Yükleniyor
Mutlu olamama hastalığı olarak da ifade edilen anhedoni, kişinin bir zamanlar keyif aldığı işlere karşı artık haz duymaması ve ilgisinin azalması durumudur. Anhedoni durumunda kişi sevdiği insanlarla vakit geçirmek ya da kendisini mutlu eden aktiviteleri eskisi gibi yapmak istemeyebilir. Bu durum olası zihinsel sağlık bozukluklarının yanı sıra majör depresyonun da yaygın bir belirtisi kabul edilir.
Majör depresyonun bir belirtisi olan anhedoni, kişinin keyif aldığı aktivitelere olan ilgi ve zevkini eskisi gibi deneyimleyemediği duygu durumudur. Anhedoni durumunda kişi zevk aldığı işlere karşı eskisi kadar ilgi duymamakla birlikte sevdiği insanlarla vakit geçirmek istemez.
Sosyal ve fiziksel olmak üzere iki türü bulunan anhedoni, ruh halini ve günlük rutinlere etkilemekle birlikte uyku sorunları da ortaya çıkarabilir. Bununla birlikte kişide libido düşüklüğü de görülebilir.
Yaygın anhedoni belirtileri arasında insanlara, hobilere veya sık yapılan aktivitelere karşı ilgi kaybı ve dünyayla etkileşime girme arzusunun olmaması yer alır. Bu kişiler aynı zamanda ciddi bir motivasyon düşüklüğü yaşarlar.
Anhedoni’nin, beyinde yer alan ventral striatumundaki aktivite eksikliğinden meydana geldiği değerlendirilir. Beynin bu bölgesi, mutluluk hormonu olan dopaminin üretim merkezidir. Beynin bu bölgesindeki yaşanan bozulma, ilgi ve zevk duygusunu etkileyerek anhedoni durumunu tetikler.
Anhedoni’ye yol açabilecek temel faktörler şu şekilde ifade edilebilir:
Anhedoni, sosyal ve fiziksel olmak üzere ikiye ayrılır. Hem sosyal hem de fiziksel anhedoni’yi şöyle açıklamak mümkündür:
Sosyal anhedoni, kişinin sosyal ortamlara girmekten çekindiği ve başka insanlarla bir araya gelmek istemediği anhedoni türüdür.
Fiziksel anhedoni durumunda ise kişi fiziksel olaylara karşı ilgisini kaybeder. Fiziksel anhedoni’ye örnek olarak müzik dinlemek, yemek yemek ve cinsel birliktelik verilebilir.
Kişinin keyif aldığı işlere karşı ilgisinin azalmasıyla ortaya çıkan anhedoni durumunda kişi sevdiği işlere karşı eski arzusunu ve hazzını kaybetmekle birlikte sevdiği insanların bile yanında durmaktan hoşlanmayacak duruma gelir.
Ayrıca günlük rutin işlerin aksaması, ruh hali değişimleri ve cinsel isteğin azalması da anhedoni belirtileri arasındadır.
Anhedon genel olarak şu belirtilerle ortaya çıkar:
Anhedoni tanısı için uzman bir profesyonel kişinin psikolojik geçmişini öğrenmekle birlikte ortaya çıkan bazı belirtileri inceler. Ayrıca depresyon veya diğer psikolojik hastalıklarla ilişkili olma ihtimaline karşı çeşitli kişilik testleri veya anketleri de yapılabilir.
Bunların yanı sıra olası zihinsel bozuklukların ortaya çıkarılabilmesi için kişiden kan testi de istenebilir.
Anhedoni (mutlu olamama hastalığı), spesifik tedavisi olmayan bir durumdur. Amaç, anhedoni’de ortaya çıkan semptomları hafifletmek ve kişinin hayata karşı yeniden ilgi duymasını sağlamaya çalışmaktır. Bunun için başta bilişssel davranışçı terapi ve antidepresan ilaçlar olmak üzere bazı yöntemlere başvurulabilir.
Anhedoni tedavisinde başvurulabilecek yöntemler şunları içerir:
İlaç kullanmak istemeyen kişiler için genellikle bilişsel davranışçı terapi ve konuşma terapisinin üstünde kurulur. Kişinin sevdiği işlere karşı olan ilgisinin yeniden kazandırılması amaçlanır, kişi sosyal hayata dahil edilmeye çalışılır ve değerli olduğu hissettirilir. Bununla birlikte egzersiz ve meditasyon da anhedoni semptomlarını hafifletici etki yaratabilir.
Anhenodi durumunda kişi ilgi duyduğu işlere karşı eski keyfini ve enerjisini kaybeder. Hatta bununla birlikte sevdiği insanlarla bir araya gelmekten bile uzak durur.
Anhedoni genellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemi denenerek hafifletilmeye çalışılır. Ayrıca egzersiz ve meditasyon yapmak da anhedoni’ye iyi gelir.
Cinsel anhedoni, bireyin cinsellikten keyif almamaya başladığı bir durumdur.
Anhedoni’nin tedavisi genellikle semptomları kontrol etmeye yöneliktir. Eğer bu durum gecikirse daha yoğun kaygı bozukluğu ve stresin gelişmesiyle birlikte kişinin günlük hayatı derinden etkilenir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 19 Mart 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
