Bulimia nervoza nedir? Belirtileri nelerdir?

Bulimia nevroza genellikle kısa bir süre içinde aşırı yiyecek tüketiminin sık tekrarlanması ve hemen ardından fazla kalorilerden kurtulma düşüncesiyle kendi kendine kusmak, uzun süre yemek yememek ve aşırı egzersiz yapmak şeklinde ilerleyen ciddi bir yeme bozukluğudur. Bulimiya nervoza hastalığının başlıca özelliği uzun süren yeme kısıtlamasının ardından tıkınırcasına yeme krizlerinin gelmesidir. Yeme krizlerinin ardından kişi kendini depresif hissetmekte, kilo almayı engellemek için dışkılamayı hızlandırıcı ya da idrar sökücü gibi ilaçları dahi kullanabilmektedir. Bulimia nervoza hastası bir kişi genellikle ortalama kilosunu korur. Bu durum onu bulimia nervozayı ciddi anoreksiya nervoza vakalarından daha az fark edilir kılar.

Bulimia nervoza hastalığı nedir? Nedenleri nelerdir?

Bulimia Nervosa, aşırı yeme epizodları ve ardından kilo alımını önlemeye yönelik telafi edici davranışlarla karakterize bir tür yeme bozukluğudur. Telafi edici davranışlar, aşırı yeme ataklarından sonra kiloyu kontrol etmeye çalışmanın bir yolu olarak kullanılır. Telafi edici davranışlar şunları içerir:

• Kusma
• Müshilleri veya diüretiklerin kullanımı
• Oruç tutmak
• Aşırı egzersiz yapmak
• Bazı ilaçların yasadışı, reçeteli ve / veya 'reçetesiz' kilo kontrolü için uygunsuz kullanımı (uygunsuz kullanım, endike olmayan ve ilacın reçete edilmediği kullanımı ifade eder).

Bulimia nervoza en çok ergenlik döneminde ve genç kadınlarda görülür ve bu popülasyon grubunun yaklaşık % 1-2'si bu hastalıktan etkilenir. Bulimia nervoza hastalarının yüzde 80’inin kadın olduğu tahmin edilmekle birlikte hastalığın erkeklerde görülme sıklığı da gün geçtikçe artış göstermektedir.

Bulimia Nervosa'nın tek bir nedeni yoktur. Vücut görünümü, aile etkileri, genetik, geçmiş travmatik deneyimler ve nörokimyasal ve gelişimsel faktörler ile ilgili sosyal tutumlar, bulimia nervozanın gelişmesine katkıda bulunabilir. Araştırmacılar, bu yeme bozukluğunun kişide özgüven düşüklüğü, vücudunun görünümüne dair memnuniyetsizliği ve bunun neticesinde oluşabilecek aşırı endişeyle başlayabileceğine inanıyor. Kişilerde hastalığın gelişimini tetikleyebilen faktörler özetle şunlardır:

• Depresyon ve anksiyete bozuklukları
• Travmatik olaylar
• Aşırı stres
• Sık sık yapılan diyet
• Kültürel faktörler
• Genetik (Aile bireylerinde görülme)
• Hormonlar

Bulimia nervoza hastalığı belirtileri nelerdir?

Bulimia nervoza hastalığının belirti ve semptomları fiziksel, davranışsal ve duygusal olabilir.

Aşağıdaki fiziksel ve davranışsal belirtiler, en çok aile üyeleri ve kişinin yakın arkadaşları tarafından fark edilebilen belirtilerdir.

• Öncelikli yapmasını gereken faaliyetler olmasına rağmen egzersiz yapmayı bir şekilde öne çekmek
• Kuru cilt
• Konsantrasyon güçlüğü, iyi uyuyamamak
• Tasfiye kanıtı – Çok sık tuvalete gitmek veya yemeklerden sonra duş almak veya müshil veya idrar söktürücü paketleri bulmak
• Sıkı bir diyet uygulamanın ardından aşırı yemek yeme davranışı
• Yorgun hissetmek, gözlerin kızarması
• İştahı bastırmanın bir yolu olarak detoks çayları içmek
• Alınan kalorileri "yakmak" için belirli bir miktar egzersiz yapmak
• Vücut şekli ve ağırlığıyla ilgili tekrarlayan veya takıntılı davranışlar (Örneğin kendilerini tekrar tekrar tartma, aynaya takıntılı bir şekilde bakma ve bel veya bilekleri çimdikleme)
• Ailesiyle ve/veya arkadaşlarıyla diyet, kalori, yiyecek veya kilo hakkında çok fazla konuşmak

Duygusal belirtiler, davranışsal belirtilerden daha zor olsa da, kanama ve temizleme davranışlarını bilmedikleri zaman bile, genellikle aile üyeleri ve arkadaşlar tarafından fark edilir. Bu duygusal sorunlar yalnızca bulimia nervozaya özgü değildir. Başka sorunlardan da kaynaklanabilir.

