Göz Kuruluğu Nedir? Göz Kuruluğu Neden Olur?

Göz Kuruluğu Nedir?

Göz kuruluğu, gözlerin sulu kalmaya yetecek kadar gözyaşı üretemediğinde ortaya çıkan, gözlerde yanma, batma ve kaşıntı gibi belirtilere neden olan göz sağlığı sorunudur. Gözün yeterli miktarda gözyaşı üretmemesi, gözleri enfeksiyona karşı koruyucu etkisinin azalmasına neden olur. Gözyaşı bezlerinden gelen sıvıların üretiminde azalma meydana gelmesi gözyaşı zarının sağlamlığını etkiler. Gözyaşı eksikliği uzun vadede ciddi problemlere neden olabilir.

Gözyaşı tabakasında bulunan; mukus tabaka, ortada sulu (aköz) tabaka ve en dışta yağlı (lipid) tabakanın herhangi birinin bozukluğu ve eksikliği olması durumunda kuru göz problemi ortaya çıkar. Yani kuru göz tanısı konulan kişide ya gözün rahat etmesini sağlayacak miktarda gözyaşı salgısı yoktur ya da yeterli gözyaşı salgısına rağmen gözyaşında kalite bozukluğu söz konusudur.

https://www.youtube.com/embed/PiOI3KtR29M

Göz Kuruluğu Tipleri Nelerdir?

Göz kuruluğu rahatsızlığına yol açan en önemli etken gözyaşının az salınmasıdır. Bununla birlikte mevcut gözyaşının buharlaşması da kuru göz sendromuna yol açabilir. Gözün kemik duvarının üst dış köşelerinde bulunan gözyaşı bezleri gün içerisinde düzenli olarak salgı verir.

Gözyaşı bezinde kaynaklanan sorun ile birlikte gözyaşının az salınımı tipinde göz kuruluğu meydana gelir. Göz kuruluğunun bilinen üç tipi vardır.

Göz kuruluğu tipleri şöyle sıralanabilir:

Su eksikliği olan göz kuruluğu

Gözlerde yer alan lakrimal bez gözyaşı üretemediği zaman gözlerde kuruluk meydana gelir. Bazı otoimmün hastalıklar ya da problemler lakrimal bezinde iltihaba neden olur ve yeterli miktarda sulu gözyaşı üretimini engeller.

Buharlaşmalı tipi göz kuruluğu

Gözyaşları çok çabuk buharlaştığı zaman kişide buharlaşmalı göz kuruluğu görülür. En yaygın neden, meibomian bezinde meydana gelen fonksiyon bozukluğudur. Göz kapaklarında gözyaşı filminizin dış, yağlı katmanını üreten bezlerin düzgün çalışmadığı anlamına gelir.

Karışık tipi göz kuruluğu

Gözlerin hem yeterince gözyaşı üretmediği ve hem de gözyaşı filminin dengesiz olduğu anlamına gelir. Bu sorunların her ikisi de kuru göz semptomlarına yol açar.

Göz Kuruluğu Neden Olur?

Göz kuruluğunun nedeni yaşlılık, hormonal değişiklikler, fazla göz kırpma, kuru hava, kontak lens kullanımı ve lazer operasyonları yanı sıra otoimmün hastalıklar, diyabet, tiroid, romatoid artrit, A vitamini eksikliği ve göz enfeksiyonlarıdır.

Göz kuruluğunun diğer nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Hamilelik ve menopoz gibi hormonal değişimler
• Fazla göz kırpmak
• Kuru hava
• Kontak lens kullanımı
• Lazer operasyonları
• Sjögren sendromu
• A Vitamini eksikliği
• Göz enfeksiyonları
• Göz damlalarına ve merhemlerine karşı alerji
• Göz kırpma refleksinde bozulmalar meydana gelmesi
• Duman, güneş, rüzgar, nem düşüklüğü, kapalı mekanlarda ısıtma yöntemleri gibi çevresel faktörler
• Alerjik ve bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle göz kapaklarındaki bezlerin görev yapamaması neticesinde gözde oluşan dokusal değişiklikler
• Blefarit yani göz kapağında oluşan iltihabi hastalık durumu
• Ektropion yani göz kapağının göz yuvarlığından sarktığı rahatsızlık durumu
• Göz kapağının içe döndüğü rahatsızlık hali
• Tansiyon ilaçları, anti alerjik ilaçlar, antidepresan ve uyku ilaçlarının kullanımı
• Bağışıklık sistemini tutan sistemik hastalıklar
• Gözün zararlı ışıklara uzun süre maruz kalması
• Aşırı sigara ve alkol tüketimi

