Yaş ilerledikçe artan unutkanlıklar bir süre sonra kişinin yaşamında neden olduğu olumsuz sonuçlarla, hayatın her alanını etkilemeye başlıyor. Unutkanlık problemleri, başlarda geçici hatırlama sorunları gibi göründüğünde, çoğu zaman önlem almakta gecikilebiliyor. Ayrıca günümüzün en büyük sorunu stres, anksiyete veya depresyon unutkanlığa, kafa karışıklığına, konsantre olma zorluğuna ve günlük aktiviteleri bozan diğer belirtilere yol açabiliyor. Özellikle 65 yaşından sonra artan unutkanlık yaşlanmanın tipik bir parçası olarak görülmüyor. Unutkanlık daha genç insanlarda da görülebiliyor ve önlem alınması kişinin yaşam konforu için büyük önem taşıyor. Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Özden Yener Çakmak, unutkanlığa karşı alınabilecek önlemler hakkında bilgi verdi.
Beyin de yaşlanıyor
İnsanlar yaşlandıkça, beyin de dahil olmak üzere vücudun tüm bölgelerinde değişiklikler meydana gelir. Sonuç olarak, bazı insanlar bilgileri eskisi kadar iyi hatırlamadıklarını ve bunları eskisi kadar çabuk hatırlayamadıklarını fark ederler. Ayrıca ara sıra eşyaları yanlış yere koyabilir veya bir faturayı ödemeyi unutabilirler. Bunlar genellikle hafif unutkanlığın belirtileridir, ciddi bir hafıza sorunu değildir. Her yaşta arada sırada bir şeyleri unutmak normaldir, ancak ciddi hafıza sorunları araba kullanmak, telefon kullanmak ve eve dönüş yolunu bulmak gibi günlük işleri yapmayı zorlaştırır.
Ağır diyetler unutkanlığa yol açabilir!
Genellikle ileri yaşlarda görülen unutkanlık bazı durumlarda daha erken başlayabilir. Unutkanlığın altında yatan başlıca nedenler; ağır diyetler, vitamin eksikliği, guatr hastalığı, psikiyatrik hastalıklar veya bazı ilaçların uzun süreli kullanımı olabilir. Genç yaşlardan itibaren uzmanların yönlendirmeleri doğrultusunda hafızayı güçlendirecek alışkanlıkların yaşama adapte edilmesiyle, ciddi bir bellek bozukluğu tehdidine karşı korunmak ve riskleri azaltmak mümkün olabilmektedir.
Unutkanlıkla başa çıkmak için bunlara dikkat edin;
- Yeni bir hobi edinin
- Görevler planlayın, yapılacaklar listeleri yapın ve takvimler ve notlar gibi hafıza araçlarını kullanın
- Cüzdanınızı veya çantanızı, anahtarlarınızı, telefonunuzu ve gözlüklerinizi her gün aynı yere koyun
- Hem zihninize hem de bedeninize yardımcı olabilecek aktivitelere katılın
- Arkadaşlarınız ve ailenizle zaman geçirin
- Her gece ortalama 8 saat uyumaya özen gösterin
- Egzersiz yapın ve iyi beslenin
- Yüksek tansiyonunuz varsa tedavi olun
- Alkol tüketimini sınırlayın
- Uzun süren bir depresyon durumunuz varsa bir uzmandan destek alın
Unutkanlığı önlemek için düzenli spor yapın
Fiziksel olarak aktif olmak, spor yapmak birçok psikolojik sorunun üstesinden gelmeye yardımcı olduğu gibi zihin sağlığına da iyi gelmekte ve unutkanlıktan korunmak için etkili olabilmektedir. Yapılan araştırmalar, fiziksel egzersiz yapan kişilerin, hafıza testlerinde yapmayanlara göre daha başarılı olduklarını göstermektedir. Hafızanın güçlenmesine yardımcı olmak için yürüyüş, yüzme veya yoga gibi egzersizler önerilmektedir. Ancak vücutta önemli su kayıplarına yol açacağından çok uzun süreli, aşırı fiziksel efor gerektiren egzersizlerden kaçınılmalıdır. Düzenli yapılan egzersizlerle beynin yeterli miktarda oksijen alması sağlanarak, bellek bozuklukları önlenebilmektedir.
Hafıza oyunları ile zihninizi canlı tutun
Dengeli ve düzenli bir beslenmek hafızayı güçlendirir. B vitamini açısından zengin gıdalara ve kaliteli glikoz tüketimine günlük beslenme programında yer verilmesi güçlü bir hafızaya destek olmaktadır. Ayrıca Omega 3 içeren balık gibi besinlerin genç yaşlardan itibaren tercih edilmesinin zihinsel yetiyi geliştirdiği düşünülmektedir. Kaliteli bir uyku alışkanlığı edinmek ve zihni canlı tutan bulmaca, hafıza oyunları gibi aktiviteleri düzenli hale getirmek, unutkanlığı önleyici rol oynamaktadır.
Aşağıdaki durumlarda hemen bir uzmana başvurun;
- Aynı soruları tekrar tekrar sormak
- Eskiden iyi bildiğiniz yerlerde kaybolmak
- Tarifleri veya talimatları takip etmekte zorluk çekmek
- Zaman, insanlar ve yerler konusunda daha fazla kafanızın karışması
- Kendinize iyi bakmamak - kötü beslenmek, banyo yapmamak veya güvenli olmayan davranışlarda bulunmak
Altta yatan neden tedavi edilmeli
Unutkanlık için ilaçlar, bilişsel terapi ve egzersiz, sağlıklı beslenme ve stres azaltma gibi yaşam tarzı değişiklikleri dahil olmak üzere çeşitli tedaviler ve müdahalelere başvurulur. Bazı durumlarda, altta yatan neden erken teşhis edilir ve tedavi edilirse çoğunlukla tedavide fayda görülmektedir. Ancak tüm bu önlemlere rağmen unutkanlık sorunu ile baş edemiyorsanız mutlaka bir nöroloji uzmanından yardım almanız gerekmektedir.
Yayınlanma Tarihi: 24 Nisan 2025
