Safra Kesesi Taşı Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Karaciğer tarafından üretilen ve tüketilen besinlerdeki yağları sindirmeye yardımcı sıvı olan, safra depolayan, salan ve armut şekline benzeyen organa safra kesesi adı verilir. Safra kesesinin vücuttaki tam konumu karnın sağ üst kısmı, karaciğerin ise hemen altıdır.

Sindirim sisteminin önemli bir parçası durumunda bulunan ve ana işlevi safra depolamak olan safra kesesi, esas olarak kolesterol, bilirubin ve safra tuzlarının bir karışımıdır. En yaygın safra kesesi sorunlarından biri safra taşıdır. Genellikle zararsız olan safra taşları; sağ üst karın ağrısı, sırt ağrısı, yağlı yemeklerden sonra oluşan ağrı hissi, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler gösterir. Safra taşının yaygın tedavi yöntemi safra kesesi ve safra taşı çıkarma ameliyatıdır.

Safra Kesesi Nedir?

Safra kesesi, karaciğer tarafından üretilen ve yağlı gıdaların parçalanmasına yardımcı bir sıvı olan safrayı depolayan ve salan, karnın sağ üst kısmında küçük, armut biçimli kese benzeri bir organdır. Safra kesesinin temel görevi safra depolamak ve tüketilen besinlerin sindirilmesidir.

Bir tıkanıklık veya hasar durumunda ağrı ve rahatsızlık oluşabilen safra kesesinde görülen en yaygın problemlerden biri safra kesesi taşıdır. Kolelitiazis olarak adlandırılan safra kesesi taşları, karaciğerin hemen altında yer alan safra kesesinde rahatsız edici ağrıya sebep olur.

Safra Kesesi Nerededir?

Safra kesesi vücutta tam olarak karnın sağ üst kısmında, karaciğerin ise hemen altında yer alır. Küçük, armuta benzeyen bir organ olan safra kesesi, ince bağırsağa salınan safra adı verilen sindirim sıvısını tutmakla görevlidir.

Safra Kesesi Ne İşe Yarar?

Sağ üst karında ve karaciğerin hemen altında yer alan safra kesesinin görevi karaciğer tarafından üretilen ve tüketilen yiyeceklerdeki yağları sindirmeye yardımcı safra sıvısının depolanması ve salımıdır. Mide ve bağırsaklar yiyecekleri sindirmekle görevliyken, safra kesesi, safra kanalı adı verilen bir tüp yoluyla safrayı salgılar ve sindirim sisteminin önemli bir parçası haline gelir.

Safra Kesesi Sorunları Nelerdir?

Safra kesesinle meydana gelen en yaygın sorunlardan biri safra kesesi taşıdır. Karnın sağ üst kısmına ağrı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler gösteren safra kesesi taşları, büyüklüğüne göre tedavi gerektirebilir.

Safra kesesi taşı dışında yaşanan safra kesesi problemleri şöyledir:

Kolesistit

Safra kesesinin iltihaplanması durumu kolesistit olarak adlandırılır. Bir safra taşı, genellikle safranın safra kesenizden çıkmasını engellediğinde ortaya çıkabilir. Safra kesesi iltihabı belirtileri arasında ateş ve ağrı gibi durumlar yer alırken kolesistit genellikle ameliyat gerektirir.

Safra taşı pankreatiti

Safra taşı pankreatiti, pankreasınızın iltihaplanması durumudur. Bir safra taşı, ortak safra kanalından aşağı doğru ilerlediğinde ve ince bağırsağa akmadan hemen önce ortak bir noktada pankreas kanalını bloke ettiğinde meydana gelir.

Safra kesesi kanseri

Nadir olarak görülen safra kesesi sorunlarından biri de safra kesesi kanseridir. Safra kesesi kanserinde karnın sağ üst kadranında ağrı hissetme durumu mümkündür. Ancak, bu ağrının başka bir duruma bağlı olarak ortaya çıkma olasılığı çok daha yüksek bir ihtimaldir.

Safra Kesesi Taşı Nedir?

Tıbbi anlamı kolelitiazis olan safra kesesi taşı, safra kesesinde oluşan, genellikle kolesterol veya bilirubinden yapılan sert, çakıl taşı benzeri sertleşmiş safra birikintileridir.

 Ağrı, mide bulantısı ve kusma gibi semptomlar gösterebilen safra kesesi taşı,  büyüklüğüne ve derecesine göre tıbbi müdahale gerektirebilir.

