Hipoglisemi Nedir? Hipoglisemi Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kan Şekeri Düşüklüğü (Hipoglisemi)  Nedir?

Hipoglisemi, vücudun ana enerji kaynaklarından biri olan glikozun referans aralık olan 70 mg/dL'nin altında olması yani kan şekeri değerinin düşük olmasıdır. Bu durum çoğunlukla diyabet hastalığıyla ilişkilendirilir. Öğün atlamak, yoğun egzersiz yapmak gibi nedenler diyabetle birlikte hipoglisemi meydana getirebilir. Diyabet ve diğer nedenler dışında, kullanılan bazı ilaçlar da nadiren kan şekeri düşüklüğüne sebebiyet verebilir. Birçok insan için 70 mg’nin altı hipoglisemi olarak değerlendirilir. Bu düşüklük ciddiye alınmalı ve uzman doktor tarafından tedavi gerektirir.

Hipoglisemi (Kan Şekeri Düşüklüğü) Neden Olur?

Hipoglisemiye aşırı insülin salınımının oluşması neden olur. Pankreas hücrelerinin büyümesine neden olup, insülin salınımının olması gerekenden fazla gerçekleşmesine neden olan durumlar ise şunlardır:

• Çok fazla insülin kullanmak, yanlış insülin almak veya insülini yağ yerine kana enjekte etmek,
• Karbonhidrat alımını doğru sınırlandırmamak, gerektiğinden daha az almak,
• Çok fazla veya yüksek dozda ilaç kullanmak, ilaçları yanlış zamanda almak,
• Aşırı düzeyde egzersiz yapmak,
• Öğüt atlamak,
• Gebelik döneminde adet kanamaları yaşamak,
• Yemek yemeden alkol tüketmek

Şeker hastalığı olmayan kişilerde ise hipoglisemiye neden olan durumlar aşağıdaki gibidir:

Reaktif hipoglisemi

Reaktif hipoglisemi, yemek yedikten sonra ortaya çıkan kan şekeri düşüklüğü olarak kabul edilir. Yemek yedikten 2-4 saat sonra meydana gelir. Genellikle beyaz pirinç, beyaz ekmek, kek ve hamur işleri gibi besinler tüketildikten sonra ani yükselmenin ardından hipoglisemi yaşanır.

Açlık hipoglisemisi

Şeker hastası olmayan kişilerde aslında uzun süre aç kalmak kan şekeri düşüklüğüne yol açmaz. Bunun en önemli nedeni, vücudun depolanmış glikozu kullanmasıdır. Ancak şeker hastası olmayan insanlarda hipoglisemiye yol açan bazı nedenler söz konusudur. Bunlar şöyle sıralanabilir:

Tüketilen alkol vücudun glikoz üretimini engelleyen bir durumdur. Birkaç gün süreyle yoğun bir şekilde alkol tüketir ve de aç kalırsanız vücuttaki depolanmış glikoz tükenir. Bunun sonucunda da kan şekeri düşüklüğü yaşanır ve vücut kan şekerini sağlıklı bir şekilde düzenleyemez.

Önemli hastalıklar

Hepatit, siroz, enfeksiyon, böbrek ve ilerlemiş kalp hastalıkları, hipoglisemi sebepleri arasında yer alan önemli hastalıklardandır. Bunun sebebi, vücudun depolanmış şekilde duran glikozu daha hızlı tüketmesidir. Bu tüketim sonrasında da hipoglisemi oluşumunun önüne geçilmesi mümkün değildir. Tedavi sürecine doğru gidilir.

İlaçlar

Başka birinin oral diyabet ilacını kullanmak, hipoglisemi nedeni olarak kabul görür. Örneğin sıtmayı tedavi etmek için kullanılan kinin de hipoglisemi nedenlerinden biridir.

Yoğun insülin üretimi (insülinoma)

Nadir görülen bir pankreas tümörü olan insülinoma, fazla insülin üretimi doğuracağından hipoglisemi meydana getirir. Diğer tümörler de insülin üretimini destekleyip hipoglisemiye yol açabilir.

Bunlarla birlikte hormonal eksiklikler ve bazı antibiyotik ilaçları da hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) yaşanmasına sebebiyet verebilir. Bütün bu durumlar hipoglisemi oluşmasına yol açan nedenler olarak bilinir. Uzun süreli belirtiler ve devam eden kan şekeri düşüklüğünde doktor kontrolü gerekir ve tedavi sürecinin başlaması gerekir.

Hipoglisemi (Kan Şekeri Düşüklüğü) Belirtileri Nelerdir?

Vücuttaki kan şekeri seviyesinin normalin altına düşmesi olarak kabul edilen hipogliseminin önemli belirtileri arasında terleme, baş ağrısı, solgun bir görünüm, uyuşma ve yorgunluk bulunur. Bu belirtiler kan şekeri düşüklüğünün işareti olarak bilinir.

Bunlarla birlikte hipoglisemi belirtilerini şu başlıklar altında toplamak mümkündür:

• Baş dönmesi
• Nabzın hızlı atması
• Terleme
• Bulanıklık
• Baş ağrısı
• Uyuşukluk
• Tükenmişlik
• Düzensiz kalp atışı
• Stres, kaygı, agresiflik
• Konsantrasyon bozukluğu
• Dudaklarda karıncalanma
• Açlık
• Uyku bozukluğu

Hipoglisemi yaşayan kişiler bazen kan şekerlerinin düştüğünün farkına varmaz. Farkına varılmadan kan şekeri düşebilir. Tedaviye başlanmadığı için bayılmalar yaşanabilir ve nöbet geçirilebilir. Kan şekeri düşüklüğünün şiddetlendiği durumlarda ise sakarlık, çift görme, rutin sorumlulukları yerine getirememe ve akıl karışıklığı gibi durumlar da görülebilir. Ancak bu belirtilerin yaşanması kesin bir şekilde kan şekerinizin düştüğü anlamına gelmez. Doktor muayenesi sonrası yapılacak testlerin sonucu önemlidir.

