Yükleniyor
Vücutta kemiklerin oluşması ve güçlenmesine yardımcı olmak için kalsiyum ile birlikte görev yapan fosforun vücutta genellikle eksikliğine değil, fazlalığına rastlanıyor. Protein açısından zengin olan et, balık, süt gibi besinler aynı zamanda fosfor bakımından da zengin gıdalar olarak kabul ediliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Uz. Dyt. Nihan Yakut, fosfor ve faydaları hakkında bilgi verdi.
Fosfor birçok gıdada bulunan bir mineraldir. Vücudumuzda gerçekleştirdiği önemli bir işlev, güçlü, sağlıklı kemikler oluşturmak için kalsiyum ile çalışmaktır. Vücudumuz, atıkları filtrelemek, doku ve hücreleri onarmak gibi birçok işlev için fosfora ihtiyaç duyar. Çoğu insan ihtiyaç duyduğu fosfor miktarını günlük diyetlerinden alır. Aslında, vücudumuzda çok fazla fosfor olması, çok az fosfor bulunmasından daha yaygındır. Böbrek hastalığı veya çok fazla fosfor tüketmek ve yeterli kalsiyum almamak fosfor fazlalığına neden olabilir. Bununla birlikte, belirli sağlık sorunları (diyabet ve alkolizm gibi) veya ilaçlar (bazı antasitler gibi) vücudunuzdaki fosfor seviyelerinin çok düşmesine neden olabilir.
Çoğu gıda fosfor içerir. Protein açısından zengin besinler de mükemmel fosfor kaynaklarıdır.
Protein ve fosfor açısından zengin besinler şöyle sıralanmaktadır:
Diyetiniz yeterli kalsiyum ve protein içerdiğinde ise muhtemelen yeterli fosforunuz olacaktır. Bunun nedeni, kalsiyum içeriği yüksek gıdaların çoğunun fosfor açısından da zengin olmasıdır.
Bazı protein olmayan gıda kaynakları da fosfor içerir. Örneğin:
Tam tahıllı ekmek ve tahıl çeşitleri, beyaz undan yapılan gıdalardan daha fazla fosfor içerir.
Bununla birlikte, kabuklu yemişler, tohumlar, tahıllar ve fasulyelerdeki fosfor, zayıf bir şekilde emilen fitata bağlanır.
Fosfor, kemiklerin oluşmasına yardımcı olmak için kalsiyum ile birlikte çalışır. Kemik sağlığı için doğru miktarda kalsiyum ve fosfora ihtiyaç vardır. Fosfor ayrıca nükleik asitlerde ve hücre zarlarında önemli bir yapısal rol oynar, vücudun enerji üretiminde de yer alır.
Kalsiyum seviyeleri çok yüksek olduğunda, vücut daha az fosfor emer ve bu durumun tersi de geçerlidir. Ayrıca vücutta doğru bir fosfor emilimi için D vitaminine ihtiyaç vardır.
Yetersiz fosfor hiperfosfatemi olarak adlandırılır. Hipofosfatemi, kandaki fosfor seviyeleri çok düştüğünde ortaya çıkar. Bu, enerji seviyesinin düşmesine neden olur. Ayrıca kas zayıflığına, yorgunluğa ve egzersiz için düşük toleransa neden olabilir. Düşük kalsiyum ve D vitamini seviyelerine denk gelen yetersiz fosfor, uzun süreler boyunca kemiklerin daha zayıf ve daha yumuşak olmasına yol açabilir. Bu durum da eklem ve kas ağrısına neden olur. Fosfor seviyeleri vücutta sıkı bir şekilde kontrol edilir. Düşük seviyeler başka bir bozukluğun işareti olabilir.
Bu durumun semptomlarından bazıları, fosfor eksikliği ile örtüşür. Bu semptomlar; eklem ağrısı, kas ağrısı ve kas güçsüzlüğünden oluşur. Fosfor düzeyi yüksek olan kişiler kaşıntı ve kırmızı göz sorunu yaşayabilir. Daha şiddetli yüksek fosfor vakalarının belirtileri; şiddetli kabızlık, mide bulantısı, kusma ve ishali içerebilmektedir. Yapılan testlerle vücuttaki yüksek ya da düşük fosfor seviyelerinin nedeni tespit edilir ve en iyi tedavi yöntemi belirlenir.
Günlük beslenmede ihtiyaç duyulan fosfor miktarı yaşa bağlıdır. Yetişkinler, 9-18 yaş arasındaki çocuklardan daha az fosfora ihtiyaç duyarken, 8 yaşın altındaki çocuklardan daha fazla fosfora ihtiyaç duyar. Fosfor için önerilen diyet yardımı (RDA) aşağıdaki gibidir:
Güncelleme Tarihi : 20 Ekim 2023
Yayınlanma Tarihi: 18 Kasım 2021
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
