Kawasaki hastalığı nedir?

Kawasaki hastalığı genellikle sonbahar ve kış aylarında 5 yaş altındaki çocuklarda görülüyor. Nedeni henüz kesin olarak bilinmeyen kawasaki hastalığı tedavi edilebiliyor. Önceden geçirilen enfeksiyonların neden olduğu düşünülen kawasaki hastalığı; huzursuzluk, iştahsızlık, 5 günden fazla süren ateş, döküntü, dudakta çatlak, ağız içi, dil ve gözlerde kızarıklıklarla kendisini belli ediyor. Kawasaki rahatsızlığının tedavisinin ihmal edilmesi küçük yaştaki çocuklarda ilerleyen yaşlarda uzun süreli kalp komplikasyonlarına neden olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Dicle Çelik, kawasaki hastalığının nedenleri, belirtileri, tedavi yöntemleri ve hastalıkla ilgili sık sorulan sorular hakkında bilgi verdi.

Kawasaki hastalığı nedir?

Mukokutanöz lenf nodu sendromu olarak da bilinen Kawasaki hastalığı, 1967 yılında Japonya’da çocuk doktoru Dr. Tomisaku Kawasaki tarafından tanımlanan ve 1976’dan itibaren dünyanın farklı yerlerinde de görülmeye başlanan akut ateşli bir hastalıktır. Erken çocukluk çağı hastalığı olarak bilinen Kawasaki hastalığı, %85 oranında 5 yaş altında çocuklarda görülmektedir. Nedeni henüz kesin olarak bilinmeyen Kawasaki hastalığı, yüksek ateş, ağız ve boğazdaki mukoza zarının iltihabı, kırmızımsı bir deri döküntüsü ve lenf düğümlerinin şişmesi ile belirti vermektedir. Ayrıca Kawasaki hastalarında kanı kalp kasına taşıyan arterlerde iltihaplanma,  etkilenen koroner arterlerin duvarlarında genişleme veya şişkinlik ile kalp kası iltihaplanma oluşmaktadır. Hastane ortamında başarılı bir şekilde tedavi edilebilen Kawasaki hastalığı nadir olarak tekrarlamaktadır. Tedavinin ihmal edilmesi hastalığa yakalan çocukta ilerleyen yaşlarda kalp rahatsızlıklarına neden olabilmektedir

Kawasaki hastalığının nedenleri nedir?

Kawasaki hastalığının 5 yaş altındaki çocuklarda sık görüldüğü bilinmektedir. Ancak hastalığın hangi sebeplerden kaynaklandığı henüz kesin olarak bilinmemektedir. Bilim insanları, Kawasaki hastalığına bakteriler, virüsler ve çevre faktörlerinin neden olabileceğini üzerinde çalışmaktadır. Kardeşi Kawasaki hastalığı geçiren bir çocuğun hastalığa yakalanma riskinin yüksek olması, hastalığın genetik faktörlerden kaynaklanabileceğini düşündürmektedir. Ayrıca hastalığın Asya ırkında sık görülmesi ise bazı genlerin Kawasaki hastalığına neden olabileceğini tahmin edilmektedir. Bulaşıcı bir hastalık olmayan Kawasaki hastalığı sonbahar ve kış aylarında sık görülmektedir.

Kimler Kawasaki hastalığı riski altında

Yarım asır önce tanımlanmasına rağmen hakkında henüz çok fazla şey bilinmeyen Kawasaki hastalığı ile ilgili bilinen çok az bilgi bulunmaktadır. Kawasaki hastalığı ile ilgili bilenler ise şunlardır:

• Genetik yatkınlık: Genetik yatkınlığı olan çocuklarda daha sık görülür
• Yaş: Kawasaki hastalığı % 85 oranında 5 yaş altındaki çocuklarda görülür.
• Cinsiyet: Erkek çocuklar kız çocuklarına göre 1,5 kat daha fazla risk altında.
• Etnik köken: Tüm dünyada yaygın olarak görülen Kawasaki hastalığı Asya ırkı kökenli olanlarda daha sık görülür.

Kawasaki hastalığının belirtileri nelerdir?

Kawasaki hastalığının belirtileri genelde 3 aşamada ortaya çıkmaktadır.

• Kawasaki 1. Dönem belirtileri: Kawasaki 1. dönem ateş ve diğer bulguların olduğu akut ateşli dönem genellikle 1-2 hafta devam eder. Bu belirtiler şunlardır: 
• En az 5 gün süren yüksek ateş
• Yoğun bir akıntı olmadan aşırı derecede kırmızı gözler
• Anüs etrafında ve kasıklarda döküntü
• Kırmızı, kuru, çatlamış dudaklar ve aşırı derecede kırmızı, şişmiş dil
• Avuç içinde ve ayak tabanlarında şişlik ve kızarma
• Boyun ve tüm vücut lenf bezlerinde şişme
• Çilek görünümlü dil
• Kawasaki 2. dönem belirtileri: Kawasaki 2 dönem ateş ve diğer belirtilerin azalması ile başlayan subakut dönem belirtileri 4 hafta devam edebilmektedir. Bu belirtiler şunlardır:
• Huzursuzluk
• İştahsızlık
• Konjuktivit
• Makat etrafı ve parmak uçlarında soyulma
• Trombosit değerinde yükselme 
• Kawasaki 3. dönem belirtileri: Kawasaki hastalığının 3. dönemi komplikasyon gelişmedikçe belirti ve semptomlar yavaş yavaş kaybolur. Hastalığın tüm klinik bulgularının kaybolduğu ve sedimentasyon değerinin düştüğü nekahat dönemi 6. Haftadan sonra başlar.

