Hayal kurma hastalığı, kişinin uzun süreler hayal kurmak için zaman harcaması ve hayal gücünde gezinmesidir. Genellikle zihinsel sağlık sorunları olan kişilerde görülen bu durum kişinin ruhsal durumuyla başa çıkmasından kaynaklanır. Hayal kurma hastalığı olan kişilerde bu durum işin, ilişkilerin ve hobilerin önüne geçebilir. Kendilerini gerçekliğe dayandırmakta zorlayan hayal kurma hastalığına sahip olan kişiler terapi ile tedavi edilebilir.
Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Nedir?
Kişinin gerçeklikten uzaklaşarak uzun saatler hayal kurmasına neden olan zihinsel sağlık sorunu, hayal kurma hastalığı yani maladaptive daydreaming olarak tanımlanır. Bu kişiler gün içerisinde yaşanan olayları hayallerle bütünleştirerek tekrardan yaratır. Bir sorunla başa etmek ya da ona uyum sağlamak için sağlıksız bir şekilde hayal kurma hastalığı ortaya çıkabilir. Canlı ve ayrıntılı hayaller düşünerek kendilerini kaybetme eğilimi taşırlar.
Uyumsuz hayal kurma olarak da bilinen bu hastalık zihinsel sağlık sorunları ya da nörolojik durumlarla örtüşür. Fakat hayal kurma hastalığının diğer zihinsel durumlardan ayrı tutularak tedavi edilmesi önemlidir.
Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Kimleri Etkiler?
Uyumsuz hayal kurma hastalığı beyin fonksiyonlarının etkilenmesine neden olan zihinsel sağlık sorunları arasında yer alır. Hayal kurma hastalığından yaygın olarak görülen koşullar şöyle sıralanabilir:
Yaş da hayal kurma hastalığından bir faktör olarak kabul edilir. Özellikle gençlerde ve çocuklarda bu yaygın olarak görülebilir. Bunun yanında hayal kurma hastalığına sahip olan kişilerde çocukluk döneminde istismar ya da travma bulunur.
Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Belirtileri Nelerdir?
Hayal kurma hastalığı belirtileri, hayal kurmanın kendisi etrafında döndüğü bir durum olarak ortaya çıkar. Semptomler hayal kurma davranışı ve kişinin hayal kurma konusunda ne hissettiği olmak üzere iki şekilde değerlendirilir.
Hayal kurma davranışına belirtiler:
- Canlı ve ayrıntılı yoğun hayaller kurmak
- Karakterlerin yer aldığı ve olay örgüsü olan hayaller oluşturmak
- Saatlerce hayal kurmak
- Kasıtlı olarak hayal kurmak
- Çevrelerinde olup bitenlerden kopuk yaşamak
Kişinin hayal kurma konusunda ne hissettiğinde ortaya çıkan belirtiler:
- Olumsuz duygularla ve bu sorunun etkileriyle mücadele etmek
- Sosyal aktivitelerde güçlük çekme
- Utanç ve suçluluk duyguları yaşama
- Zorunlu olarak hayal kurma
Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Neden Olur?
Hayal kurma hastalığı, geçmiş hayatta yaşanan travmalar, günlük hayattaki zorluklar ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu nedeniyle ortaya çıkar. Bu durumların kişide var olması hayal kurma hastalığını yaşanmasına zemin hazırlar. Hayal kurma hastalığına neden olan durumlar şöyle sıralanabilir:
- Kaygı
- Depresyon
- Zihinsel sağlık sorunları
- Geçmişte yaşanan travmalar
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu
Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Nasıl Teşhis Edilir?
Hayal kurma hastalığı, doğrudan teşhis edilmesi zor bir hastalık türüdür. Bunun için öncelikle zihinsel problemler göz önünde bulundurulmalıdır. DEHB, OKB, depresyon, anksiyete ve dissosiyatif bozukluklar ile ilgili durumlar için özel anketler ve tanı ölçekleri kullanılabilir.
Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Hastalığı Tedavisi Nasıl Olur?
Hayal kurma hastalığı, tedavi etmenin en önemli yollarından biri bilişsel terapi ile gerçekleşir. Psikolog ya da psikiyatri uzmanları koşullara bağlı olarak bir yaklaşım gösterirler. Ana tedavisi psikoterapi olan hayal kurma hastalığı, tedaviyle beraber yönetilebilir.
Hayal kurma hastalığı yaşayan pek çok kişinin aynı zamanda DEHB gibi ilgili rahatsızlıkları da olduğundan ilgili rahatsızlıkların tedavisi de yardımcı olur.
Bu tedavi biçimi herkese farklıdır ve bir kişi için işe yarayan durum başka biri için işe yaramayabilir. Uzman doktor sağlık geçmişini ve koşulları dikkate alır.
Hayal Kurma Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Çok hayal kurmak neyin belirtisi?
Çok fazla hayal kurmak, anksiyete bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, majör depresif bozukluk ve OKB gibi zihinsel sağlık sorunlarının neden olduğu hayal kurma hastalığının belirtisidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 13 Aralık 2023
Yayınlanma Tarihi: 13 Aralık 2023