Safra Kesesi Taşı Neden Olur?

Safra kesesi taşı nedeni, safra kesesinde yüksek oranda kolesterol, aşırı bilirubin veya yeterli safra tuzunun bulunmaması yanı sıra safra kesesinin tam olarak boşalamamasıdır.

Safra kesesinde yüksek kolesterol oranı

Kişinin safrasında yüksek kolesterol bulunursa karaciğer tarafından safranın çözmesi gerekenden daha fazla kolesterol üretimi durumundan dolayı safra taşları yaşanabilir.

Safra kesesinde aşırı bilirubin

Karaciğerde meydana gelen bazı hasarlar ve kan bozuklukları, karaciğerin olması gerekenden daha fazla bilirubin üretmesine sebebiyet verir. Pigment safra taşları, safra kesesi yüksek oranda bilirubini parçayalamadığı zaman meydana gelir. Bu safra kesesi taşları genellikle koyu kahverengi veya siyah renktedir.

Safra kesesi doluluğu

Safra kesesinin düzgün çalışmasının en önemli kriteri safra kesesinin boşalabilmesidir. Safra düzgün bir şekilde boşaltım yapamazsa safra aşırı konsantre bir hale gelir ve bu durum da taş oluşumuna yol açar.

Safra Kesesi Taşı Belirtileri Nelerdir?

Safrada ki taşlar safra yolunu tıkadığında, sağ üst karın bölgesinde ve göğüs kafesinin yakınında, şiddetli olabilen ve sırtın üst kısmına yayılan ağrı, yoğun gaz nedeniyle rahatlamak için geğirme isteği ve bulantı ile kusma belirtileri görülür.

Safra kesesi hastalığında genellikle yağlı, kızartma yedikten sonra ve daha çok akşam ortaya çıkan belirtiler şunlardır:

• Karnın ortası ve sağ üst kısmında ani ve artan ağrı
• Mide bulantısı ve kusma isteği
• Sırt ve kürek kemiği bölgesinde ağrı
• Hazımsızlık ve mide ekşimesi
• Devamlı geğirmeye çalışma
• Cilt ve göz akında sararma (sarılık)
• Koyu renkli idrar
• Açık renkli dışkı
• İştah kaybı
• İshal
• Hafif ateş
• Kalp atışının hızlanması

Safra taşları tekrar hareket ettiğinde ve artık safra kanalları tıkalı olmadığında ağrılar durur. Ancak safra kanallarınızdan herhangi biri birkaç saatten fazla tıkalı kalırsa pankreatit atağı yaşanabilir ve bu durumda hızlı bir şekilde hastaneye başvurulması gerekir.

Safra Kesesi Çamuru Belirtileri Nelerdir?

Safra kesesi tamamen boşalmadığı zaman safradaki kolesterol monohidrat kristalleri, kalsiyum bilirubinat veya diğer kalsiyum tuzlar kalınlaşıp safra kesesi çamuru meydana getirir ve kişide bazı semptomlar oluşturur. Safra kesesi çamuru arasında yaygın görülen bulgular sağ üst karın ağrısı, omuz ağrısı, göğüs ağrısıdır.

Safra kesesi çamuru belirtileri genel olarak aşağıdaki gibidir:

• Sağ üst karında hissedilen ağrı
• Omuza kadar yayılan ağrı
• Karın ve omuzla birlikte göğüs ağrısı
• Karında şişkinlik
• Yağlı, katran veya kile benzer bir dışkı
• Mide bulantısı ve kusma

Safra Kesesi Taşı Teşhisi Nasıl Yapılır?

Safra kesesi teşhisi için doktor öncelikle fizik muayenesinde göz ve ciltteki renk değişimlerini kontrol edecektir. Safra kesesi belirtileri arasında yer alan sarılık, vücuttaki aşırı bilirubin miktarının işaretidir. Kişinin yüzündeki sarımsı renk tonu da safra keşesi teşhisi göstergesi olabilir.

Fiziki muayeneyle birlikte doktorun safra kesesi teşhisi için isteyeceği testler şunlardır:

• Kan tahlili
• Ultrason
• CT Taraması
• Manyetik Rezonans kolanjiyopankreatografi (MRCP)
• Kolesintigrafi (HIDA taraması)
• Endoskopik ultrason

Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi) ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

Daha çok laparoskopik kolesistektomi yöntemi ile yapılan safra kesesi ameliyatı, üst karın bölgesinde karaciğerin altında yer alan, karaciğerde üretilen safrayı sindirim için gerekli olana kadar depolayan ve armuda benzeyen kesenin 1-2 saat süren operasyonla çıkarılması işlemidir.

