Embriyo Seçiminde Yeni Nesil Yapay Zeka Teknolojisi: “Chloe”

17.08.2022 17:11:09

Yapay zeka ile en kısa sürede en kaliteli embriyonun seçimi bebek sahibi olma şansını artırıyor

Çocuk sahibi olmak için “tüp bebek” yöntemine başvuran ancak denemelerinden sonuç alamayan çiftler genellikle umutsuzluğa kapılabiliyor. Oysa her geçen gün geliştirilen yeni yöntemler sayesinde, tüp bebek tedavisinde gebelik ve canlı doğum şansı artıyor. Tüp bebek tedavisinin en önemli adımlarından birini de embriyo transferi oluşturuyor. Bu noktada en kaliteli embriyonun seçimi, gebelik oluşması için büyük önem taşıyor. Fairtility CHLOE™ yapay zeka uygulamasıyla en kaliteli, en sağlıklı ve tutunma potansiyeli en yüksek embriyolar en kısa sürede seçilip; dolaylı yoldan canlı doğum başarısı artırılabiliyor. Türkiye’de ilk kez Memorial Şişli Tüp Bebek Merkezi ve Üreme Genetiği Bölümü’nde kullanılan Fairtility CHLOE™ ile en yüksek oranda gebelik başarısı hedefleniyor.

Yapay zeka embriyoları saniyeler içerisinde analiz ediyor

Tüp bebek (IVF) tedavilerinde çoğul gebeliklerin yenidoğan ve annede oluşturabileceği klinik komplikasyonlardan kaçınmak ve gebeliğe ulaşma süresini kısaltmak için tutunma potansiyeli en yüksek embriyoların erken dönemde seçilmesi gerekmektedir. Ayrıca tüp bebek tedavisinin önemli adımlarından biri de en kaliteli, sağlıklı ve canlı doğumu sağlayacak embriyonun seçilip, en doğru zamanda anne adayına transfer edilmesidir. Günümüzde gelişen yapay zeka uygulamaları, tıp alanında özellikle de tüp bebek tedavisinde oldukça aktif kullanılmaktadır. Memorial Şişli Tüp Bebek ve Üreme Genetiği Bölümü’nde, Türkiye’de ilk kez kullanılan Fairtility CHLOE™ yapay zeka uygulaması, bir embriyoloğun değerlendiremeyeceği kadar çok sayıda veri setini aynı anda analiz ederek, tutunma potansiyeli en yüksek olan ve en kaliteli embriyonun seçimi konusunda, embriyologlara ve tüp bebek uzmanlarına yardımcı olmaktadır.

Tüp bebek (IVF) tedavisinde yapılan ilaç uygulamaları sonrası gelişen yumurtalar toplanarak laboratuvarda döllenme işlemine tabi tutulur. Döllenme sonrasında embriyolar için, gelişim süreçlerinin;  5 veya 6. gününde dondurma işlemi yapılır. Günümüzde embriyoların dondurulup çözülmesi ve hormon alınmayan bir siklusta transferi ile gebelik şansı artırılmaktadır. Tüp bebek (IVF) tedavilerinde çoğul gebeliklerin yenidoğan ve annede oluşturabileceği klinik komplikasyonlardan kaçınmak ve gebeliğe ulaşma süresini kısaltmak için implantasyon (tutunma) potansiyeli en yüksek embriyonun seçimi ve tekil transfer ile çoğul gebeliğin önüne geçilmesi önemlidir.  

Fairtility CHLOE™  yapay zeka uygulaması bu noktada tüp bebek başarısını artıran en güncel yöntemlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Anne rahminin sağladığı ortamı taklit eden embriyoskop cihazıyla döllenen yumurtaların videoları, fotoğrafları çekilir. Bu yumurtaların yapısı, boyutu, şekli gibi bilgiler embriyolog tarafından yorumlanır. Embriyoloğun yorumlaması subjektif olabilmekle birlikte, embriyoları günlük video kayıtları ile değerlendirmek büyük bir zaman alabilmektedir. Fairtility CHLOE™  yapay zeka programı ise bu cihazdan gelen görüntüleri objektif bir şekilde saniyeler içerisinde yorumlayarak en kaliteli embriyonun seçilmesini sağlar.

Tutunma şansı en yüksek embriyo yapay zeka ile seçiliyor

Günümüzde mevcut değerlendirme yöntemleri, embriyonun morfolojisine (şekline) veya sürekli izleme sisteminde takip edilen embriyoların morfokinetik video görüntülerine dayalı parametrelerle yapılmaktadır. Ancak bu değerlendirmeler, uygulayan kişilere göre farklılıklar gösterebileceğinden, gözlemciler arası değişkenlik, en uygun embriyonun seçilmesinde farklılıklara yol açabilmektedir. Tam otomatik ve standartlaştırılmış Artificial Intelligence (AI) olarak bilinen yapay zeka yöntemi ise çok sayıda embriyonun sürekli takip (TLI) sistemindeki ham video görüntülerini kullanarak eş zamanlı değerlendirmeyi amaçlayan üreme tıbbı alanındaki en yeni teknolojilerden biridir. Bir Deep Learning Machine (derin öğrenme) sistemi olan AI, embriyo gelişiminin değerlendirilmesinde, embriyologlar arası değerlendirme farklılıklarını ortadan kaldırarak tutunma şansı en yüksek olan embriyonun objektif olarak seçilmesine olanak tanımaktadır.

