Hematüri Nedir? İdrardan Kan Gelmesinin Nedenleri ve Tedavisi

İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Nedir?

Halk arasında idrardan kan gelmesi olarak bilinen hematüri, idrarın yapıldığı esnada kan görülmesidir. İdrardaki kan gözle görülebiliyorsa buna makroskopik ya da brüt hematüri denirken, sadece laboratuvar ortamında gözlemlenebilen durumda ise mikroskobik hematüri olarak adlandırılır. Yaşanan her iki durumda da idrardan kan gelmesinin nedenini bulmak önemlidir. İdrar yolu enfeksiyonlarından böbrek hastalıklara kadar birçok hastalığın habercisi olabilen hematüri, çoğunlukla da altında tehlikeli bir durum barındırmaz. Yine de idrarda kan görüldüğü durumlarda vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.

İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Belirtileri Nelerdir?

İdrarda görülen kan, pembe, kırmızı veya kola renginde ortaya çıkabilir. Kırmızı kan hücreleri bu durumun yaşanmasına sebebiyet verir ve idrarda renk değişimi yaratır. Bu değişimin yaşanması için az miktarda kan yeterli olur. İdrarda görülen kanama genellikle ağrısızdır ancak idrarda kan pıhtıları oluşursa ağrı yaşanabilir ve acıtabilir.

İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Neden Olur?

Hematüri olarak bilinen idrardan kan gelmesi, tehlikeli olmayan geçici bir sorun olmasıyla birlikte devam ettiği takdirde mutlaka altında yatan nedenin belirlenmesi gereken bir problemdir. İdrar yolu enfeksiyonları başta olmak üzere böbrek hastalıkları ve aşırı egzersiz gibi nedenlerle ortaya çıkan idrardan kan gelmesi yani hematüri nedenleri şunlardır:

İdrar yolu enfeksiyonları

Enfeksiyonlar, idrardan kan gelmesi probleminin neden olduğu başlıca durumlardandır. İdrar yolunda, mesanede veya böbreklerde ortaya çıkabilir. Meydana gelen idrar yolu enfeksiyonları idrarınızın kahverengi, pembe veya kırmızı olarak görülmesine neden olur. Genellikle ağrısız olmakla birlikte idrar sırasında ağrı ve yanmanın yaşandığı durumlar da olabilir.

Böbrek enfeksiyonları

Tıbbi olarak piyelonefrit olarak da bilinen böbrek enfeksiyonları, bakterilerin kan dolaşımından böbreklere girmesi sonucu olur. Bu enfeksiyonlar sonucu idrar yollarında da sorunlar meydana gelir ve idrarda kanama doğurabilir.

Böbrek taşı

İdrarda kan görülmesinin nedenlerinden biri de böbrek taşlarıdır. İdrardaki minerallerde meydana gelen kristaller olarak adlandırılan taşlar, böbrek veya mesanede de meydana gelebilir. Bu taşların büyükleri, hematüri ve ağrı gibi durumları yaratan tıkanıklığa sebep olabilir.

Prostat büyümesi

Genellikle orta ve daha yaşlı kişilerde görülen prostat büyümesi de özellikle erkeklerde idrardan kan gelmesinin nedenleri listesinde yer alır. Prostat büyüdüğünde idrar yolunu sıkıştırır. Bu durum da sağlıklı idrar yapma konusunda sorunlar doğurur ve mesanenin boşalmasını engeller. Tüm bunlarla birlikte idrar yapıldığında kanama görülmesi olasıdır.

Prostatit

Prostat bezinin iltihaplanmasıyla birlikte hematüri sorunu yaşanabilir.

Bazı ilaçlar

Penisilin, aspirin, kan incelticiler gibi ilaçlar hematüri sebeplerinden sayılabilir.

Kanser

Mesane, böbrek veya prostat kanseri de idrardan kan gelmesine neden olabilir. Ancak bu durum kanserin ilerleyen evrelerinde görülen bir sorundur. Daha erken dönemlerde belirti vermez.

Yoğun egzersiz

Günlük hayatta yapılan aşırı egzersizler mesane ve idrar yolunu zorlar. Bu zorlama da idrarda kanama meydana getirebilir. Futbol gibi temaslı oynanan sporlarla birlikte erkeklerde idrardan kan gelmesi problemi görülebilir.

Tüm bu nedenlerin yanı sıra gıda boyaları ve kırmızı pancar yemek de idrar renginin kırmızı olarak değişmesine yol açabilir. Tıbbi olarak bu duruma ‘beetüri’ ismi verilir. Ayrıca kalıtsal bir hastalık olan orak hücre hastalığı da kırmızı kan hücrelerini etkiler ve idrardan kan gelmesine sebebiyet verebilir.

