediastinoskopi öncesinde hangi testleri yaptırmak gerekir?</strong></p> <p>İşlemden önce başka testlere de ihtiyaç olabilir. Bu testler şöyle sıralanabilir:</p> <ul> <li>Kan testleri</li> <li>Göğüs röntgeni</li> <li>EKG</li> <li>Ciğerlerinizin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için testler</li> <li>Kilo ölçümü</li> <li>Kan basıncı ölçümü</li> <li>Ateş ölçümü</li> <li>Kalp ve solunum hızı ölçümü</li> </ul> <p><strong>Mediastinoskopi sonuçları ne zaman çıkar?</strong></p> <p>Sonuçlar genellikle 1 veya 2 hafta içinde çıkabilir. İşlemi yapan doktor laboratuvara gönderilen parçalarla ilgili hastaya bilgi verebilir. Sonuç bekleme süreci endişelendirebilir, bu konuyla ilgili doktorla mutlaka irtibata geçmek doğru olur.</p> <p><strong>Meidastinoskopide metastaz tespit edilmezse ne olur?</strong><br /> Eğer kanser hücreleri diğer bölgelere yayılmamışsa hastalıklı bölge mediastinoskopi ile temizlenir. Eğer lenf bezlerine yayılım varsa ameliyat yapılmaz ve hastaya kemoterapi ve eğer gerekli görülürse radyoterapi verilir.</p> <p><strong>Mediastinoskopiyi kim buldu?</strong></p> <p>1954 senesinde mediastinal lenf nodlarının keşfedilebileceği fikri ilk olarak Harken tarafından ortaya atılmıştı. Bundan 4 sene sonra yani 1959 senesinde Carlens bir skopi geliştirdi ve lenf nodlarından biyopsi alınacağını keşfetti. Bu sistem de günümüze kadar geldi. Günümüzde mediastinoskopi akciğer kanserlerinin evrelendirilmesini ve mediastinal kitleleri tanımakta kullanılmaktadır.</p> <p><strong>Kaç tür mediastinoskopi vardır?</strong></p> <p>Mediastinoskopi dört şekilde uygulanabilir. Birincisi standart servikal mediastinoskopidir. En sık uygulanan mediastinoskopidir. Hastanın boynundan küçük bir kesi açılır. Kalp ile akciğer arasındaki boş alana kameralı aletle girilir. İkincisi de anterior mediastinoskopidir. Burada da göğsün sol ön bölgesinden ikinci ve üçüncü kaburgaların arasından girlir. Üçüncü uygulama ise ekstended servikal mediastinoskopidir. Boyundan kesi yapılır ama aort önünden ilerlenerek damarlar çevresindeki lenf düğümlerinden biyopsi alınmaktadır. Dördüncüsü ise göğüs kemiği altından girişim yapılan subksifoidal mediastinoskopidir.</p> <p><strong>Mediasten nedir?</strong></p> <p>Akciğerlerin arkasında kalan ve göğüs kafesinde bulunan kısma mediasten denmektedir. Bu bölümde farklı sayıda ve türde tümörler görülebilmektedir.</p> <p><strong>Mediastinoskopi ne zaman kullanılır?</strong></p> <p>Eğer bronkoskopi ve transbronşial iğne aspirasyonu, EBUS ya da EUS ile net bilgi alınamayan hastalarda kullanılabilmektedir.</p> <p><strong>Mediastinoskopide ölüm riski var mı?</strong><br /> Yapılan araştırmalara göre, deneyimli cerrahlar ve anestezi uzmanlarının yaptığı mediastinoskopide ölüm oranı yüzde 0.1'den daha az ve yüzde 1.5 oranında morbiditesi olan güvenli bir prosedürdür.</p>
Bronkoskopi
<p>Bronkosopi, çeşitli akciğer hastalıklarının tanı ve tedavisinde solunum yollarını detaylı görebilmek için yapılan bir işlemdir. Bronkoskop denilen bir cihazla yapılmaktadır. Bronkoskopi sadece tanı için değil, tedavi amaçlı da uygulanabilen bir yöntemdir. Memorial Şişli Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nde <a href="https://www.memorial.com.tr/doktorlar/fusun-soysal">Uz. Dr. Füsun Soysal</a>, bronkoskopi işlemi hakkında bilgi verdi<strong>. </strong></p> <h2><strong>Bronkoskopi nedir? </strong></h2> <p>Bronkoskopi, akciğer ve solunum yollarındaki sorunları teşhis ve tedavi etmeye yardımcı olabilecek bir işlemdir. Genellikle lokal anestezi uygulanarak yapılmaktadır. Nadiren de olsa bazı durumlarda genel anestezi gerekebilmektedir. Bronkoskopi işleminde ince, plastik bir kamera tüpü ile akciğerler ve solunum yolları incelenmektedir. Bronkoskopi işlemi burundan veya ağızdan yapılabilmektedir. Bronkoskopi gerektiren yaygın nedenler, kalıcı bir öksürük, nefes almada zorluk, enfeksiyon durumu, göğüs röntgeni veya BT taramasında görülen anormal bir bulgudur. Bronkoskopi, akciğerlerdeki tümörleri ve kanamayı tespit etmeye yardımcı olabilir. Bronkoskopi ayrıca mukus veya doku numuneleri almak, hava yollarındaki yabancı cisimleri veya diğer tıkanıklıkları gidermek veya akciğer sorunlarının tedavisini sağlamak için kullanılabilir.</p> <h2><strong>Bronkoskopi neden yapılır? </strong></h2> <ul> <li>Akciğerde herhangi bir enfeksiyon olması( özellikle sigara içen kişilerde zatürre durumu)</li> <li>Tedaviye rağmen geçmeyen öksürük,</li> <li>Akciğer dokusundan biyopsi alınması,</li> <li>Akciğerde tümör şüphesi ve tümörden parça alınması</li> <li>Mukus temizliği veya tümör gibi bir tıkanıklığı giderme,</li> <li>Tıkanmış hava yolunu açık tutmak için hava yoluna bir stent (küçük bir tüp) yerleştirilmesi,</li> <li>Akciğerde kanama olması durumunda kanamanın yerinin tespiti ve durdurulması,</li> <li>Akciğerlerin yakınındaki lenf düğümlerinden biyopsi alınması,</li> <li>Solunum yollarını tıkayan yabancı cisimlerin çıkarılması için bronkoskopi işlemi yapılabilmektedir.</li> </ul> <h2><strong>Bronkoskopi işlemi nasıl yapılır?</strong></h2> <p>Bronkoskopi lokal anestezi ve genel anestezi altında yapılabilen bir işlemdir.</p> <p>Lokal anestezi altında yapılan bronkoskopide lokal anestezik ilaç püskürtülerek burnun içi ve boğazın arkası uyuşturulmaktadır. Ayrıca, işlem esnasında hastanın rahatlamasına yardımcı olmak için sakinleştirici ilaç da verilebilmektedir. Sakinleştirici uyuşukluğa neden olabilir, ancak kişiyi uyutmaz.</p> <p>İşlem sırasında hasta kalp atış hızı ve kan basıncını kontrol etmek için bir monitöre bağlanabilir. Parmağa nabız oksimetresi adı verilen bir cihaz da takılabilir. Bu cihaz kanın oksijen içeriğini kontrol eder ve bronkoskopi sırasında hastanın ekstra oksijene ihtiyacı olup olmadığını gösterir.</p> <p>Göğüs hastalıkları uzmanı, bronkoskopun ucunu burun deliğinden aşağıya doğru boğazın arkasından nefes borusuna (trakea) yönlendirir. Dar burun deliklerine sahip hastalarda işlem ağızdan yapılabilmektedir. Bronkoskopi sırasında göğüs hastalıkları uzmanı bronkoskopun ucundaki kamera sayesinde bronşları içini detaylı olarak görebilir. Akciğerde bulunan enfeksiyon, tümör, kanama ve diğer anormallikler gibi durumları araştırabilir ya da tespit edebilir. Bronkoskopi işlemi sırasında gerekli görülen durumlarda akciğerden bir veya daha fazla numune (biyopsi) ve yıkama suyu (lavaj) alınabilir. Bu örnekler incelenmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilir.</p> <p>Genel anestezi altında yapılan bronkoskopi işlemi genellikle tedavi durumlarında tercih edilmektedir. Ayrıca kanama riski yüksek tümörlerde, bazı yabancı cisim çıkarılması vakalarında ya da kritik solunum yetersizliği gelişebilecek hastalarda da tanısal amaçla uygulanabilmektedir.</p> <h3><strong>Uygulama öncesi yapılması gerekenler</strong></h3> <p>Bronkoskopiden bir hafta önce aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçların bırakılması tavsiye edilebilir. Buna ek olarak işlemden en az 7-8 saat önce hiçbir şey yememek veya içmemek gerekmektedir.</p> <h3><strong>Uygulama sonrası yapılması gerekenler </strong></h3> <p>İşlemden sonra herhangi bir komplikasyon yaşanmadığından emin olmak için hasta 1-2 saat müşahade altına alınır. Ağız ve boğaz muhtemelen birkaç saat uyuşacaktır. Uyuşukluk geçene kadar ortalama 3 saat yemek yenmemeli veya su içilmemelidir. Uyuşukluk geçtikten sonra <a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/bogaz-agrisina-ne-iyi-gelir-bogaz-agrisi-nasil-gecer">boğaz ağrısı</a>, öksürük veya ses kısıklığı yaşanabilmektedir.