Yöntem, yüksek başarı oranları ile dikkat çekiyor

 IVF laboratuvarında embriyo değerlendirmesinde farklı AI sistemlerinin geliştirilmesi ve bu çok yeni teknolojinin IVF sonuçlarına nasıl yansıdığı ile ilgili son zamanlarda pek çok bilimsel yayın yapılmıştır. AI ile embriyo seçimi; implantasyon, kalp atımı veya plöidi durumu (kromozom sayı ve yapısının durumu) bilinen embriyoların fotoğraf/video görüntüleri kullanılarak sağlanan derin öğrenme prensibine dayanır. Her geçen gün literatüre yenisi eklenen bilimsel çalışmalarda, AI teknolojisinin embriyolara ait çok sayıda veriyi bir

embriyologdan çok kısa sürede değerlendirerek tutunma potansiyeli en yüksek embriyonun seçiminde daha yüksek başarı sağladığı, gebelik, implantasyon ve canlı doğum oranlarını artırdığı, AI ile çok yakın bir gelecekte genetik olarak normal (euploid) embriyonun PGT işlemine gerek kalmaksızın seçiminin sağlanabileceği gösterilmekte ve bu teknolojinin IVF alanında potansiyel olarak başarı ile kullanılabileceği ifade edilmektedir.

Tüp bebek alanında her zaman en iyi ve alanındaki gelişmeleri yakından takip ederek ilk uygulayan merkez olma vizyonuna sahip Memorial Şişli Hastanesi Tüp Bebek ve Üreme Genetiği Merkezi yine bir ilke imza atarak IVF Laboratuvarında CHLOE Yapay Zeka programını (Fairtility) faaliyete geçirmiştir. Tek embriyo transferi ile canlı doğum oranlarını artırmayı hedefleyen merkezde kullanılmaya başlanan CHLOE Yapay Zeka programı ile tek embriyo transferinde en yüksek oranda gebeliklerin elde edilmesi amaçlanmaktadır.

Saniyeler içinde embriyo değerlendirmesi

Merkezde, geriye dönük olarak yapılan inelemelerde, kıdemli embriyologların yaptığı değerlendirmeyi yapay zekanın da saniyeler içerisinde gerçekleştirerek daha iyi sonuçlar elde edilebileceği tespit edilmiştir. Ayrıca geriye dönük olarak yapılan diğer bir çalışmada, CHLOE Yapay Zeka programının klivaj dönem (2., 3. ve 4’üncü gün) embriyolarının %96 oranında blastokist aşamasına ulaşacağını, pozitif gebelikle sonuçlanan embriyoları %71 oranında, devam eden gebelikleri %69 oranında, program henüz eğitilmiş olmamasına rağmen genetik olarak normal (euploid) embriyoları %61 oranında tahmin ettiği izlenmiş ve bu bilimsel sonuçlar, yakın bir tarihte gerçekleşen Avrupa’nın en prestijli kongresi olan Avrupa Üreme Derneği tarafından düzenlenen ESHRE Kongresi’nde sunulmuştur.

Çok sayıda embriyonun tüm gelişim aşamalarına objektif değerlendirme

Yunanca çiçeklenme ve üremeyi ifade eden ve ‘Yeşil filizler’ anlamına gelen ‘CHLOE’ Yapay Zeka programı kullanımının IVF laboratuvarı açısından avantajları;

• Çok sayıda embriyonun tüm gelişim aşamalarının saniyeler içerisinde değerlendirilmesi,
• Tüp bebek laboratuvarındaki diğer işlemler için zaman tasarrufu sağlaması,
• Embriyologlar arası sübjektif değerlendirme farklarını ortadan kaldırarak daha objektif, otomatize ve standardize bir değerlendirmeye olanak sağlaması
• Tutunma potansiyeli en yüksek embriyoların seçiminde ekstra bir değerlendirme ve puanlama sistemi sunması ve böylece transfer ya da PGT işlemleri için seçilecek olan embriyoların tutunma potansiyeli en yüksek olan embriyolardan seçilmesi sağlanarak gebeliğe ulaşma süresinin kısaltılması sayılabilir.

Çiftler kendi embriyolarının gelişimini takip edebiliyor

Bu programın hastalara sağladığı en büyük hizmet ise embriyo gelişimine ait tüm görsel ve değerlendirmelerin anlık olarak tüm şeffaflığıyla hasta ile paylaşılması ve tüp bebek laboratuvarı ile hasta arasında güven oluşturmasıdır. Embriyoların CHLOE yapay zeka programı ile değerlendirilmesi ve kalitelerine göre puanlanarak sıralanma işlemi yapılabilmesi için embriyoların sürekli takip (TLI) sisteminde takip edilmesi gerekmektedir.  Yapay zeka programı ile hastalara ait yaş ve embriyoların sürekli takip (TLI) sisteminde konulduğu yer bilgisi dışında herhangi bir bilgi paylaşımı yapılmadan embriyoların anonim olarak değerlendirmesi sağlanmakta ve hastalar kendilerine verilen şifre bilgisi ile sadece kendi embriyolarını izleyebilmektedir.