Kawasaki hastalığı kalp komplikasyonları nelerdir?

Tedavi edilmemiş Kawasaki hastalığı çocuklarda edinilmiş kalp hastalıklarının önde gelen nedenlerinden birisidir. Tedavi edilmeyen Kawasaki hastalığı şu kalp komplikasyonlarına neden olur:

• Koroner arter anevrizması(balonlaşma)
• Miyokard iskemisi
• Kalp kapakçığı sorunu
• Mitral kapak yetersizliği
• Kalp zarında sıvı birikmesi

Kawasaki hastalığına nasıl tanı konulur?

Kawasaki hastalığı 5 günden fazla süren, antibiyotiklere cevap vermeyen yüksek ateş ve aşağıdaki 5 bulgudan 4’nün görülmesi ile tanı konulur.

• Ağız mukozası değişiklikleri (dudakta çatlaklar, çilek dil)
• İki taraflı kırmızı göz ya da akıntısız konjuktivit
• Gövdede ve kasık bölgesindeki döküntü
• Boyunda tek taraflı lenf bezi büyümesi
• El ve ayakta şişlik

Bu belirtilerle Kawasaki hastalığından şüphelenilmesi durumunda ayrıntılı muayene, kan, idrar testleri ve en önemlisi de bir çocuk kardiyoloğu tarafından çekilecek Ekokardiyografi ile kesin teşhis konulur.

Kawasaki hastalığının tedavi yöntemleri nelerdir?

Tüm hastalıklarda olduğu gibi Kawasaki hastalığında da erken teşhis çok önemlidir. Erken teşhis edilerek tedaviye hemen başlanması ateş ve diğer akut semptomların çözülmesini hızlandırarak kalp hasarı riskini önemli ölçüde azaltmaktadır. Tedavi yüksek doz intravenöz immün globulin (IVIG) ve yüksek doz aspirin içerebilir. İmmünglobulin, kanın sıvı kısmından elde edilen antikorları içeren özel bir preparattır. Tedavi hastalığın başlangıcından sonraki ilk 10 gün içinde verildiğinde, IVIG'in tek başına aspirin alan hastalarda koroner arter anormallikleri insidansını yaklaşık %20'den %3’e indirdiğini göstermektedir.

Kawasaki hastalığı tedavisinden sonra nelere dikkat edilmeli?

Kawasaki hastalık teşhisi konduktan sonra hastalar hastaneye yatırılarak tedaviye başlanır. Taburculuk sonrası bu hastaların bir çocuk kardiyoloğu tarafından takip edilmesi çok önemlidir. Başlangıçta 2, daha sonra ise 6-8 haftalarda kontrol muayenesi mutlaka yapılmalı.  Daha sonra ki süreçte koroner arterlerin durumuna göre takip araları açılabilir. Sonra ki dönemde özellikle bu çocuklara kalp dostu alışkanlıkların kazandırılması çok önemlidir.

Kawasaki hastalığından nasıl korunmak gerekir?

Kawasaki hastalığının kesin  nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hastalığı enfeksiyonların tetiklediği düşünülmektedir. Bu nedenle genel enfeksiyon önlemleri, hijyen, güçlü bağışıklık sistemi, düzenli sağlam çocuk izlemi ve çocukluk çağı aşılarının eksiksiz yapılması gerekmektedir.

Kawasaki hastalığı hakkında sık sorulan sorular 

Kawasaki hastalığı kimlerde görülür?

Kawasaki hastalığı %85’i 5 yaş altı çocuklarda görülür. 9 yaşından büyüklerde görülme oranı %1’in altındadır.

Kawasaki hastalığı sadece çocuklarda mı görülür?

Kawasaki hastalığı genellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda görülür. Ancak Kawasaki hastalığı ileri yaşlarda koroner kalp hastası olan kişiler için de bir risk faktörüdür. 40 yaş altında koroner hastalığı olan erişkinlerin % 5’i çocukken Kawasaki hastalığı geçirmiş olduğu tespit edilmiştir.

Kawasaki hastalığının hayati risk faktörleri nelerdir?

Kawasaki hastalığı genellikle kalp damarlarını tutan tedavi edilebilir bir hastalıktır. Koroner arter tutulumu olmadan erken teşhis edilen hastalık başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Hastalığın ölüm oranı binde birden azdır.

Kawasaki hastalığı erkek çocuklarda mı kız çocuklarında mı daha fazla görülür?

Kawasaki hastalığı tüm dünyada 5 yaş altındaki çocuklarda yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Görülme sıklığı coğrafi bölge, ırk, yaş ve cinsiyete göre değişiklik göstermektedir. Asya ırkında daha sık görülen hastalığın en çok görüldüğü ülke Japonya dı. Kawasaki hastalığı erkek çocuklarda kız çocuklarına göre 1,5 kat daha fazla görülmektedir.

Kawasaki hastalığı genetik bir hastalık mıdır?

Kawasaki hastalığının tamamen genetik bir hastalık olduğu söylenemez. Ancak genetik yatkınlığı olan çocuklarda veya kardeşi Kawasaki hastalığı geçiren bir çocuğun hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Bu durum da hastalığın genetik bir yatkınlığı olduğunu düşündürmektedir.

Kawasaki hastalığı bulaşıcı bir hastalık mıdır?

Kawasaki hastalığının nedeni henüz kesin olarak bilinmemektedir. Daha önceden geçirilen enfeksiyonların neden olduğu düşünülen Kawasaki hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.