Yükleniyor
‘Birlikte algılamak’ anlamına gelen sinestezi, duyuların anormal bir şekilde birbirine karışmasını içeren nörolojik bir durumdur. Örnek vermek gerekirse sinestezi olan bir kişi kelimelerin veya renklerin tadını alır, müziklerin renklerini görür ve duyduğu sesleri hissederek bunlara kişilik özellikleri yükleyebilir. Bu kişiler aynı zamanda sinestet olarak da ifade edilebilir.
Sinestezi, renkleri tatmak veya sesleri hissetmek gibi duyusal geçişlerin yaşandığı bir durumdur. Beynin duyusal bilgiyi birden fazla ilgisiz duyuya yönlendirerek aynı anda birçok duyunun deneyimlenmesine neden olan olgusal bir durumdur.
Sinestezi olan kişiler sinestet olarak adlandırılır ve bu kişiler kelimelerin tadını alma veya müziklerin renklerini görme gibi harmanlanmış duyulara sahiptir.
Herhangi bir hastalık veya tıbbi bir problemin işareti sayılmayan sinestezi beyinle ilgili bazı durumların yansıması olabilir. Sinestezinin en belirgin semptomu kelimelerin veya renklerin tadını almak gibi birden fazla duyunun anormal bir şekilde harmanlanmasıdır.
Özel bir testi bulunmayan sinestezinin aynı zamanda tedaviye ihtiyaç duyulmayan bir durum olduğu da bilinir.
Sinestezi, beynin duyusal bölgeler arasındaki artan iletişimden kaynaklandığı değerlendirilir ve bu durum duyuların birleşmesine yol açar. Aynı zamanda beyin tepkisi veya reaksiyonunun artması da sinestezi durumunu ortaya çıkarabilir.
Sinesteziye neden olan faktörler şöyledir:
Sinestezinin en temel belirtisi birden fazla duyunun birbirine karışmasıdır. Kelimelerin veya renklerin tadını almak, müziklerin rengini görmek ve aynı şekilde duyulan sesleri hissetmek veya soyut şeylere anlam yüklemek sinestezi belirtileri arasında yer alır. Bu durum kişinin algısıyla ilgilidir.
Sinestezi olan bir kişide şu belirtiler ortaya çıkar:
Hangi duyuların eşleştiğine bağlı olarak sinestezinin 35'e kadar alt türü olabilir. Ancak yaygın olarak görülen sinestezi türleri şunlardır:
Belirli harfler veya sayıların belirli renklerle ilişkilendirildiği sinestezi türü grafem-renk sinestezisidir.
Sesten renge olan sinestezi türünde belirli seslerin farklı renklerde şekiller görülmesi söz konusudur.
Bazı kelimeler veya sesler farklı tatlar uyandırır. Sözcüksel-tatlı sinestezi oldukça nadir görülen bir sinestezi türüdür.
Kromestezi türünde sesler renklerle ilişkilendirilir veya görsel renkleri ortaya çıkarır.
Mizofoni durumunda bazı sesler öfke, kızgınlık, hayal kırıklığı ve üzüntü gibi güçlü duygulara neden olur. Mizofoninin yaygın tetikleyicileri arasında çiğneme, dudak şapırdatma veya vurma sesleri yer alır.
Sinestezi tedaviye ihtiyaç duyulan hastalık veya tıbbi bir durum değildir. Bu sebeple özel bir tedavisi de yoktur. Bazı kişiler duyusal olarak böyle bir durumla karşılaşıp rahatsız oldukları zaman bu etkileri yönetmek veya azaltmak için destek alabilir.
İlaçların yan etkisi olarak meydana gelme ihtimali bulunan sinestezi için ise doktor kontrolünde ilaçların dozunda bir değişikliğe gidilebilir. Bu değişiklik sinestezinin olası etkilerini azaltma konusunda kişiye destek olabilir.
Sineztezi, normalde bağlantılı olmayan duyuların birleşmesiyle sonuçlanan algısal bir durumdur.
Sinesteziyi test etmek için belirlenmiş özel bir test yoktur ancak kişilerin tepki veya reaksiyonlarına göre sinestezinin bireyler olarak varlığını tespit etmek mümkündür.
Sinestet olan bir kişide birden fazla duyunun birbirine karışması gözlemlenir. Kelimelerin tadını almak veya müziklerin renklerini görmek buna örnek olarak verilebilir.
Sinestezi otizmin bir türü değildir ancak otizm olan kişilerde sinestezi görülme ihtimali daha yüksek olarak değerlendirilir.
Sinestezinin nörolojik temelli olmasının yanında psikolojik bir etkisinin olduğu da düşünülür.
Sinesteziye neden olan faktörler arasında genetiğin de olduğu kabul edilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 26 Nisan 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
