aPTT testi nedir?

Kan dolaşan damarlardan biri hasar gördüğünde kandaki pıhtılaşma faktörleri adı verilen proteinler belirli bir sırayla bir araya gelerek kan pıhtıları oluşturuyor ve kanamayı hızla durduruyor. aPTT testi, bu pıhtılaşma faktörlerinin ne kadar iyi çalıştığının değerlendirilmesi için kullanılıyor. Kanın pıhtılaşma sürecini değerlendiren aPTT genellikle pıhtılaşma fonksiyonlarını izleyen diğer testlerle birlikte uygulanıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Hematoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ali İrfan Emre Tekgündüz, aPTT testi hakkında bilgi verdi.

aPTT testi nedir?

Kanın pıhtılaşması, belirli bir dizi adımda oluşmaktadır. Bu süreç basit olarak iç (intrensek), dış (ekstrensek) ve ortak yol olarak değerlendirilmektedir. aPTT testi iç ve ortak yolda yer alan pıhtılaşma faktörlerinin fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılmaktadır. aPTT testi sonuçları yaş, cinsiyet ve sağlık geçmişine, kullanılan kan sulandırıcı ilaçlara, test için kullanılan yönteme bağlı olarak değişebilmektedir. Test sonuçları saniyeler içinde ölçülmektedir. Testin anormal olması kesin olarak bir sağlık problemi olduğu anlamına gelmediği gibi, sonucun normal çıkması pıhtılaşma sisteminin tamamen normal olduğunu ve hastanın kanama riski taşımadığını göstermemektedir.

Aptt testi neden kullanılır?

Yaralanma sonrası vücut dokularında meydana gelen hasar sonucu kanama görülmektedir. Kan pulcukları (trombositler), damar duvarı ve pıhtılaşma faktörlerinin katıldığı hemostaz adı verilen süreç sonunda hasar bölgesindeki kanama durmaktadır.  Bir tarama testi olan aPTT, vücudun kan pıhtılarının oluşturma yeteneğinin incelenmesi amaçlı kullanılmaktadır. Alınan kan örneğinde pıhtılaşma için geçen saniye sayını ölçmektedir. Aptt test sonucu uzman hekim tarafından incelenerek kanın pıhtılaşma süresi tespit etmektedir. Pıhtılaşma sürecinin belirlenmesi sıklıkla aynı anda test edilen normal bir numunenin sonuçlarıyla karşılaştırılmaktadır.

Aptt süresinin uzaması hangi durumlarda olur ve belirtileri nedir?

aPTT süresi kan sulandırıcı ilaç kullanımı, gebelik komplikasyonları, karaciğer hastalıkları, ağır infeksiyonlar, yetersiz beslenme, bazı lösemiler, doğumsal pıhtılaşma faktörlerinin biri veya birden fazlasının eksikliği gibi çeşitli durumlarda ortaya çıkabilmektedir. aPTT değer düşüklüğünün bazı belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Diş eti kanaması
• Cilt kanamaları
• Yaralanması sonrası kanamanın geç durması
• Adet döneminde beklenenden fazla kanama
• Burun kanaması

Aptt değeri yüksekliği belirtileri nelerdir?

Normal referans aralığı 26 ila 35 arasında kabul edilen Aptt değeri 100 ve üstüne ulaştığı takdirde vücutta kanamalar meydana gelmektedir. Pıhtılaşma bozukluğuna neden olan bu durum aşırı kanamalara ya da kanamanın geç durmasıyla sonuçlanmaktadır. Heparin kullanımı sonucu Aptt referans değer normal aralığının üstüne çıkabilmektedir. Kan pıhtılaşmasını engellemek amacı ile kullanılan ve bir kan inceltici ilaç kullanımı sonrası APTT test sonuçlarının 60 -70 saniyeye ulaşması normal kabul edilebilmektedir.

aPTT Testi kullanım alanları

aPTT ölçümü bazı hastalıklarının tanısını koymada ve sürecin takibi için oldukça önem arz etmektedir. Aptt test kullanım nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

1. İntrensek koagülasyon sisteminin değerlendirilmesi
2. Heparin tedavisinin takibi ve ilaç dozunun ayarlanması
3. Hemofili taramalarında,
4. Karaciğer yetmezliği araştırılması
5. K vitamini yetersizliğinin değerlendirilmesi
6. DIC (Disemine Intravascular Coagulation) hastalığı teşhisi için kullanılmaktadır.

aPTT Testi hakkında sık sorulan sorular

Düşük yapan gebelikte aPTT uzaması ne anlama gelir?

Antifosfolipid antikor sendromu (APS) adı verilen hastalık damar tıkanıklıkları, tekrarlayan düşükler ve aPTT uzaması görülmektedir. Tekrarlayan düşükler ve açıklanamayan damar tıkanıklıklarında APS akla gelmelidir.  Bu nedenle düşük öyküsü yapan gebelerde aPTT bakılması önem taşımaktadır. APS olan hastalarda uygun tedavi ile gelecekte gebelik süreçlerinin problemsiz ve sağlıklı devam edebilmesi mümkün olabilmektedir.  

Aptt testi aç karnına mı yapılır?

Kan testlerinin doğru sonuç verebilmesi test aç karnına yapılmalıdır. aPTT testi öncesi en az 6 saatlik bir açlık dilimi gerekmektedir.

aPTT testi nasıl yapılır?

Kan alınacak bölgenin 10-15 cm üzerinden turnike bağlanır. İğne ile damara nazikçe ve dar açı ile girilir. Sıklıkla dirseğin alt kısmı veya el sırtında bulunan bir noktadan toplardamardan alınır. Daha sonra alınan kan laboratuvara gönderilip incelenir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.