Empati, başkasının duygularını anlama, bu duyguları anlama, paylaşma ve başkasının davranışlarının arkasındaki motivasyonu içselleştirebilme yeteneğidir. Duygusal zekanın temel öğesi olan empati, benlik ve diğer kişiler arasında bağlantıdır. Kişiler başkalarının deneyimlediğini bu şekilde anlayarak davranış gösterir. İnsanların başkalarının hissettiği duyguları anlamasını sağlayarak o kişinin yaşadıklarını hissederler. Başkalarıyla empati kurmak, duyguları düzenlemeye ve öğrenmeye yardımcı olur.
Empati Nedir?
Empati, kişinin diğer insanların ne hissettiğini anlama ve onların açışından bakarak, durumu içselleştirip kendini o kişinin yerine koymasıdır. Kendini bir başkasının yerine koymak ve onun hissettiklerini hissetmek anlamını taşır. Bu durumda kişi aynı deneyimi yaşıyormuş gibi hisseder.
Üç çeşit empati türü yer alır. Bunlar şu şekilde açıklanabilir:
Duygusal empati: Başka kişilerin duygularını anlama ve yanıt verme yeteneği olan kişilerde duygusal empati görülür. Bu tür duygusal empati, bir kişinin diğer kişi için endişelenmesine neden olur.
Somatik empati: Başka birinin tecrübe ettiği olay karşısında fiziksek tepki verildiği empati çeşididir. Kişiler bazen başkasının yaşadığı duyguları fiziksel olarak hisseder. Bir kişinin utandığını gördüğünde kızarır ya da midesi bulanabilir.
Bilişsel empati: Başka kişinin zihinsel olarak ne hissettiğini ve buna tepki olarak ne düşünebileceğini anlar ve hisseder.
Empati Belirtileri Nelerdir?
Kişinin, diğer kişilerin yaşadığı duygulara karşı doğrudan kayıtsız kalması, empati duygusunu yaşamaması anlamına gelir. Empati belirtileri, kişinin o duygulara karşı tepki vermesi ve içselleştirmesiyle ortaya çıkar. Empatik insanlar şu şekilde belirtiler gösterirler:
- Başkalarının söyleyeceklerini gerçekten dinler
- Başkalarının nasıl hissettiğini anlar
- İçselleştirme yapar
- Sık sık başkalarının nasıl hissettiğini düşünür
- Çoğu zaman trajik olaylar karşısında bunalmış hissedebilir
- Acı çeken başkalarını anladığı için yardım etmeye çalışır
- Başkalarını derinden önemser
Empati Neden Olur?
Empati duygusu, beyindeki ayna nöronların aktivasyonu sayesinde ortaya çıkar. İnsanların benzer durumlarda hissedecekleri duygusal tepkileri yansıtma ve taklit etme becerisi olarak görülen beyindeki ayna nöronları bu duygunun oluşmasını sağlar.
Empati, sosyal ilişkilere fayda sağlayarak yardım davranışına yol açar. İnsanlar sosyal canlılar olduğundan yardım duygusu kişinin iyi hissetmesini sağlar. Bu da diğer insanlarla ilişkilerin gelişmesini sağlar.
Empati Kurmak Ne İşe Yarar?
Empati duygusunu yaşamak ve olayları içselleştirmek kişiye fayda sağlayabilir. Empati duygusunu yaşama şu durumları ortaya çıkarır:
- Empati başkalarıyla sosyal bağlantılar kurmaya olanak tanır
- İnsanların ne düşündüğünü ve hissettiğini anlamak sosyal ortamda uygun şekilde yanıt verilmesini sağlar
- Kendi duyguları düzenlemeyi öğrenmeye yardımcı olur
- Büyük stres anlarında bile, bunalmadan, hissedilenleri yönetmeye olanak tanır
- Yardım etme davranışlarına teşvik eder
Empati Nasıl Kurulur?
Empati kurmak birçok kişinin yapmakta zorlandığı bir durum olarak bilinir. Empati öğrenilebilir ve güçlendirilebilir bir durumdur. Empati becerilerini geliştirme için şu yöntemlerden yararlanabilirsiniz:
- İnsanları sözünü kesmeden dinlemeye özen gösterin
- Kişilerle aynı fikirde olmasanız bile anlamaya çalışın
- İnsanlara kendileri ve yaşamları hakkında daha fazla bilgi edinmek için sorular sorun
- Kendinizi başka birinin yerinde hayal edin
- Beden diline ve diğer sözsüz iletişime dikkat edin
- Önyargıları ve bunların başkalarını nasıl etkilediği üzerine düşünün
- Farklılıklara odaklanmak yerine başkalarına benzediğiniz yönleri arayın
- Nasıl hissettiğini konusunda açık olun
- Yeni deneyimlerle meşgul olun
- Sosyal değişim yaşayabileceğiniz organizasyonlara katılın
Empati Kurmanın Dezavantajları Var mı?
Kişilerin çok fazla empati kurması, başkaları konusunda çok fazla endişeye neden olabilir. BU durum kişide bunalmaya ve tükenmeye yol açar. Aşırı düşünmekten dolayı fazla uyarılma meydana gelir. Bu da empati yorgunluğunu beraberinde getirir.
Empati yorgunluğu, kişiyi hem fiziksel hem de duygusal açıdan tükenmiş hissetmesine neden olur. Aynı zamanda kişi kendini güçsüz hisseder. Çok fazla strese maruz kaldığında uyuşmuş hissederek kendisini soyutlar ve enerji eksikliği yaşayabilir.
Empati Hakkında Sık Sorulan Sorular
Empati ne demek?
Empati başkalarının düşüncelerini ve duygularını tanıma, farkında olma, anlama ve paylaşma yeteneğidir.
Empati davranış ne demek?
Bir kişinin kendisini karşısında kişinin yerine koyması ve o açıdan bakmasıdır. Böylelikle karşıdaki kişinin duygu ve düşüncelerini anlayarak daha iyi bir yaklaşım sergiler.
Empat ne demek?
Empat, diğer insanların duygularını, acılarını ya da düşüncelerini kendisine aitmiş gibi hissetme duygusudur. Empati kelimesinden gelen empat, empati düzeyi gelişmiş kişilerde görülür.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 20 Aralık 2023
