Yükleniyor
Sarsılmış bebek sendromu, bebeğin şiddetli bir biçimde ve zorla sarsılması sonucu oluşan bir beyin hasarıdır. Önemli ölçüde beyin hasarına yol açabilen bu durum, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. 5 saniye gibi kısa süreli bir sarsıntı bile sendroma yol açabilmektedir. 2 yaşın altındaki çocuklarda daha sık yaşanıyor olsa da, 5 yaşına kadar görülebilir. Sarsılmış bebek sendromu; oyun kaynaklı değil, bir öfke ya da sinirle bebeğe verilen hasar sonucu meydana gelir.
Sarsılmış bebek sendromu bir bebeğin (özellikle 2 yaş ve altı bebeklerde) kasıtlı bir biçimde (öfke, sinir vb. hislerle) sarsılması sonucunda beyinde meydana gelen hasar kaynaklı sendromdur. Bebeklerin beyinleri yetişkin bireylere kıyasla daha yumuşaktır ve boyun kasları daha zayıftır. Bebeği sarsma hareketinde bulunmak da bebeğin beyninin kafatasının iç kısmına tekrarlı şekilde çarpmasına yol açar. Bu darbeler sonucunda ise beyinde morarma, kanama, şişme meydana gelebilir. Bebek beyin hasarı gerçekleştikten sonra ise kemik kırılması, omurga hasarı ve kafa travması ortaya çıkar. Sonuç olarak bebek gelişimi olumsuz etkilenir.
Yaşanan sarsılmış bebek sendromu, hemen teşhis edilmezse veya şiddete bağlı olarak teşhis edilse bile kalıcı beyin hasarlarına yol açabilir; bebeğin ölmesine sebep olabilir. Sarsılmış bebek sendromundan kısmi biçimde kurtulan çocuklarda ilerleyen yaşlarda öğrenme bozuklukları, nöbetler, sara, körlük, gelişim bozukluğu gibi problemler görülebilir.
Sarsılmış bebek sendromunun kendini belli eden belirtileri bulunmaktadır. Bu belirtilerden herhangi birisini bebeğinizde görüyorsanız bir doktora görünmelisiniz. Sarsılmış bebek sendromunun belirtileri arasında vücutta kırıklar, bebeğin alnında şişme ve kızarma, huysuzluk, kusma, nöbet gibi göstergeler yer almaktadır.
Sarsılmış bebek sendromuna yakalanan bebeklerde bazı hafif belirtiler görülür. Bu belirtiler arasında kusma, baş ağrısı ve sinir gibi gündelik hayatta karşılaşılabilecek problemler yer alır.
Sarsılmış bebek sendromunun en net belirtilerinden birisi bebeğin kusmasıdır. Bebeklerde kusma normal bir durum olsa da normalden farklı sıklıkta kusma gerçekleşiyorsa sarsılmış bebek sendromuna işaret ediyor olabilir.
Sarsılmış bebek sendromu, beynin sallanması sonucu oluşur. Bebek bu durum sonucunda huysuz olabilir. Tek başına bir belirti olmasa da diğer belirtilerle birlikte ele alındığında kafa travmasına işaret ediyor olabilir.
Eğer bebek beyin hasarı gerçekleşmişse, baş bölgesinde ağrı oluşabilir. Çocukluğun ilerleyen yaşlarında daha net anlaşılabilen bu durum önemli bir belirtidir. Bu belirtilerden herhangi biri veya bazıları mevcutsa, bebeğinizi her ihtimale karşı bir doktora göstermeniz yararlı olacaktır.
Sarsılmış bebek sendromuna yakalanan bebeklerde hafif belirtilerin yanı sıra önemli bulgular da görülebilir. Bu göstergeler günlük hayatta karşılaşmadığımız, göz bebeğinde kanama, vücutta kırıklar, bilinç kaybı ve sara gibi son derece önemli belirtilerdir.
Bebeğin kafatasında ve beyin içerisinde meydana gelen hasarlar, kan damarlarına da yansımış olabilir. Bu durum sonucunda göz bebeğinde kanama olabilir. Herhangi bir kanama fark edildiğinde acilen bir hastaneye başvurmalıdır.
Beyin hasarının en önemli belirtilerinden birisi, nöbet geçirmektir. Bu durum bir travmaya işaret edebilir. Nöbet, beynin hangi bölgesinin etkilendiğine bağlı olarak farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bilinç kaybı, boş bakma, kasılma, seğirme ya da titreme nöbetin belirtileri arasındadır.
Bebekte kafa travmasına bağlı olarak bilinç kaybı olabilir. Bilinç kaybının belirtisi olarak tepkisizlik, uyanmada zorluk ve koma halini saymak mümkündür. Bebeğinizde bilinç kaybı varsa hiç vakit kaybetmeden bebeğinizi doktora göstermelisiniz.
Sarsılmış bebek sendromu beyin hasarı sonucu oluşur. Bu hasarın tespiti için bebeğin çocuk nörolojisine görünmesi gerekmektedir. Çocuk nörolojisinde hasarın ve sendromun tespiti için BT taraması gerçekleştirilir. Tarama gerçekleştirildikten sonra beyin görüntülemesi yapılr ve sonuca bağlı olarak sarsılmış bebek sendromu tanısı konur.
Sarsılmış bebek sendromunun tanısı için birkaç tıbbi görüntüleme yöntemine başvurulur. Bu görüntüleme yöntemleri sayesinde travmanın boyutu ve ne tür tedavi süreci izleneceği belirlenir. Sarsılmış bebek sendromu tespit edilirken kullanılan temel tarama yöntemleri; BT taraması, röntgen ve MRG taramasıdır.
