Pelvik Taban Hastalıkları

Pelvik taban, leğen kemiğinizin (pelvis) alt kısmında yer alan kas, sinir ve bağ dokularından oluşan bir yapıdır, leğen kemiğinin alt destek tabanını ifade eder. Bu yapı, mesane, rahim (kadınlarda), prostat (erkeklerde) ve rektum gibi iç organları alttan adeta bir hamak gibi tutar ve onların doğru şekilde, ağrısızca ve düzen içinde çalışmasını sağlar.

Pelvik Taban Kaslarının Görevleri Nelerdir?

Pelvik taban kasları, vücudun en önemli destekleyici yapı taşlarından biridir. Bu kaslar, iç organlarımızın düzgün çalışması için birçok önemli görev üstlenir:

 Organları Destekler

• Mesane, rahim (kadınlarda), prostat (erkeklerde) ve bağırsak gibi organları yerinde tutar.
• Organların aşağıya sarkmasını (prolapsus) önler.

İdrar ve Dışkı Kontrolünü Sağlar

• Tuvalet ihtiyacını tutabilmemizi ve kontrol edebilmemizi sağlar.
• İdrar ve dışkı ve gaz kaçırmayı engeller.

Cinsel Fonksiyonları Destekler

• Kadınlarda ve erkeklerde sağlıklı , ağrısız cinsel fonksiyon için gereklidir.
• Orgazm kalitesi, ilişki sırasında hissedilen konfor ve kas kontrolü bu kaslarla ilgilidir.

Doğumda Rol Alır

• Kadınlarda doğum sırasında bebeğin geçişine yardımcı olur.
• Doğum sonrası iyileşme sürecinde de bu kasların toparlanması önemlidir.

Duruşu ve Omurga Dengesini Korur

• Pelvik taban kasları, karın ve bel kaslarıyla birlikte çalışarak duruşumuzu dengede tutar.
• Alt gövde ile üst gövde arasındaki dengeyi sağlar.

Nefes Alma ve Verme Sürecine Katılır

• Pelvik taban kasları, diyafram ve karın kaslarıyla birlikte çalışan bir basınç ve denge sistemi oluşturur. Bu yapıya kor (core) kas sistemi denir. Pelvik taban kasları kor dengesi ve karın içi basınç yönetimi gibi birçok sistemle entegre çalışır.

Pelvik Taban Hastalıkları Nelerdir?

• İdrar kaçırma (idrar inkontinansı)
• Pelvik organ sarkmaları (rahim sarkması, bağırsak sarkması, mesane sarkması, )
• Kronik pelvik ağrı (levator ani sendromu, proktalji fugax, koksigodini)
• Dışkı ve/veya gaz kaçırma (fekal yada anal inkontinans)
• Aşırı aktif mesane
• Ağrılı cinsel ilişki (disparoni)
• İdrar ve dışkı yapma güçlüğü
• Kronik kabızlık ve komplikasyonları (hemoroidler, anal fissür, anal fistül, rektosel gibi)

Pelvik Taban Hastalıkları Nedenleri (Etyoloji)

Pelvik taban hastalıklarının oluşmasında birçok farklı neden rol oynayabilir. Bu nedenler zamanla kasların zayıflamasına, kontrol kaybına veya fazla kasılmasına, ya da pelvik bölgedeki diğer dokularda (sinirler, bağ dokusu, ligamanlar) hasarların oluşmasına yol açabilir . Ancak unutulmamalıdır ki her bireyde neden farklı olabilir ve çoğu zaman birden fazla etken bir arada rol oynar.