Göz kuruluğuna neden olan faktörler nelerdir?

Gözyaşı bezlerinin fonksiyonlarını;

• Yaşın ilerlemesi,
• Romatolojik hastalıklar,
• Tiroit bezi fonksiyon bozuklukları,
• Testosteron-östrojen dengesizliği ile ilgili endokrinolojik hastalıklar,
• Akne, depresyon, tansiyon ilaçları,
• Sık kullanılan kontakt lensler göz kuruluğuna neden olarak göz sağlığını olumsuz şekilde etkiler.

Göz Kuruluğu Belirtileri Nelerdir?

Göz kuruluğunun en belirgin belirtileri gözde batma ve yanma hissidir. Gözlerde kızarıklık, bulanık görme, ışığa karşı hassasiyet oluşması ve gözden mukus çıkması da göz kuruluğunun diğer belirtileri arasında yer alır. Tedavi edilmediği takdirde ilerleyen süreçte görme kaybına kadar gidebilen göz kuruluğu belirtileri;

• Gözlerde yanma şikayeti
• Gözün içinde bir şey varmış hissi ve kaşıntı
• Gözlerde kızarıklık
• Işığa karşı duyarlılık
• Görüşte bulanıklaşma
• Göz çevresinde meydana gelen lifli mukus
• Okuma sırasında gözlerin çabuk yorulması
• Rüzgar ve dumana karşı gözlerde hassasiyet,
• Kontakt lens kullanmada güçlük
• Göz içi ve çevresinde ‘sekresyon’ olarak adlandırılan ip benzeri oluşumlar,
• Uyanılan vakitte gözleri açmakta zorlanma,
• Gece araba kullanırken güçlük yaşama,
• Akşam saatlerinde yorgunluk nedeniyle göz kapaklarını açma isteğinin azalması şeklindedir.

Göz Kuruluğu En Çok Kimlerde Görülür?

Göz kuruluğu hem erkeklerde hem de kadınlarda her yaşta görülebilir. Menopoz sonrası kadınlarda, hormonal dengelerin bozulmasına bağlı olarak; vücutta sıvı salgılayan bezlerin de azalması ile birlikte, kuru göz şikayetlerinde artış meydana gelir.

Buharlaşmaya bağlı göz kuruluğu şikayetleri ofis çalışanlarında sıkça görülmektedir. Bu duruma yol açan nedenler arasında ofis ortamında saatlerce kullanılan bilgisayarlardır. Zira bilgisayar ekranına uzun saatler bakan kişilerde refleks göz kırpma sıklığında azalma meydana gelir, yüzeyde bulunan gözyaşları buharlaşır. Nitekim saatlerce bilgisayar ekranına odaklanan insanların gözleri 10-15 saniye kadar açık kalabilmektedir. Bu durum klimalı ve kuru ortamlarda gözyaşının buharlaşma sürecini hızlandırır. Sonuç olarak buharlaşmaya bağlı göz kurusu problemi ortaya çıkabilir.

Göz kuruluğu şikayeti olmayan kişiler ise 3 saniyede bir gözlerini kırpar ve salgılanan gözyaşı göz küresinde eşit olarak dağıtılır.

Göz Kuruluğu Tanısı Nasıl Konulur?

Kişi, yanma batma ve gözlerde kuruma hissinden yakınıyorsa bu sorunu ihmal etmemeli ve mutlaka bir göz muayenesi yaptırmalıdır.