</p> <p>Bronkoskopi işlemi sonrasında birkaç gün boğaz ağrısı veya ses kısıklığı olabilir. Bronkoskopi işlemi sonrasında aşağıdaki durumlar yaşanırsa mutlaka doktora başvurulmalıdır:</p> <ul> <li>Bir günden fazla ateş</li> <li><a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/gogus-agrisi-neden-olur">Göğüs ağrısı</a></li> <li>Nefes almada zorluk</li> <li>Öksürükle fazla miktarda kan gelmesi</li> </ul> <h2><strong>Bronkoskopi işlemi ne kadar sürer?</strong></h2> <p>Lokal anestezi altında yapılan bronkoskopi işlemi genellikle yaklaşık 15-30 dakika sürer. Bununla birlikte, bronkoskopi öncesi hazırlık, bronkoskopinin işlemi ve sonrası için yaklaşık 3 saat süre gerekebilmektedir.</p> <h2><strong>Bronkoskopi işlemi riskli midir?</strong></h2> <p>Bronkoskopi genellikle güvenlidir, bronkoskopiden kaynaklanan komplikasyonlar ise nadir görülmektedir. En sık görülen komplikasyon biyopsi bölgesinde kanamadır. İşlem sırasında oksijen seviyesi düşebilir bu durumda oksijen verilebilir. Bronkoskopiden sonra herhangi bir sorun olup olmadığını kontrol etmek için uzman hekim göğüs röntgeni isteyebilir.</p> <h2><strong>Bronkoskopi hakkında sık sorulan sorular</strong></h2> <p><strong>Bronkoskopik biyopsi nedir?</strong></p> <p>Bronkoskopla görülen hava yollarındaki herhangi bir anormal alanın tanısı için biyopsi yapılabilir. Bronkoskopla biyopsi işlemi, akciğer ve bronş dokusu örneği toplamak için küçük forseps içi boş iğneler veya fırçalar gibi uzun, ince aletler bronkoskoptan geçirerek yapılır. Alınan örnekler incelenmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilir.</p> <p><strong>Bronkoskopik lavaj nedir? </strong></p> <p>Hava yollarına verilen steril tuzlu su bronkoskoptan geçirilerek ve ardından bu sıvı emilerek hava yollarında bulunan hücreler örneklenebilmektedir. Bu işlem bronş yıkama (bronş lavaj) olarak da bilinir. Bronş lavaj sıvısı örnekleri daha sonra laboratuvarda incelenir.</p> <p><strong>Çocuklara bronkoskopi yapılır mı?</strong></p> <p>Gerekli görülen durumlarda bebek ve çocuklara da bronkoskopi yapılabilmektedir. Çocuklara bronkoskopi yapılması için en yaygın nedenler; tekrarlayan krup, kronik stridor ve şüpheli yabancı cisimdir.</p> <p><strong>Bronkoskopi uyutularak mı yapılır?</strong></p> <p>Bronkoskopi lokal ve genel anestezi altında yapılabilen bir işlemdir. Bronkoskopi işleminin nasıl uygulanacağı hastanın durumuna göre uzman hekim tarafından belirlenmektedir. Genellikle lokal anestezi altında uygulanmaktadır.</p>
Trigliserid
<p>Kararında olduğunda sağlığa faydalı ancak yüksek olduğunda kalp ve damar hastalıklarından, inmeye sebebiyet veren trigliserid dikkat edilmesi gereken bir konudur. Yüksek trigliserid değerleri ileriki dönemlerde kalp krizine, diyabete de neden olabilir. Memorial Şişli Hastanesi Dahiliye Bölümü’nden Uz. Dr. Özgür Mollaoğlu trigliserid hakkında bilgi verdi.</p> <h2><strong>Trigliserid nedir? Trigliserid ne demek?</strong></h2> <p>“Kanda trigliserid nedir?” sorusunun yanıtını şu şekilde verebiliriz: Trigliserid, kanda bulunan bir yağ türüdür. Genel kalp sağlığı için riskler tespit edilirken kolesterol, tansiyon gibi değerlerle birlikte trigliserid değerleri takibi de çok önemlidir. İnsan vücuduna besinler aracılığıyla alınan yağlar trigliserid şeklinde depolanır. Bu depolar vücutta yağ dokusunda yer almaktadır. Genellikle, öğün aralarında, spor yaparken, uzun süreli açlık durumlarında veya hormon üretiminde trigliserid kullanılmaktadır. Trigliserid değerleri, harcanan enerjiden daha çok enerji alınmasıyla, karbonhidrat ve yağ içeriği beslenmenin sık yapılması sebepleriyle yükselebilmektedir. Bu duruma da hipertrigliserdemi denilmektedir. HDL, LDL, VLDL değerlerine bakılırken mutlaka trigliserid değerlerine de bakılmaktadır. Trigliserid seviyesinin yükselmesi, kalp hastalığı riskinin de artması anlamına gelmektedir. Trigliserid değerinin ideal seviyede olması çok önemlidir. Yüksek trigliserid mutlaka düşürülmelidir.</p> <h2><strong>Trigliserid yüksekliği nedir? Trigliserid yüksekliği ne demek?</strong></h2> <p>Kan içinde aşırı trigliserid bulunmasına trigliserid yüksekliği denilmektedir. Bu durum hipertrigliseridemi olarak adlandırılmaktadır. Kanda bulunan trigliserid değerinin 150 mg/dl üzerinde olması trigliserid yüksekliği anlamına gelir.</p> <h2><strong>Trigliserid yüksekse ne olur?</strong></h2> <p>Yüksek trigliserid değerleri tehlikelidir. Bu durum kalp ve damar hastalıklarının bir numaralı risk faktörüdür. Yüksek trigliserit damar sertleşmesine, damar duvarlarının kalınlaşmasına yol açar. Bu da <a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/kalp-krizi-belirtileri-tani-ve-tedavi-yontemleri-nelerdir">kalp krizi</a>, inme, çeşitli kalp-damar hastalıklarının riskini yükseltir. Bunun yanında pankreas iltihabına neden olur. Müdahale edilmezse şeker hastalığına, hipertansiyona da davetiye çıkarabilmektedir. Bu nedenle çok dikkat edilmelidir. Yaşam tarzında iyileştirme yapmakla birlikte düzenli olarak doktor kontrolünden geçilmesi, rutin tetkiklerin yapılması önlem açısından çok önemli olmaktadır.</p> <h2><strong>Trigliserid neden yükselir?</strong></h2> <p>Pek çok kişi “Trigliserid yüksekliği neden olur?” sorusunun yanıtını merak etmektedir. Dengesiz ve sağlıklı beslenme, aşırı kilo ve obezite, alınan enerjinin harcanan enerjiden yüksek olması, kullanılan bazı ilaçlar, ailede yüksek trigliserid öyküsünün bulunması, genetik bazı hastalıklar, sigara ve alkol kullanımı, akut ya da kronik karaciğer ve böbrek hastalıkları, tiroide bağlı sorunlar nedeniyle trigliserid değerleri yüksek olmaktadır.</p> <h2><strong>Trigliserid yüksekse ne yapılmalı?</strong></h2> <p>Trigliserid yüksekliği çözülmesi gereken bir sorundur. Bunun için de yaşam tarz değişikliklerinin yapılması gerekmektedir. Trigliserid yüksekliğinin çözümü sağlıklı yaşamaktan geçmektedir. Sağlıksız karbonhidrat alımını azaltmak, düzenli egzersiz yapmak, trans yağlardan uzak durup doymamış yağları tüketmek, kilo vermek ve kilo kontrolünü sağlamak önem taşımaktadır. Her hasta için olabilecek tek bir çözüm yolu yoktur. Hangi hastaya hangi egzersizin, hangi beslenme biçiminin, hangi ilacın verileceği doktor tarafından belirlenir. Porsiyon kontrolü sağlanmalıdır. Alınan yüksek ve ekstra kaloriler trigliseride döner ve yağ olarak depolanır. Düzenli öğünlerle besin alımı trigliserid değerlerini düşürebilir. Düzenli egzersiz mutlaka yapılmalıdır. Şekerden, hamurlu gıdalardan uzak durulmalıdır. Bitkisel yağlar uygun olan yağlardır, zeytinyağı gibi yağlara yönelinmelidir. Kızarmış, fast-food yemeklerden kaçınılmalıdır. Meyveler, sebzeler ve tam tahıllardan oluşan lifli gıdalar tüketilmelidir. Bu değişiklikler yeterli olmuyorsa, uzman doktor farklı yöntemlerle tedavi önerecektir.<br /> </p> <h2><strong>Trigliserid düşüklüğü nedir?</strong></h2> <p>Trigliserid düşüklüğü kandaki trigliserid değerinin genelde bir probleme işaret etmez. Ancak belirli bir seviyenin altındaki trigliserid düşüklüğü gıda yetmezliklerinden, hipertiroididen veya sindirim sistemi rahatsızlıklarından kaynaklanıyor olabilir. 150 mg/ dl değerinin altındaki trigliserid ideal seviye olarak kabul edilir. Ancak trigliseridin 50 ml/dl altında olması trigliserid düşüklüğü olarak ifade edilebilir.</p> <h2><strong>Trigliserid düşüklüğü neye sebep olur?</strong></h2> <p>Trigliserid düşüklüğü, uyuşukluk, üşüme, cilt kuruluğu, cilt incelmesi, saçların kırılması, kas kütlesi kaybına sebebiyet verebilmektedir. Bunun yanında bağışıklık sisteminin de zayıflamasına etken olabilir. Gıda yetmezliği, aşırı sigara ve alkol, kontrolsüz diyetler, tiroidle ilgili problemler de trigliserid düşüklüğünü getirebilir.