Apandisit nedir? Belirtileri nelerdir?

İnsan vücudunda görevi tam olarak bilinmemekle birlikte bağırsakların defans mekanizmasını ve bu bağlamda bağışıklığı düzenlemeye yardım eden apandisitin iltihaplanmasıyla birlikte tedavinin yapılmaması hayati risk oluşturuyor. Gebelerde ve çocuklarda teşhisi biraz daha zor olan apandisitin ameliyatla tedavi edilmesi gerekiyor. Eskiden açık yöntemle yapılan apandisit ameliyatları artık kapalı olarak yapılabiliyor ve kişiler ameliyattan hemen sonra gündelik yaşamlarına geri dönebiliyor.

Apandisit nedir?

Kalın bağırsağın başlangıç kısmında 5-6 cm boyunda, 3 mm çapında kör bir bağırsak parçasıdır. Görevi tam olarak bilinmemekle birlikte hayatın ilk yıllarında bağırsakların defans mekanizmasını, bağışıklık sistemini düzenlemede yardım ettiği kabul edilmiştir. Bu organın iltihaplanması herkes tarafından bilinen apandisit hastalığına sebep olmaktadır. Halk dilinde “Apandisit patlaması” olarak apandisit iltihabı, apandisitin iç kısmının tıkanması sonucu boğulmasıyla kaynaklanır. Organın içindeki basınç yükselince beslenmesi de bozulur. Bu süreçte iltihaplanma meydana gelir. İltihaplanmayla birlikte apandisit patlaması belirtileri görülmeye başlanır.

Apandisit belirtileri

Apandisit iltihabının belirtileri kişiden kişiye değişmekle birlikte belirtileri kişiyi iki büklüm haline getiren karın ağrısı, karın ağrısının ‘bıçak saplanıyor’ şeklinde tarif edilmesi, sağ kasık ağrısı, bulantı, kusma, iştahsızlık, ağız ve dilde kuruluk, sindirim güçlüğü, hızlı kalp atımı, gaz çıkaramama, büyük tuvaleti yapma isteği ancak dışkılarken zorlanma ve ağrı hissi, ateş olarak sıralanabilir. Gebelerde apandisit iltihabı ağrısı sırt ve karnın yan bölgesinde görülmektedir. Gebelerde apandisit hamilelik semptomlarıyla da karıştırılabileceğinden teşhis zor olabilmektedir.

Apandisit neden olur?

Apandisitin iç kısmının tıkanması sonucu apandisit boğulur. Organın içindeki basınç yükselince beslenmesi de bozulur. Bu süreçte iltihaplanma meydana gelir.

Apandisit teşhisi nasıl konulur?

Hastanın öyküsü, yaşadığı belirtiler, fiziki muayene sonrasında, kan tetkikleri ve ultrason ile gerekirse bilgisayarlı tomografiyle apandisit teşhisi konulmaktadır. Ancak hamilelerde MR ya da tomografi kullanılamamaktadır. Hamilelerde apandisit iltihabı teşhisinde ultrasonla görüntüleme yeterlidir. Çocuklarda da farklı enfeksiyonlarla karıştırılabilen apandisit nedeniyle gereksiz ilaç kullanılabilmektedir. Karın ağrısı ve ateşin olduğu dönemde kullanılan antibiyotikler kan tahlili sonuçlarının farklı çıkmasına neden olarak teşhisi daha da zorlaştırabilmektedir. Okul öncesi yaş grubundaki çocuklar sorunlarını net olarak anlatamadığı için bu yaş grubundaki çocuklarda teşhis daha da zordur. Apandisitin kesin teşhisini gösteren tahlil veya radyolojik yol olmadığı için doktorun dikkatli muayenesi hayati önem taşıyabilmektedir.

Apandisit tedavisi nasıl olur?

Apandisitin tedavisi cerrahidir. Apandisit ameliyatı apandisitin çıkarılmasıyla yapılır. Apendektomi yani apandisit ameliyatı açık ya da laparoskopik olarak yapılabilmektedir. Günümüzde 5-10 mm'lik kesilerle ameliyatın yapılması gündemdedir, özel bir gereklilik olmadığı sürece ameliyat laparoskopik yani kapalı olarak yapılmaktadır. Bu da hastaların apandisit ameliyatı sonrası daha hızlı normal hayata dönmesini sağlamaktadır. Apandisit vakaları acil olarak geldiği için hızlıca müdahale etmek amacıyla pek çok yerde açık ameliyatlar yapılmaktadır. Oysa apandisitin kapalı yöntemle yapılması çok daha uygun olmaktadır. Çok nadir vakalarda apandisit ameliyat olmadan iyileşebilir. Yine çok nadir vakalarda apandisit patlamamış ya da yırtılmamışsa doktor antibiyotik tedavisi verebilir. Ancak buna rağmen iltihap sızıntısı varsa apandisit ameliyatla tedavi edilmektedir.

