Hamstring Sakatlığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Hamstring Kas Grubu Nedir?

Hamstring kasları ya da kas grupları, uyluk bölümünün arka kısmında bulunan semitendinosus, semimembranosus ve biceps femoris kaslarını oluşturan alandır. Bu üç tipten oluşan kaslar, kuadrisepsin ters kasları olarak da ifade edilirken ischiocrural olarak adlandırılır.

Günlük aktivitelerde ya da yürüme sırasında diz hareketliliğini sağlarken kalça bölgesi düz konuma gelmesini bölgesel kasları yönlendirir. Bu açıdan, bu bölgedeki lifler güçlendirilmezse hamstring kası sakatlığı oluşabilir. Hamstring sakatlığı ciddi problemleri beraberinde getirerek ayakta hareket yeteneğini kısıtlayabilir.

Hamstring Kas Grubu Nerede Bulunur?

Hamstring sakatlığının sonuçları vücutta konumlandığı yer ile ilgilidir. Bu nedenle hamstring kas grubu diz kapağının üstü ile kalça kısmına kadar olan bölümde yer alırken bacağın arka bölümünü temsil eder. 3 farklı kastan oluşan lif sistemi diz üstüne çökmeyi ve bacağı öne çıkarmayı sağlar. Femur kemiği ile uç kısmından bağlantı kuran lifler, hamstring sakatlığından etkilenen yerler arasındadır. Hamstring sakatlığı yaşandığında ise kalçanın oturma kemiği ile tendonlar arasında sorunlar gözlemlenir.

Hamstring Sakatlığı Nedir?

Hamstring sakatlığı, bacağın arka bölümünden kalça kısmına kadar uzanan üç kas grubunda meydana gelen kasılmalar ve yırtılmalardır. Halk dilinde bu durum arka adale çekmesi olarak da tanımlanır. Hamstring sakatlığının temelinde kas yırtıkları yer alır. Özellikle, son yıllarda farklı spor dallarına ilginin artması yaralanma riskini artmasına sebep olmuştur.

Yapılan çalışmalarda hamstring sakatlığında gerilme ve yüksek hızda koşma türünden 2 farklı yaralanma yaşandığı ifade edilir. Biceps femoris kaslarında lezyonlar atletizm, futbol, basketbol gibi sporlarda ağırlıkla gözlemlenir, bunun da nedeni yüksek hızda koşma deneyimlerinin yaşanmasıdır. Diğer bir taraftan, dövüş sporları, dans çeşitleri, rugby gibi sporlarda gerilme tipi hamstring sakatlığı daha sık görülür.

Bacak bölgesinde kas ağı arasında birçok kasla bağlantı sağlayan hamstring kasları karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu sebeple, bu kas grubunda yırtıklar ya da zorlanmalar genel sistemik bir hareket problemi yaratır. Ayrıca, bu lokal kaslar iskial tüberositasa kas liflerine daha yakın olduğu için geriye dönüşü zor olan hasarlar bırakabilir.

Hamstring Sakatlığı Belirtileri Nelerdir?

Hamstring sakatlığı, uyluk bölgesinde üst arka kas grubunda meydana gelen keskin bir ağrı ile ortaya çıkarak, şişme, morarma, kas spazmı, topallama gibi belirtilerle görülür. Genel olarak, hamstring sakatlığı meydana geldiğinde aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir:

• Arka adale kaslarında yürüyüş ya da normal hareketlerde ağrı
• Yaralanma esnasında patlama sesine benzer bir ses
• Yürürken topallama
• Kas spazmı
• Öne eğilme ya da germe egzersizlerinde ağrı
• Ayakkabı giyerken ve çıkarırken, merdiven çıkarken, ip atlama, zıplama ya da ekstrem spor yaparken ağrı
• Dokunma anında arka üst adale kısmında bıçak batma ve çekme hissi
• Morarma ve renk farklılığı
• Şişlik

Hamstring Kas Yırtılması Nasıl Anlaşılır?

Hamstring yırtılması hareket potansiyeli arttığında ağrı, sızlama, şişkinlik, ödem ve kas bölümünde morarma şeklinde gözlemlenebilir. Aynı zamanda bölgesel ağrı spor aktiviteleri, diz ve ayak kullanımı ile artış gösterir.

Hamstring Sakatlığı Nasıl Tedavi Edilir?