</p> <h2><strong>Trigliserid hakkında sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Trigliserid ve kolesterol arasındaki fark nedir?</strong></p> <p>İkisi de kanda dolaşan farklı lipid türleridir. Trigliserid kullanılmayan kaloriyi depolar ve vücud enerji sağlar. Kolesterol ise Kolesterol; vücutta karaciğer tarafından birçok hücre ve hücre içi yapının bileşiminde yer alan, hormonlarda ve diğer vücut fonksiyonlarında önemli rol oynayan yapı taşıdır.</p> <p><strong>Normal trigliserid değerleri nedir?</strong></p> <p>Trigliserid, kanda desilitre başına miligram şeklinde ölçülür. Tahlillerde bunun kısaltılmışı mg/dl’dir. Yetişkinler için 150 mg/dl altı normal seviyedir. 151-200 mg/dl sınırda yüksek seviyededir, 201-499 mg/dl yüksek seviyededir. 500 mg/dl ve üzeri ise çok yüksek seviye anlamına gelmektedir.</p> <p><strong>Trigliserid yüksekliği belirtileri nelerdir?</strong></p> <p>Trigliserid yükseliği bir belirtiye sebep olmaz. Trigliserid yüksekliği ve kolesterol yüksekliği rutin kan testlerinde ortaya çıkmaktadır. Trigliserid yüksek olduğunda genellikle iskemil vasküler hastalık, akut pankreatit ve gözle görülür biçimde lipid birikimi meydana gelebilir.</p> <p><strong>Trigliserid testi nedir?</strong></p> <p>Trigliseride özel bir test yoktur. Rutin kan tahlillerinde LDL, HDL, total kolesterol ve trigliserid değerleri ölçülebilir. Kişinin risk faktörlerine, kişisel ve aile geçmişine göre lipid paneli rutin kan testiyle bu değere bakılır. Test için 8-12 saatlik açlık gerekir.</p> <p><strong>Trigliserid ne zaman ölçülmelidir?</strong></p> <p>Genellikle 20 yaş üzerinde olan herkesin trigliserid değerleriyle birlikte kolestertol, HDL, LDL değerlerinin en az 5 senede bir ölçülmesi gerekmektedir. 30 yaş itibariyle rutin kontrollerin her yıl yapılması önemli olmaktadır. Ancak bu seviyeler ölçülürken mutlaka 8- 12 saatlik açlık gerekir.</p> <p><strong>Vücut yağ oranı nasıl düşürülür?</strong></p> <p>Sağlıklı beslenerek ve egzersiz yaparak vücut yağ oranı düşürülür. Ancak yağdan yoksun bir diyet uygulanmaması gerekir. Çünkü belirli bir miktar yağ tüketmek sağlık için önemlidir. Bazı vitaminlerin vücutta emilebilmesi için yağa ihtiyaç vardır. Vücut yağ oranını düşürmek için öncelikle uzman bir doktordan, akabinde bir beslenme ve diyet uzmanından yardım alınmalıdır. Bunun yanında düzenli egzersiz, düzenli uyku ile birlikte stresten kaçınmak da vücut yağını düşürecek yöntemlerdendir.</p> <p><strong>Trigilserid ilacı var mı?</strong></p> <p>Sağlıklı yaşam önerileri, bazı değişiklikler trigliseridi istenilen düzeye getiremiyorsa uzman doktor tarafından bazı ilaçlar tavsiye edilebilir. Bunların arasında statinler, balık yağı, niasin olabilir. Eğer uzman doktor ilaç yazarsa düzenli kullanılması ve bunu yaşam tarzı değişiklikleriyle uygulanması önemlidir.</p> <p><strong>Trigliserid düşüren besinler hangileridir?</strong></p> <p>Yulaf, arpa, mısır, pirinç, buğday, mercimek, kepekli makarna gibi tam tahıllı besinler, Somon, ton balığı, sardalya, uskumru, ringa ve alabalığı gibi omega-3 yönünden oldukça zengin balıklar; zeytinyağı, kanola yağı, fındık yağı ve avokado yağı gibi doymamış bitkisel yağ grubu; badem, ceviz, fındık gibi kuruyemişler trigliserid düşürmede faydalı besinler olarak bilinir. Bunun yanında lif bakımından zengin sebze ve meyveler de etkilidir. Bunlara örnek olarak, fasulye, keçi boynuzu, lahana, semizotu, brokoli, marul benzeri yeşil yapraklı sebze grubu gösterilebilir. Ayrıca <a href="https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/adacayi-faydalari-nelerdir-adacayi-neye-iyi-gelir">adaçayı</a>, ayçiçeği, kekik, nane gibi baharat ve çayların da faydalı olduğu bilinir.</p> <p><strong>Trigliseridin faydaları nelerdir?</strong></p> <p>Trigliserid vücut ısısını dengede tutarken, organları dış etkenlere karşı korur. Vücudun temel ihtiyaçlarını karşılayan trigliserid, bağışıklık sistemini güçlendirir, hücrelerin ve vücudun beslenmesini sağlar. Trigliserid vücutta enerjiye dönüşür ve bu enerji kaslarda kullanılır. Trigliseridlerin karbonhidrat ve proteine oranla iki kat fazla enerji taşıma özelliği bulunmaktadır. Lipaz enzimleri ve safranın etkisiyle trigliseridler ince bağırsakta ayrışarak kana geçer. Kanda da yeni baştan oluşarak lipoprotein olurlar. Lipoproteinler de yağ hücreleriyle diğer hücreler arasında yağ asitlerini taşırlar. Yağ hücreleri trigliseridleri sentezler ve depolar. Böylece, enerjiye ihtiyaç duyulduğunda lipaz enzimi trigliseridleri yağ asitlerine parçalayarak enerjiyi oluşturur.</p> <p><strong>Trigliserid ile birlikte nelere dikkat edilmelidir?</strong></p> <p>Eğer trigliserid seviyesinde bir yükseklik söz konusuysa hastalar tokluk kan şekeri, açlık ve tokluk insülini, kolesterol, LDL, HDL ürik asit seviyelerini de kontrol ettirmelidir. Özellikle açlık ve tokluk insülini yüksek, LDL yüksek ve HDL düşükse kişiler çok dikkatli olmalıdır. Çünkü bu ek tahlillerin sonuçları kişinin ileride kalp damar hastalığı, hipertansiyon hastalığı ve diyabet hastalığı olabileceğinin sinyallerini verebilir. Bu değerler ideal seviyeye gelmezse inme riski de yükselir. <br /> <br /> <strong>Trigliserid için Omega-3 faydalı mı?</strong></p> <p>Omega-3 vücut için çok faydalıdır. Omega- 3’ün trigliserid değerlerini düşürdüğüne dair pek çok bilgi mevcuttur. En iyi Omega-3 kaynakları somon, ringa balığı, sardalya gibi besinlerdir. Bunlar gibi Omega-3 içeren balıkların haftada iki kez tüketilmesi önerilmektedir. Günde alınan 4 gram Omega-3'ün trigliseridi yüzde 25 düşürdüğüne dair bilgiler vardır. Bunun yanında Omega-3 HDL'yi yani iyi kolesterol oranını yükseltir. Tabii sadece bununla değil yaşam tarzını, beslenme alışkanlıklarını gözden geçirmek önemlidir.</p> <p><strong>Hipertrigliseridemi nedir?</strong></p> <p>Trigliseridin ideal olanın çok üzerinde olması durumudur. Yani parenkimal hücrelerde aşırı trigliserid birikmesidir. Bu durum pek çok soruna neden olur. Sürekli alkol alımı, proteinsiz beslenme, diyabet, obezite, kandaki oksijen azlığı bu duruma sebep olabilir. Kontrol altına alınması gereken bir durum olan Hipertrigliseridemi, kalp ve damar hastalıklarında bir numaralı risk faktörüdür.</p>
Tedavi Yöntemleri
Dermapen
<p>Dermapen bir diğer adıyla microneedling/mikroiğne, günümüzde çokça tercih edilen bir cilt yenileme işlemidir. Bu uygulama ile kolajen üretimini artırarak kırışıklıkların, ciltteki ince çizgilerin görünümünün azaltılması, ciltte gençleşme ve canlandırma amaçlanır. Dermapen işlemi, kolajen ve elastin üretimini artırmak için kendi onarım ve yenileme işlevini uyaran tamamen doğal bir süreç içinde gerçekleşir. Dermapen uygulamasıyla en iyi sonuçların görülebilmesi için kişinin cilt özelliklerine göre değişkenlik gösterebilen ardışık birkaç seans uygulama yapılması gereklidir. Dermapen, gelişmiş bir cilt mikro iğneleme sistemidir. Kalem şeklindeki bir cihaz yardımı ile çoklu iğneler, epidermal bütünlüğü korurken, cildin gençleşmesini sağlamak ve cildin yüzeysel tabakasının uyarılması için cilde veya yara dokusuna kolay bir şekilde nüfus eder. Dermapen işlemi ile cildin uyarılması sonrası, cildin temel yapı taşlarını oluşturan kolajen, elastin ve hyaluronik asit üretiminin tetiklenmesi sağlanarak gençleşmiş bir cilt dokusu elde edilmek istenir. Nitekim dermapen uygulaması kolajen ve elastin üretim sürecini hızlandırır.