Kasık Mantarı (tinea cruris)

Toplumda kasık mantarı olarak bilinen tinea cruris sıklıkla vücudun nemli ve sıcak bölgelerinde ortaya çıkan yoğun kaşıntı hissi yaratarak kişileri oldukça rahatsız ve huzursuz hissettiren bir mantar enfeksiyonu olarak tanımlanıyor. Kendiliğinden geçmeyerek tedavi gerektiren bu kaşıntılı ve döküntülü enfeksiyon çeşidinin iyileşme süresini ise enfeksiyon türü ve meydana geldiği bölge belirliyor. Memorial Diyarbakır Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Hamza Aktaş kasık mantarı (tinea cruris) hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Kasık mantarı nedir?

Tinea cruris yani kasık mantarı, dermatofitlerin oluşturduğu bir enfeksiyon türüdür. Özellikle nemli ve sıcak bölgelerde, aşırı terleyen kişilerde ve obezlerde daha sık oluşmaktadır. Kasık bölgesinde kızarıklık, kaşıntı ve döküntü şeklinde ortaya çıkan bir sağlık sorunu olarak tanımlanmaktadır. Bulaşıcı olabileceği için tedavi süreci tamamlanmadan ortak giysi, havlu vb. kişisel materyallerin kullanılmaması gerekmektedir. Kasık mantarı direkt temas yoluyla bulaşıcılık gösterdiği gibi partnerler arasında cinsel ilişki sonrası da bulaş olabilmektedir. Daha çok erkeklerde görülür. Kasık bölgesinde kızarıklık ile başlayıp daha sonra çevreye yayılan bir halka şeklinde büyür. Tek taraflı olabileceği gibi her iki kasık bölgesinde de ortaya çıkabilir. Hatta daha fazla yayılıp kalçalara kadar genişleyebilir. Beraberinde kabuklanma, içi su dolu minik kabarcıklar ve kaşıntı da olabilir. Kasık mantarının oluştuğu bölgeyi sık ve sert kaşımak tahrişe neden olmaktadır. Kasıkta yer olan lenf düğümlerinin şişmesi kasık mantarının belirtileri arasında yer almaktadır. Cinsel yaşamı da olumsuz etkileyebilen kasık mantarı verdiği rahatsızlıktan kaynaklı sosyal yaşamda aksamalara sebep olabilmektedir. Kısa sürede iyileşebilmesi için en yakın zamanda uzman hekim tarafından fiziki muayene yapılarak tedavisi sağlanmalıdır.

Kasık mantarı nedenleri nelerdir?

Vücutta aşırı miktarda biriken zararlı mantarlar enfeksiyonlara yol açabilmektedir. Bağışıklık sistemini hedef alan bu zararlı mantarlar nemli, ıslık bölgelerde varlıklarını sürdürmeyi oldukça severler. Özellikle bacağın bitiş kısmı ile cinsel organ arasındaki kıvrımda kırmızımsı hafif pullu döktüler şeklinde ortaya çıkmaktadır. Ayak mantarının kasığa bulaşma ihtimalide göz önünde bulundurulmalıdır. Birden fazla ve farklı neden bağlı ortaya çıkan kasık mantarının görülme nedenleri arasında kısaca şu sebepler sıralanabilir;

• Obezite ( aşırı kiloluk)
• İleri yaş
• Ortak eşya kullanımı sonrası bulaş,
• Hijyensiz banyo, lavabo, hamam, spa vb.
• Sporcularda görülebilir. (Spor aktiviteleri sonrası özensiz hijyene bağlı)
• Bazı ilaçlar ( uzun süreli antibiyotik kullanımı)
• Güçsüz bağışıklık sistemi
• Diyabet vb. rahatsızlarda kasın mantara yol açabilir.

Kasık mantarı belirtileri nelerdir?

Sıklıkla yarım ay şeklinde uyluğa yayılan kasık mantarının kolayca tespit edilen belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Kırmızımsı ve morumsu lekelenmeler çoğu zaman görülür,
• Yoğun kaşıntı,
• Pullu döküntüler,
• Sulu ya da susuz sıklıkla sarı renkli kabarcıklar,
• Cilt rengi değişimi,
• Yanma, soyulma,
• Ağrı ve sızı şeklinde görülebilir.

Kasık mantarı nasıl teşhis edilir?

