Temel cinsiyet hormonlarından biri olan ve kadınlık hormonu olarak da bilinen östrojenin azalmasıyla birlikte kadınlar yaşamlarının farklı bir evresine adım atıyor. Östrojen azaldığında menopoz olarak adlandırılan yeni döneme girildiğinde pek çok kadında çeşitli endişeler oluşabiliyor. Bu dönemin bir hastalık ya da eksiklik olarak görülmemesi gerekirken; süreci uzman yardımı alarak daha konforlu hale getirmek mümkün olabiliyor. Bu nedenle kadınların rutin tetkiklerini yaptırması, yeni yaşam alışkanlıklarını kazanması kadınların menopoz evresini sağlıklı ve mutlu geçirmesine katkı sağlıyor. Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Uzmanları, “Dünya Menopoz Günü” nedeniyle menopoz hakkında bilgi verdi.
Menopoz kısaca bir kadının 12 ay boyunca adet görmemesi demektir ve asıl sebebi rahim kaynaklı değildir. Yani menopoz, adet döngülerinin sonunu işaret eden zamandır. Bu dönemde yumurtalıklardaki folikül miktarı azalır ve östrojen üretimi azalır. Östrojen üretimi zaman geçtikçe kesilir, yumurtalıklar küçülür. Böylece adet döngüsü kesilir. Östrojenin varlığı ile cilt elastik olur, genital bölge daha sağlıklı kalır, kalp damar hastalıkları önlenir. Ama östrojen hormonunun azalması ve tükenmesiyle birlikte kadınlarda bazı hastalıklar için yatkınlık artabilir. Östrojen azaldığında kişide sıcak basması, odaklanmada zorluk, kemiklerde kırılganlık, depresyon, sinirlilik, vajinal kuruluk, damar sertliği, cilt sorunları gibi problemler olabilmektedir. Yani menopoz sürecinde östrojen azaldığı için kadınlar pek çok sorunla karşı karşıya gelebilir. Bu dönemde kadınların sağlıklı kalabilmeleri için bazı noktalara dikkat etmesi gerekmektedir. Öncelikle “Östrojen tükendi, kadınlık bitti” anlayışından sıyrılmak önemlidir. Bu dönemi sağlıklı ve huzurlu geçirmek yine kişinin kendisine bağlıdır.
Rutin muayeneler önemli
Menopoz sürecinde mutlaka spor yapılmalıdır. Özellikle spor seçiminde kemikleri ve kasları güçlendirecek sporlar tercih edilmelidir. Çünkü menopoz döneminde östrojenin azalması ve tükenmesi kemikleri ve kasları olumsuz etkileyebilir. Bunun yanında bu dönemde metabolizma eskisi gibi hızlı çalışmadığından kilo verememe, kilo alma gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle mutlaka bir beslenme ve diyet uzmanından destek alınmalıdır. Menopoz süreciyle birlikte genital organda da değişiklikler olabilir. Vajinal kuruluk görülmesi doğaldır. Ayrıca idrar kaçırma gibi sorunlar oluşabilir. Bu nedenle kadınların menopoz öncesi ve menopoz sürecinde mutlaka yakından takip edilmesi gerekmektedir. Ayrıca menopoz ile birlikte kadın kanserlerine daha açık hale gelinebilir. Rutin jinekolojik muayenelerin ve testlerin yapılması kanserlerde erken teşhis ya da önleme açısından önemli bir rol oynamaktadır.
Erken menopozda sık aralıklı kontrol
Bazı kadınlar normalinden daha erken menopoz sürecini yaşayabilmektedir. Genelde 45 yaş öncesinde yaşanan menopoza erken menopoz denilmektedir. Bazen bunun bir sebebi olmazken, otoimmün hastalıklar, radyoterapi-kemoterapi, enfeksiyonlar, kürtaj, aşırı şişmanlık ya da aşırı zayıflık, hipotiroidizm erken menopoz oluşturabilir. Bazı cerrahiler örneğin yumurtalıkların alınması da menopoza sebep olabilir. Erken menopoz olunursa östrojen tedavisi uygulanır. Ancak bu tedavi sürecindeyken kadın hastalıkları ve doğum uzmanıyla daha sık aralıklarla kontroller gerçekleştirilir.
Hormon tedavisi kar zarar oranı hesaplanarak verilir
Menopoz döneminde hormon tedavileri eskisi kadar sık kullanılmamaktadır. Hormon tedavilerinin meme kanseri riskini artırabileceği ya da kalp damar sistemine olumsuz etki edebilmesi konusunda şüpheler hastalarda endişe kaynağı olabilmektedir. Ancak bu risk çok yüksek bir risk değildir. Bu nedenle hormon tedavisi verilmeden önce fayda ve zarar hesaplaması yapılmaktadır.
Menopozun olumsuz etkilerini azaltın
Menopozun kadınların üzerindeki olası olumsuz etkilerini azaltmanın yolları şöyle sıralanabilir:
- Sağlıklı ve dengeli beslenin
- Kafein tüketimini azaltın
- Sıvı tüketimini artırın
- Baharatlı yiyeceklerden kaçının
- Egzersizlerinizi ihmal etmeyin. Yoga, pilates ve hafif ağırlıklı egzersizler yapın.
- Bitki çaylarından yararlanın. Adaçayı, çuha çiçeği gibi bitkiler östrojen içerir
- Menopozu doğal bir süreç olarak kabullenin
- Gerekirse psikolojik destek alın
- Düzenli uyuyun
- Stres oluşturacak ortamlardan uzaklaşın
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 25 Eylül 2023
Yayınlanma Tarihi: 13 Ekim 2022