Kadınlarda idrardan kan gelmesi sorunu da yaşanabilir. Özellikle adet döneminde kadınlar adet kanamasıyla hematüriyi karıştırabilir. Bunu öğrenmenin en iyi yolu regl dönemi bittikten sonra idrarda kan görülme durumunun devam edip etmediğinin gözlemlenmesidir.

İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Riskini Neler Arttırır?

Hematüri riskini artıran bazı durumlar söz konusudur. Bu risk faktörleri şu şekilde özetlenebilir:

Yaş: Orta yaş ve yaşlı erkeklerin prostat büyümesi sorunu yaşama ihtimalleri artacağından hematüriye yakalanma riskleri daha yüksektir.

İdrar yolu enfeksiyonu: Özellikle çocukların idrarında görülen kanamaların en büyük sebeplerinden biri idrar yolu enfeksiyonudur.

Genetik: Aile üyelerinde böbrek hastalığı yaşayan varsa, hematüri görülme ihtimali artabilir.

Bazı ilaçlar: Aspirin ve penisilin gibi bazı ilaçlar idrardaki kanama riskini artırabilir.

Sert egzersiz: Başta futbol olmak üzere temaslı sporla uğraşan kişilerde hematüri riski doğabilir.

İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Nasıl Teşhis Edilir?

İdrarda kan görülmesi durumunun neden olduğu konusunda teşhis elde etmek için öncelikle idrar tahlili istenir. Bazen hiçbir şikayet olmadan check-up’larda da ortaya çıkabilen kan görülme durumu taş ve tümörlerin erken tespiti açısından önemlidir. İdrar tahlili dışında CT ve MR gibi görüntüleme testlerine de başvurulan hematüri durumunda ultrason muayenesi de teşhis sürecinde başvurulan yollardandır. Ayrıca dar bir tüpün mesaneye sokulmasıyla uygulanan sistoskopi de idrarda görülen kanamanın nedenini belirlemek için kullanılır.

İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Nasıl Tedavi Edilir?

İdrardan kan gelmesi durumu nedenine bağlı olarak tedavi gerektirir. Uygulanacak bazı tedavi yöntemleri şöyledir:

• İdrar yolu enfeksiyonunun temizlenmesi için antibiyotik ilaçlar kullanılır.
• Prostat büyümesinin önüne geçmek için reçeteli ilaçlar alınır.
• Böbrek veya mesane taşlarını kırmak için ses dalgalarının kullanıldığı tedavi uygulanır.
• Kanser hastalığında evresi ve düzeyine uygun doktor kontrolünde bir tedavi süreci belirlenir.
• Orak hücre hastalığı için ağrı kesici ilaçlar verilir.

Tüm bu tedavi yöntemleriyle birlikte bazı durumlarda hematüri tedaviye ihtiyaç duymaz ve altında ciddi bir neden olmadığı için kendiliğinden geçebilir.

İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Nasıl Önlenir?

İdrardan kan gelmesi (hematüri) bazı çözümler uygulayarak önlenebilir. Bu çözümleri başlıklar halinde toplamak mümkündür:

• Enfeksiyonları engellemek ve böbrek taşı oluşumunun önüne geçmek için bol bol su için.
• Cinsel ilişki sonrası idrarınızı yapmayı ihmal etmeyin.
• Kanseri önlemek için sigarayı bırakın.
• Aşırı tuzlu besinlerle birlikte ıspanak gibi besinler tüketimini sınırlandırın.

İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

İdrardan kan gelmesi neyin belirtisi?

İdrardan kan gelmesi durumu hematüri olarak adlandırılır. Bu duruma idrar yolu enfeksiyonları, böbrek hastalıkları ve çeşitli prostat sorunları eşlik edebilir.

İdrardan kan gelmesi durumunda ne yapmalı?

İdrarınızda en ufak bir kan görmeniz durumunda vakit kaybetmeden doktora başvurmanız gerekir.

Erkeklerde idrardan kan gelmesi neden olur?

Yaşa bağlı olarak değişmektedir. Daha genç yaşlarda idrar yolu enfeksiyonu sebep olabilirken ileri yaşlarda prostat sorunlarının bir sonucu olarak hematüri meydana gelebilir.

Kadınlarda idrardan kan gelmesi neden olur?

Hem kadınlar hem de erkekleri etkileyen idrardan kan gelmesi durumu böbrek hastalıkları, mesane ve idrar yolundaki tahrişler sonucu oluşabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.