</p> <h2><strong>Dermapen uygulaması nedir? </strong></h2> <p>Dermapen işlemi, kolajen üretimi yoluyla cilt sorunlarını tedavi etmek için uygulanan minimal invaziv bir kozmetik prosedürdür. Cilt yaşlandıkça, cildin birincil yapı taşının (kolajen) üretimi yavaşlar ve bu durum da cildin incelmesine neden olur. Mikroiğneleme, yeni cilt hücrelerinin üretimini uyararak daha genç ve homojen bir cilt görünümü yaratır. Mikroiğnelemenin klinik sonuçları doğaldır, hemen göze çarpmaz ve zamanla vücut kendini onardıkça elde edilir. Sonuç olarak dermapen tüm cilt tiplerinde kırışıklıkları, genişlemiş gözenekleri küçültmek ve yara izlerinin görünümünü iyileştirmek için kullanılabilir.</p> <h2><strong>Dermapen hangi cilt sorunları için uygulanabilir? </strong></h2> <p>Dermapen; yaşlanmaya bağlı cilt sorunları yaşayan herkese uygulanabilen bir cilt gençleştirme uygulamasıdır. Dermapen işlemi daha çok yüz bölgesine uygulanmakla birlikte kişinin sağlık durumunun elverişli olduğu durumlarda el, sırtı, kol bölgesi, kalça bölgesine de uygulanabilir.</p> <p>Dermapen işlemi daha çok aşağıdaki cilt sorunları için tercih edilir:</p> <ul> <li>İnce çizgiler ve kırışıklıklar, güneşten zarar gören cilt (Dermapen, ciltte kırışık azaltma, cildin sıkılaşması, ciltteki güneş hasarının azalması, cilt tonunun iyileştirilmesi, geniş yüz gözeneklerinin küçültülmesi ve genel olarak canlı bir görünüm dahil olmak üzere kişiye harika sonuçlar verecektir. Başarılı sonuçlar için genellikle 4-6 seans gereklidir.)</li> <li>Akne veya akne izleri (Dermapen ile akne izleri için fraksiyonel lazer, IPL, lazerle yüzey yenileme ve kimyasal peeling gibi herhangi bir ablatif tedaviyle neredeyse benzer sonuçlar elde edebilir.)</li> <li>Melazma dahil pigmentasyon </li> <li>Genişlemiş gözenekler</li> <li>Yara izleri (Küçük yüz yanıklarından kaynaklanan cilt hasarı)</li> <li>Ciltteki siyah noktalar</li> <li>İstenmeyen dövmeler</li> <li>Deri çatlağı</li> <li><a href="https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/gul-hastaligi-rozasea-nedir">Gül hastalığı</a></li> <li>Göz kenarındaki kırışıklıklar</li> </ul> <h2><strong>Microneedling/mikroiğne işleminin faydaları nelerdir?</strong></h2> <ul> <li>Kolajen üretimini uyarır</li> <li>Cilt sıkılaştırma, doğal kolajen indüksiyonu, lifting ve cilt gençleştirme (Dermapen kırışıklık azaltma, cilt sıkılaştırma ve güneş hasarını azaltmada etkilidir. Cilt tonunda iyileşme ve büyük yüz gözeneklerinde azalma ilk seanstan sonra dahi fark edilir. En iyi sonuçlar için genellikle 4 hafta arayla 4-6 seans tedavi önerilir.)</li> <li>Yara izlerini ve hiperpigmentasyonu azaltmaya yardımcı olabilir</li> <li>Kırışıklıkların görünümünü azaltabilir</li> <li>Kullanılan iğneler güvenlidir ve alerjik değildir. (Enfeksiyon riskini azaltan veya ortadan kaldıran tek kullanımlık iğneler kullanır.)</li> <li>Aktif bileşenlerin penetrasyonuna yardımcı olur</li> <li>Daha az ağrılı ve minimal invaziv</li> <li>Streç işaretleri iyileştirir</li> <li>Daha kontrollü olma ve sonuçların daha tutarlı olmasını sağlayan daha tek tip bir tedavi sunma yeteneği</li> <li>Minimize edilmiş gözenekler</li> <li>Alopesi gibi saç dökülmesi problemlerini tedavi etmek</li> <li>Cilt bakım ürünlerinden maksimum faydanın elde edilmesini sağlar. Zira işlem sonrası iğnelerle açılan delikler, cilde uygulanan krem vb. cilt bakım ürünlerinin derinin alt tabakalarına geçişini artırır.</li> <li>Tüm vücut bölgeleri (göz, ağız ve boyun çevresindeki hassas cilt dahil) güvenle tedavi edilebilir.</li> </ul> <h2><strong>Dermapen işlemi nasıl uygulanır? </strong></h2> <p>Dermapen işlemi cilt sorunlarını çözmeye yardımcı olan benzersiz bir yaylı iğne ucuna sahip mikro iğneleme kalemiyle uygulanır. 11 ultra ince steril paslanmaz çelik iğneden oluşan kalem şeklindeki dermapen cihazı ile küçük yüzey kanamalarına yol açan küçük delikler oluşturulur.</p> <p>İşlem sırasında iğneler sadece derinin katmanlarını deldiği için çok az acı hissedilir. Rahatsızlığı en aza indirmek için tedavi öncesi topikal anestezik kremi kullanılabilir.</p> <p>Dermapen'in son derece kontrollü yapısı, onu diğer mikro iğneleme tedavilerinden tıbbi olarak daha güvenli hale getirir.</p> <p>İşlemin uygulandığı bölge iyileştikçe, kolajen oluşmaya başlar, böylece daha pürüzsüz ve daha canlı bir cilt elde edilir. İnsan vücudu yaşlandıkça daha az kolajen üretme eğiliminde olduğundan dermapen işlemi yaşlanmaya bağlı cilt sorunları yaşayan herkese uygulanabilir.</p> <p>İşlem sonrası cildin iyileşmesi birkaç gün sürebilir. Bazı hastalarda hafif kızarıklık, pullanma veya kaşıntı olabilir; ancak bu durum oldukça doğaldır. Bu tür şikayetler kısa sürede son bulur.</p> <p>Dermapen işlemi aşamaları özetle aşağıdaki gibidir:</p> <h3><strong>Aşama 1-Temizleme</strong></h3> <p>Her şeyden önce ölü hücreler, kir ve toz derinlemesine temizlenir. Böylece iğnelerin cilde etkili bir şekilde nüfus etmesi sağlanmış olur.</p> <h3><strong>Aşama 2-Tedavi</strong></h3> <p>Tedavi aşaması yukarıda açıklanan mikro iğneleme işleminin gerçekleştiği aşamadır. Özetle dermapen işlemi için belirlenen bölgeye yaklaşık 20-30 dakika boyunca titreşimli mikro iğnelerle micro kanal açılır.</p> <h3><strong>Aşama 3- Maskeleme</strong></h3> <p>Tedavinin ardından cilde bir soğutma maskesi uygulanabilir.</p> <h3><strong>Aşama 4- Cilt Nemlendirici</strong></h3> <p>İşlemin son aşaması cildin nemlendirilmesi ile ilgilidir. İşlemden maksimum faydayı elde etmek için cildi nemli tutmak çok önemlidir.</p> <h2><strong>Dermapen uygulaması hakkında sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Dermapen tedavisi güvenli midir?</strong></p> <p>Evet, dermapen tamamen güvenlidir. Zira mikro iğneleme uygulaması cildin doğal bariyerini delmez, sadece epidermise (cildin dış tabakasına) nüfuz ederek kolajen üretimini uyarır. Epidermis genellikle birkaç saat içinde hızla iyileşir ve cilt 24 ila 48 saat içinde tamamen normale döner.</p> <p><strong>Dermapen ne kadar derine etki edebilir? </strong></p> <p>Penetrasyon seviyesi gerçekten aranılan sonuçlara bağlıdır. Dermapen ile ışık penetrasyonu, belirli tedavi serumlarının etkili bir şekilde emilmesi için cildi yeterince uzun süre açar. Güneş hasarı ve hafif yara izi belirtilerini tersine çevirmeyi isteyenler için, orta penetrasyon cilt dokusu ve tonu üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. Dermapenin sivilce izlerini ve çatlak izlerini iyileştirmesi için daha derine nüfuz etmesi gerekir.</p> <p><strong>Dermapen tedavisi için kimler uygun aday değildir?</strong></p> <p>Aşağıda sıralanan kişilerde dermapen tedavisi yapılması uygun değildir:</p> <ul> <li>Hamileler</li> <li>Sedef hastalığı veya egzama gibi belirli cilt hastalıkları olan kişiler</li> <li>Dermapen yapılması istenilen bölgede açık yaraları olan kişiler</li> <li>Son zamanlarda radyoterapi tedavisi uygulanan kişiler</li> </ul> <p><strong>Dermapen tedavisinde sonuçlar ne zaman görülmeye başlar?</strong></p> <p>Çoğu hasta, tek bir mikro iğneleme tedavisinden sonra ciltlerinin tonunda ve dokusunda gözle görülür bir iyileşme yaşar. Bu gençleştirme tedavisinin tam etkileri, genellikle tedavi seansının ardından birkaç hafta içinde gelişir. Seanslar ile birlikte cildin görünümünde sürekli bir iyileşme sağlanır.</p> <p><strong>Dermapen işlemi öncesi nelere dikkat edilmelidir?</strong></p> <p>İşlemden önceki hafta bol su içmek, bol meyve ve sebze ile sağlıklı beslenmeye çalışmak cildin tedaviye hazırlanmasına yardımcı olacaktır. İşlem öncesi iyi bir cilt bakım rutini sürdürmek de tavsiye edilir.</p> <p><strong>Dermapen işlemi sonrası nelere dikkat edilmelidir? </strong></p> <p>Cildinizin mümkün olan en kısa sürede normale dönmesini sağlamak ve dermapen uygulaması sonrası en iyi sonuçları elde etmek için aşağıda sıralanan hususlara dikkat edilmelidir:</p> <ul> <li>İşlem sonrası tedavi edilen bölgeye dokunurken ellerin temiz olduğundan kesinlikle emin olunmalıdır. </li> <li>Kızarıklık geçene kadar cilt bakım ürünlerinden kaçınılmalı ve işlem sonrası ilk 24 saat boyunca makyaj yapılmaması gerekmektedir.</li> <li>Dermapen işleminin yapıldığı bölgedeki kızarıklıklar düzelene kadar sauna, sıcak banyo, egzersiz yapmaktan kaçınılmalıdır.</li> <li>İşlemden sonra en az 2-3 hafta süreyle yoğun güneş ışığına ve yapay UV ışınlarına maruz kalmaktan kaçınılmalıdır.</li> <li>Dermapen uygulamasından 10-14 gün önce ve dermapen işleminin ardından en az bir hafta yoğun güneş ışığına maruz kalınmamalıdır.</li> </ul>