Göz kuruluğu tanısı için bir dizi tetkik gereklidir. Gözyaşının özel boyalarla boyanması olarak tanımlanabilecek, “fluorescein gözyaşı testi” veya “lissameine green streep gözyaşı şeritleri” ile gözyaşı miktarının ölçümünü de gerçekleştirebilir.

Gözyaşı miktarı ve gözyaşı kırma zamanının belirlenmesinden sonra gözde iltihap olup olmadığı da bir testle saptanmalıdır. Gözyaşı osmolarite testi göz kuruluğu tanısında çok yardımcı olabilmektedir.

Kornea topografisi çekilerek kuruluk adacıklarının değerlendirilmesi, kapakta salgı yapan meibomium bezlerinin görüntülenmesi karar vermede büyük yarar sağlamaktadır. Gözyaşının oluşumunda eksik olan parametrenin tespit edilmesinin ardından tedavi yöntemi belirlenir.

Göz Kuruluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kuru göz tedavisinde ilk aşama ayrıntılı göz muayenesidir. Kuru göz sendromunun tedavisi, nedene yönelik olarak belirlenir. Kuru göz sendromunda gözü nemli tutabilmek için, suni gözyaşı damlası ve jel önerilir. Günde 4-5 kereden daha sık kullanımlık ya da tek kullanıma uygun preparatlar da önerilir. Tüm bu önlemlerin ileri derecedeki göz kuruluğu sendromunda yeterli olmadığı durumlarda gözyaşı boşalma kanallarına geçici tıkaç uygulanarak gözyaşı kaybı azaltılmaya çalışabilir veya aynı bölgenin kalıcı olarak lazer ile kapatılması uygun olabilir.

Mevcut gözyaşının buharlaşmasıyla kuru göz sendromu olanlara da bazen koruyucu gözlükler de önerilebilir. Yüzeyde az gözyaşına bağlı ortaya çıkan iltihaplanmayı çözecek birtakım ilaç tedavileri de uygulanır.

Göz Kuruluğuna Karşı Alınabilecek Bazı Önlemler

Göz kuruluğu şikayetine maruz kalmamak için alınabilecek bazı önlemler şöyle sıralanabilir:

• 3 saniyede bir göz kırpmak normal olandır. Belirli aralıklarla bilinçli olarak göz kırpmak göz sağlığı için önemlidir.
• Gözyaşlarının buharlaşmasını yavaşlatmak, engellemek amacıyla; saç kurutma makinesi, klimalar ve pervaneler gibi araçların gözlere direkt hava üflemesinden kaçınılmalıdır.
• Gözlerin ovuşturulmamalıdır.
• Özellikle rüzgarın şiddetli olduğu zamanlarda dışarı çıkıldığında gözlerin etrafını saran gözlüklerin takılması önerilmektedir.
• Özellikle ofis çalışanları bilgisayar kullanımını 5-10 dakikalık aralarla bırakmalı, gözlerini dinlendirmelidir.

Göz Kuruluğu Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kuru göz tedavi edilmeden lazer işlemi yapılabilir mi?

Kuru göz sorunu tedavi edilmeyen kişiler; miyop ve hipermetrop tedavisi için lazer yaptırmamalıdır. Zira kuru göz şikayetinde olanlara lazer işlemi uygulandığında kuru gözün yol açtığı sorunlar hastayı çok daha fazla rahatsız eder. Bazı durumlarda da lazer tedavisi kuru göz probleminin nedeni olabilir. Lazer işlemi sırasında katmanlarda sinir liflerinin kesilmesi ve bu liflerinin kesilmesi kuru göz gelişmesini tetikleyebilir.

https://www.youtube.com/embed/Swvw0nUvLZU

Göz kuruluğu geçer mi?

Göz kuruluğu, kronik olarak gerçekleşen bir durumdur ve göz kuruluğu semptomları çeşitli yöntemlerle kontrol edilebilir. Göz kuruluğunun nedenine bağlı olarak tedavi yöntemi geliştirilip uygulanabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.