Yükleniyor
Misophonia, kişinin nefes alma, çiğneme ve birçok insanın fark etmediği seslere karşı alışılmadık bir biçimde olumsuz tepkilere verdiği bir hastalık olarak bilinir. Bu durumlar ile ilgili hissedebileceğiniz şeylere karşı toleransın azalmasıdır. Tetikleyici sesler, misofoniye sahip olan kişileri, bu seslere tepki vermeyen insanlardan çok daha güçlü bir şekilde etkilemektedir.
Misophonia, mizofoni ya da misofonya olarak da bilinen bazı seslerden nefret ederek bu seslere karşı yoğun öfke, tiksinti ve endişe duyulmasına neden olan psikolojik bir durumdur. Bu duygular aşırı derecede ve kontrol edilmesi zor bir şekilde ortaya çıkıyorsa toleransın azaldığı bozukluk olan misofoni özelliklerini taşıyor olabilirsiniz.
Bu sesler ve gürültüler insanları çok farklı şekilde etkileyebilir. Kişilerde bu reaksiyonlara sebep olan yalnızca bir tetikleme sesi olabildiği gibi bazı kişilerin birden fazla tetikleyici sesi olabilmektedir. Bazı kişiler hissettiklerini kontrol edemezken bazıları ise tepkilerini kontrol edebilir.
Misofonya belirtileri, tetikleyici seslere nasıl tepki verildiğine göre farklılık gösterir. Bu tepkiler savaş ya da kaç iç güdüsüne bağlı olarak geliştiğinden şu reaksiyonlar görülebilir:
Duygusal tepkilere bağlı olarak şu belirtiler görülür:
Fiziksel tepkiler ise şunları içerebilir:
Davranışsal reaksiyon belirtileri şöyledir:
Belirtilerin şiddeti ve tepkiler farklılık gösterebilir. Misophonia semptomları az şiddetli olarak meydana geldiğinde sadece duygusal ve bedensel tepkiler meydana gelir. Bazı ağır vakalarda, kişi sözlerle ve davranışsal olarak güçlü tepki verebilir. Bu gibi zamanlarda, misofonisi olan kişi daha sonra yaptıklarının farkına vararak pişman olabilmektedir.
Mizofoniye neyin sebep olduğunu bilinmese de bazı faktörler nedeniyle ortaya çıkabilir. Mizofoniye sahip olmanın olası faktörleri şöyle sıralanır:
Misofonisi olan kişilerin beyin yapısında ve aktivitelerinde belirli farklılıkların olma ihtimalinin yüksek olduğunu görülür. Bu farklılık beynin belirli alanları arasında daha fazla bağlantı ve aktiviteye sahip olmak olarak tanımlanır.
Bu etkilenen beyin alanları, seslerin nasıl işlediğinizi ve duygularınızı nasıl yönettiğinizi kontrol etmede kullanılır. Bu sebeple korku, öfke ve tiksinme gibi duyguları tehdit edici durumlarla ilişkilendirme öğrenilir.
Misofoni sesin tetiklemesiyle beraber içgüdüsel olarak savaş ya da kaç moduna sokabilir. Bu durum duygusal, bedensel ve davranışsal reaksiyonlara ve belirtilere neden olur.
Misofoni, genetik yapı yüzünden ya da aileden geçerek meydana gelebilir. Bu durum için yeterli bir araştırma olmasa da ailede bu durumun görülmesi misofoni olasılığını artırdığı bilinmektedir.
Bunların yanında nörolojik, ruhsal ya da işitme durumuyla ilgili koşullar mizofoniye neden olabilir. Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) yaşayan kişilerde de yaygın olarak görülebilir.
Amerikan Psikiyatri Birliği, misofoniyi henüz tanımıyor olsa da 2022 yılında bir uzman komitesi araştırma, teşhis ve tedavi amaçlı bir fikir birliği tanımı oluşturduğu biliniyor. Uzman doktor belirtiler üzerinde size sorular yönelterek misofoniye sahip olup olmadığınız hakkında bilgi verebilir.
Misofoni, resmi olarak tanınan bir hastalık olmasa da yarattığı etkiler tedavi edilebilir. Ruh sağlığı terapilerinin yanında misofoniyi tedavi etmek için;
Tetikleyicileri belirleyerek bunların en aza indirmenin ve önlemenin yollarını bulmak, bu sesleri tetikleyecek tepkilerden kaçınmak için başa çıkma stratejileri geliştirmek gerekebilir. Bunun yanında mevcut tetikleyicilere karşı duyarlılığınızı azaltmak önemlidir.
Misophonia, nedeni tam olarak bilinmediğinden önlemenin yolu da yoktur. Fakat duyguları kontrol altına almak için terapiden yararlanılabilir.
Misofoni yaşam boyu süren bir durum olabilir. Fakat uzmanların bunu doğrulaması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Herhangi bir ses misofoniyi tetikleyebilmektedir. Fakat bazı sesler tetikleyici olma olasılığı çok daha yüksek olarak bilinir. Dudakları şapırdatma, sakız çiğnemek, çıtırtı sesi, höpürdetme, yüksek sesle yutkunma, horlama, üfleme, kalem tıklatma, öksürme, boğaz temizleme ya da hışırtı sesleri misofoniyi tetikleyen seslere örnek olarak gösterilebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 29 Ağustos 2023
Yayınlanma Tarihi: 29 Ağustos 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