Hipertermi
<p>Özel geliştirilen cihazlar aracılığı ile hastanın tüm vücut ısısını ya da bölgesel olarak tümörün ısısını artırmayı hedefleyen “Hipertermi yöntemleri”, günümüzde pek çok hastalık için önemli bir tedavi seçeneği haline gelmiştir. Isı ile tedavi anlamına gelen hiperterminin, birçok farklı alt türü olan kanser hastalığının tedavisi için kullanıldığında, kemoterapi ve radyoterapinin etkinliğini artırdığını gösteren çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu haliyle hipertermi, kanser alanında kanıta dayalı “tamamlayıcı” bir yöntemdir. Tüm Vücut Hipertermi ve Bölgesel Hipertermi olmak üzere 2 ana başlık altında incelenmektedir.</p> <h2><strong>Hipertermi nedir? </strong></h2> <p>Hipertermi, ‘ısı ile tedavi’ anlamına gelmektedir. Aynı zamanda termoterapi olarak da bilinen yöntem, özel geliştirilen cihazlar aracılığıyla hastanın tüm vücut ısısı artırılarak uygulanan ve pek çok hastalık için tercih edilen önemli bir tedavi seçeneğidir.</p> <h2><strong>Hipertermi hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?</strong></h2> <p>Hipertermi yöntemleri, birçok farklı alt türü olan kanserin tedavisinde kullanılmaktadır. Yöntemin, <a href="https://www.memorial.com.tr/tedavi-yontemleri/kemoterapi">kemoterapi </a>ve <a href="https://www.memorial.com.tr/tedavi-yontemleri/radyoterapi-nedir-nasil-uygulanir-yan-etkileri-nelerdir">radyoterapi</a> gibi temel <a href="https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/kanser-nedir-kanser-belirtileri-ve-tedavi-yontemleri">kanser </a>tedavilerinin etkisini artırdığını gösteren pek çok çalışma bulunmaktadır. Bu haliyle hipertermi, kanser alanında kanıta dayalı “tamamlayıcı” bir yöntemdir.</p> <h2><strong>Hipertermi kanser tedavisinde nasıl uygulanır? </strong></h2> <p>Hipertermi, ‘Tüm Vücut’ ve ‘Bölgesel’ olmak üzere 2 ana başlık altında incelenir. </p> <h2><strong>Tüm vücut hipertermi ile kanser tedavisi</strong></h2> <p>Sağlıklı bir kişi hastalık tehdidine artan bir vücut ısısı ile yani ateşle karşılık verir. Tüm vücudu ısıtarak ateş çıkarma, bağışıklık yanıtını artırmayı tetikler. Ateş, bağışıklık sisteminin aktifleşmesi ve düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Bu durum, “doğal, geçici bir immünolojik özel program” olarak nitelendirilebilir. Tüm vücut hiperterminin kanser tedavisindeki temel rolü, beraberinde uygulanan kemoterapinin etkinliğini artırmak ve bağışıklık sistemini güçlendirmektir. Özellikle yaygın tümörü olan hastalarda kemoterapi ile birlikte uygulandığında tedaviyi daha etkin kılmakta ayrıca bağışıklık sistemi fonksiyonlarında ölçülebilir bir artışı da tetikleyebilmektedir.</p> <p>Tüm vücut hipertermide, en eski tedavi prensiplerinden biri olan ateşi yükseltmek için deriye zarar vermeyen ve derinlik etkili su filtreli infrared-A ışını yayan lambalar doğrudan karın ve gövdeye yöneltilir. İşlem sırasında hastanın vital fonksiyonları (tansiyon, nabız, oksijen satürasyonu, solunum sıklığı ve vücut ısısı) takip edilerek, vücut ısısında kontrollü ve hedeflenmiş bir artış sağlanır. Yapılan çalışmalar, bağışıklık sisteminin aktifleşmesi için en uygun vücut ısısı değerlerinin 39 °C – 40 °C olduğunu gösterdiği için kanser tedavisinde hedef vücut ısısı, “orta” tüm vücut hipertermi olarak da nitelendirilen 39 °C – 40 °C arasıdır. Tedavi, vücudun verdiği tepkiye ve hedef ısıya ulaşılma süresine göre değişebilmekle birlikte, ortalama 4 saat kadar sürmektedir.</p> <h2><strong>Bölgesel (lokal) hipertermi ile kanser tedavisi</strong></h2> <p>Bölgesel hipertermi, kanser tedavisi alanında uzun yıllar süren çalışmaların sonunda geliştirilmiştir. Radyo frekans dalgaları ile tümörlü bölgeyi ısıtma prensibine dayalı bu yöntem, güvenli ve etkili bir şekilde kemoterapi ve radyoterapi gibi mevcut kanser tedavilerinin etkinliğini artırabilir. “Bölgesel derin elektro hipertermi” olarak da adlandırılan bu yöntemde, tümörlü bölgeye yoğun bir enerji uygulanır ve dokuda hedeflenen ısı, 42 °C – 44 °C derece arasıdır. Tümör hücreleri çeşitli hücresel mekanizmaları kullanarak bağışıklık sisteminden gizlenmektedir. Ancak bölgesel hipertermi uygulanarak verilen ısıyla, bu hücreler görülebilir. Bu yolla hipertermi, radyoterapi ve/veya kemoterapiyi daha etkili hale getirebilir. Bazı vakalarda daha önce uygulandığında etkili olmayan kemoterapi ve/veya radyoterapi, hipertermi ile birlikte kullanıldığında daha başarılı sonuçlar verebilir.</p> <p>Hipertermi etkisi altında kanser hücreleri “ısı şok proteinleri” oluşturur; bu proteinler bozulmuş hücre yüzeylerinde görünür. Vücudun kendi bağışıklık sistemi bu proteinleri yabancı hücreler olarak algılar. Bu da bağışıklık hücrelerinin, kanser hücreleri ile savaşması için net bir göstergedir. Hipertermi altında sağlıklı hücrelerde belirgin bir ısı şok proteini artışı oluşmaz ve normal hücreler hipertermi işleminden zarar görmez.</p> <p>Ortalama 60 dakika süren tedaviler sırasında hasta tedavi yatağında rahatça uzanır. Gücü ayarlanabilir radyo frekans dalgaları, karşılıklı iki elektrot başlığı ile tümör alanına yöneltilir ve 42 °C – 44 °C arası yüksek ısıya ulaşılır. Bu sıcaklık kanser hücrelerine ve tümör damarlarına zarar verir. </p> <ul> <li>Primer tümörler veya yayılım göstermiş (metastaz) tümörler</li> <li>Organlardaki tümörler (karaciğer, pankreas, böbrekler, akciğerler v.s.)</li> <li>Sindirim sistemi tümörleri</li> <li>Kalça bölgesi (pelvis) tümörleri</li> <li>Baş ve boyun tümörleri</li> <li>Beyin tümörleri veya beyine yayılım (metastaz)</li> <li>Meme kanseri ( meme kanserinin lokal nüksü)</li> <li><a href="https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/prostat-kanseri-belirtileri-ve-tedavisi">Prostat kanseri</a></li> <li>Melanom</li> <li>Yüzeysel tümörler için uygulanmaktadır.</li> </ul> <h2><strong>Hipertermi uygulamaları hakkında sıkça sorulan sorular</strong></h2> <p><strong>Hipertermide uygulanan ısı, kanser hücreleri üzerinde nasıl bir etkiye sahiptir?</strong></p> <p>Isının neden olduğu hücresel stres ve oluşturduğu hasar, kanser hücrelerinin apoptoza (programlı hücre ölümü) gitmesini sağlar.</p> <p><strong>Hipertermi, kemoterapi ve radyoterapinin etkisini nasıl artırır? </strong></p> <p>Kanserli dokuda hipoksi (oksijen azlığı) ve asidik bir ortam mevcuttur. Bu durum kanserli dokuya kemoterapi ilaçlarının ve radyoterapinin etkisini azaltır. Isı artışı ile tümörün kanlanması artar, dolayısıyla asidik ortam azalır ve diğer tedavi yöntemlerinin daha etkili rol oynamasına yardımcı olur.</p> <p><strong>Hipertermi, bağışıklık sisteminin çalışmasına nasıl etki eder?</strong></p> <p>Isı ile hücresel düzeyde “ısı şok proteinleri”nin üretimi artar. Bu da ‘natural-killer’ olarak bilinen bağışıklık hücrelerinin aktivitesini artırır. Isının etkisiyle, tümöre özgü antijen üretimi ve antijenlerin hücre dışına çıkışı da artış gösterir. Yani bir anlamda kanserli hücrelerin bağışıklık sisteminden gizlenmesini sağlayan maskeleri düşer. Böylelikle kanserin bağışıklık sistemi tarafından tanınması kolaylaşır. Hem tüm vücut hipertermi hem de bölgesel hipertermi bağışıklık sisteminin özelleşmiş hücrelerinden olan antijen sunan hücrelerinin lenf bezlerine geçişini ve T hücrelerinin “tümör bölgesinde” immunolojik yanıtını kolaylaştırır</p> <p><strong>Hipertermi, tümörün kılcal damar yapısı üzerinde hangi değişikliklere neden olur?</strong></p> <p>Kanserli dokudaki tümörü besleyen kılcal damarların yapısı, normal damarlardan farklıdır ve özellikle bölgesel hipertermi ile bu damarlarda mikro trombozlar (pıhtı) oluşarak tümörün beslenmesi bozulabilmektedir. </p>
