Mevsim geçişlerindeki ısı değişimleri, güneşe aldanıp giyilen ince kıyafetler, beslenme ve uyku düzenindeki değişimler bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin vücut direncini düşürerek hastalıklara yakalanma riskini artırabiliyor. Bu hastalıkların başında her ne kadar mevsimsel rahatsızlıklar gelse de, hızlı seyirli bir kan kanseri olan löseminin de görülme oranları bahar aylarında yükseliyor. Lösminin bahar aylarında görülme sıklığının artmasının en önemli nedeninin bağışıklık sistemi zayıflaması olduğu düşünülüyor. Vücudun kan üretim sistemi olan kemik iliği ve lenfatik sistemi etkileyen, tedavi edilmezse ilerleyici seyir gösteren lösemi, ani başlayarak 1-2 ay içerisinde klinik belirtiler verebiliyor. Erken teşhis edilen lösemi, kemik iliği nakli yani kök hücre nakli ile tedavi edilebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Hematoloji Bölümü Sorumlu Uzmanı Doç. Dr. Şebnem İzmir Güner, löseminin nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Bağışıklık sistemi zayıf olan daha fazla risk altında
Vücudun kan üretim sistemi olan kemik iliği ve lenfatik sistemini etkileyen lösemi, tedavi edilmediği takdirde ilerleyici seyir gösteren kötü huylu bir hastalıktır. Lösemi, olgunlaşmış akyuvarların kontrolsüz artışına bağlı oluşursa kronik ve yavaş seyirlidir. Olgunlaşmamış akyuvarların kontrolsüz artışına bağlı gelişen lösemiler ise akut(hızlı seyirli) olarak tanımlanır. Hızlı seyirli olan kan kanserleri sıklıkla ani başlangıç gösterip özellikle 1-2 ay içerisinde klinik bulgu ve belirti verir. Bu nedenle en hızlı şekilde tanı konularak tedavisine başlanmalıdır.
Gençler daha fazla lösemi riski altında
Bahar aylarındaki ısı değişimlerine bağlı olarak tercih edilen ince kıyafetler, değişen beslenme ve uyku düzeni kişilerin bağışıklık direncini düşürebilmektedir. Bağışıklık direncindeki bu düşüklükler de başta mevsimsel hastalıklar olmak üzere birçok hastalığın tetiklenmesine neden olmaktadır. Yapılan klinik bulgulara göre bahar aylarında löseminin de artış gösterdiği ortaya çıkmıştır. Löseminin bahar aylarında neden artış gösterdiği kesin olarak bilinmemektedir. Ancak gençlerde daha sık görülen löseminin tüm dünyada bahar ayları gibi mevsim dönüşümlerinde mikrobik enfeksiyonlarla birlikte artış gösterdiği belirlenmiştir. Gece ve gündüz arasındaki ısı farklarının lösemi hastalığına yol açan bazı virüslerin ortaya çıkmasını sağladığı için mikrobik enfeksiyonlara karşı özellikle bahar aylarında dikkat etmek gerekir.
Cildinizdeki morarmaları hafife almayın
Lösemi riski bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde (Solid organ tümörleri, kronik ottoimmun hastalıklara sahip olanlar) daha fazladır. Bu nedenle ailesinde lösemi hastalığı hikayesi bulunan kişilerin hastalıktan korunmak için bağışıklık sistemini güçlü tutması risk oranını azaltabilir. Ciltteki sebepsiz morarmalar ve kansızlığa bağlı solukluklarla belirti verebilen löseminin belirtileri şunlardır;
- Kansızlığa bağlı olarak solukluk
- Halsizlik ve çabuk yorulma
- Efor sırasında nefes darlığı
- Burun, diş etleri ve cilt altındaki beklenmeyen kanamalar
- Ciltte sık morarmalar (toplu iğne başı büyüklüğünde)
- Basmakla solmayan kırmızı döküntüler
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
- Hiçbir enfeksiyon olmadan gelişen ateş
- Eklem ağrısı
- Diş etinde şişlik
- Kemik ağrıları
Kök hücre nakli ile tedavi edilebiliyor
Lösemide de diğer hastalıklarda olduğu gibi erken tanı ve tedavi önemlidir. İlaç tedavisi ile erken dönemde hastalığı kontrol altına alınan hastalarda, hastalığın tekrarlama riski yüksekse, elde edilen erken yanıtın devamlılığının sağlanması gerekir. Bu durumda seçeneklerden biri kök hücre naklidir. Kök hücre nakli hastanın kendisinden (otolog) veya doku uyumlu kardeş, diğer yakın akraba veya akraba dışı gönüllü bağışçılardan alınan kök hücrelerle (allojenik) yapılmaktadır. Nakil için kök hücreler, vericiye anestezi uygulayarak kalça kemiğinden veya kök hücreleri uyarıcı ilaçlar kullanıldıktan sonra özel cihazlarla damardan çekilerek toplanır. Kök hücre nakli öncesi hastaya yüksek dozda ilaç veya ışın (radyoterapi) tedavisi uygulanır. Bu aşamanın amacı hastanın vücudunda kalma ihtimali olan kanser hücrelerini yok etmek ve hastanın kemik iliğindeki hücreleri boşaltmaktır. Sonrasında nakil gerçekleştirilir. Uygun kök hücre vericisi bulunamayan hastalarda “otolog nakil” yapılabilir, ancak asıl etkili tedavi allojenik kök hücre naklidir. Nakil sonrası hastaların ciddi problemlerle karşılaşmaması için uzun yıllar doktor kontrolünde takip edilmeleri gerekebilir.
Güncelleme Tarihi : 10 Nisan 2023
Yayınlanma Tarihi: 7 Nisan 2023