Hipoglisemi (Kan Şekeri Düşüklüğü) Nasıl Teşhis Edilir?

Uzun süreli kan şekeri düşüklüğü belirtileri yaşıyorsanız uzman bir hekime başvurmanız gerekir. Diyabet hastası olmayıp kan şekeri ölçüm cihazı kullanmıyor ve de hipoglisemi belirtileri görülüyorsa kan şekeri testi yaptırmanız zorunlu hale gelecektir. Belirtiler sonrası doktor muayenede tıbbi olarak nasıl bir geçmişe sahip olup olmadığınızı araştıracaktır. Bu araştırmaların ardından kan şekeri testiniz ölçülür. 70 mg’nin altında kalan değerler hipoglisemi olarak değerlendirilir ve tedavi uygulanmaya başlar.

Doktor bazı durumlarda ise kan şekeri düşüklüğünü teşhis etmek üç yöntem uygulayabilir. Bu yöntemler şunlardır:

• Düşük kan şekeri belirti ve semptomları
• Belirtilerin ortaya çıktığı an düşük kan şekerinin belirlenmesi
• Düşük kan şekeri belirtilerinin kaybolması

Evde Kan Şekeri Düşüklüğü Nasıl Teşhis Edilir?

Evde kan şekeri testi yapmak için kan şekeri test kiti bulundurmalısınız. Kan şekeri test kitinin içindeki neşterle parmağınızdan kan gelecek şekilde delik açtıktan sonra kan örneğini ölçüm cihazındaki şeride yerleştirmeniz gerekir. Bu işlemlerden sonra ortaya çıkacak sayı sizin hipoglisemi değerinizi belirleyecektir.

Hipoglisemi (Kan Şekeri Düşüklüğü) Nasıl Tedavi Edilir?

Kan şekeri düşüklüğü belirtileri sonra değer aralığı da normal seviyenin altında çıktıysa şeker ve karbonhidrat içerikli besinler tüketmek şekerinizi yükseltecektir. 

Ayrıca kan şekeri tedavisinde başvurulması gereken yollar şöyledir:

Hızlı bir şekilde etkisini gösterecek 15-20 gram karbonhidrat yiyin veya için

Bunlar kolayca şekere dönüştürülen ve protein veya yağ içermeyen besinler olduğundan hipoglisemi tedavisinde fayda sağlayacaktır. Şeker, bal, pekmez, glikoz jeli, meyve suyu, soda veya yarım muz bu besinlere örnek olarak verilebilir.

Tedaviden 15 dakika sonra kan şekerini yeniden ölçün

Karbonhidrat yönteminin ardından kan şekerinizi yeniden ölçün. Değer 70 mg’nin üstüne çıktıysa tedavi işe yarıyor demektir.

Sağlıklı atıştırmalıklar veya yemek yiyin

Kan şekeri seviyeniz normal değerlere döndüğünde vicuttaki glikoz depolarının yenilenmesi için sağlıklı atıştırmalık tercih edebilirsiniz.

Tüm bunların yanı sıra kan şekeri yükseltmek için glikoz tabletleri de kullanabilirsiniz. Acil olarak tedavi edilmesi gereken bir hipogliseminiz varsa yanınızda glukagon kiti bulundurmanız önerilir. Her şeye rağmen kan şekeriniz olması gereken değeri yakalayamıyorsa doktora başvurmanız tavsiye edilir.

Hipoglisemi (Kan Şekeri Düşüklüğü) Nasıl Önlenir?

Genellikle diyabet hastası olan kişiler kan şekeri düşüklüğüyle karşı karşıya kalırlar. Bu durumun önüne geçmek kompleks karbonhdidrat alımları, az az ve sık yemek yiyerek mümkün olabilir. Ayrıca hipoglisemi diyeti yaparak da kan şekeri seviyesinin normal değerlere ulaşması sağlanabilir.

Hipoglisemiyi önlemek için:

• Günde 3 ana öğün yerine 3 ila 4 saatte bir küçük öğünlere başvurulabilir.
• Doymuş yağ ve trans yağ oranı yüksek gıdalardan uzak durun.
• Rafine şekerleri hayatınızdan çıkarın.
• Kompleks karbonhidratları tercih edin.
• Yağsız protein yiyin.

Hipoglisemi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Hipoglisemi ne demek?

Hipoglisemi, kan şekerini seviyesinin beklenen değerin altına düşmesi durumu olarak tanımlanır. Bu duruma çeşitli hastalıklar sebep olabileceği gibi çoğunlukla diyabet olan kişilerde görülür.

Hipoglisemi tehlikeli mi?

Kan şekeri düşüklüğü yani hipoglisemi, erken kontrol altığına alınmadığında bazen farkında olunmadan sinsi bir şekilde ilerleyebilir. Belirtiler yaşanıp uzun süre devam ettiği takdirde doktora başvurulmalıdır.

Hipoglisemide şeker kaç olur?

Uzun süre yaşanan açlık sonrası normalde kan şekeri değeri 70 mg’nin üstünde olmalıdır. Bu değer 70’in altında düştüğünde hipoglisemiden şüphelenilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.