Diş Dolgusu
<p>Ağız içerisindeki diş kaybının önüne geçerek hem sağlık açısından hem de estetik anlamda katkı sağlayan diş dolgusu, çürümüş, kırılmış ya da çatlamış dişlere uygulanıyor. Ağız ve diş sağlığının korunması için kullanılan tedavilerin başında gelen diş dolgusunun nasıl yapıldığı ise dişin neden zarara uğradığına ve dişin nerede bulunduğuna bağlı olarak değişebiliyor. Dolgu işleminin ardından 12 saate kadar uzayabilen hassasiyet ve ağrı görülebiliyor. İşlem sonrasında ise belli bir süre yemek yenilmemeli, sert, soğuk ve sıcak gıdalar tüketilmemelidir. <strong>Memorial Ankara Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü’nden Dt. Esra Pek</strong>, diş dolgusu işlemi ile ilgili bilgi verdi. </p> <h2><strong>Diş dolgusu nedir?</strong></h2> <p>Diş dolgusu, çürümüş, kırılmış ya da çatlamış olan dişlerin çeşitli materyallerle restore edilmesidir. Madde kaybına uğramış dişlerin fonksiyonlarını yerine getirmesi amaçlanır. Çürük doku ilerlemeden uygulanan bu yöntem, dişi tamamen kaybetmenin önüne geçer.</p> <h2><strong>Diş dolgusu kimlere yapılır?</strong></h2> <p>Diş dolgusu çürümüş, kırılmış veya herhangi bir nedenden dolayı harabiyet görmüş dişlere uygulanmaktadır. Deforme olmuş dişlere, tedavi sonrası eski görünümü ve fonksiyonu kazandırılır.</p> <h2><strong>Diş dolgusu hangi durumlarda yapılır?</strong></h2> <p>Çeşitli sebeplerle madde kaybına uğramış, çiğneme fonksiyonunu yerine getiremeyen, estetik olarak hoş görünmeyen veya travma sonucu kırılmış, çatlamış veya çürümüş dişlere uygulanır.</p> <h2><strong>Diş dolgusu nasıl yapılır?</strong></h2> <p>İlk aşama olarak kalan diş dokusu, dolgu için hazır hale getirilir. Bu aşamada çürüğün temizlenmesi yada daha önce yapılmış ve uzaklaştırılması gereken eski bir dolgu var ise kalan diş dokusu bunlardan arındırılır. Bu işlemden sonra, ikinci aşama olarak dişin ağız içindeki konumuna, fonksiyonuna, estetik gerekliliklere ve yapılan dolgunun büyüklüğüne göre uygun malzeme seçilerek oluşan boşluk doldurulur. Bu işlemler esnasında, hastanın ağrı hissetmeyeceği şekilde lokal anestezi uygulanabilir. Son aşama olarak, yapılan dolgunun diğer dişlerle uyumu kontrol edilir. Hastayı rahatsız edecek fazlalıklar var ise uzaklaştırılır.</p> <h2><strong>Diş dolgusu ile ilgili sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Diş dolgusu yapıldıktan sonra nelere dikkat edilmelidir?</strong></p> <p>Dolgu tedavisi anestezi altında gerçekleştirildiyse, anestezi etkisi geçmeden yemek yenilmemelidir. Anestezi etkisi geçmeden yemek yemek, dil ya da dudakların ısırılmasına neden olabilir. Anestezinin etkisi üst çeneye uygulanan işlemlerden sonra yaklaşık olarak 3 saatte, alt çene arka grup dişlerde yaklaşık 4-5 saate kadar sürebilir. Anestezi etkisinin geçme süresi kişilere göre farklılık gösterebilir.</p> <p>Kullanılan dolgu materyaline göre işlem sonrası yemek yeme süresi değişiklik gösterebilmektedir. Bu konuda hekimin uyarıları dikkate alınmalıdır.</p> <p><strong>Diş dolgusu yapıldıktan sonra diş hassasiyeti normal mi?</strong></p> <p>Dolgu işlemi yapıldıktan sonra işlem gören dişte 12 saate kadar uzayabilen ağrılar ve hassasiyet normal kabul edilmektedir. Bu durumda hasta, hekimin uygun gördüğü ağrı kesiciyi kullanabilir. 12 saati geçen ve şiddetlenerek artan bir ağrı mevcutsa hekiminiz ile iletişime geçmeniz tavsiye edilir. Diş dolgusunun büyüklüğüne yani dişin canlı dokusunun yakınlığına göre 6 aya kadar uzayabilen soğuk ve sıcak hassasiyeti oluşabilir.</p> <p><strong>Diş çürüğü bulaşıcı mıdır?</strong></p> <p>Direkt olarak bulaşıcılık söz konusu olmasa da çeşitli durumlarla, bireyler arası bakteri alışverişi sonucu çürüğe yatkınlık bulaşıcı olabilir. Örneğin yeni doğan bir bebeğin ağız içinde çürük yapıcı bakteriler bulunmaz. Ancak ebeveynler bebeği beslerken veya öperken tükürük yoluyla bakteri aktarımında bulunabilir. Bu nedenle aile bireyleri bebeği beslerken biberon, emzik gibi araçları kendi ağızları ile temas ettirmemelidir.</p> <p><strong>Diş dolgusu sonrası ağrı ve acı duyulur mu?</strong></p> <p>Dolgu işlemi uygulandıktan sonra diş etinde ve dişte meydana gelen sızlama şeklinde ağrı bir süre için normal kabul edilmektedir. Ayrıca sıcak ve soğuk etkenlerle hassasiyet meydana gelmesi de yine bir süre için olası bir durumdur. Fakat şiddetlenerek devam eden, sıcak veya soğuk gibi bir etken olmadan kendiliğinden başlayarak zamanla zonklayan ağrıya dönüşen durumlarda mutlaka diş hekimi ile iletişime geçilmesi gerekmektedir.</p> <p><strong>Diş dolgusu ne kadar sürer?</strong></p> <p>Yapılan dolgunun ağız içindeki konumuna, büyüklüğüne, kullanılan materyallere, ağız içerisine birden fazla dolgu yapılacaksa dolgu sayısına, hastanın tedaviye uyumuna göre değişkenlik göstermektedir.</p> <p><strong>Diş dolgusu evde yapılabilir mi?</strong></p> <p>Dişin dolguya hazır hale getirilmesi için gerekli teknik ekipmanın ev ortamında bulundurulamaması, uygulanan malzemelerin sertleşmesi için lazer ışınının kullanılması ve çalışılan ortamın tükürükten arındırılması gibi gerekmektedir. Bu koşulların gerekliliği diş dolgusunun klinik ortamda yapılması zorunluluğunu ortaya çıkartmaktadır.</p> <p><strong>Estetik dolgu nedir?</strong></p> <p>Diş dokusuyla bire bir uyumlu renkte bir materyal kullanılarak işlem yapılan dişin hem diğer dişlerle uyumlu gözükmesi hedeflenirken hem de estetik görünmesi sağlanır. Bu işlem sonucunda hedef, işlem yapılan dişin diğer dişlerden gözle görünür şekilde farklı olmamasını sağlamaktır.</p> <p><strong>Diş dolgusu düşer mi?</strong></p> <p>Daha önce dolgu yapılmış olan dişte tekrar çürük oluşmuşsa, bireyde diş sıkma alışkanlığı yada anormal çiğneme alışkanlıkları bulunuyorsa, sert kabuklu maddeler diş dokusuyla kırılmaya çalışılmışsa diş dolgusunda kırıklar, çatlaklar yada dolgu düşmesi gerçekleşebilir.</p> <p><strong>Diş dolgusu düşmesi durumunda ne yapılmalıdır?</strong></p> <p>Öncelikle ağrı yoksa bile yeni bir diş dolgusunun yapılması için hekimden randevu alınmalıdır. Randevu tarihine kadar meydana gelecek yeni bir hasardan korunmak için sert yiyecekler tüketilmekten kaçınılmalıdır. Bu bölge daha dikkatli fırçalanmalı ve temiz tutulmalıdır, yemek yerken bu bölge olabildiğince kullanılmamalıdır.</p> <p><strong>Gebelik diş çürüğüne sebep olur mu?</strong></p> <p>Gebelik direkt olarak çürük oluşumuna sebep olmaz ancak ağız içini çürük oluşumu için daha yatkın hale getirir. Bunun en önemli sebebi gece aşermeleri sonucu oral hijyenin bozulması ya da kusma sonucu ağız içindeki asit oranının artmasıdır.</p> <p><strong>Çürük dişlerin bebeğe bir zararı olur mu?</strong></p> <p>Gebelikten önce anne adaylarının mutlaka bir diş hekimi kontrolünden geçmesi ve ağız içerisinde gerekli bütün işlemleri yaptırması önerilmektedir. Bunun en önemli nedeni gebelik süresinde annede oluşacak ağrının ve stresin bebeğin gelişiminde olumsuz etki oluşturabilmesidir. Aynı zamanda gebelik esnasında gerçekleştirilemeyecek işlemler var ise gebelikten önce tamamlanmış olması doğru olur.