Apandisit hakkında sık sorulan sorular

Apandisit ne işe yarar?

Görevi tam olarak bilinmemekle birlikte hayatın ilk yıllarında bağırsakların defans mekanizmasını düzenlediği kabul edilmiştir

Apandisit ne tarafta bulunmaktadır?

Apandisit ince bağırsak ile kalın bağırsağın birleştiği yerin alt tarafında, vücutta karnın sağ alt kısmında yer almaktadır.

Apandisit iltihaplanması kaç yaşında görülür?

Apandisit iltihaplanması genellikle 2 yaşından sonra her yaş grubunda görülebilir. Belirli bir yaş sınırı yoktur.

Apandisit ağrısı nasıldır?

Apandisit patlaması belirtileri ağrısı belirsiz bir mide ağrısı olarak başlayabilir. Sırt, bel, kasık ve bacağa vurabilir ve karnın sağ alt kısmında toplanabilir. Hasta ağrılarını “Sağ karın ağrısı” olarak tarif edebilir ve hareket ettiğinde ya da sarsıldığında ağrısının arttığını söyleyebilir.

Çocuklarda apandisit olur mu?

Çocuklarda en sık yaşanan şikayetlerin başında karın ağrısı gelmektedir. Çocuklarda karın ağrısı; kabızlık, ishal, boğaz veya idrar yolu enfeksiyonlarında yaşanabildiği gibi apandisit gibi hayati tehlikeye neden olabilecek hastalıkların da ilk belirtisi olabilmektedir. Acil karın ağrısı şikayetiyle hastaneye gelen çocuklarda ameliyat gerektiren hastalıkların başında apandisit bulunmaktadır. Bu yüzden karın ağrısı şikayeti olan çocukların muayene ve tetkiklerinin eksiksiz yapılıp rahatsızlığın nedeninin ortaya konulması önemlidir.

Çocuklarda apandisit sebepleri nelerdir?

Çocuklarda yaşanan apandisitin nedeni yetişkinlere göre farklılık göstermektedir. Yaşanan viral enfeksiyonlar çocuklarda apandisit gelişmesini tetikleyebilmektedir. Apandisitin lümen denilen iç kısmı çocuklarda daha dar olduğu için içeri giren dışkı parçasının dışarı çıkamaması da apandisit enfeksiyonuna yol açabilmektedir. Erken teşhis için ailelerin çocuktaki değişimleri iyi gözlemlemesi gerekmektedir.

Çocukta apandisit belirtileri nelerdir?

İştahsızlık, erkenden yatıp uyuma ve çocuğun kendini halsiz hissetmesi, özellikle göbek çevresinde başlayıp daha sonra karnın sağ alt bölümüne yerleşen ağrı, ateş çocuklarda apandisitin en sık görülen belirtileridir.

Çocuklarda apandisit teşhisi nasıl konulur?

Apandisit, çocuklarda okul dönemi denilen 6-12 yaş arasında daha fazla görülmektedir. Erkek çocuklarda daha fazla yaşanan apandisitin teşhisinde doktor muayenesinin yanında, radyolojik tetkikler ve kan tahlillerinin de yapılması gerekmektedir. Apandisit belirtileri viral enfeksiyonlar gibi hastalıklarla karıştırılabilmekte ve bu durumlarda gereksiz ilaç kullanılabilmektedir. Karın ağrısı ve ateşin olduğu dönemde kullanılan antibiyotikler kan tahlili sonuçlarının farklı çıkmasına neden olarak teşhisi daha da zorlaştırabilmektedir. Okul öncesi yaş grubundaki çocuklar sorunlarını net olarak anlatamadığı için bu yaş grubundaki çocuklarda teşhis daha da zordur. Apandisitin kesin teşhisini gösteren tahlil veya radyolojik yol olmadığı için doktor muayenesi hayati önem taşıyabilmektedir.

Çocuklarda apandisit tedavi edilmezse ne olur?

Apandisitin patlaması ve iltihabın karın bölgesine yayılması çocukta septik şok adı verilen tabloya neden olup hayati tehlikeye yol açabilmektedir. Bu nedenle apandisit teşhisi konulan vakalarda gecikilmemesi önemlidir.

Çocuklarda apandisit ameliyatı nasıl yapılır?

Apandisit hastalığının tedavisinde cerrahi yöntemler ön plana çıkmaktadır. Apandisit ameliyatlarında artık kapalı yöntem denilen laparoskopik cerrahi kullanılmaktadır. Genel anestezi altında gerçekleştirilen apandisit ameliyatı göbek deliği ve kasık bölgesinden açılan 3 mm’lik bir delikten yapılmaktadır. Apandisit patlamadan ameliyat gerçekleştirilmişse çocuk 1 gün hastanede kaldıktan sonra evine dönebilmektedir. Ancak apandisitin patladığı durumlarda antibiyotik tedavisi için çocuğun 3-4 gün hastanede yatması gerekebilmektedir. Laparoskopik apandisit ameliyatı, neredeyse izsiz bir cerrahi fırsatı sunmasının yanında enfeksiyon riskini azalmakta ve sosyal yaşama dönüş çok daha hızlı olmaktadır.