Hasarlı bölgede esneme, gevşetme, dinlenme ve tekrar eyleme geçirme gibi hareket döngüsü tedavinin orta ve son döneminde önerilir. Hamstring sakatlığının birçoğunda cerrahi operasyon gerekmez. Şiddeti yüksek yaralanmalarda ise kaslar güçsüzleşebilir. Bu durumda, kasın daha fazla hasar almasını engelleme ve işlevini tekrar kazandırmak için rehabilitasyon sürecini eksiksiz tamamlamak önemlidir. Bu süreçte, bir uzman tarafından yapılması gereken tedavi yöntemleri uygulandıktan sonra hafif ve orta tempolu fizik tedavi hareketleri yapılır. Tüm bu bilgiler doğrultusunda, tedavi sırasında yapılması gerekenler aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Ağrının ve ödemin azaltılması için buz kompresi yapılması önerilir. İlk günlerde 1 saat arayla 20 dk süre ile buz uygulaması tekrarlanabilir. Bu işlemi günde 6-7 tekrarlanması yeterlidir. Ayrıca, gün içerisinde bacak bölümümü yukarıda kalbe yakın tutarak şişme engellenebilir.
• Şişmenin ve ödemin kontrol altına alınması için yaralı kısmın bandajlanması ve sporcu taytı ile sabitlenmesi tavsiye edilir.
• Yaralanmanın ilerlememesi için kasta zorlanmaları minimize etmek için spora ara verilmesi önerilir.
• Yoğun germe hareketlerinin yapılması iyileşmeyi zorlaştıracağından yapılmaması tavsiye edilir.
• Eğer, ağrı şiddeti çok yüksekse doktor kontrolünde ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
• Ayrıca, tek bacakta yaralanma varsa problemli dize ağırlık verilmemesi için koltuk değneği ya da baston kullanımı yapılabilir.
• Yırtıktan uzak bölüme friksiyon masajı uygulanarak yatıştırma işlemi yapılabilir.
• Ultrason eşliğinde PRP enjeksiyonun uygulanması sağlanabilir.
• İyileşme aşamasında kasları güçlendirici egzersizler ve hafif germe hareketleri destekleyici rol oynar.
• Alternatif tedaviler arasında hızlı iyileşme adına hiperbolik oksijen tedavisi uygulanabilir.

Hamstring Testi Nasıl Yapılır?

Doktor muayenesi ile şiş ve hassas bölgenin tespiti oldukça kritiktir. Hasarın boyutunu anlamak adına ağrının konumunu belirlemek de önemlidir. Bu amaçla, pelvis ve incik kemiği ile bağlantıları noktalarında hasar ya da çıkma durumu hassas bir süreci beraberinde getirebilir. Tüm bu bilgiler doğrultusunda, kesin tanı ise görüntüleme teknikleri ile koyulabilir. Ufak kemiklerin ana kemikten ayrıldığı avülsiyon kırıkları gibi durumlarda X-ray görüntüleme yöntemine başvurulabilir. Kas ve tendon hasarlarının boyutunu tespit edebilmek için MRI ve ultrason testleri yapılabilir.

Hamstring Sakatlığı Kaç Günde İyileşir?

Hamstring sakatlığı kasın tamamen yırtılması, bir kısmının yırtılması ya da çekme olarak gözlemlenebilir. Hafif, orta ve şiddetli olmak üzere 3 şiddette görülen hastalık tipinde tam yırtılmanın iyileşmesi süreci uzun sürelidir, ortalama olarak 1.5 aya kadar devam edebilir.

Hamstring Yaralanmaları Nasıl Önlenir?

Hamstring sakatlığında risk faktörleri minimize edilerek problemin yaşanmaması sağlanabilir. Bu açıdan, özellikle spor sırasında aşağıdaki uygulamalara dikkat edilebilir: 

• Kasın kapasitesi düşük ya da kaldırabileceği yükten fazla yüklenirse yırtılma yaşanabilir, kasın durumu iyi değerlendirilmeli
• Yaş ve cinsiyet kas kapasitesini yakından etkiler. Kadınlar ve sporcuların yaşı artıkça hamstring sakatlığı riski yükselir, bu grupta kişiler daha çok dikkat etmeli
• Vücut ağırlığında yağ oranı yüksekse risk artar, kilo kontrolü sağlanması da önemli
• Beslenme şeklinde kalsiyum, magnezyum, fosfor gibi minareller alınıp protein indeksi korunmalı
• Kas daha önceden yaralanmışsa daha özen gösterilmeli
• Bacaklarda şekil bozukluğu, parantez bacak gibi anatomik bozukluklar varsa daha dikkatli spor yapılmalıdır. Ayrıca, sporda duruş bozukluğu da hamstring sakatlığına zemin hazırlayabilir.
• Psikolojik açıdan aşırı gergin ve stresli olunması, 8 saatten az uyku uyumak kas gerginliğini de arttırabilir
• Spora uygun kaliteli ayakkabılar seçilmeli
• Antrenman alanında ya da maç yapılan ortamda zemin şartlarının standart olmasına özen gösterilmeli

Hamstring Sakatlığı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Hamstring sakatlıkları tekrarlar mı?

Bu bölgede yaralanmalarının 3’te 1’i tekrarlama potansiyeline sahiptir. Hamstring yaralanmasının tekrarlama sebebi, rehabilitasyon sürecinin iyi geçirilmemiş olması ve tam iyileşmeden spora dönülmesindendir.

Hamstring kasları neden kısalır?

Hamstring sakatlığına neden olan bu kasların kısalığını; obezite, yaşlanma, egzersiz eksikliği, kas yaralanması, diyabet, depresyon, fibromiyalji gibi durumlar tetikleyebilir.

Hamstring kısalığı ağrı yapar mı?

Yırtık ya da hasar alırsa ağrı tetiklenir. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.