</p> <p><strong>Gebelikte diş çürüğünün oluşması durumunda tedavi hemen yapılmalı mı, hangi durumlarda beklenmeli?</strong></p> <p>Gebeliği takip eden kadın doğum uzmanından alınan onay ile birlikte hamileliğin her döneminde dolgu tedavisi uygulanabilir ancak gebeliğin 13. ve 27. haftaları arası tedavi için en güvenli dönemdir.</p> <p><strong>Gebelikte diş bakımı nasıl yapılmalıdır? </strong></p> <p>Gebelik düşünülmeye başlanıldığı ilk andan itibaren diş hekimine muayene olunmalıdır, gerekli işlemler gebelik öncesinde tamamlanmalıdır. Aksi takdirde gebelik esnasında yapılacak bütün işlemler için kadın doğum uzmanının görüşüyle hareket edilmek durumunda kalınacaktır.</p> <p><strong>Hangi çürüklere dolgu yapılmaz?</strong></p> <p>Harabiyetin dişin büyük bir kısmını kapsadığı durumlarda, kendiliğinden başlayan bir ağrı mevcutsa yani öncelikli olarak kanal tedavisi gerekiyorsa ya da bunların dışında hekimin gerekli gördüğü başka sebepler var ise dolgu tedavisi uygulanamayabilir.</p> <p><strong>Diş dolgusu ağrısı nasıl geçer? Diş dolgusu sonrasında hassasiyet nasıl geçer?</strong></p> <p>Tedaviden sonraki birkaç gün diş eti ve diş dokusundaki sızlama şeklindeki bir ağrı ile karşılaşılması olasıdır. Özellikle hassasiyet mevcut ise çok sıcak ve çok soğuk yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Herhangi bir etken olmadan gerçekleşen bir ağrı mevcut ise hekimin uygun gördüğü bir ağrı kesici alınabilir.</p> <p><strong>Adet döneminde diş dolgusu yapılabilir mi?</strong></p> <p>Adet döneminde diş dolgusu yapılmasının herhangi bir sakıncası yoktur.</p> <p><strong>Diş dolgusunun ömrü ne kadardır?</strong></p> <p>Gelişen teknoloji ile birlikte dolgu materyali ve diş dokusu arasındaki bağlantı olabildiğince artmıştır. Fakat bazı durumlarda, çeşitli sebeplerle dolgunun yenilenmesi gerekebilir. Bunların başında; tekrar çürük oluşumu, hastanın diş sıkma veya sert cisimler tüketme alışkanlığına bağlı olarak dolgunun kırılması veya dolgu ile diş dokusu arasındaki bağlantının bozulması ya da bir travma sonucu dolgunun zarar görmesi söz konusu olabilir. Bu gibi sebepler dolgunun yenilenmesi gereksinimi oluşturmaktadır.</p> <p><strong>Emziren anneler diş dolgusu yaptırabilir mi?</strong></p> <p>Emziren annelerin diş dolgusu yaptırmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Fakat annenin tedaviye başlanmadan önce hekime bu durumu bildirmesi ve kullanılan anesteziye göre tedavi sonrası emzirme planlamasının yapılması gerekmektedir.</p> <p><strong>Diş dolgusu mide bulantısı yapar mı?</strong></p> <p>Tedavi esnasında dolgu yapılacak dişin ağız içindeki konumuna göre ve hastanın bu konudaki hassasiyetine göre bulantı refleksi oluşma ihtimali vardır.</p> <p><strong>Diş dolgusu ağızda koku yapar mı?</strong></p> <p>Direkt olarak dolgu materyali ağız içerisinde bir kokuya neden olmasa da ağız içerisindeki çürük doku, dişler arasındaki sağlıklı olmayan kontaklarda biriken gıda artıkları ya da mevcut olan herhangi bir diş eti rahatsızlığı ağız kokusuna neden olabilmektedir.</p>
Diş Çekimi
<p>Diş hekimliğinde dişin doğal hali ile ağızda tutulması temel amaç olsa da, bazı durumlarda diş çekimi kaçınılmaz olabiliyor. Dolgu, kanal tedavisi veya kron uygulamaları ile kurtarılamayacak olan dişlerin çekilmesi gerekebiliyor. Diş çekimi toplumda göz korkutan bir işlem olarak görülse de, kurallara uygun işlemlerin yapılması ve hastanın önerilere uyması süreci sıkıntısız geçirmeyi sağlayabiliyor. Genellikle lokal anestezi uygulanarak yapılan diş çekiminin ardından ağrı oluşması normal karşılanırken, çekim yerinde oluşan pıhtının sigara içerek, dil veya herhangi bir alet değdirilerek veya sık tampon yapılarak bozulması ise yara iyileşmesini olumsuz yönde etkiliyor. <strong>Memorial Ankara Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü’nden Dr. Dt. Janset Şengül</strong>, diş çekimi ile ilgili bilgi verdi.</p> <h2><strong>Diş çekimi nedir?</strong></h2> <p>Diş çekimi, tedavisi mümkün olmayan dişlerin kemikteki yuvasından çıkartılması işlemidir.</p> <h2><strong>Diş çekimi hangi durumlarda uygulanır?</strong></h2> <p>Diş çekimi işlemi aşağıdaki durumlarda uygulanmaktadır:</p> <p>-Dişlerde görülen çürükler veya kırıklar sonucu dolgu, kanal tedavisi veya kron uygulamaları yapılabilmektedir. Ancak dişler bu tedavi seçenekleri ile kurtarılamayacak kadar madde kaybına sahipse,</p> <p>-Diş eti hastalığı sonucu dişi destekleyen çevre dokularda gözlenen kayıplar ileri boyutlardaysa,</p> <p>-Ortodontik tedavi için yer gereksinimine ihtiyaç duyuluyorsa,</p> <p>-Gömülü veya yarı gömülü dişler zaman içinde çürüklere, ağrılara ve abse oluşumuna neden oluyorsa diş çekimi gerekebilmektedir.</p> <h2><strong>Diş çekimi nasıl yapılır?</strong></h2> <p>Diş çekimi işleminden önce çekim yapılacak bölgeye lokal anestezi uygulanarak ağrı hissedilmesinin önüne geçilir. Daha sonra lokal anestezinin sağladığı uyuşukluk kontrol edilir. Yeterli uyuşukluk sağlandıysa çekim işlemi gerçekleştirilir.</p> <h2><strong>Diş çekimi ile ilgili sık sorulan sorular </strong></h2> <p><strong>Diş çekimi ne kadar sürer?</strong></p> <p>Diş çekimi işleminin süresi dişin kemikle olan ilişkisi, dişin kök sayısı ve dişin komşu dişlerle olan pozisyonu gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle diş çekimi işlemi için net bir süre vermek mümkün olmasa da ortalama 20 dakika olarak belirlenebilir. Daha komplike olan durumlarda sürenin uzayabileceği unutulmamalıdır.</p> <p><strong>Çekilen diş kaç gün ağrır?</strong></p> <p>Diş çekiminden sonra genellikle ilk 2-3 gün içinde ağrı olması normal kabul edilir. Ancak iyileşme süresince ağrı devam edebilir. İyileşme süresi ortalama 7 gün olmakla beraber gömülü diş çekimi gibi daha komplike diş çekimlerinde bu süre 3 haftaya kadar uzayabilmektedir. Unutulmamalıdır ki diş çekim sonrası önerilere dikkat edilmesi ağrı oluşumunu azaltacaktır.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası ağrı nasıl dindirilir?</strong></p> <p>Diş çekimi sonrası ağrı oluşmaması için çekim sonrası önerilerine dikkat edilmesi çok önemlidir. Ağrı oluştuktan sonra dindirilmesi için eğer hekiminiz bir başka ilaç reçete etmediyse Aspirin dışında bir ağrı kesici kullanılabilir.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası ateş görülür mü?</strong></p> <p>Diş çekimi sonrası ateş beklenen bir komplikasyon değildir. Ateş ve titreme gibi şikayetlerin olması durumunda diş hekimine başvurmak gereklidir. </p> <p><strong>Diş çekimi sonrası yan dişlerde ağrı görülür mü?</strong></p> <p>Diş çekimi sonrası çekim yapılan bölgenin çevre dokularında ve bölgeye komşu olan dişlerde ağrı olması beklenen bir durumdur.</p> <p><strong>Apseli diş çekimi nasıl yapılır?</strong></p> <p>Abse varlığında izlenecek yol hastanın sistemik durumuna göre belirlenmektedir. Örneğin ateş, şişlik varlığında diş çekiminin öncesinde antibiyotik kullanımı gerekmektedir.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası sigara içilebilir mi?</strong></p> <p>Diş çekimi sonrası sigara içilmesi çekim boşluğuna kan dolmasını engelleyerek yara gelişimini bozmaktadır. Bu nedenle diş çekiminden sonra en az üç gün sigara içilmemesi önerilmektedir.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası ağız kokusu olur mu?</strong></p> <p>Diş çekimi sonrası çekim boşluklarından kaynaklı olarak ağız kokusu gözlenebilir. Bu koku çekim boşluğunun kapanması ile kendiliğinden ortadan kalkacaktır.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası yara ne zaman kapanır?