• Aşırı sinirlilik
• Aşırı derecede depresif, suçlu hissetmek ve aşırı yeme olayından sonra gerçeklikten kopmak
• Sık sık özeleştiri yapma ihtiyacı
• Kontrolden çıkmış hissetmek
• Sık sık onay alma ihtiyacı

Bulimia nervoza tanısı nasıl konulur?

Bulimia nervoza tanısını doğrudan koyan bir test ya da yöntem bulunmamaktadır. Doktor öncelikle hastanın tıbbi öyküsünü öğrenir ve fiziksel muayene gerçekleştirir.  Bulimia nervoza şüphesiyle gelen hastanın vücut kitle endeksi, kan değerleri, hormon düzeyleri, ayrıca gerekli görüldüğü takdirde EKG, idrar testleri, karaciğer, böbrek veya tiroid fonksiyonundaki anormalliği araştırmak için test istenebilir, kemik yoğunluğu incelemesi yapılabilir.

Bulimia nervoza teşhisi konulması için doktor aşağıdaki soruların cevabını detaylıca öğrenmek isteyecektir:

• Kişinin tekrarlayan aşırı yeme atakları var mı?
• Kişi, kendi kendine kusma dahil olmak üzere kilo alımını önlemek için uygunsuz davranışlarda bulunur mu? (Müshil, diüretik veya diğer ilaçların kullanılması, aşırı egzersiz vb.)

Bulimia nervoza hastalığı tedavi yöntemleri nelerdir?

Bulimia nervozada tedavi planı, tüm yeme bozukluklarının tedavisinde uzmanlaşmış terapistler, psikiyatristler ve beslenme uzmanları tarafından oluşturulan ilgili psikoterapileri ve ilaç tedavileriyle oluşturulabilir.

Bilişsel davranışçı terapi (CBT) ve diyalektik davranışçı terapi (DBT), hastaların olumsuz duygu düşüncelerinin durdurma becerisini öğretir. Hastalar ayrıca yeterince uyumamanın, aşırı yemek yemenin, defalarca kusmanın ve ilaçları kötüye kullanmanın fiziksel-zihinsel sağlıklarını nasıl etkileyebileceğini öğrenir. Terapistler bulimia nervoza hastalarına danışmanlık yaparken, belirli yeme bozukluklarının üstesinden gelmelerine yardımcı olmak için olumlu deneyimleri bilinçli olarak yaşamlarına nasıl dahil edeceklerine dair bilgilendirmeler yapar.

Duyguları düzenlemeyi destekleyen belirli DBT ve CBT becerileri şunları içerir:

• Olumlu ve olumsuz düşünceleri ve duyguları tanımlama
• Olumsuz duygu ve düşünceleri durdurmayı ve değiştirmeyi engelleyen tetikleyicileri ve engelleri belirlemek
• Hastaların gerçekliği nesnel olarak algılamaya odaklanma yeteneğini geliştirmek
• Hastaların gerçekte temeli olmayan spontane duyguları hakkındaki farkındalıklarını artırmak

Geçmiş ve mevcut travmaları kabul etme ve bunlarla rasyonel bir şekilde başa çıkma becerilerinin olmaması, bulimia nervoza, diğer yeme bozuklukları olan kişilerin, olumsuz duygularını ve düşüncelerini profesyonel yardım almadan yenmeyi çok zor bulmalarının nedenlerinden biridir. CBT ve DBT yalnızca radikal kabul ve sıkıntı toleransıyla başa çıkma tekniklerini öğretmekle kalmaz, aynı zamanda kişilerin yeme bozukluklarının üstesinden gelmek ve sağlıklı benliklerini keşfetmeleri için kişilerarası etkililiği ve farkındalığı birleştirir. BDT ve DBT yoluyla sıkıntı toleransı yöntemlerini öğrenmek, bulimia nervoza ve aşırı yeme bozukluğu hastalarının durumu tırmandırmadan özellikle zor bir an yaşamalarına izin verir. Kendine zarar veren davranışlarda bulunmak çoğu zaman çatışmayla etkisiz bir şekilde uğraşmaktan kaynaklandığından, yeme bozukluğu olan kişilerin özellikle sıkıntıya tolerans tekniklerinde ustalaşmaları gerekir. Tehlike toleransı, radikal kabul ve BDT ve DBT tarafından desteklenen diğer bilinçli alternatiflerin kullanımı yoluyla, danışanlar, nesnel ve rasyonel olarak değerlendirilebilmesi için, sıkıntıya nasıl tahammül edeceklerini öğrenerek yeme bozukluklarıyla baş etmenin zararlı, verimsiz yollarını değiştirebilirler.

