Toplardamar Pıhtılaşmasının (Derin Ven Trombozu) Girişimsel Yolla Tedavisi Nedir? Nasıl Yapılır?

Önlenebilen bir hastalık olan ve tedavi edilmediği takdirde hastada hayati risk oluşturabilen Derin ven trombozu, toplardamar pıhtılaşması olarak da biliniyor. Bacakta yer alan derin toplardamarın pıhtı atması olarak tanımlanan bu hastalığın oluşmasının nedeni farklı faktörler olabiliyor.  Genellikle bacak ve karın içi damarlarda görülmekle birlikte kol damarlarında da ortaya çıkabilen derin ven trombozu kanser hastaları, diyaliz hastaları, gebeler ve aşırı kilosu olanlarda daha sık görülüyor. Derin toplardamarlarda oluşan pıhtı ilk 14 gün içinde, anjiyografi ile pıhtı çözücü ilaç uygulaması, mekanik olarak pıhtının parçalanması ve pıhtının kateterlerle çekilmesi gibi girişimsel radyoloji yöntemleri ile tedavi edilebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Girişimsel Radyoloji Bölümü Uzmanları, Derin ven trombozunun (toplardamar pıhtılaşması) girişimsel yolla tedavisi hakkında bilgi verdi.

Toplardamar pıhtılaşmasının (derin ven trombozu) girişimsel tedavisi nedir?

Derin toplardamarlarda pıhtı oluşması durumunda ilk 14 gün içinde (akut dönemde) tanı konulduğunda, anjiografi ile pıhtıya direk olarak pıhtı çözücü ilaç uygulaması, mekanik olarak pıhtının parçalanması ve pıhtının kateterler (anjiografide kullanılan tüpler) ile damar içinden çekilmesi tedavi olarak uygulanabilir. Hastanın klinik durumuna göre hangi tedavinin uygun olacağına hekimin değerlendirmesi sonrası karar verilir.

Akut dönem geçtikten sonra, kronik dönemde pıhtılaşma sonrası sendrom bulguları ile gelen hastalarda ise toplardamar sistemindeki tıkanıklıklar yine anjiyografi aracılığıyla balon ve stent uygulamaları ile tedavi edilebilir. Buradaki amaç bacak damarlarında oluşan tıkanıklığa bağlı hidrostatik basıncı düşürmek ve hastanın şikayetlerini azaltarak hayat kalitesini artırmaktır. Bu uygulamalara toplardamar pıhtılaşmasının girişimsel tedavisi denilmektedir

Toplardamar pıhtılaşmasının girişimsel tedavisi hangi durumlarda uygulanır?

Toplardamar tıkanıklıklarında pıhtının uyluk üstü ve karın içi toplardamarlara uzanması durumunda girişimsel tedaviler uygulanır. Özellikle genç hastalarda, ileriki dönem hayat kalitesinin artırılması açısından erken dönemde tedavinin uygulanması önemlidir.

Toplardamar pıhtılaşması girişimsel tedavisi nasıl uygulanır?

Toplardamar pıhtılaşması girişimsel tedavisi anjiyografi ünitelerinde gerçekleştirilir. Genellikle diz eklemi arkasında toplardamar sistemine giriş yapılarak anjiyografi yapılır. Sonrasında pıhtının durumuna göre özellikli kateter ve cihazlar kullanılarak tedavi gerçekleştirilir. Hastanın pıhtı çözücü ilaç almasının gerektiği durumlarda pıhtı içine kateter yerleştirilerek çözücü ilaç direk olarak pıhtı içine zerk edilir. Böylece ilacın dozu azaltılarak yan etki olasılığı azaltılmış olur. Hastalar pıhtı çözücü ilaç aldıkları dönemde yoğun bakımda yakın takip edilir ve ilaç verilmesini takiben tekrar anjiyografiye alınarak görüntülemeleri yapılır.

Toplardamar pıhtılaşmasının girişimsel tedavisinin avantajları nelerdir?

Girişimsel radyolojik tedavilerin en büyük avantajı genel anestezi ve kesi ihtiyacı olmadan hastalara tedavi imkânı sunmasıdır. Uygun ekipman ve deneyimli ellerde yapılan tedaviler cerrahiyle benzer ölçüde başarılı olup, majör komplikasyon riski de azalmaktadır.

