Hasta kişisel bakımı, bir hastanın kişisel hijyen ve tuvalet ihtiyaçlarının yanı sıra giyinme ve süregelen kişisel görünümünü korumak için uygulanan hizmetlere denir. İnsan vücudu sürekli bir devinim halindedir ve hastalık sürecinde kişinin saçlarının, sakallarının ve tırnaklarının uzaması devam eder. Bu sebeple hasta kişisel bakımının sürekli olarak sağlanması hastanın kendini daha iyi hissetmesini sağlayarak ruhsal sağlığının da korunmasına yardımcı olur. Doğru şekilde yapılan hasta kişisel bakımı enfeksiyon ve hastalık riskini azaltmanın yanı sıra önceden var olan koşulların kötüleşmesini de önleyebilir. Hasta kişisel bakımı yaşlı bireylerden son evredeki kanser hastalarına, felç hastalarından bitkisel hayattaki hastalara kadar geniş bir yelpazede uygulanabilir.
Hasta Kişisel Bakımı Neleri Kapsar?
Hasta kişisel bakımı, tıbbi tedavinin yanı sıra kişisel nitelikte olan ve hasta için yapılan her uygulama anlamına gelir. Hasta kişisel bakımı bir profesyonel yardımıyla yapılabileceği gibi güvenilir bir aile bireyi tarafından da sağlanabilir. Hasta kişisel bakımı genel olarak aşağıdaki maddeleri içerir.
- Kişisel hijyen ve temizlik,
- Saç yıkamak,
- Tıraş olmak,
- Ağız ve diş bakımı,
- Tırnak bakımı,
- Sonda, kateter/stoma bakımı ve değiştirilmesi,
- Cilt bakımı,
- Çamaşırların günlük olarak değiştirilmesi,
- Yatak bakımı ve periyodik olarak değiştirmek.
Hasta Kişisel Bakımında Profesyonel Yaklaşımın Önemi Nedir?
Kişisel bakım, hastanın kendine ve yaşama olan bağlılığını ve saygınlığını koruması açısından son derece önem taşır. Kendi kişisel bakımını sağlayamayan hastalar kişisel bakımlarını evde bakım hizmetleri sağlayan bir kurum tarafından sürdürülmesini tercih edebilirler. Bu sayede aile bireylerine ya da sevdikleri kişilere yük olma hissini de bertaraf ederler. Ayrıca bazı kişisel bakım adımları hastanın utanarak çekingen davranmasına yol açabilir. Bu gibi durumlardan kaçınmak için hasta kişisel bakımında bir profesyonelden yardım almak son derece doğru bir yaklaşımdır. Profesyonel olarak hasta bakan kişiler tıbbi tedaviye karışmadan hastanın sadece kişisel bakımı ile ilgilenirler. Hasta kişisel bakım hizmeti, iyi iletişim kuran, dürüst, özel hayata saygılı ve eylemlerinin sorumluluğunu alabilen profesyoneller tarafından verilmelidir. Profesyonel olarak hasta kişisel bakım sağlayan bireyin dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır;
- İletişim ihtiyaçları da dahil olmak üzere hastanın haklarına, isteklerine ve ihtiyaçlarına saygı duyarak kişi merkezli bakım sağlamak,
- Hastaları bakım görevlerini yerine getirirken onların zarar görmesini engellemek,
- Tüm sağlık ve güvenlik prosedürlerini takip ederek kendilerini zarar görmekten korumak (bulaşıcı hastalık vs.),
- Hastalar ve onların temsilcileri ile kararlaştırılan bakım planlarına göre çalışmak, bu planın dışına çıkmamak,
- Hastanın takip ettiği özel bir yemek diyeti varsa bu diyete bağlı kalarak hastanın beslenmesini sürdürmek,
- Sonda, kateter ve stoma bakımı ve değiştirilmesi ile ilgili temel bilgilere ve tekniklere hakim olmak,
- Gerektiği durumlarda koruyucu eldiven ve kıyafetlerin giyilmesi konusunda uyması gereken servis politikalarından haberdar olmak,
- Her birey farklı ihtiyaçlara sahiptir. Bu sebeple hizmeti sağlayan kişi kişisel bakım görevlerinin farklı şekilde gerçekleştirileceğini anlamalıdır,
- Bakım personeli, yardım taleplerine derhal ve nazikçe yanıt vermenin öneminin her zaman farkında olmalıdır,
- Sağlanan tüm bakım uygulamaları düzenli bir şekilde kaydedilmelidir. Bu nedenle bakım personelinin raporlama ve kayıt becerileri konusunda da bilgi sahibi olması gerekir,
- Bakım personelinin, hizmet kullanıcılarının yetiştirilme tarzları, kültürleri, cinsiyetleri ve cinsellikleriyle bağlantılı bireyselliklerini ve kimliklerini tanıması ve saygı duyması hayati önem taşır.