Safra kesesi ameliyatı ile birlikte safra kesesi vücuttan çıkarıldıktan sonra kişi sağlıklı bir şekilde hayatına devam edebilir.

Genellikle iki çeşidi bulunan safra kesesi ameliyatı türleri şöyledir:

Laparoskopik kolesistektomi

Safra kesesi ameliyatı için en yaygın uygulanan yöntem laparoskopik kolesistektomi’dir. Operasyon, küçük kesikler (insizyonlar) atılarak yapılır. Laparoskop adı verilen dar bir tüp küçük bir kesikten karnna geçirilir. Tüpün içinde küçük bir ışık ve kamera bulunur. Doktor, özel cihazlar kullanarak başka bir küçük kesikten safra kesesini çıkarır. Operasyon sonrası genellikle hasta aynı gün taburcu edilir.

Açık kolesistektomi

Doktor tarafından safra kesesini çıkarmak için karna daha büyük kesikler atılır. Sonrasında hasta birkaç gün hastanede gözlem altında tutulur. Kanama bozukluğu, şiddetli safra kesesi hastalığı olanlar, aşırı kilolu kişiler ve hamileliğin son üç ayında olanlar açık safra kesesi ameliyatı yapılarak tedavi edilir.

Safra Kesesi Taşı Nasıl Önlenir?

Safra kesesinde meydana gelebilecek safra kesesi taşlarını önlemek için uygulanabilecek bazı yöntemler söz konusudur. Bu yöntemler şu şekildedir:

Öğün atlamamaya çalışın

Her gün normal yemek saatlerinde beslenmeye çalışın. Öğün atlamak veya safra taşı riskini artırabilir.

Kilo vermeniz gerekiyorsa yavaş hareket edin

Kilo vermeniz gerekiyorsa, yavaş gidin. Hızlı kilo kaybı da safra kesesinde safra taşı oluşumunu tetikleyebilir.

Yüksek lifli besinler tüketin

Diyet listesine meyve, sebze ve kepekli tahıllar gibi lif açısından zengin besinler ekleyin.

Sağlıklı kilonuzu korumaya çalışın

Obezite ve fazla kilolu olmak safra taşı riskini artırır. Yediğiniz kalori miktarını azaltarak ve aldığınız fiziksel aktivite miktarını artırarak sağlıklı bir kiloya ulaşmak için çalışın. Sağlıklı bir kiloya ulaştığınızda, sağlıklı beslenmenize devam ederek ve egzersiz yaparak bu ağırlığı korumaya özen gösterin.

Safra Kesesi Taşı Belirtileri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Safra kesesi rahatsızlıklarında görülen belirtiler nelerdir?

Safra kesesinde ortaya çıkan herhangi bir rahatsızlık durumunda kişide sarılık, koyu idrar rengi, açık renk dışkı yapma, kan basıncı düşüşü, bulantı ve kusma, hazımsızlık gibi sindirim sorunları, ateş, titreme ve karnın sağ üst kısmında şiddetli ağrı gibi belirtiler görülür.

Safra kesesi ağrısına ne iyi gelir?

Safra kesesi ağrısını gidermek için ağrı olan bölgeye sıcak kompres uygulayabilirsiniz. Ayrıca ağrıyı yatıştırmak için nane çayı içebilir veya safra kesesini boşaltmaya yardımcı olması için magnezyum takviyesi alabilirsiniz.

Safra kesesi nerede ağrı yapar?

Safra kesesi genelde kesenin bulunduğu karnın sağ üst kısmı ve karaciğerin hemen altında ağrı meydana getirir.

Safra kesesi ameliyatı ne kadar sürer?

Açık safra kesesi ameliyatı ortalama 1-2 saat sürerken laparoskopik kolesistektomi olarak adlandırılan kapalı safra kesesi ameliyatı ise ortalama 45 dakikada tamamlanır.

Safra kesesi alınırsa ne olur?

Safra kesesini aldırmak vücudun işleyişini ve performansını bozmamaktadır. Sindirim sıvısı olan safra, karaciğerden bağırsağa akışını sürüdür.

Safra kesesi taşı nasıl düşürülür?

Safra kesesi taşı düşürmenin doğal bir yolu söz konusu değildir. Bu taşları yok etmek için safra kesesi ameliyatı ile cerrahi müdahale yapılmalıdır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.