Yükleniyor

Ultrason nedir? Hangi hastalıklarda kullanılır?

Ultrason nedir? Hangi hastalıklarda kullanılır?

Ultrason en çok hamilelik sürecinde bilinen hiçbir yan etkisi olmadığı için rahim ve yumurtalıkları durumu ile gelişmekte olan bebeğin görüntülenmesinde kullanılmaktadır.

medical-units-icon

İlgili Tıbbi Birimler

Bilinen bir yan etkisi olmadığı için en güvenli görüntüleme yöntemlerinin başında gelmektedir. “Ultrason ne için yapılır?” , “Ultrason ne kadar sürer?” , “Ultrasonun zararı var mı?” , “Ultrason için aç olmak gerekir mi?” konuları merak edilen konuların başında gelmektedir.

İçindekiler

Ultrason nedir?

Ultrason, yüksek frekanslı ses dalgalarının kullanıldığı bir görüntüleme yöntemidir. Bilinen hiçbir yan etkisi olmadığı için özellikle hamilelik sırasında en çok tercih edilen görüntüleme yöntemidir.

Ultrason hangi hastalıklarda kullanılır?

Ultrason en çok hamilelik sürecinde rahim ve yumurtalıkları durumu ile gelişmekte olan bebeğin görüntülenmesinde kullanılmaktadır. Anne karnındaki bebeğin beyin, kalça ve omurga gelişimi ultrason yardımıyla takip edilebilir.

Ultrason hamilelik sürecinin haricinde şu alanlarda kullanılabilir;

  • Ağrı, şişme, enfeksiyon gibi durumlarda nedeni araştırmak için ultrason kullanılabilir.
  • Karaciğer, böbrekler, pankreas, safra kesesi, dalak, mesane, testis ve yumurtalıklar gibi iç organların görüntülemesinde
  • Kalp kapakçıklarının işlevi, kalpteki anormallikler, kapak yetersizliği veya kapakçıklardan kan sızmasını değerlendirebilir. Kalp krizi sonrası kalbin durumu ve kalbin kanı ne kadar iyi pompaladığını gösterebilir.
  • Göz yumrularının incelenmesinde
  • Tiroit ve paratiroid incelemesinde
  • Eklem iltihaplanmalarının değerlendirilmesinde
  • Yumuşak dokularda oluşan tümör tespitinde
  • İnce uçlu iğne biyopsilerinde ve meme biyopsisinde ultrason kullanılabilir.

Ultrason nasıl uygulanır?

  • Ultrason görüntülemesinden önce hastadan hastane elbisesi giymesi istenebilir.
  • Ultrason yapılacak bölgeye göre hasta yatağına uzanan hastanın cildine su bazlı jel sürülür. Ses dalgalarının iletilmesinde de etkisi olan jel aynı zamanda ultason cihazının prob kısmının ciltte daha rahat hareket etmesini sağlar.
  • Radyoloji uzmanı, ses dalgalarını gönderecek olan ultrasonun prob kısmını görüntüleme yapılacak bölge üzerinde gezdirir.
  • Radyoloji uzmanı probdan yansıyan görüntüleri önündeki ekrandan takip eder.
  • Uygun ve net görüntü elde etmek için ultrasonun probu cildin üzerinde hareket ettirilebilir.
  • İşlem bittikten sonra cilde sürülen jel temizlenir. Jel su bazlı olduğu için temizlenmesi çok kolaydır.

 Ultrason ile ilgili sık sorulan sorular 

Ultrason Çeşitleri Nelerdir?

Ultrason vücudun birçok bölgesinde görüntüleme amaçlı kullanılabilmektedir.

-Tüm batın ultrasonu(Abdominal ultrason): Karaciğer, safra kesesi, safra kanalları, dalak, pankreas, böbrekler ve mesane dahil olmak üzere iç organları incelemek için kullanılır.

-Obstetrik Ultrason: Hamileliğin ilk anından itibaren yapılmaya başlanan ultrasonografi incelemeleridir. Hamileliğin belirli aylarında yapılan ultrason kontrolleriyle;

  • Hamilelik haftasının tahmini
  • Konjenital anormallikleri teşhisi
  • Fetusun pozisyonu
  • Plasentanın pozisyonu
  • Çoklu gebelik olup olmadığı gibi birçok detay belirlenebilir.

-Pelvik ultrason: Gebelik sürecinde embriyo ve fetusun sağlığını izlemek için en sık kullanılan görüntüleme yöntemidir. Pelvik ultrason sadece gebelik dönemindeki kontrollerde kullanılmaz. Bunun yanında; rahim, yumurtalıklar, mesane ve prostat bezini incelemek için de kullanılır. Pelvik ultrason karından yapılabildiği gibi kadınlarda vajinadan, erkeklerde rektal olarak da yapılabilmektedir.

