Bartholin kisti nedir?

Vajina girişinde şişlik, şişlikten kaynaklanan ağrı ve kızarıklık şikayetlerine sebep olan Bartholin kisti pek çok kadında görülebilen bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Tedavi edilmediğinde verdiği rahatsızlıktan dolayı yaşam kalitesini düşüren bartholin kisti mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından tedavi edilmeli. Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Çiğdem Pulatoğlu, bartholin kisti hakkında bilgi verdi.

Bartholin kisti nedir?

Cinsel ilişki esnasında vajinada gereken kayganlığı sağlayan salgının üretimini yapan ve vajinanın girişinde her iki yanda bulunan salgı bezlerine bartholin bezleri denmektedir. Cinsel uyarıların artma dönemi yani ergenlikten sonra bartholin bezleri aktif hale gelmektedir. Bartholin bezleri cinsel ilişki sırasında vajinal ıslaklığı sağlar ve cinsel ilişkiyi kolaylaştırır. Bazı durumlarda bartholin bezlerinin kanalları tıkanır ve içindeki sıvıyı boşaltamaz hale gelir. Bezlerin içi sıvıyla dolar ve kiste sebep olur. Bu kist enfekte olup ve apse oluşturabilir.  Tedavi süreci de oluşan kistin boyutuna, ağrı durumuna, enfeksiyon gelişimine bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda cerrahi drenaj gerektirir. Antibiyotikler genellikle tedavide yardımcı olmaktadır. Bartholin kisti ve apsesi yaygın görülen hastalıklardandır ve tedavi edilmediğinde kişiye yaşam kalitesini düşürecek şekilde rahatsızlık verir.

Bartholin kisti belirtileri nelerdir?

Küçük ve enfekte olmayan bir bartholin kisti fark edilmeyebilir. Eğer bu kist büyürse vajinada bir yumru veya kitle hissetmek mümkündür. Kist genelde ağrılı ve hassastır. Bartholin kistinin tam gelişmiş enfeksiyonu birkaç gün sonra çıkabilir. Kist eğer enfekte olmuşsa şu belirtiler görülebilir:

• Vajinal açıklığın yakınlarında hassas, hafif ağrılı bir yumru
• Yürürken ya da otururken rahatsızlık hissi
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Ateş
• Bitkinlik
• Vajina bölgesinde hassasiyet
• Bazen ileri derecede batma ve ağrı

Bartholin kisti genellikle tek taraflıdır ancak nadiren çift taraflı da görülebilir. Kısa zamanda küçülüp, büyüme potansiyeline sahiptir.

Bartholin kisti neden olur?

Bartholin kisti pek çok sebebe bağlı gelişebilir. Örneğin dış genital bölgeye veya vajina girişine uygulanan cerrahi bir işlem, bu bölgede olan bir travma ya da geçirilen bir enfeksiyon zemin hazırlayabilir. Bazı kişilerde kistler 0.5 cm ebatındayken, bazılarında 5 cm’e kadar bile ulaşabilmektedir. Neisseria Gonore bakterisi (halk dilinde bel soğukluğu) ,  klamidya trachomatis hastalığın sebepleri arasında sayılabilir. Bunun yanında Staphylococcus aureus ve fekalis, E. Koli, P.aeruginosa, B.fragilis, C. Perfringens Bartolin apsesi yaratan etkenler arasında olabilir. Bartholin kisti tekrarlayabilmektedir.

Bartholin kisti teşhisi nasıl konulur?

Bartholin kisti ve apsesi teşhisi için doktor tıbbi öykü alacaktır. Sonrasında pelvik muayene yapılır. Bunun yanında apsenin sebebi için vajinal sıvı örneği ile bazı kan tetkikleri istenebilir.  Eğer kadın menopoza girmişse ve 40 yaş üzerindeyse kanser için de araştırma testleri yapılabilmektedir. Bu kadınlarda kitleden biyopsi alınabilmektedir.

Bartholin kisti tedavisi nasıl olur?

Bartholin kisti, küçük ise ve bir şikayet oluşturmuyorsa tedavi gerektirmeyebilir. Eğer bu bölgede kist büyüyorsa, tekrarlama durumu varsa tedavi gerekmektedir.  Tedavi, kistin boyutuna, hastanın şikayetlerine ve apse oluşturup oluşturmamasına, enfeksiyona sebep olup olmamasına bağlı değişiklik gösterir. Tedavi seçenekleri arasında şunlar vardır:

• Oturma banyoları: Üç ya da dört gün boyunca günde birkaç kez ılık suya oturmak, küçük, basit ve enfekte kistin kendi kendisine yırtılmasına veya boşalmasına yardımcı olabilir.
• Cerrahi drenaj: Enfekte olmuş veya çok büyük bir kisti boşaltmak için ameliyat gerekebilir. Lokal veya genel anestezi altında bartholin kisti ameliyatı yapılabilir. Tıkanmış olan kanalların dışarı doğru açılması bir tedavi türüdür. Hasta operasyonla birlikte rahatlar. Ortalama bir hafta içinde de bartholin bezi eski yapısına döner. Diğer bir cerrahi seçenekse apse üzerine küçük bir delik açılıp, apse boşaltılarak ve bartholin bezinin içine gümüş nitrat konularak 2 gün beklenerek yapılır. Sonrasında bu gümüş nitrat çıkarılır. Ayrıca, kist ve apsenin tedavisinde Word kateter yöntemi de vardır. Burada apse veya kist küçük bir delikle açılır, içi boşaltılır, içeriye Word kateterin balon kısmı yerleştirilerek; bu balon şişirilir. Kateterin diğer ucu da vajene konulur. Bu kateter 1 ay civarında bu bölgede bırakılır, içerideki sıvı dışarı atılır. Bu da kist ve apsenin nüks oranını azaltan yöntemlerden biridir.
• Antibiyotik: Tedavide bir yöntem de antibiyotiklerdir. Doktor eğer kistin enfekte olduğunu tespit ettiyse ve test sonucu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonsa antibiyotik reçete edebilir. Ancak apse cerrahi yolla boşaltılırsa buna da ihtiyaç olmayabilir.