Kasık mantarı tanısı için ilk adım dermatoloji uzmanı tarafından gerçekleşecek fiziki muayenedir. Muayene bulgularına ek olarak hastadan alınacak bilgiler teşhis için oldukça önem arz etmektedir. Mantar enfeksiyonları klinik olarak tipik akıntı şeklinde ortaya çıksa da kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir ve lezyon bulgusu ortaya çıkmayabilir. Mantar enfeksiyonu, oluştuğu bölgede farklı enfeksiyonların da nüks etmesine neden olabilmektedir. Bu durum tek bir mantar enfeksiyonunu klinik olarak ayırt etmeyi zorlaştırmaktadır. Şikayetler benzerlik taşıyabileceğinden, tanı için lezyondan alınacak sürüntü mikroskop altında incelenir ya da daha hızlı tanı konulması için lezyondan alınan kültür örneği değerlendirilir. Alınacak sonuç ve bulgular ile kesin teşhis konulmaktadır. 

Kasık mantarı tedavisi nasıl sağlanır?

Evde kendiliğinden geçmeyen ve tıbbi tedavi gerektiren kasık mantarı iyileşme süresinden sonra dahi tekrarlanması mümkün olabilir. Mantar enfeksiyonu bazı durumlarda dayanıklı olabileceğinden uzun süre dikkatli ve özenli tıbbi destek gerekebilmektedir. Sıcak havalarda terlemeye bağlı daha sık oluşum gösteren ayak mantarları sonrasında kasık bölgesine mantarın bulaş olması sık yaşanan durumların başında gelmektedir. Terleme sonrasında çok gecikmeden duş almak tedavinin önemli parçalarından biridir. Güvenilir hijyen ortamları tercih edilerek kişisel materyaller asla ortak kullanılmamalıdır. Mantarlar nemli ortamları sık tercih ettiklerinden kasık mantarının görüldüğü alan, bölgenin kuruluğuna, temizliğine ve serin tutulmasına özen gösterilmelidir. İç çamaşırı temizliği ve pamuklu iç giysi giyilmesi tedavi evresinde hem konfor açısından hem de sağlık açısından önerilmektedir. Bu süreçte bilinçsiz ve hekim önerisi olmadan kullanılan antibiyotik kullanımı sık yapılan hataların başında yer almaktadır. Aynı zaman kasık mantarının bulunduğu alana jel temizleyici, kolonya, şifa sağlayacağı düşünülen sabun vb. hekim onayı bulunmayan ürünler kullanılmamalıdır. Sıklıkla tedavi amacıyla bölgeye uygulanmak üzere krem, losyon ve spreyler önerilmektedir. Enfeksiyonun çok geniş alanda yer tutması durumlarında ise oral yolla kullanılan ilaçlar verilmektedir.

Kasık mantarı hakkında sık sorulan sorular

Kasık mantarı bitkisel tedavisi mümkün müdür?

Bitkilerin iyileştirici gücü bazı hastalık durumlarında tedavi edici yanlarından faydalanılarak şifa sağlayıcı sonuçlar elde edilebilir. Ancak kasık mantarı için kulaktan duyma önerilen bitkiler, tuzlu su, kolonya, alkol, aleo vera, çay ağacı yağı veya farklı sabun kullanımı bölgeyi daha fazla tahriş edip daha büyük yaralara neden olabileceğinden uygulanmamalıdır. En kısa sürede Dermatoloji uzmanına danışılmalıdır.

Kasık mantarı kaç günde geçer?

İyileşme süresi yayılım alanına ve büyüklüğüne göre farklılık göstermektedir. Bir hafta ila bir ay arasında değişim gösteren tedavi süresi tırnak mantarlarında ise 6 ayda dahi tedavi edilebilir.

Kasık mantarı koku yapar mı?

Mantar çeşidine bağlı olası durumlardan biri de koku yapmasıdır. Belirgin belirtiler arasında koku gösterilemez.

Kasık mantarı dağılır mı?

Evet, dağılabilir. Cinsel organ üzerine yayılması da söz konusudur. Bu durum cinsel yaşamı olumsuz etkiler. En kısa sürede tedavi sürecini başlatarak müdahale edilmesi sağlık açısında en yararlısı olur.

Kasık mantarı tekrarlar mı?

Tekrarlama durumu yüksek olasılıklar arasında yer alır. Mantar tedavisi sağlanıp iyileşme durumu gerçekleşse dahi bir süre hijyen ortamına ve düzenli takip sağlanması gerekebilir.

Kasık mantarı nasıl önlenir?

En önemli önleme kuralı kişisel ve çevresel temizliğe dikkat edilmesidir. Nem, mantar oluşumunda yüksek risk ortamı oluşturur. Vücut temizliği için terleme sonrası duş alınması gereklidir. Kişisel ürünler ortak kullanılmamalıdır. Hamam, spa, havuz vb. alanlar hijyen kurallarına uygun değil ise tercih edilmemelidir.