Tıbbi anlamı xeroderma pigmentosum olan güneşe çıkamama hastalığı, güneşten gelen ultraviyole ışınlarına karşı aşırı hassasiyetle karakterize genetik bir durumdur. Güneşe çıkamama hastalığına yakalanan kişilerin cildinde güneş ışınlarıyla karşılaştığı anda güneş yanığı, kızarıklığı ve çillenme görülür. Bu durumun tek tedavisi kişinin güneşle temasının kesilmesidir.
Güneşe Çıkamama Hastalığı (Xeroderma pigmentosum) Nedir?
Güneşe çıkamama hastalığı, en az dokuz gendeki mutasyona bağlı olarak güneş ışınlarına karşı aşırı hassasiyet oluşmasına neden olan nadir ve kalıtsal çoklu sistem bozukluğudur.
XP hastalığı olarak da bilinen bu hastalık, genellikle güneş ışığına karşı aşırı duyarlılığa, göz problemlerine ve nörolojik semptomlara neden olur. Kişi güneş ışınıyla temas ettiğinde vücudunda şiddetli yanıkların getirdiği kızarıklık ve çillenme gözlemlenir.
Bahsi geçen belirtiler genellikle yüz, kollar ve dudaklar gibi düzenli olarak güneşe maruz kalan kısımları etkiler.
Tedavisi olmayan XP hastalığı için yalnızca semptomları iyileştirmek amacıyla birtakım yöntemler uygulanır.
Güneşe Çıkamama Hastalığı (Xeroderma pigmentosum) Neden Olur?
Kalıtsal bir hastalık olan XP hastalığı, vücudun anormal gen yapısından kaynaklanır. En az dokuz gende ortaya çıkan mutasyonlar hastalığı meydana getirir. Bu bozukluk hem anneden hem de babadan miras alınabilir.
Güneşe Çıkamama Hastalığı (Xeroderma pigmentosum) Belirtileri Nelerdir?
Güneşe çıkamama hastalığında görülen en tipik belirti güneşle temas edildikten sonra ciltte meydana gelen şiddetli yanıklar ve kızarıklıktır. Bununla birlikte çillenme, ciltte kuruluk, cilt lekeleri ve ciltte kırmızı lekeler de hastalığın belirtileri arasındadır.
Güneşe çıkamama hastalığı şu belirtilerle ortaya çıkar:
Cilt ve gözün dışında XP hastalığında nörolojik semptomlar da ortaya çıkabilir. Disfaji, refleks kaybı, kas kontrolünde zayıflık ve işitme kaybı hastalığı şiddetli durumlarında görülebilecek nörolojik belirtilerdir.
Güneşe Çıkamama Hastalığı (Xeroderma pigmentosum) Belirtileri Nelerdir?
XP hastalığı genellikle semptomlar dikkate alınarak teşhis edilir. Belirtiler sonrası hastalığın teyit edilmesi için kan testleri yapılır. Kan testleri sayesinde hastalığa yol açar gen mutasyonları saptanır.
Güneşe Çıkamama Hastalığı (Xeroderma pigmentosum) Tedavisi Var mı?
XP hastalığı adıyla da bilinen güneşe çıkamama hastalığının bir tedavisi söz konusu değildir. Burada yapılması gereken kişinin olabildiğince güneş ışınlarından uzak durmasıdır. Bunun dışında hastalığın semptomlarını azaltmak amacıyla da bir dizi yöntem uygulanabilir.
Hastalığın etkilerini azaltmak için uygulanabilecek yöntemler şunları içerir:
- Güneş ışığının yokluğunu tolere etmek için D vitamini takviyeleri
- Ciltteki yanıklar ve lekeler için gerekirse ilaçlar
- Kornea iltihabı için göz damlaları
- Hastalık cilt kanserine evrildiyse ameliyat
Güneşe Çıkamama Hastalığı (Xeroderma pigmentosum) Hakkında Sık Sorulan Sorular
XP hastalığı ne demek?
Xeroderma pigmentosum (XP), kişinin güneş ışığına karşı oldukça hassas olduğu bir cilt bozukluğudur.
XP hastalığı cilt kanseri midir?
XP hastalığı bir cilt kanseri değildir ancak zamanla cilt kanseri riskini artırabilir.
XP hastalığı önlenebilir mi?
Özellikle hassas cilde sahip olan kişilerin xp hastalığına yakalanma riskini karşın güneş ışığına çok yoğun maruz kalmaması ve güneşli havada kendilerini koruması gerekir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 30 Nisan 2024