TOPLARDAMAR PIHTILAŞMASI (DERİN VEN TROMBOZU) İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

Toplardamar pıhtılaşmasının girişimsel tedavisi için yaş sınırı var mıdır?

Kesin bir yaş sınırı olmamakla birlikte ileri yaş hastalarda, kanser sebebiyle yaşam beklentisi kısa olan hastalarda ve çocuk hastalarda tedavinin yan etkileri dikkate alınmalıdır.

İşlemden sonra hastaların nelere dikkat etmesi gerekir?

İşlemden sonra hastalar belli bir süre kan sulandırıcı ilaçların kullanımına devam edecek olup aksatmamaya özen göstermelidir. Ayrıca işlem sonrası hekiminin tavsiyesine uygun şekilde varis çorabı kullanmalıdır. Sanılanın aksine hastaların hareketsiz kalmamaları ve günlük aktivitelerine devam etmeleri yeni pıhtılaşma gelişmemesi için önemlidir.

Toplardamar pıhtılaşmasının girişimsel tedavisinin dezavantajları var mıdır?

Girişimsel tedaviler anjiyografi yoluyla yapılmakta olup anjiyografinin olası riskleri bu işlemlerde de geçerlidir. Ayrıca pıhtı çözücü ilaçların kanama riski mevcuttur. Ancak bu kanama riski düşük sıklıkla görülmekte olup, ciddi kanamalar oldukça nadir olarak bildirilmiştir.

Toplardamarların görevi nedir?

Toplardamarlar dolaşım sisteminin bir parçası olup, dokulardaki oksijeni azalmış (kirli) kanı tekrar kalbe ulaştıran damar sistemidir. Yüzeyel ve derin olmak üzere birbiri ile ilişkili iki ağdan oluşmaktadır.

Toplardamar pıhtılaşması nedir?

Toplardamar pıhtılaşması genelde bacak ve uyluk damarlarında görülen pıhtılaşma bozukluğudur. Yüzeyel ve derin toplardamar sisteminde görülebilir.

Toplardamar pıhtılaşması tedavi edilmezse ne olur?

Yüzeyel sistemde oluşan pıhtılaşma bozukluğu tromboflebit olarak adlandırılır. Genellikle ilaç tedavisi ile tamamen iyileşir ve bir sekele yol açmaz.

Derin venlerde gelişen pıhtılaşma derin ven trombozu olarak adlandırılır ve ciddi bir durumdur. Hastalara öncelikli olarak kan sulandırıcı ilaç tedavisi verilir. Hastaların çoğunda ilaç tedavisi ile iyileşme sağlansa da hastaların bir kısmında oluşan pıhtı akciğer damarlarına atarak ölümcül olabilecek bir tabloya yol açabilir. Bu durum özellikle uyluk ve üzerindeki seviyelerde pıhtılaşma olan hastalarda daha sıktır. Akciğerlere pıhtı atmasının yanı sıra hastaların %25-50’inde pıhtılaşma sonrası damar tıkanıklığı ve kapak bozukluğu sebebiyle ‘pıhtılaşma sonrası sendrom (Post-trombotik sendrom) görülebilir. Bu sendrom bacaklarda şişlik, renk değişikliği, ağrı, cilt ülserleri, yürüme bozukluğu şeklinde bulgu verir ve belirgin iş gücü kaybı ile hayat kalitesinde düşmeye yol açar.

Toplardamar pıhtılaşması sıklıkla vücudun hangi bölgelerinde görülür?

Genellikle bacak ve karın içi damarlarda görülmekle birlikte kol damarlarında da görülebilir. Kanser hastaları ve diyalize bağlı hastalarda kol damarlarında tıkanıklık görülmesi daha sıktır.

Toplardamar pıhtılaşmasının cinsiyete ya da coğrafyaya göre görülme oranları nasıldır?

Belirgin coğrafik yatkınlık bildirilmemiş olmakla birlikte kadın popülasyonda daha sıktır. Özellikle gebelikte ve hormonal tedavi (doğum kontrol hapları gibi) alan kadınlarda risk daha fazladır. Kanser hastaları ve ailesel pıhtılaşma bozukluğu olan hastalarda özel risk grubundadır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.