Yükleniyor
Hemostaz, kan damarlarındaki bütünlüğünü korumak için kanamayı durdurmaya yardımcı protein olan fibrin pıhtısının oluşumunu ve çözünmesini düzenleyerek kan damarlarındaki kanamanın durmasını sağlayan mekanizmadır. Vücudun bir reaksiyonu olan hemostaz, özellikle ciddi yaralanmalar sonrası devreye girer ve kanamayı durdurarak ciddi komplikasyonların önüne geçmeye yardım eder.
Hemostaz, aşırı kan kaybını önlemek için kanamayı durdurmaya yarayan vücudun doğal bir fonksiyonudur. Hemostaz tek bir süreç olmaktan ziyade aslında birçok sürecin birleşimi olarak kabul edilir. Her ne kadar ayrı süreçler gibi görünseler de bunların hepsi vücutta kan pıhtısı oluştuğunda meydana gelir.
Vücut bir yaralanma tespit ettiğinde aşırı kan kaybını önlemek için devreye girer ve hızlı bir reaksiyon gösterir. Bu hemostaz süreci düzgün bir şekilde yaşanmadığında en küçük kanamalar bile ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. Bunun bir örneği, kanın etkili bir şekilde pıhtılaşamadığı bir durum olan hemofilidir.
Bir kanama ve pıhtılaşma bozukluğu olan hemofili, vücuttaki doğal bir reaksiyon olan hemostaz sürecinin sekteye uğraması sonucu meydana gelir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Vücudun kanamayı durdurmak için devreye soktuğu fizyolojik sürece hemostaz adı verilir. Hemostaz öncelikle birincil hemostazla başlar. Vücutta geçici bir tıkaç oluşturan birincil hemostaz sürecinin ardından vücut ikincil hemostaz sürecine geçer. Bu aşamada da tıkaç daha güçlü bir hale getirilir ve kanamanın durdurulması amaçlanır.
Birincil hemostaz trombosit pıhtılaşması, ikincil hemostaz pıhtılaşma kademesi, üçüncü aşama ise vücudun mevcut pıhtıyı fibrin pıhtısına dönüştürmesidir. Bu üç aşama sıra ile gerçekleşir ve hemostaz süreci tamamlanmış olarak vücutta kanama durdurulur.
Birincil hemostaz, vücudun bir yaralanmayı kapatmak ve kanamayı durdurmak için geçici bir tıkaç oluşturmasıdır. Bunu sağlamak için kanda dolaşan trombositler hasarlı dokuya yapışarak aktive olur. Kısaca birincil hemostaz süreci aşırı kan kaybını önlemek amacıyla doğal olarak başlatılan ilk süreçtir.
Birincil hemostazda oluşturulan geçici tıkaç ikincil hemostazda daha da sağlam hale getirilir. Pıhtılaşma olarak da adlandırılan bu aşama, kandaki "pıhtılaşma faktörleri" adı verilen molekülleri kapsar. Sonuç olarak pıhtılaşma sürecinde fibrin adı verilen bir madde oluşturulur. Hem trombosit tıkacı hem de fibrin birlikte hareket ederek güçlü bir pıhtı meydana getirir.
Hemostazın son aşaması vücudunuzun mevcut pıhtıyı fibrin pıhtısına dönüştürmesidir.
Hemostaz, tıbbi olarak trombositler ve fibrin polimeri ile pıhtı oluşumuna yol açan bir dizi enzimatik aktivasyonu sürecini kolaştırır. Bu pıhtı yaralı bölgeyi kapatır, doku yenilenme süreci gerçekleşirken daha fazla kanamayı kontrol eder ve önler. Özetle hemostaz süreci kan kaybını önlemeyi amaçlar.
Hemostaz, trombositlerin, plazma pıhtılaşma basamaklarının, fibrinolitik proteinlerin, kan damar yapılarının ve sitokin aracılarının karmaşık etkileşimine bağlı olan bir süreç şeklinde değerlendirilir.
Uzman bir hematolog, semptomlara ve kan tahlilindeki pıhtılaşmayla ilgili bileşenleri analiz eden kan testlerine dayanarak kanın pıhtılaşma sorunlarını teşhis edebilir ve hemostaz eksikliğine bağlı olası problemleri belirleyebilir.
Hemostaz, kanamayı önlemek ve durdurmak için kanın kan damarları içinde tutulmasıdır. Bu süreç aşırı kan kaybını önlemeyi amaçlar. Kan kaybının önlenmesiyle vücuttaki dokuların onarımı da başlar.
Hemostaz sürecinin olağan akışında gerçekleşmediği durumlarda vücutta ciddi komplikasyonlar meydana gelebilir. Bunun en önemli örneklerinden biri hemofilidir. Hemofili, pıhtılaşma bozukluğudur ve hemostaz devreye girmediğinde vücuda zarar verebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 13 Ağustos 2024
Yayınlanma Tarihi: 27 Mayıs 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
