Sosyopat Kime Denir? Sosyopati Nasıl Tedavi Edilir?

Suça yatkın olan sosyopatlar yaptıklarından pişman olmayan kişilerdir. Bu da ceza veya sonuç olarak ne ile karşılaşırsa karşılaşsın bu durumdan ders almaması ile sonuçlanır.

Sosyopat Kişilerin Özellikleri

Toplumun kabul ettiği davranışların dışında aykırı bir şekilde hareket eden sosyopatların diğer insanların duygu ve düşüncelerini anlamakta zorluk çektikleri görülmüştür. Belirgin özellikleri arasında kendilerini ustaca gizleyebilmeleri yatar. Bununla birlikte sosyopatların geliştirdiği ve kendileri için tutarlı görülen bazı davranışsal özellikler söz konusudur. Bu özellikleri şöyle özetlemek mümkündür:

• Antisosyal tutumda olmaları
• Hilekar olmaları
• Düşmanca tavır sergilemeleri
• Sorumsuzca davranmaları
• Manipülatif olmaları
• Saldırganlık eğilimi göstermeleri
• Dürtüsel özelliklerde bulunmak

Yaygın diğer belirtileri arasında öfkeli olmaları, memnuniyetsizlik ve madde bağımlılığı da görülür.

Sosyopat Belirtileri Nelerdir?

Bir antisosyal kişilik bozukluğu olarak değerlendirilen sosyopatlar suça yatkın kişilerdir. Hiç kimsenin derdi onları ilgilendirmez ve başkalarına zarar vermek onlar için zevk kaynağı olarak görülür. Bunların dışında sosyopat belirtilerini şu başlıklar altında sıralayabiliriz:

• Sosyal norm ve yasaları çiğnemek
• Sahte kimlikler kullanmak
• Başkalarıyla fiziksel kavga ve sık sık çatışmalar
• Görevleri yerine getirme ve sorumlulukları yönetme konusunda zorluk
• Çok az suçluluk veya pişmanlık duyma
• Kendi menfaati için ilk başta çekici görünme durumu
• Kişisel güvenlik ve başkalarının güvenliğini hiçe sayma
• Başkalarını takip ve taciz etmek, mülke zarar vermek

Sosyopati Sebepleri Nelerdir?

Antisosyal kişilik bozukluğu ve hastalıklı bir durum olarak kabul edilen sosyopati, genetik yapıdan çok çevresel faktörlerin etkilerinin sonucu şeklinde değerlendirilir.

Beyin yapısı ve genetik faktörlerin de bu kişilik özelliği üstünde etkili olduğu kabul edilse de altında yatan asıl sebebin yaşanan travmalar ve çevre etkisi olduğu ortaya konmuştur.

Çocukluğunda gerekli ilgili görmeyen ve istismara uğrayan; şiddet ve manipülasyon yaşayan bazı çocuklar, büyüdüğünde aykırı ve hoş olmayan davranışlarda bulunma eğilimindedir. Bu da sosyopati üzerinde çevresel faktörlerin ne derece etkili olduğunu gözler önüne sermektedir.

Aynı zamanda zor bir ortamda büyümüş ve bağımlı kişilerin de sosyopat davranışlarda bulunma ihtimallerinin yüksek olduğu belirlenmiştir.

Sosyopat Teşhisi Nasıl Konur?

Bir kişinin sosyopat davranışları içeren hareketleri söz konusuysa doktor öncelikle olası bir fiziksel hastalığı saf dışı bırakmak için bazı testler yapar. Ortada herhangi bir sağlık sorunu yoksa, psikolojik değerlendirme sürecine geçilir ve antisosyal kişilik bozukluğunun tedavisi için psikolog veya psikiyatriste yönlendirme yapılır. Bu süreci online olarak yürütmek istiyorsanız online psikolog ayrıcalığından yararlanabilirsiniz.

Sosyopat Tedavisi

İlaç ve terapi yöntemi ile bozukluğun belirli yönleri bastırılabilse de ya da yaş ilerledikçe semptomlar da azalma görülebilse de sosyopatinin bir tedavisi yoktur.  İlaç ve terapi de doğru tedavi yöntemi davranışları belli bir oranda kontrol edebilmeyi ve çevreye verdikleri zararı azaltmaya yarar. Bu sebeple anti sosyal kişilik bozukluğuna sahip bireyler genelde bu semptomlar başladığı andan itibaren yaşamları boyunca bu özelliklerini sürdürüyor olurlar.

Bu kişilerde saldırganlıklarını, düşmanlığını ve depresyonunu iyileştirmek için bazı antidepresan ilaçlar verilir.

Bunlar dışında diğer potansiyel ilaçlar ise şunlardır:

• Saldırganlık için ilk basamak olarak Risperidon gibi antipsikotikler
• Yine saldırganlığı tedavi etme yolunda fluoksetin (Prozac) gibi antidepresan ve lityum veya litrum gibi ruh sağlığı düzenleyiciler
• Dürtüselliği azaltmaya yardımcı olmak için ise karbamazepin (Tegretol) gibi antikonvülsanlar

Sosyopat kişiler için ilaç dışında uygulanan diğer tedavi biçimi de psikoterapidir. Ancak psikoterapinin işe yaraması için hastanın kendi gerçekliğinin farkında olması ve bu tedaviyi de kabul etmesi gerekir.