Bulimia nervoza gibi yeme bozukluğu olan kişilerde panik ve korku duygusu yaratan günlük durumlarla baş etmeyi öğrenmek, herhangi bir yeme bozukluğu tedavi programının büyük bir parçasıdır. Çoğu durumda, danışanlar stres ve kaygı ile nasıl başa çıkacaklarını bilmezler zira onlara hiçbir zaman olumlu bir şekilde çatışmanın üstesinden gelmek için gerekli araçlar sağlanmamıştır.

İlaçlar

Antidepresanlar, psikoterapi ile birlikte kullanıldığında bulimia semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Gıda ve İlaç Dairesi tarafından bulimiyi tedavi etmek için özel olarak onaylanan tek antidepresan, bir tür seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olan fluoksetindir.

Beslenme danışmanlığı 

Bir diyetisyen, hastanın sağlıklı bir beslenme planı geliştirmesine yardımcı olabilir. Nitekim hastalar aşırı yeme ve telafi döngüsünü kırmak için öğünleri yapılandırmayı, hızlandırmayı ve günlük kalori alımı için gereken miktarı ayarlamayı öğrenirler.

Bulimia nervoza hakkında sık sorulan sorular 

Bulimia nervoza hastalığı ne tür komplikasyonlara neden olur?

Bulimia nervoza hastaları genellikle yetersiz beslenme, tekrarlayan kusma ve zayıf bir bağışıklık sisteminden kaynaklanan birtakım tıbbi sorunlar da yaşar. İşlevsiz kilo kontrol alışkanlıklarındaki değişiklikle hemen hemen tüm komplikasyonlar geri döndürülebilir. Bulimia nervozanın olası komplikasyonları şunları içerir:

• Yanak ve çene çevresinde şişlik, hasarlı dişler ve ağız kokusu gibi sık kusmadan kaynaklanan hasar belirtileri
• Kronik boğaz ağrısı, hazımsızlık, mide ekşimesi, reflü, iltihaplı veya yemek borusu rüptürü
• Dehidrasyon, böbrek yetmezliği gibi yetersiz beslenmeye bağlı tıbbi sorunlar
• Sık kabızlık, ishal veya yeni gıda intoleransları
• Başka bir hastalık veya başka bir sağlık durumundan kaynaklanmayan bayılma veya baş dönmesi
• Osteoporoz (Kemiklerin kırılganlaşmasına ve kolayca kırılmasına neden olan bir durum)
• Anksiyete, depresyon, kişilik bozuklukları veya bipolar bozukluk
• Alkol veya uyuşturucu madde kullanımı
• Düzensiz kalp atışı veya kalp yetmezliği gibi kalp sorunları
• Diş çürüğü, diş eti hastalığı
• Olumsuz benlik saygısı ve ilişkiler ve sosyal işlevsellikle ilgili sorunlar

Bulimia nervoza önlenebilir mi?

Bulimia nervoza gelişiminin tam olarak nedeni bilinmediğinden, hastalığın nasıl önlenebileceğini söylemek zordur. Bununla birlikte, eğitimciler ve ebeveynler, gençlerin medyanın tasvir ettiği "ideal" vücut tipinin gerçekçi olmaktan uzak, sağlıksız ve hatta güvensiz olabileceğini anlamalarına yardımcı olabilir.

Bulimia nervoza hamileliği nasıl etkiler?

Bulimia nervoza hamile kalmakta ve hamilelik sırasında sorunlara neden olabilir. Bulimia nervoza hastalığı adet düzensizliğine de yol açabilmektedir. Bu durum hamile kalmayı zorlaştırabilir. Bulimia nervoza aynı zamanda hamilelik sırasında da sorunlara neden olabilir. Bulmia şu risklere yol açabilir:

• Erken doğum riski
• Düşük (Gebelik kaybı)
• Düşük doğum ağırlıklı bebek
• Bebek doğduktan sonra depresyon

Bulimia nervoza tedavisiyle birlikte nelere dikkat edilmelidir?

Tedaviye ek olarak, şu hususlara dikkat edilmelidir:

• Tedavi planınıza sadık kalın: Terapi seansları atlanmamalı, diyet programına uyulmalıdır.
• Bulimia nervoza hakkında detaylı bilgi edinilmelidir. Zira bu durum tedavi planına bağlı kalınması için kişiye motive edebilir.
• Sağlıklı ve doğru beslenmeye dikkat edilmeli, uygun vitamin ve mineral takviyeleri hakkında diyetisyenle iletişim halinde olunmalıdır.
• Kişi kendisini aile üyelerinden ve arkadaşlarından izole etmemelidir.
• Hasta sürekli tartılarak kilosunu kontrol etmemelidir.
• Kişi bilinçli şekilde egzersiz yapmalıdır. Ne tür bir fiziksel aktivitenin kendisi için uygun olduğunu belirlemeli, gerektiği takdirde profesyonel yardım almalıdır.  

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.