Başlıca nedenler şunlardır:

• Doğum travmaları: Zor, uzun süren ya da müdahaleli (vakum, forseps gibi) doğumlar pelvik tabanı zayıflatabilir.
• Hamilelik: Pelvik tabana binen yük artar, pelvik bölge bağdokusu hormon değişikliğine gevşeyebilir
• Menopoz: Östrojen hormonu azalınca kas ve bağ dokular zayıflar.
• Ağır kaldırma, koşma ve zıplamalı sporlar: Uzun süreli ve yanlış teknikle ağırlık kaldırmak yada zıplamak kaslara yanlış yük bindirebilir.
• Kabızlık ve ıkınma alışkanlığı: Sürekli baskı pelvik tabana zarar verebilir ve kronik makat ağrılarına sebep olabilir.
• Kronik öksürük (KOAH, sigara kullanımı gibi nedenlerle), yoğun hapşurma nöbetleri (alerjiler sebepli) pelvik kaslara kontrolsüz yük bindirebilir
• Obezite: Aşırı kilo pelvik tabana sürekli baskı yapar.
• Cerrahi girişimler (ameliyatlar): Özellikle mesane, rahim veya rektuma yapılan ameliyatlar sonrasında kaslar, sinirler ve bağ dokuları  etkilenebilir. Kor bölgesinin bütünlüğünü bozan karın ameliyatları da (fıtık, abdominoplasti, ostomi ,laparotomi operasyonları gibi)  pelvik taban kaslarına olumsuz etki yaratabilmekteditr.
• Yaşlanma: Kas ve bağ dokular yaşla birlikte doğal olarak zayıflar.
• Sinir hasarları: Doğumsal yada sonradan olabilen omurilik hasarları (spina bifida , gergin omurilik sendromu vb) yada yaralanmaları, şeker hastalığı, nörolojik hastalıklar (multiple skleroz, Parkinson hastalığı vb)  gibi durumlarda sinirlerin iletimi bozulabilir.
• Travmalar: Düşme, kazalar veya spor yaralanmaları
• Pelvik bölge onkolojileri: Bu bölgenin kanserleri ve uygulanan medikal , cerrahi yada radyasyon tedavileri pelvik bölge yapılarında olumsuz etkiler yaratabilirler.

Tanı Yöntemleri Nelerdir?

• Hastanın detaylı  öyküsü ve fizik muayenesi
• Özellikli idrar testleri (Ürodinami , üroflowmetre testleri)
• Pelvik ultrasonografi, pelvik/perianal  MR görüntülemeleri
• MR defekografi
• Endoanal/endorektal  ultrasonografi
• Özellikli bağırsak testleri (Anorektal manometre, balon atım testi, kolon transit zamanı)
• Detaylı rektal ve pelvik taban kas muayenesi ile kaslara yönelik  EMG ve biofeedback değerlendirmeleri

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

• Yaşam tarzı ve diyet değişiklikleri
• Pelvik taban fizyoterapisi-hastaya özel egzersiz reçeteleri, rektum balonu ile duysal yada  biofeedback terapileri
• İlaç dışı tedaviler; Nefes terapileri, stres yönetimi, psikososyal destekler, davranış terapileri
• İlaç tedavileri
• Pedler, anal tıkaçlar, transanal irrigasyon tedavileri
• Sinir uyarımı (tibial yada sakral yada vagus sinir uyarıları),
• Pelvik yada anal kaslara botulinum toksin  uygulamaları
• Kaslara ve bağlara yönelik özellikli ameliyatlar (ürojinekolojik veya kolorektal-sfinkter cerrahileri)

Multidisipliner Yaklaşımla Tedavi

Pelvik taban hastalıkları genellikle birden fazla sistemi etkilediği için, tedavide farklı branşların birlikte çalışması ile daha başarılı tedavi edilirler. Aşağıdaki bölümler pelvik taban hastalıklarının tedavisi için iş birliği içinde çalışan ana bölümlerdir.

• Üroloji
• Jinekoloji
• Fizyoterapi ve Rehabilitasyon
• Genel Cerrahi – Kolorektal Cerrahi
• Gastroenteroloji
• Psikoloji ve Psikiyatri
• Beslenme  ve diyet

Bu iş birliği sayesinde hastaya özel, kapsamlı ve etkili bir tedavi süreci sunulabilir.