Bu taramaların yanı sıra göz bebeğinde kanamayı incelemek için göz muayenesi gerçekleştirilebilir. Bütün bu test ve taramalar sonucunda tanı daha net biçimde konulur.
Bebeğinizi çocuk nörolojisine götürdükten sonra doktorun tanıyı netleştirmesi için beyni incelemesi gerekir. Bebeğin uyanıklık düzeyi ve refleksleri kontrol edilir. Göz bebeklerinin büyüklüğü ve ışığa tepkisi ölçülür. Motor fonksiyonlarının yanı sıra dış bulgular incelenir. Röntgen, BT taraması ve MRG taraması ardından değerlendirme yapılır.
Bebeğe tanı konulduktan sonra tedavi sürecine başlanır. Böylece vakit kaybı olmadan bebek izlemeye alınır ve iyileşme süreci daha yakından takip edilebilir. Beyin devamlı takip altında kalarak gelişim takibi ve fizik tedavi gerçekleştirilir.
Sarsılmış bebek sendromu tanısı konduktan sonra beyinde gerçekleşen hasarın şiddetine ve travmanın boyutuna göre yoğun bakımda tedavi gerçekleştirilir. Solunum ya da kalp komplikasyonları gelişirse yaşam desteği sağlanır.
Yoğun bakım sürecinden farklı olarak bebeğin motor becerilerinde meydana gelen olumsuzlukların düzeltilebilmesi için ek rehabilitasyon ve fiziksel terapiye gerek duyulabilir. Tüm bu tedavilerin sonucuna bağlı olarak gelecek süreçlerde bebeğin gelişiminin takip edilmesi çok önemlidir.
Sarsılmış bebek sendromunun bebeklerde görülmesinin temel sebebi çocuk istismarıdır. Ailelerin bu konuda dikkat etmesi gereken temel farkındalıklar içerisinde bebeklere ve çocuklara nasıl yaklaşılması gerektiği, bir başka ailenin çocuğuna olan davranışlara karşı ne tür önlemler alınabileceği yer alır. Benzer şekilde çocuğun sarsılmış bebek sendromuna yakalanma ihtimalini artıran başka faktörler de bulunmaktadır. Bu faktörler arasında temel olarak ailelerin dikkatsizliği, bebeğe karşı yaklaşım problemleri, sinir krizleri vb. yer alır.
Çocukların güvenliğinin sağlanması aile içerisinde başlar. Çocuklarının ve bebeklerinin güvenliğini sağlayamamak, sarsılmış bebek sendromu gibi önemli rahatsızlıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Ailelerin bu konudaki hassasiyeti ve bilgisi, diğer ailelerin bebeklerinin güvenliği açısından çok önemlidir. Böylece aileler, diğer bebeklerin bu konuda bir eksiklik yaşamamasını sağlayabilir. Bu konu hakkında ailelerin hukuki anlamda bir bilince sahip olması oldukça önemlidir.
Bunların yanı sıra bebeklerin ruhsal sağlığını olumsuz etkileyecek davranışlardan kesinlikle kaçınılmalıdır. Bu durum bebeğin sağlığını uzun vadede olumsuz etkiler. Aynı zamanda ebeveynlerin stres düzeyinin bebeklere yansıması olumsuz sonuçlar doğurabilir. Özellikle aile içinde yaşanan anlaşmazlıklar, şiddet, bebeğin ihmal edilmesi, çocuk istismarı gibi olumsuz davranışlar sarsılmış bebek sendromu başta olmak üzere birçok psikolojik ve fiziksel sıkıntıya yol açabileceği bilinmelidir.
Bebeklerin fiziksel ve ruhsal yapısı yetişkin bireylerden daha farklıdır. Bu nedenle sarsılmış bebek sendromu da dahil olmak üzere birçok olumsuz durum, gelecekte kalıcı hasara yol açabilir. Bu kalıcı hasarlar arasında öğrenme güçlüğü, gelişim bozukluğu, körlük, nöbetler, sara vb. önemli sorunlar yer alabilmektedir.
Sarsılmış bebek sendromu belirtilerinden bazıları gündelik hayatta bebeğin yaşadığı durumlar (örn: kusma) olabilir. Ancak bazı belirtiler (şok, koma, nöbet vb.) tehlike arz edebilmektedir. Eğer bebeğinizde bu durumların herhangi birini veya bazılarını gördüyseniz bir hastaneye başvurmalısınız.
Bebeğin güvenliği ailenin sorumluluğu altındadır. Bebeğin sarsılmış bebek sendromuna yakalanması, bebeğin bilinçli, öfkeli ve sinirli şekilde sarsılması sonucu oluşur. Yani bebeklerin oyun amaçlı hafif sarsılması gibi durumlar sarsılmış bebek sendromuna neden olmaz.
Bebeklerin sarsılmış bebek sendromuna yakalanması; aile içi sıkıntıların giderilmesi, bebeğe bakış açısının doğru biçimde olması, hukuki bilinç, çocuk güvenliğinin sağlanması ile önlenebilir. Ayrıca bebekte meydana gelen sarsılmış bebek sendromu aile kaynaklı değil; çevre, bakıcı gibi kişi ve kişi topluluklarından kaynaklı olabilir. Bu durumun önlenmesi için konuyla ilgili olabilecek her kişinin özenle bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 16 Haziran 2025
Yayınlanma Tarihi: 16 Haziran 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