-Renkli Doppler ultrason: Renkli doppler ultrason ile kan akışını ölçmek ve görselleştirmek için doppler ve renkli doppler ultrasonu kullanılabilir. Ayrıca kan akışının hızını ve hareket yönünü de ölçülebilir. Bu, renkli Doppler görüntüleme adı verilen renk kodlu haritalar kullanılarak yapılır. Karotis arterlerin içindeki plak birikiminin beyne kan akışını engelleyip engellemediğini belirlemek için de yaygın olarak kullanılan renkli doppler ultrason riskli gebeliklerde bebeğin gelişim geriliği riskinin bulunduğu durumlarda kullanılabilir.

-Ekokardiyografi- Eko (EKG) Kalp ultrasonu olarak da bilinir. Doppler ultrasonunun bir örneğidir. Ses dalgaları yoluyla Kardiyovasküler sistem görüntüleri oluşturmak ve belirli noktalarda kan akışını ve kardiyak doku hareketini ölçmek için kullanılabilir.

-Transvajinal Ultrason: Kadın üreme organının incelenmesinde pelvik ultrasondan daha detaylı bilgiler verebilir. Ultrasonun probu vajinaya yerleştirilerek görüntü alınır. Transvajinal ultrason çekimlerinde mesanenin boş olması gerekir. Transvajinal tarama erken hamilelik sırasında daha net bir görüntü sağlayabilir ve obezitesi varsa daha iyi bir seçenek olabilir .

-Transrektal ultrason: Prostat bezinde ultrason yapmak için kullanılır. Ses dalgalarının prostata gidebilmesi için ultrasonun probu rektuma yerleştirilir.  Bu ultrasonda hasta genellikle sol tarafında uzanır ve dizler göğse doğru bükülür.

-Meme Ultrasonu: Meme ultrasonu memenin incelenmesinde en sık başvurulan yöntemlerden biridir.40 yaş üzeri kadınlarda mamografik incelemeye ek olarak yapılması tanısal doğruluğu artırır.

-Karaciğer Ultrasonu: Karaciğerin boyutunu, şeklini ve işlevini belirler ve tümörleri tespit etmek için kullanılabilir.

-Böbrek Ultrasonu: Böbreklerin boyutunu, şeklini ve işlevini belirler ve böbrek taşlarının, kistlerin ve tümörlerin saptanmasında yararlı olabilir.

-Tiroid Ultrasonu: Troid fonksiyon bozukluğuna sebep olabilen hastalıklar, nodüller ve kistleri kontrol eder.

-3D Ultrason: Ultrason görüntüsüne başka bir boyut ekleyerek geleneksel ultrason ile yapılan düz iki boyutlu görüntüler yerine üç boyutlu yorumlar oluşturur.

-4D Ultrason: 3D görüntüleri hareket halinde gösterir.

Ultrason, endoskopik ultrason (EUS) gibi farklı görüntüleme yöntemleri ile birlikte de kullanabilir.

Ultrasonun Zararı Var mıdır?

Ultrasonun bilinen bir yan etkisi yoktur. Röntgen ve tomografi görüntüleme için iyonlaştırıcı radyasyon, Manyetik Rezonans (MR) ise mıknatısın kullanıldığı manyetik alanı kullanmaktadır. Ultrason ise radyasyon ve mıknatıs yerine yüksek frekanslı ses dalgası kullanmaktadır. Güvenilir bir yöntem olmasından dolayı özellikle gebelik takibinde en çok tercih edilen görüntüleme yöntemidir.

Ancak yine de anne karnındaki bebeğin görüntülenmesinde tıbbı bir gerekçe olmadan kullanılması tavsiye edilmemektedir.

Ultrasona Öncesi Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

  • Ultrason genellikle özel bir ön hazırlık istememektedir.
  • Görüntülemesi yapılacak bölgeye göre açlık ya da mesanenin dolu veya boş olması istenebilir.
  • Ultrason görüntülemesinin yapıldığı odada cep telefonu, kamera gibi elektronik cihazların bulundurulmaması gerekir.
  • Ultrason yapılacak bölgede bulunan kolye, küpe gibi takılar çıkartılmalıdır.
  • Ultrason görüntülemesinden önce kullanılan ilaçlar veya bitkisel takviyeler doktora söylenmelidir.

Ultrason Ne Kadar Sürer?

Ultrason görüntülemesi genellikle 30-60 dakika arasında sürmektedir. Ultrasondan hemen sonra normal aktivitelere dönülmektedir.

Ultrason Sonuçları Ne Zaman Alınır?

Ultrason sonuçları genellikle aynı gün veya bir gün sonra hazır olmaktadır. Ultrason görüntülemesi ile elde edilen görüntülen uzman radyolog tarafından analiz edilip değerlendirildikten sonra bir rapor hazırlanır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.

Güncelleme Tarihi : 25 Ağustos 2024

Yayınlanma Tarihi: 3 Nisan 2020

Bu Konuda Uzman Doktorlar

İletişim Formu

Detaylı bilgi için iletişime geçin.

* Bu alan gereklidir.
Sosyal Medya Hesaplarımız
Canlı Destek Kolay Randevu Al