Bartholin kisti hakkında sık sorulan sorular 

Bartholin kisti kendiliğinden geçer mi?

Bartholin kistinin kendiliğinden geçmesi için, kistin patlaması ve içeriğinin tamamen dışarı boşalması gerekir. Bu aşamada antibiyotik ile ağrı kesici ilaçlarla geçici bir rahatlama sağlanır. Bu durumda bartholin kistinin tekrarlama olasılığı vardır.

Bartholin kistleri en çok kimlerde görülür?

Genellikle genç ve düzenli cinsel hayatı bulunan kadınlarda daha sık görülür.

Kız çocuklarında bartholin kisti olur mu?

Bartholin bezleri ergenlik sonrası dönemde aktif olduğu için çocukluk döneminde bartholin kisti görülme ihtimali çok düşüktür.

Bartholin kisti evde nasıl patlatılır?

Doktor önermeden ev usulü yöntemler uygulanmamalıdır. 

Bartholin kisti bitkisel tedavisi olan bir sorun mu?

Hiçbir bitkisel yöntem doktorun vereceği tedavinin yerini tutmamaktadır. Bitkisel yöntemler asla bir uzman doktora danışmadan denenmemelidir. Doktora danışılmadan yapılan ev içi, bitkisel türde uygulamalar faydadan çok zarar getirebilmektedir.

Bartholin kisti patlaması zarar verir mi?

Tedavi edilmeyen bartholin kisti patlaması riskli olabilir ve bu durum kistin yeniden tekrarlamasına neden olabilir. Böyle bir durumda mutlaka bir doktora danışılmalıdır.

Bartholin kisti sıkılır mı?

Asla bu tür konularda kişiler kendi kendilerine yöntemler denememelidir. Bartholin kisti sıkılmaz.

Bartholin kisti için krem verilir mi?

Tedaviler kişideki kistin ve enfeksiyon durumuna göre değişmektedir.

Bartholin kisti tekrarlar mı?

Çeşitli tedavilerle bartholin kisti ortadan kaldırılabilmektedir. Ancak bazı hastalarda nüksetmesi mümkündür. Doğru şekilde tedavi edilmeyen bartholin kistlerinin de tekrarlama riski yüksektir.

Bartholin kisti kısırlık yapar mı?

Bartholin kistinin kısırlık yapması mümkün değildir.

Bartholin kisti tedavi edilebilir mi?

Bartholin kisti tedavi edilebilen bir sorundur. Bu konuda doktora gitmekten çekinilmemelidir.

Bartholin kisti ameliyatı sonrası işe ne zaman dönülebilir?

Ameliyatın ertesi günü gündelik yaşantıya da işe de dönülebilir.

Bartholin kisti ameliyatı sonrası havuza ya da denize girilebilir mi?

Ameliyat sonrasında 2 hafta kadar deniz ya da havuza girilmemelidir. Enfeksiyon riskini getirebilir.

Bartholin kisti ile cinsel ilişkiye girilir mi?

Kist küçükse cinsellikten kaçınmaya gerek yoktur. Çok ileri bir vakada ilişki sırasında ağrı, acı ve rahatsızlık hissedilebilir. Zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Bartholin kisti ameliyatı sonrası cinsel ilişki yaşanabilir mi?

Ameliyatın ardından en az iki hafta kadar cinsel ilişki önerilmemektedir.

Bartholin kisti bakirelerde görülür mü?

Nadiren de olsa bartolin kisti bakirelerde de görülebilir.

Bartholin kisti nasıl önlenir?

Bartholin kistinin tam olarak neden geliştiği net değildir bu nedenle önlem almak pek mümkün olmayabilir. Ancak bazı bartholin kisti vakaları cinsel yolla bulaşan bir bakteri sebebiyle olabildiğinden korunmasız cinsel temastan kaçınılmalıdır. Genital hijyene dikkat edilmelidir. En azından bunlar kistin apseleşip, enfekte olmasını önleyebilir.

Bartholin kisti ameliyatı sonrasında kanama olur mu?

Ameliyat sonrasında bir miktar lekelenme görülebilir. Eğer ameliyattan sonra yoğun kanama olursa doktora görünmek gerekmektedir.

Bartholin kisti tedavi edilmezse ne olur?

Bartholin kistine müdahale edilmezse kist tekrarlayabilir.

Bartholin kisti kanser belirtisi midir?

Bartholin bezinde kanser görülebilir. Bu tür daha çok menopozdan sonra 40 yaş üstü kadınlarda görülebilmektedir. Genellikle HPV pozitif olanlarda, sigara kullananlarda, tek eşli olmayan düzensiz cinsel ilişkiye girenlerde, kronik hastalığı olanlarda, sistemik lupus eritemazus hastalarında, liken sklerozu bulunanlarda daha sık görülebilmektedir. 40 yaş üstü menopoz sonrası kadınlarda bartholin kisti mutlaka çıkarılıp patolojik incelemeye gönderilmelidir. Bu şekilde kanser tanısı konulabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.