</strong></p> <p>Diş çekimi sonrası yara yerinin kapanması, açılan yaranın büyüklüğüne ve bireyin yara iyileşme hızına göre farklılık göstermektedir. İyileşme süresi ortalama 7 gün olsa da daha komplike diş çekimlerinde bu süre 3 haftaya kadar uzayabilmektedir.</p> <p><strong>Bir günde kaç tane diş çekilir?</strong></p> <p>Bir gün içinde çekilebilecek diş sayısı için net bir yanıt vermek mümkün değildir. Bu durum, çekilecek dişlerin kemik ile ilişkileri, kök pozisyonları, hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir.</p> <p><strong>Kan sulandırıcı alırken diş çekimi yapılabilir mi?</strong></p> <p>Kan sulandırıcı (antikoagülan) kullanımı esnasında planlanan diş çekiminden önce konsültasyon istenmelidir. Diş çekim işlemi konsültasyon sonucuna göre planlanmalıdır. </p> <p><strong>Diş çekimi sonrası neden tükürülmez?</strong></p> <p>Sürekli olarak tükürmek kan pıhtısı oluşumunu engelleyerek çekim boşluğunun iyileşme sürecini bozar. Bu sebeple hastalardan çekim sonrasında tükürmemeleri istenir.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası kanama artarsa ne yapmalıyız?</strong></p> <p>Sızıntı şeklindeki kanama ilk 24 saat boyunca beklenmektedir. Ancak şiddetli bir kanama olması durumunda hekime başvurulabilir.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası iltihaplanma belirtileri nelerdir?</strong></p> <p>Diş çekimi sonrası iltihaplanma, çekim bölgesinde şiddetli bir ağrı, lenf hassasiyeti, yüksek ateş, titreme ile kendini gösterebilir. Böyle bir durumda hekime başvurulabilir.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası iyileşme sürecinde nelere dikkat edilmelidir?</strong></p> <p>-Diş çekimi sonrası bölgeye yerleştirilen tamponla 30 dakika süreyle basınç uygulanmalı ve sürenin sonunda çıkartılmalıdır. Tampon uygulaması, kanamayı durdurarak pıhtı oluşmasını ve zamanla bölgenin kemik ile dolmasını sağlayacaktır. Bu nedenle tampon uygulama aşamasına dikkat edilmezse yara iyileşmesi bozularak ağrılı bir sürece sebep olabilir.</p> <p>-Dişlerdeki uyuşukluk hissi geçene kadar bir şey yenmemelidir. Uyuşukluk hissi geçtikten sonra çok sıcak, çok soğuk, asitli, baharatlı gıdalardan uzak durulmalıdır. Diş çekiminden sonraki birkaç gün yumuşak gıdalarla beslenilmelidir.</p> <p>-Diş çekimini takip eden üç gün boyunca sigara ve alkol kullanılmamalıdır.</p> <p>-Diş çekimi komplikasyonlu olduğunda çekimi takip eden 8 saat boyunca 5-10 dakika aralıklarla dışardan soğuk uygulaması yapılabilir.</p> <p>-Diş çekimi sonrası çekim bölgesine dille veya herhangi bir aletle dokunulmamalıdır. Bu şekilde bölgedeki pıhtı oluşumu bozularak iyileşmenin gecikmesine veya bölgenin enfekte olmasına sebep olunabilir.</p> <p>-Diş çekiminden sonra ağrı oluşması beklenebilir. Ancak ağrı kesici kullanımı ile geçmeyen, gece uykudan uyandıran ağrılar mevcut ise çekim bölgesi enfekte olmuş veya pıhtı yerinden kopmuş olabilir. Bu durumda hekime başvurulması önerilmektedir.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası yemek yemeye ne zaman başlanmalıdır?</strong></p> <p>Yemek yemek için uyuşukluğun geçmesi beklenmelidir. Bu süre 2-4 saat arasında değişmektedir. Sonrasında da birkaç gün yumuşak ve ılık gıdalar ile beslenmeye özen gösterilmelidir. Bölgenin sert, asitli, baharatlı, çok sıcak veya çok soğuk gıdalarla tahriş edilmesinin önüne geçilmelidir.</p> <p><strong>Diş çekimi sonrası beyaz doku oluşması ne anlama gelir?</strong></p> <p>Çekim bölgesinde oluşan beyaz doku genellikle iyileşme dokusudur. İyileşme sürecinde bölgedeki dişeti önce beyazlaşır ardından pembe rengini alır. </p> <p><strong>Diş çekimi sonrası alveolit belirtileri nelerdir?</strong></p> <p>Alveol, dişlerin çene kemikleri içinde bulundukları bölgedir. Alveolit de diş çekiminden sonra bölgede oluşabilen iltihabi bir durumdur. Diş çekiminden hemen sonra bölgenin kan ile dolması ve pıhtı oluşumu beklenirken çeşitli nedenlerle bu pıhtı yapının bozulması alveolit oluşumu için zemin hazırlar. Sigara kullanımı bu duruma yol açan başlıca sebeplerden biridir. Bunun dışında çekim bölgesinin hijyenine dikkat edilmemesi, çok sıcak veya soğuk yiyecekler tüketilmesi, bölgenin dil veya bir yabancı cisim ile kurcalanması veya emme işlemi yapılması alveolit oluşumuna sebep olabilir. Bazı durumlarda diş çekimi sırasında kullanılan anestezik maddelere, hastanın kullandığı ilaçlara veya mevcut sistemik hastalıklara bağlı olarak da alveolit gelişebilmektedir. Alveolit oldukça ağrılı geçen birkaç güne sebep olan bir hastalıktır. Bu sebeple oluşmaması için gerekli önerilere dikkat edilmesi tavsiye edilir.</p> <p><strong>20’lik diş çekimi nasıl yapılır?</strong></p> <p>20 yaş dişi çenede en arkada yer alan ve en son çıkan dişlerdir. Kimi hastalarda sorunsuz şekilde çıkarak diş arkına dahil olabilirken, kimi hastalarda çenedeki alan yetersizliği sebebiyle ağrılı olarak çıkabilir, tam olarak çıkamayabilir veya çıktıktan sonra enfeksiyona sebep olabilir. Ağrı ve enfeksiyonun yanı sıra komşu dişlere de zarar verebildikleri bilinmektedir. Bu nedenlerle 20 yaş dişlerinin bazı durumlarda çekimi gerekebilmektedir. Diş çekimi planlandı ise çekimin zorluğu dişin kemikle olan ilişkisine göre belli olacaktır.</p> <p><strong>Gömülü olmayan 20’lik diş çekimi ve gömülü 20’lik diş çekimi işlem farklılıkları nelerdir?</strong></p> <p>İster gömülü ister sürmüş olsun, diş çekiminin zorluğunu dişin kemikle olan ilişkisi ve köklerin pozisyonu belirler. Gömülü olmayan bir 20 yaş dişinin herhangi bir diş çekiminden farkı yoktur. Gömülü diş çekimlerinde, dişe ulaşımın sağlanması için ilk olarak dişetinde bir insizyon yapılır. Diş eti kaldırılıp dişin görülmesi için rahat bir alan sağlandıktan sonra çekim işlemi gerçekleştirilir.</p> <p><strong>Gömülü 20’lik diş çekimi sonrası ağrı ne kadar sürer?</strong></p> <p>Gömülü diş çekimi sonrasındaki ağrı süresi çekim işleminin güçlüğüne göre değişiklik göstermektedir. Çoğunlukla ilk birkaç gün ağrı hissedilse de üç haftaya kadar olan ağrılar normal kabul edilebilir.</p> <p><strong>20’lik diş çekimi sonrası şişlik kaç gün sürer?</strong></p> <p>20 yaş dişi çekimi sonrası şişlik genellikle çekim işlemlerinin zorluğuna bağlı olarak ortalama 2-3 gün sürebilir. Şişlik oluşumunun önlenmesi için genellikle ilk gün soğuk uygulama önerilmektedir. Bu uygulama hekim önerilerine uyularak yapılırsa şişlik oluşma ihtimali azalacaktır. </p> <p><strong>20’lik diş çekimi sonrası komplikasyonlar gelişir mi?</strong></p> <p>Her cerrahi işlemde olduğu gibi diş çekiminden sonra da komplikasyonlar görülebilmektedir. Anestezinin beklenenden uzun sürmesi, trismus gelişmesi, dişin kırılması, komşu dokulara veya çene kemiğine zarar verilmesi veya alveolit gelişmesi gibi komplikasyonlar gelişebilir.</p> <p><strong>20’lik diş çekimi sonrası diş fırçalama nasıl olmalıdır?</strong></p> <p>Çekimi gerçekleştiren hekimin bir başka önerisi yok ise çekim günü diş fırçalanmamalıdır. Ertesi gün çekim bölgesinden uzak kalacak şekilde dişler fırçalanabilir.</p> <p><strong>Hamilelikte diş çekimi yapılır mı?</strong></p> <p>Hamilelik döneminde diş tedavileri için güvenle kullanılabilen lokal anestezik maddeler bulunmaktadır. Ancak diş hekimliğinde kullanılan röntgen cihazlarındaki radyasyon çok düşük seviyede olmasına rağmen hamilelerde röntgen çekiminden kaçınılması önerilmektedir. Eğer mutlak suretle röntgen çekilmesi gerekiyorsa anneye koruyucu önlük giydirilerek oldukça düşük doz uygulayan cihazlarla işlem yapılmalıdır. Bu durumlar göz önüne alınarak hamileliğin ilk üç ay ve son üç ayında acil olmayan diş çekimleri ertelenebilir.</p> <p><strong>Emzirirken diş çekimi yapılabilir mi?</strong></p> <p>Emzirme döneminde diş çekimi güvenle yapılabilir. </p>
