Meme Kanserinde Erken Tanı

Meme kanserinin görülme oranı, yaşla birlikte artmaktadır. Bu nedenle 40 yaş sonrası kadınların düzenli meme muayenesi ve mamografi yaptırmaları çok önemlidir.

Erken tanısı konmuş meme kanseri tamamen tedavi edilebilen bir hastalıktır. Kadınların her ay kendi kendilerine yapacağı kontrol, meme kanserinin erken teşhisine olanak tanımaktadır.

Meme kanseri nedir?

Meme dokusunu oluşturan süt yapan hücreler veya süt kanallarını oluşturan hücrelerin, amaçsız ve kontrolsüz olarak çoğalmasıdır. Hücrelerin çoğalması ve büyümesi için uzun zaman geçmesi gerekir. Çoğalan hücreler lenf ve kan yoluyla vücudun diğer organlarına yayılabilir. Amaç, meme kanserinin kan ve lenf yoluyla yayılmadan önce meme içinden küçük bir kitle iken tanı konmasıdır. Bu aşamada tanı konan hastalarda tedavi tamamen mümkündür.

Meme kanseri hangi sebeplerden kaynaklanmaktadır?

Meme kanserinin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak meme kanseri için risk olacak bazı faktörler şunlardır:

Meme kanseri için risk faktörleri

• Anne ve kız kardeş gibi birinci derece akrabasında meme kanseri olanlar
• Hiç doğum yapmamış olanlar
• Hiç emzirmemiş olanlar
• 30 yaşından sonra ilk doğumunu yapmış olanlar
• 50 yaşın üzerinde olanlar
• Erken ilk adet (12 yaşından önce), geç menopoz (50 yaşın üstü)
• Şişman ve aşırı alkol kullanan kadınlar
• Kanserin daha önce bir memede görülmesi ( diğer memede de görülme riskini artırır)
• Meme kanseri (BRCA) geni taşıyanlar
• İlk doğum öncesi uzun süre doğum kontrol hapı kullananlar

Meme kanserinde erken tanı için neler yapılmalıdır?

Memesinden hiçbir şikayeti veya kitlesi olmayan kadınlarda olası bir meme kanserini erken dönemde tanı koymak için kullanılan yöntemler, “TARAMA YÖNTEMLERİ” olarak adlandırılmaktadır. Bu genellikle 40 yaşından sonra başlamalıdır. Ancak kadınların 30 yaşından itibaren bilinçlenip aylık kendi kendine meme muayenesi ile memelerini kontrol etmeleri uygun olacaktır. Tarama yöntemleri 3 şekilde yapılmaktadır.

1. Yıllık Mamografi:

2. Her ay kendi kendini muayene

Kadınların düzenli olarak her ay kendi kendini muayene etmesi kolay bir yöntemdir. Bu kontrol, genellikle adetin bitiminden itibaren 4-5 gün sonra yapılmalıdır. Menopoza girenler, rahim veya yumurtalık ameliyatı olan kadınların periyodik olarak, ayda bir kez aynı günlere denk getirecek şekilde meme muayenesini yapmaları gerekmektedir. Kendi kendine meme muayenesinde, belden üst taraftaki giysileri çıkarıp ayna karşısında, duş yaparken ve sırt üstü yatarken memeler kontrol edilir. Bu şekilde, her ay kendi meme muayenesini yapan kadınlar kendi meme içindeki dokuları tanıyarak bunun dışında oluşan farklılıkları anında fark edebilir.

3. Yıllık doktor muayenesi

40 yaşından sonra yılda bir kez memesinde hiçbir şikayeti olmayan kadınların doktora başvurarak muayene olması gerekmektedir.

Memede kitle saptandığında neler yapılır?

Doktor muayenesini takiben memedeki kitlenin ne olduğunu anlamak için şu işlemler yapılır:

1. Mamografi
2. Ultrasonografi
3. Biyopsi

Memede saptanan her kitle kanser midir?

Memede ele gelen kitlelerin %90’ı kanser değildir. Genç yaşlarda fibroadenom veya kist denen kanser olmayan kitleler çok görülür. Orta ve ileri yaşlarda fibrokistik değişiklikler ele kitle olarak gelebilir. Kitlelerin ağrılı veya ağrısız olması bunun kanser olduğu anlamına gelmez. Ancak meme de ele gelen farklı bir yapı veya kitlenin ne olduğunun mutlaka aydınlatılması gerekmektedir. Ağrısız olması bunun önemli olmadığını göstermez. Meme de kitle fark edildiğinde mutlaka doktora başvurmak gerekir.

Meme kanserinin tedavisinde neler yapılmaktadır?

Meme kanserinin tedavisi bir çok tedavi yöntemlerinin birlikte kullanılması ile mümkün olmaktadır.

1. Cerrahi
2. İlaçla tedavi – Kemoterapi
3. Işınla tedavi – Radyoterapi
4. Hormonoterapi

Cerrahi: Meme kanserinde uzun yıllar memenin ve koltuk altındaki lenf bezlerinin çıkarılması olan Modifiye radikal mastektomi ameliyatı yapılmıştır. Ancak son 30 yılda insanların bilinçlenmesi, eğitim, tarama yöntemlerinin kullanılması ile erken dönemde tanı konulması sayesinde, memenin tümü alınmadan sadece tümör etrafındaki doku ile birlikte çıkarılması ve koltuk altındaki lenf bezlerinin temizlenmesi mümkün olmaktadır. Son yıllarda koltuk altında lenf bezi büyümeyen hastaların “Sentinel lenf nodülü” çıkarılmakta, koltuk altının tamamı çıkarılmamaktadır. Memeyi koruyan bu yöntem Türkiye’de bu konuda deneyimli merkezlerde %60 oranında hastaya uygulanmaktadır. Meme korumanın riskli olduğu hastalarda ise memenin tamamının çıkarılması gerekmektedir. Son yıllarda kanser nedeniyle memesi alınan hastalarda karın ve sırt adaleleri kullanılarak veya meme bölgesine silikon protez yerleştirilerek yeniden meme yapılması, mümkün olmaktadır.

Kemoterapi: Vücuda yayılan bazı tümör hücrelerinin yok edilmesi için birkaç ilaç birleştirilerek 3 haftada bir uygulanan işlemdir. Bu bazen 4 kür, bazen 6 kür olarak planlanır.

Radyoterapi: Memenin alınması durumunda ameliyat bölgesine veya memenin alınmadan yapılan ameliyatlarda memenin diğer bölgelerini korumak için yapılan ışın tedavisidir.

Hormonoterapi: Tümör hücrelerindeki östrojen ve progesteron reseptör varlığında bu hücrelere östrojen hormonunun etkisini azaltmak için 5 yıl süreli ilaç uygulanmaktadır. Çok ender durumlarda hastanın yumurtalıklarının alınması veya yumurtalık fonksiyonlarını durduran ilaçlar da tedavi için kullanılmaktadır.

Meme kanserinden korunmak mümkün müdür?

• Özellikle A ve C vitamininden zengin taze meyve ve sebze tüketimi,
• Hayvansal yağlardan uzak durarak daha çok posalı gıdalarla beslenme,
• Tütsülenmiş tuzlu ve konserve yiyecekler tüketmeme,
• Sigaradan uzak durma,
• Fazla kilo almama,
• Alkollü içki kullanmamayla meme kanserinden korunmak mümkün olabilmektedir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.