Psikoterapi, ilişkileri ve davranış kalıplarını iyileştirmek için davranışlarla başa çıkma ve yönetme yollarını öğretip bu kişiyi topluma yeniden kazandırmayı amaçlar. Bu, sosyopat özellikleri barındıran  kişiyi daha mutlu ve üretken hale getirerek sosyal becerileri ve sorunlarla başa çıkma durumlarını geliştirmeye yardımcı olabilir.

Psikoterapiyle birlikte faydalı olacağı düşünülen tedavi yöntemlerini belirtmek gerekirse:

Bilişsel Davranışçı Terapi

Bu terapi yöntemi, kişinin anlaşmazlık ve çatışmaları şiddet yerine müzakere ve iletişim yoluyla çözmeyi hedefler.

Zihinselleştirmeye Dayalı Terapi

Bu yaklaşım modeli, insanların kendi ve başkalarına ait duygu-düşünceleri daha iyi anlamaya yardımcı olması için tercih edilir.

Demokratik Terapötik Topluluklar

Genellikle cezaevlerinde uygulanan bu yöntem, kişilerin birlikte çalışma duygusunu yeniden kazandırmaya ve işbirlikçi kararlar almaya yönelik işlevsel bir modeldir.

Acil Durum Yönetimi

Bu yaklaşım modeli ise, kişiye tedavinin ilerlemesi için ödül motivasyonu sunar.

Sosyopat Biriyle Nasıl Başa Çıkılır?

Sosyopatlar genellikle hasta olduklarını ve başkalarına zarar verdiklerini kabul etmedikleri için çevresindeki insanlar için katlanılması zor birine dönüşürler. Bu durumda ruh sağlığınızı korumak ve sosyopat kişilerle başa çıkmak için uygulanacak bazı çözümlere başvurabilirsiniz.

• Duygularını asla anlamayacakları gerçeğini kabul edin
• Davranışlarının başka insanları da etkilediğini uygun bir dille açıklayın
• Agresif davranış ve tepkilere karşı fiziksel alanınızı korumak için mesafe oluşturun
• Profesyonel destek almaları gerektiğini kendilerine anlatıp onları teşvik edebilirsiniz.

Bu yöntemlerin işe yaramadığı, ruh sağlığınızın olumsuz etkilenmeye devam ettiği durumlarda siz de profesyonel bir destek alabilir ve terapi yoluna başvurabilirsiniz.

Sosyopat ve Psikopat Arasındaki Fark Nedir?

Genel olarak psikopat kavramıyla sıklıkla karıştırılan bir ifade olan sosyopatın aslında kesin çizgilerle ayrılmış farkları yoktur. İkisinin de antisosyal kişilik bozukluğunun kapsamına girdiği belirlenmiştir. Psikopat özellikleri gösteren kişilerin olayları daha önceden planladığı ancak bu olayları mutlaka şiddet yoluyla gerçekleştireceği durumunun olmadığı görülmüştür. Psikopatisi olan çoğu insan, antisosyal kişilik bozukluğu kriterlerini karşılayabilir ancak antisosyal kişilik bozukluğu olan herkesin psikopatisinin olmadığı kabul edilmiştir.

Sosyopat ve Psikopat arasındaki temel farkları şöyle açıklayabiliriz:

Psikopati

• Umursuyormuş gibi yapar.
• Soğukkanlı davranışlar sergiler.
• Diğer insanların sıkıntılarını fark edemez.
• Yüzeysel ve sahte ilişkiler içinde bulunur.
• Suç faaliyetlerine eğilimlidir.
• Gerçek duygusal bağlardan yoksundur.
• Başkalarını kendi istediği şekilde sevebilir.

Sosyopati

• Başkalarının ne hissettiğini umursamadıklarını açıkça gösterir.
• Öfkeli, agresif ve fevri davranırlar.
• Yanlış davranışını doğru olarak gösterir.
• Duygusal bağları sürdürmekte güçlük çeker.

Sosyopat ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Sosyopat Doğuştan mı?

Sosyopat özellikleri geliştiren kişilerin yaşanan travmalar ve çevresel faktörlerden etkilendikleri belirlenmiştir.

Bir Kişi Neden Sosyopat Olur?

Çocukluk çağında yaşanan istismar, travma ve olaylar kişiyi sosyopat birine dönüştürebilir.

Sosyopat Kişiler Aşık Olur mu?

Sosyopat kişilerin sevme ve aşık olma duygularından yoksun oldukları bilinir.

Sosyopatlar Kendine Zarar Verir mi?

Agresif ve kavgacı kişilikleri sebebiyle başkalarına zarar verme özelliği bulunan sosyopat kişiler zaman zaman kendilerine de zarar verebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.