Terapötik Nedir? Terapötik Tedavi Neleri İçerir?

Tıpta Terapötik Nedir?

Terapötik, hastanın hem hastalığını önleme hem de onunla mücadele etme ya da ağrıyı hafifletme gibi amaçlarla psikoloji alanının yanı sıra farklı tıp alanlarında kullanılan yöntemdir. İlaç tedavisi süreçlerindeki anlamı minimum doz şeklindedir. Yüksek miligramlı ilaçların düşük dozla başlatılması sürecinde terapötik doz kavramı ile karşılaşabilirsiniz. Bunun yanı sıra tedavi süreçlerinde yardımcı olan prosedür anlamıyla da kullanılır. Bazı terapistler bu kavramı danışan ile profesyonel iletişim tekniği anlamında kullanır. 

Terapötik olarak adlandırılan tedaviye destek süreci, hastadan hastaya farklı şekilde uygulanabilir. Uygulama evreleri kendi içerisinde değiştiği için genel geçer bir tanımlama içerisinde sunulması mümkün değildir. Profesyonel konuşmalar ve hasta analizi neticesinde olumlu tedavi sonucu almak için ideal bir prosedürdür. Terapötik tedavi yöntemleri özellikle de psikolojik hastalıklar için uygulanan prosedürleri kapsar. Tedaviye destek olarak nitelendirilen bu süreçte temel hedef, danışanın süreç ve tedavi için rahatlamasıdır. Danışanın kendini güvende hissetmesi adına terapiste olan güveninin artması beklenir. Güven, saygı, şeffaflık ve danışanın rahat hissetmesi gibi sonuçlar ise terapötik süreç ile elde edilebilir. 

Bu süreci terapist ve danışan karşılıklı yönetir. Süreç boyunca danışana nasıl davranılması gerektiği, hangi koşulların sağlanması ve konuşulması gerektiği de hekimin uzmanlığı dahilindedir. İleri seviye psikolojik rahatsızlık semptomları olan danışanlar, tedaviyi reddetmeye meyilli olabilir. Muayene neticesinde doktorun ilk izlenimi oluşarak hastanın şikayet seviyesi anlaşılabilir. Hastanın reddetme veya güven sorunu gibi ekstrem problemleri varsa terapötik süreç, tedavi için oldukça destekleyici bir yöntem olur.

Psikolojik hastalıklarla mücadele eden danışanların kendini tedaviye hazır hissetmesi her zaman mümkün olmayabilir. Teşhis öncesinde terapiste başvurma süreçleri de zorlayıcı olabilir. Güven duygusunda azalma, ileri derecede düşünce bozukluğu gibi semptomlara bağlı olarak tedaviyi reddetme gibi süreçler de yaşanabilir. Bu tarz hastalar için hazırlık evresi, tedaviden sonuç alınması adına son derece önemlidir. Danışanlar kendilerini güvende ve rahat hissettikçe tedaviyi kabul etme ve uygulama aşamaları daha kolay hale gelir. Bu nedenle de özellikle psikoloji alanında belirtilen sürece hastayı adapte etme adına terapistler tarafından terapötik süreçler sıklıkla tercih edilerek uygulanabilir.

Terapötik Yaklaşım Nedir?

Terapötik süreç tıp alanında sıkça kullanılır. Genel olarak rehabilitasyon merkezleri veyahut psikologlar, terapistler tarafından kullanılan bir ifade ve yaklaşımdır. Bu yaklaşım, hastanın kendini baskı altında hissetmemesi adına gerekli ortamın hazırlanması anlamı taşır. Hasta ve hekim arasındaki iletişimi güçlendirerek hastanın kendini güvende ve rahat hissedeceği ortamın hazırlanması sürecidir. Doğrudan ilaç tedavisi yerine danışanın terapist tarafından sürece hazırlanması için uygulanan profesyonel iletişim yaklaşımının bütünüdür.

Bir başka anlamı ise tedaviye ek yöntemler olarak uygulanmasıdır. Özellikle de psikologlar tarafından hastanın ilaç veya farklı tedavi yöntemlerini uygularken destek alabilmesi adına tavsiye edilen bir yöntemdir. Psikolog ve hastalar arasındaki bağa da terapötik iletişim denir. Terapötik doz ayarlanırken olması gereken yaklaşım ve koşullar şunladır:

• Hasta ile empati kurulması: Danışanın içinde bulunduğu duygu durumu analiz etmek adına empati kurulması gerekir. Empatinin en temel noktaları iki faktörden oluşur. Birinci faktör, danışanın söylemlerini dikkatle dinlemeye ve anlamaya gayret edilmesidir. İkinci adım ise bunların şeffaf şekilde hastaya aktarılmasıdır.
• Danışana koşulsuz saygı ve kabul: Psikolojik rahatsızlıklar geçiren danışanlarda terapötik sürecin ilk adımları, kabul ve saygıdır. Koşulsuz kabul sürecini danışana hissettirmek, iletişimi daha güçlü ve güvenilir hale getirir. Bu hususta yargılayıcı ya da eleştirel yaklaşımdan uzak durulması gerekir.
• Şeffaflık: Danışana karşı terapistin dürüst ve şeffaf olması, iletişim açısından önem arz eder. İçtenlik, doğruluk ve dürüstlük çerçevesinde geliştirilen iletişim, tedavi sürecine yardımcı olan en önemli unsurlar arasındadır.
• Yüzleştirme süreci: Terapötik yaklaşım evresinin sonunda berrak ve doğru kelimelerde danışan için yüzleştirme yapılması hedeflenir. Semptomlarını hafifletmeye yönelik bir yaklaşım sergilenerek danışanın farkındalığını yükseltmek hedeflenir.

Tedaviye yardımcı hazırlık evresi için dikkate alınan en temel unsurlar yukarıdaki gibidir. Belirtilen unsur ve detaylar her hastaya uygulanmayabilir. İleri seviye ya da şok geçiren danışanlar veya özellikle de psiko onkoloji tedavi prosedürlerinin uygulanacağı danışanlar için terapötik sürece daha sık ihtiyaç duyulabilir.

Terapötik Sonuç Ne Demek?

Psikolojide terapötik süreçten alınan sonuçlar, her danışan için farklılık gösterebilir. Bu süreçte terapistin uzmanlığı ve hassasiyeti alınacak olumlu sonuç üzerinde etkilidir. Bunun yanı sıra danışanın kabul faktörü de bu noktada önemli detaylar arasındadır. Terapötik ilişki, standart sosyal ilişkilerden farklı olarak profesyonellik gerektiren bir ilişki, iletişim türüdür. Mahremiyet ve profesyonel yaklaşımın belirleyici olduğu bu süreçte danışandan daha çok terapistin yaklaşımı neticeyi belirleme etkisine sahiptir.

Farklı yaklaşım ve ekollerden oluşan bu süreç, profesyonel olduğu için genelde danışanlardan olumlu sonuçlar alınır. Belirli etik değer ve kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmesi gereken bir süreçtir. Olumlu terapötik etki almak adına terapistin dikkate alması gereken çok önemli ayrıntılar mevcuttur. Sonuç alınabilmesi adına terapistin dikkate alması gereken bu detaylar şunlardır: 

• Terapist, danışanın rahatlaması için kendisinden önce aile veya yakın çevresi ile rızası olmadan görüşme yapmaz.
• Danışan ile terapist arasında belirlenen seans saatleri dışında herhangi bir iletişim kurulmaması gerekir.
• Terapötik ve tedavi süreçlerinde terapist, hasta ile olumsuz bir bağ kurmadan olumlu sonuç almak adına danışandan hediye kabul etmez.
• Terapist, danışanı ile sosyal ortamlarda bulunmaz. Danışan gizliliği açısından dış ortamlarda rastlantı olsa bile selamlaşma yapılmaz.
• Danışan ile yapılacak görüşme ortamı önceden hazırlanarak hastanın rahat etmesine uygun şekilde düzenlenir. 

Terapötik yaklaşım sürecinde olumlu sonuç alınmasını etkileyen en temel faktörler yukarıdakilerden oluşur. Belirtilen ve benzeri unsurlar, profesyonel yaklaşım anlamı taşır. Bu ve benzeri yaklaşımların terapist tarafından benimsenmesi, süreçten alınacak olumlu sonucu doğrudan etkiler. Güven temelli ve sonuç odaklı bir süreç için tüm bu prosedürlerin dikkate alınması beklenir. Tüm bu süreçlerde danışan ve danışman rolünün dışına çıkılmaması da alınacak olumlu sonuç üzerinde etkilidir.

Terapötik ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Terapötik doz ne demek? 

Terapötik doz, minimum etki gösteren doz anlamı taşır. Tedavi süreçlerinde kullanılması, hekim tarafından uygun görülen ilacın en düşük dozuyla başlanmasıdır. Bu sürece doz düşüklüğü ile başlanması hastanın fiziken, psikolojik ve bedenen tedaviye adapte olması, sonuçların gözlenmesi amacıyladır. Tıpta bu prosedüre terapötik indeks veya aralık, pencere adı da verilir.

Terapötik hasta ne demek?

Terapötik hasta; güven, rahatlama ve tedaviye hazırlanma sürecine ihtiyaç duyan danışan anlamı taşır. Psikoloji alanında terapiste başvuran ve tedaviye henüz hazır olmayan hastalara terapötik hasta denir. Bu hastalar ön muayene sırasında davranış, semptom ve yaklaşımları ile teşhis edilir. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.