Hangi yiyecekler apandisite neden olur?

Apandisitin beslenmeyle doğrudan bir bağlantısı bulunmamaktadır. Ancak özellikle çocuklara çekirdekli gıdalar verilirken dikkatli olunmalıdır. Örneğin basit bir limon çekirdeği bile deliği tıkayabilir ve apandisit gelişebilir. Ayrıca çekirdek ya da başka bir faktör olmaksızın, vücudun kendi yaptığı “fekalit” adı verilen taşlaşmış dışkı da deliği tıkayabilir ve apandisit patlayabilir.

Hamilelikte apandisit tanısı nasıl konulur?

Hamilelikte apandisitin tanısını koymak zordur. Çünkü ileri görüntüleme aşamaları olan bir tomografi anne ve bebeğe vereceği zarardan ötürü kullanılamamaktadır. Bu nedenle hamilelikte apandisit tanısı için yalnızca ultrason tercih edilir. Ancak onu kullanırken de rahmin büyümesi ile birlikte apandistin yerinin değişmesi ve bazen de kalınbağırsağın altına girmesi, çoğu zaman tanıyı zorlaştırır. Hastanın ağrısı, bulantı, kusma, kanda iltihabın yükselmesi gibi belirtiler doktor için belirleyicidir. Ancak doğru tanının konulmasında öne çıkan; tecrübe ve hekimin klinik bilgisidir. El muayenesi ile birlikte, geçmiş vakaların üzerinden gidilerek vakayı o yönde değerlendirmekle sonuca ulaşılır.

Apandisit anne ve bebeği nasıl etkiler?

Apandisit patlaması fark edildiğinde karın içi enfeksiyon sorunları ortaya çıkabilir. Apandisit patlaması ve karın içi enfeksiyon nedeniyle çocuk ölümleri ve annenin de ciddi oranda yaşamını tehdit edebilen durumlar ortaya çıkabilir. Patlayan apandisit vakalarında o bölgenin iyi bir şekilde temizlenerek çocuk için zararlı olmayacak antibiyotik tedavisi ile müdahalede bulunulması gerekir.

Hamileyken apandisit ameliyatı yapılır mı?

Hamileliğin başından son aylarına kadar gerekli önemler alınarak operasyon yapılabilir. Ancak hamileliğin ilk aylarında düşük riski artar; ayrıca hamileliğin ileri dönemlerinde bazı noktalara özellikle dikkat edilir. Bunlar; rahme dokunmamak ve ona bir uyaran vermemektir. Çünkü böyle bir durumda erken doğum riski de ortaya çıkabilir.

Apandisit ameliyatı sonrası normal doğum yapılır mı?

Hamilelerin, ameliyat sonrası genel cerrahi ve kadın doğum uzmanları tarafından takibi önemlidir. Bu hastalar normal doğum da yapabilir. Ameliyat olmuş hamilelere mutlaka sezaryen önerilmez. Ancak hastanın yarası ıkınmadan dolayı önemli bir sorun çıkaracaksa sezaryen yaptırmaları uygun olacaktır.

Apandisitin patlarsa ne olur?

Özellikle cerrahi müdahale gerektiren bir tabloda; kişi halsizleşir, yürümesinde sıkıntı olur, beslenemez ve de kusar. Apandisit patlaması bir risktir, bu hastalığın daha da ilerlediğini gösterir. Ancak patladığı zaman da hasta kaybedilmez. Mümkün olduğunca en kısa sürede hastaneye gidilmelidir. Eğer apandisit patlamış ise, apandisit çıkarılır, karın içi yıkanır ve antibiyotik tedavisi verilir. Böyle bir tabloda hastanede kalış süresi doğal olarak uzayacaktır.

Apandisit tedavi edilmezse ne olur?

İltihap ile dolmuş apandisit delinir ve iltihap karın boşluğuna yayılır. Hastada bu sırada ağrı geçer ve hastanın genel durumunda iyileşme olur. Ancak altı saat sonra karın zarına yerleşen iltihaba bağlı ateş ve karın ağrısı yine ortaya çıkar. Bu aşamadan sonra hastanın sağlık durumunda ciddi bir tehlike gündeme gelebilir. Akut apandisitin tedavisi cerrahidir. Erken dönemde küçük kesilerle ameliyat mümkünken; delinmiş bir apandisitte daha ciddi bir cerrahi yani geniş kesilerle ameliyat gerekebilir. Erken dönemde müdahale edilen apandisit ameliyatı sonrası hastanede yatış süresi bir günken, geniş kesili bir cerrahi sonrası bu süre ortalama 3 ila 5 güne kadar çıkabilir. Apandisit tedavi edilmezse ölüme neden olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.