Şeker Bağımlılığından Kurtulmanın Yolları

Şeker, yağların ve proteinlerin aksine vücudumuz için en saf enerji şeklidir. Şeker beyni besler fakat şekerin fazlası da sağlığımıza zarar verebilir. İlave şekere ihtiyacımız olmasa da kişiler ihtiyacın dışına çıkarak şeker tüketimini artırıyor. Araştımalar, şekerin beyinde hem opioid (vücutta morfin etkisi gösteren madde) hem de dopamin (beyine sinyal ileten madde) miktarını azalttığını ortaya koymuştur.

Amerikan Kalp Derneği’ne göre, ortalama olarak bir yetişkin gün içerisinde 22 ila 30 çay kaşığı arasında vücuda ilave şeker almaktadır. Kadınlar ve çocuklar günde 25 gram (6 çay kaşığı), erkekler ise günde 36 gram (9 çay kaşığı) şeker tüketebilir.

Gün içerisinde tüketilen şeker miktarını azaltmak sağlığınız için olumlu bir adım olacaktır. Bunun yanında irritabl bağırsak ve reflü gibi sindirim sorunlarına yardımcı olur. Daha az şeker tüketimi yapmak kaygı ve stresi de iyileştirir. Araştırmalara göre her 10 yetişkinden 8’i yediği şeker miktarlarını azaltmak istiyor. Kimyasal olarak oluşan şeker bağımlılığı insanların sağlığı tehdit etmektedir.

Şeker Bağımlılığı Nedir?

Şeker bağımlılığı, beynin ödül ve zevk merkezlerini harekete geçiren şekere karşı güçlü bir isteğin oluşmasıdır. Şeker bağımlılığı tatlıya karşı düşkünlük olarak da bilinir.

Peki şeker bağımlısı olup olmadığınız nasıl anlaşılır? Bu konuyu daha detaylandırmak için kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

• Günlük olarak ne kadar şeker tükettiğinizi kontrol edemediğinizi mi hissediyorsunuz?
• Bütün gün şeker tüketmek mi istiyorsunuz?
• Gereğinden fazla şeker yediğinizi mi hissediyorsunuz?
• Midenizi bulandıracak kadar şeker mi tüketiyorsunuz?
• Sırf enerji almak için sevmediğiniz halde şekerli besinler mi yiyorsunuz?

Bu sorulara cevabınız "evet" ise, muhtemelen şeker bağımlılığı yaşıyorsunuzdur. Şeker bağımlılığına müdahale edilmezse uzun vadede şu hastalıklara neden olabilir:

• Tip 2 diyabet,
• Aşırı kilolu veya obezite,
• Karaciğer yağlanması,
• Kronik iltihap,
• Kalp hastalığı
• Felç,
• Pankreatit (pankreas iltihaplanması)

Vücudun şekere ihtiyacı vardır. Sadece ilave şekerden kaçınmak gerekir. Bu durum şeker bağımlılığını yönetmeniz konusunda sizi zorlayabilir.

Şeker Bağımlılığını Kırmak İçin Neler Yapılabilir?

Şeker bağımlılığını kırabilmek için yaşam tarzında değişikliğe giderek zamanla ve çaba gerektiren bir süreci izlemek gerekir. Şeker isteğinizi azaltmanın yolları şöyle sıralanabilir:

Dengeli beslenmeye odaklanın

Düzenli bir beslenme düzeni oluştururken günlük olarak tüketilen meyve ve sebzeler kan şekerinizi dengelemeye yardımcı olur. İçerisinde gizli şeker barındıran besinlere yüksek oranda işlenmiş besinlerden kaçınmak gerekir.

Öğün atlamayın

Gün içerisinde öğün atladığınızda kişide şeker isteği oluşabilir. Besleyici gıdalar tüketmek fazla acıkmanın önüne geçerek, şeker isteğinizi azaltacaktır.

Planla ve hazırla

Önceden alışveriş listesi planlamak, yemek hazırlığı yapmak ve sağlıklı atıştırmalık satın almak haftanın her günü ne yiyeceğinizi bilmek şekerden uzak durmanızda etkili olacaktır.

Hareket için zaman ayırın

Stresin şeker isteği üzerinde önemli bir rolü vardır. Egzersiz ve spor stresi azaltarak, tatlı isteklerinin yatıştırılmasını sağlar. Bunun yanında egzersiz, iştahı düzenleyen bir hormon olan ghrelin seviyesini düşürmeye yardımcı olur, bu da şeker ihtiyacını azaltır. Hafif bir yürüyüş, yoga ya da sadece vücudu hareket ettirmek bile etkili olacaktır.

Bol ve iyi uyku düzeni sağlayın

Uyku alışkanlıkları şeker isteği ile bağlantılıdır. Midede yer alan leptin hormonu beyne tok olduğumuzun sinyalini verirken, ghrelin hormonu ise aç olduğumuzun sinyalini verir. İyi bir uyku çekemediğimizde ghrelin düzeyi yükselir. Bu yüzden yorgun ve uykusuzken yemek seçimi yapmak zordur. İyi uyku ve dinlenme şeker isteklerini azaltarak, bu duygunun görmezden gelinmesini kolaylaştırır.

Su tüketimini artırın

Şeker alışkanlığından kurtulmaya çalışırken su tüketiminin önemi büyüktür. Gün içerisinde bol su tüketimi kan şekeri düşüşü sağlayarak, şeker isteğinin yönetilmesine yardımcı olur.

Bir uzmana danışın

Tatlı isteğinizin hayatınızı ele geçirdiğini hissediyorsanız uzman doktordan bu konuda görüş almanız gerekir. Böylelikle doğru planlamayla şeker bağımlılığından kurtulursunuz.

Tatlı ve şekere olan düşkünlük haliniz fiziksel ve zihinsel olarak bir problem halini alıyorsa yaşam tarzınızdaki değişiklikler ve destek almanız bu bağımlılığın kırılmasında etkili olacaktır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.