Yükleniyor
Ayak bileği kırığı, düşme, yanlış adım atma, burkulma ya da yaralanma nedeniyle meydana gelir. Ayak bileği ekleminde yer alan üç kemikten bir ya da daha fazlasının kırılması ayak bileği kırılması olarak tanımlanır. Şiddetli ağrı, zonklama ve hassasiyet gibi belirtilerle ortaya çıkar. Kırık ayak bileği tedavisi, iyileşme sırasında uygun pozisyonu korumak için kırık kemiğe plakalar, çubuk veya vidalar implante etmeyi içerir.
Ayak bileği ekleminde meydana gelen kırıklar genellikle spor aktivitesi, koşma, zıplama ya da ayağın bükülmesi, dönmesi gibi nedenlerle olur. Düşme ve yaralanma gibi kuvvetli darbeler nedeniyle de ayak bileğinde kırılmalar meydana gelebilir. Ayak bileğinde kemikler arasında kıkırdaklar yastık ve astar görevi görür. Kıkırdağın zayıflaması ve hasar görmesi durumunda artrit veya iltihap görülebilir.
Bir olay ya da yaralanma sırasında meydana gelen kırıklar ise travmatik ayak bileği kırılması olarak tanımlanır. Ayak bileğindeki kemik tekrarlayan stres ya da darbeler nedeniyle kırılmaya neden olabilir. Bu da stres ayak bileği kırılması olarak bilinir.
Ayak bileği stres kırığı, bir kişinin yürüme, koşma ve spor yaptığı esnada darbe almasını ya da burkulmayı içeren kırıklardır. Ayrıca ısınmadan aktiviteye hızlı bir şekilde başlayan kişilerde dde görülebilir. Stres kırığı, ayak bileği kemiği olan özellikle de tibia veya fibulada meydana gelebilir. Ayrıca ayak bileğinden ayrı olan ancak talusun hemen altında yer alan naviküler kemikte de yaygın olarak oluşabilir.
Ayak bileği kırığı durumunda kırık belirtileri arasında yer alan şiddetli ağrı, şişme ve morarma görülebilir. Ayak bileği kırığı belirtileri şöyle sıralanabilir:
Üç kemikten oluşan ayak bileği eklemi nedeniyle çok sayıda ayak bileği kırığı türü bulunur. Kırıklar bu alanların herhangi birinde veya hepsinde meydana gelebiliyor. Ayak bileğinin çatısını ve orta kısmını oluşturan tibia, alt ve iç kısmı olarak bilinir. Fibula ise ayak bileğinin yan ve arka kısmını oluşturur.
En sık görülen ayak bileği kırıkları şöyle sıralanabilir:
Ayak bileğinin kırılmasının ardından ayak üstüne basamama ve şiddetli ağrı gerçekleşir. Öncelikle kırığa yönelik olarak tedavi uygulanması gerekir. Kırığın olduğu bölge tespit edildikten sonra ayak bileği alçıya alınır ya da atelle desteklenebilir. Ayak bileği kırığının iyileşmesi süresi kırığın boyutuna göre farklılık gösterir. İyileşme sonrasında ise ayak bileği normal kullanımına devam etse yük bindirmemek ve ani hareketler kaçınmak önemlidir.
Ayak bileği kırığı ve burkulma, yaralanma gibi durumların semptomları benzerlik gösterir. Bu nedenle ayak bileğin kırık olup olmadığının kontrolü için uzman doktor görüntüleme testlerinden yararlanır. Kırığın boyutunu ve tam kapsamını belirlemek için CT taraması veya MR gibi diğer radyolojik görüntülemelere ihtiyaç duyulabilir. Görüntüleme sonrasında ayak bileğinde kırık görülüyorsa kişinin ortopedi uzmanına başvurması gerekir.
Ayak bileğinde kırık görüldüğü durumda cerrahi müdahale gerekip gerekmediği kontrol edilir. Eğer ameliyet gerekiyorsa atel ya da alçı kullanılır. Basit kırılma durumunda kayma riskinden dolayı atel takılır. Kayma riski yüksek ise alçı ile tedavi edilir. Bunun yanında yumuşak dokuda ciddi yaralanma varsa kişiye ameliyat yapılması istenebilir.
Ayak bileğinin kırıldığı bölgeye ve tipine bağlı olarak iyileşme süresi farklılık gösterse de 6 ila 12 hafta aralığında iyileşme görülür. Alçı ya da atel kullanıldığı durumda ise bir ay ile 6 hafta arasında iyileşir.
Ayak bileği kırığı durumunda alçı kullanılmışsa kişinin de sağlık durumu göz önünde bulundurularak ortalama bir ay ya da 6 hafta sonra alçı çıkarılır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 21 Mart 2024
Yayınlanma Tarihi: 20 Mart 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