Hasta Kişisel Bakımında Neden Profesyonel Yaklaşım Tercih Edilmeli?
Profesyonel olarak gerçekleştirilen hasta kişisel bakımının, eğitim almış uzmanlar tarafından uygulanması gerekir. Bu kişiler almış oldukları eğitim ve kazandıkları deneyimle hastanın daha rahat ve stressiz bir hayat yaşaması için ihtiyaç duyduğu tüm desteği ve bakımı almasını sağlayacaklardır. Hasta bakımından sorumlu olan aile bireyleri bu işi kısa bir süre için düzenli olarak yapabilirler. Ancak sağlanması gereken bakım rutini bir zaman sonra hastaya bakan kişinin kendi kişisel rutinlerini de etkilemeye başlayabilir ve kişiyi kendi hayatından uzaklaştırabilir. Oysa ki bu işi profesyonel olarak yapacak olan kişi bu tarz duygusal durumlardan etkilenmeyecek ve izlemesi gereken adımları daha seri bir şekilde izleyerek hastanın rutin kişisel bakımını kesintisiz olarak sağlayacaktır. Bazı hastalar çoğu zaman son derece makul ve aklı başında olabilir. Bununla birlikte, aynı kişiler kafaları karıştığında veya depresif olduğunda en temel görevlerde bile yardıma ihtiyaç duyabilirler. Profesyonel bir yaklaşım bir kişinin zihinsel durumundaki dalgalanmalar nedeniyle ortaya çıkabilecek her duruma uygun şekilde yanıt verebilir. Bu gibi durumlarda duygusal olarak etkilenmeden hareket etmek hastanın bakımının sorunsuz bir şekilde ilerlemesini sağlar.
Hasta Kişisel Bakımında Ailenin Yaklaşımı
Hasta kişisel bakımını bir profesyonele devredecek olan hasta yakınlarının öncelikle iyi bir ekip çalışmasına açık olmaları gerekir. Profesyonel olarak hasta bakımı sağlayacak kişi ile ailenin iletişimi bu süreçte büyük önem taşır. Ailenin profesyonel kişisel bakım sağlamada dikkat etmesi gereken noktalar aşağıdaki gibidir:
- İlke olarak, mahrem vücut bakımı görevleri, hizmet kullanıcısı ile aynı cinsiyetten bir bakıcı tarafından gerçekleştirilmelidir. Bu mümkün değilse, karşı cinsten bir bakıcının kabul edilebilir olup olmadığını hastayla birlikte karar vermek önemlidir.
- Eğer hastanın bulaşıcı hastalığı ya da yüksek enfeksiyon durumları varsa bu bakım sağlayacak kişi ile açıkça paylaşılmalıdır. Bakım sağlayacak kişinin bu durum ile ilgili tedbir almasına olanak ve fırsat sağlanmalıdır. Profesyonel bakım sağlayan kişiye yardımcı olunarak onun ihtiyaçlarını gözeterek ihtiyaç duyduğu ekipmana ulaşması sağlanmalıdır.
- Aile bireyleri profesyonel yardım sağlayan kişiye hasta hakkında detaylı bilgi vererek diyet, kişisel tercihler ve benzeri konularda hastanın tercihlerini gözetmelidir.
- Aile bireyleri profesyonel olarak hasta kişisel bakımdan sorumlu olacak kişinin önerilerini dikkatle dinleyerek diğer zamanlarda da bu uygulamaların sürmesi için elinden geleni yapmalıdır.
Evde Bakım Hizmetlerinden yararlanmak için doktor istek formunu doldurabilir ya da 444 88 99 numaraları Çağrı Merkezi ekibine ulaşarak detaylı bilgi alabilirsiniz. https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/doktor-istek-formu/
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 6 Eylül 2023
Yayınlanma Tarihi: 29 Kasım 2022