Patellofemoral ağrı sendromu, dizin ön kısmında gerçekleşen diz kapağı ve çevresinde meydana gelen ağrıdır. Patella olan diz kapağında meydana gelen bu sendrom özellikle koşan ya da zıplamayı içeren sporlarla ilgilenen kişiler görülür. Patellofemoral ağrı sendromunda, merdiven çıkarken, koşarken uzun süre oturma ya da çömelme durumlarında ağrı meydana gelir. Takviye ile tedavi edilen patellofemoral ağrı, bazı durumlarda ise fizik tedaviye ihtiyaç duyabilir.
Patellofemoral Ağrı Sendromu Nedir?
Patellofemoral ağrı sendromu (PFAS), uzun süreli oturma, bacak bacak üstüne atma, merdiven inme ya da çıkma sonucunda dizlere yük binerek patella dokusu altında ve çevresinde meydana gelen ağrıdır. Diz ekleminin önünde yer alan bir kemik olan patella, dizleri koruyan kas, tendon ve bağları destekleyen bir yapıdır. Patellofemoral ağrı sendromu her iki dizi de ekleyebilen bir durumdur. Birkaç hafta içinde geçmeyen diz ağrısı yaşandığında ise uzman doktora başvurmak önemlidir.
Patellofemoral Ağrı Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Patellofemoral ağrı sendromu belirtileri, aktivite esnasında dizde keskin bir ağrı, dizlerin hareketi esnasında çatlama sesi ya da bıçak saplanır gibi acı hissedilmesi şeklinde görülür. Patellofemoral ağrı sendromu zaman içerisinde gelişen bir hastalıktır. Patella dokusunda gelişen bu ağrı genellikle çömelme, merdiven çıkma, inme ve dizleri bükülü olarak oturma durumlarında kötüleşebilir.
Patellofemoral ağrı sendromu belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Dizlerin hareketi sırasında diz kapağı ve çevresinde meydana gelen ağrı
- Dizler bükülü, uzun süre oturduktan sonra oluşan ağrı
- Dizleri büküp düzleştirildiğinde duyulan diz kapağında sürtünme veya tıklama sesi
- Dokunulduğunda diz kapağında hassaslık
Patellofemoral ağrı sendromu belirtileri diğer sağlık durumlarına benzeyebilir. Doğru teşhis ve tedavi için uzman doktordan destek almak önemlidir.
Patellofemoral Ağrı Sendromu Neden Olur?
Patellofemoral ağrı sendromu, spor ya da aktivite esnasında dizde yer alan patella dokusunu zorlanması ve yük binmesi sonucunda ağrı ile beraber ortaya çıkar. Bu nedenle daha çok spor yapan kişilerde görülen patellofemoral ağrı sendromu, koşu, zıplama, sıçrama gibi aktivitelerde kendini gösterir.
Patellofemoral ağrı sendromu nedenleri şöyle açıklanabilir:
- Dizleri aşırı kullanmak
- Dizin etrafında yer alan zayıf veya gergin kaslar
- Aktivite seviyesinin aniden artması
- Dizin yapısında bozukluk
Dizleri aşırı kullanmak
Dizlere yük binilmesine neden olan zıplama, koşma gibi hareketlerin sıklıkla tekrarlanması durumunda patellofemoral ağrı sendromu görülebilir. Bu hareketlerin tekrarlanması ağrı ve şişliğe sebebiyet verir.
Dizin etrafında yer alan zayıf veya gergin kaslar
Dizlerin etrafında yer alan kaslar zayıf olduğu durumda dizler olması gerektiği gibi desteklemediği için patellofemoral ağrı sendromu oluşabilir. Aynı zamanda quadriceps kasları ve diğer kaslar yeterince esnek olmadığında dize çok fazla gerilim uygulanabilir.
Aktivite seviyesinin aniden artması
Yeni bir aktiviteye, spora ya da aktif olmaya başlandığı durumda da kişilerde patellofemoral ağrı sendromu görülebilir. Antrenmanların yoğunluğunu arttığı durumda da ağrı ortaya çıkar.
Dizin yapısında bozukluk
Diz kapağı doğuştan alışılmadık bir şekildeyse ya da uyluk kemiği oluğa olması gerektiği gibi oturmadığında dizlere yük binmese de patellofemoral ağrı sendromu oluşabilir.
Patellofemoral Ağrı Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Patellofemoral ağrı sendromu, fiziksel muayenenin ardından teşhis edilebilir. Uzman doktor dizleri inceledikten sonra kişinin belirtileri öğrenir. Ağrı ve diğer semptomlar ilk fark edildiği durumda herhangi bir aktivitenin daha da kötüleştirip kötüleştirmediğini bildirmek teşhis açısında önemlidir. Bunların yanında daha detaylı kontrol için diz eklemini ve onu destekleyen dokuların görüntülemeleri için manyetik rezonans görüntülemeye (MR) istenebilir.
Patellofemoral Ağrı Sendromu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Patellofemoral ağrı sendromu tedavisi kişinin semptomlarını hafifletmek ağrının giderilmesi için uygulanır. Patellofemoral ağrı sendromuna yönelik uygulanabilecek tedaviler şu şekilde sıralanabilir:
- Ağrıya sebep olan fiziksel aktiviteyi durdurarak dizleri dinlendirmek
- Her üç ila dört saatte bir yaklaşık 20 dakika boyunca dize buz torbası veya soğuk kompres uygulamak
- Dize giden kan akışını azaltarak şişliği gidermek için bandaj ile dizi sarmak
- Dizleri kalp seviyesinden yüksekte tutmak
- Kas gücünü ve esnekliği artırarak patella dokusuna olan baskıyı azalmak için fizik tedavi
- Ağrının azalması için reçetesiz satılan ağrı kesicilerden yararlanmak
- Ağrının yoğun olduğu zamanlarda diz eklemleri için dizlik kullanmak
Patellofemoral ağrı sendromu ameliyatı
Patellofemoral ağrı sendromu tedavi etmek için ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Uzman doktor şiddetli ağrı yaşandığı durumda ve diğer tedaviler yardımcı olmadığında diz ameliyatını önerebilir. Ameliyata karar verildiği durumda cerrah diz artroskopisi yapabilir. Bu da dizin etrafında deride birkaç küçük kesi yapılarak artroskop adı verilen özel bir aleti diz eklemine yerleşmesiyle gerçekleşir.
Patellofemoral Ağrı Sendromu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Patellofemoral ağrı sendromunda iyileşme süresi nedir?
Patellofemoral ağrı sendromunun iyileşme süresi bir ya da iki ay içerisinde gerçekleşir. Bunun için olağan faaliyetleri değiştirerek, ara vermek önemlidir. Birçok kişi artık ağrı veya diğer semptomları hissetmedikten sonra normal spor veya aktivitelerine dönebilir.
Patellofemoral ağrı sendromu hangi kas?
Patella, tendonun içine gömülmüş sesamoid kemiği olup quadriceps kası olarak bilinir. Patella dizin dış etkilerden korunmasına yardımcı olur.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 15 Mart 2024