Hepatit A belirtileri, tanısı ve tedavisi

Hijyen şartlarının kötü olmasıyla bulaşan bir hastalık olan Hepatit A, aşı ile önlenebilmektedir. Halk arasında sarılık olarak bilinen Hepatit A oldukça bulaşıcıdır. Genellikle sağlık koşullarının ve hijyenin kötü olduğu ülkelerde görülen Hepatit A'da belirli bir tedavi bulunmamaktadır. Hastalıktan korunmanın birincil yolu aşıyken, diğer yolu ise ellerin doğru yıkanması, taze sebze ve meyvelerin temiz suyla iyice yıkanıp öyle tüketilmesidir.

Hepatit A nedir?

Hepatit A, Hepatit A virüsü yani HAV'ın neden olduğu, kişiden kişiye bulaşan ciddi bir karaciğer hastalığıdır. Hepatit A bulaşan kişinin dışkısına temas yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Hepatit A'nın bulaşmasının en birinci yolu kişilerin düzgün el yıkamamasıdır. Hepatit B ya da Hepatit C’den farklıdır. Hepatit A, Hepatit B ve Hepatit C’den farklı olarak kronik karaciğer hastalığına neden olmaz ama karaciğeri zayıflatır ve akut karaciğer yetmezliğine sebebiyet verebilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2016 senesinde dünya genelinde 7 bin 134 kişinin Hepatit A’ya bağlı akut karaciğer yetmezliğinden ölmüştür. Bu ölümler viral hepatite bağlı ölümlerin yüzde 0.5’ini oluşturmaktadır. Hepatit A, sporadik olarak ve dünya çapında salgınlar halinde döngüsel nüks eğiliminde ortaya çıkmıştır. Örneğin, 1988 senesinde Şangay’da yaklaşık 300 bin kişi Hepatit A’dan etkilenmiştir. Hastalık genelde sağlık koşulları ve hijyenin kötü olduğu düşük ve orta gelirli ülkelerde yaygındır. Bu tür ülkelerde çocukların çoğu semptom göstermeden 10 yaş öncesinde virüsle enfekte olmuştur. ABD’de evsiz olan kişiler arasında salgınlar görülmüştür.

Hepatit A belirtileri nelerdir?

Hepatit A belirti gösteren bir hastalıktır. Bu belirtiler şöyle sıralanabilir:

- Ateş

- Bitkinlik

- İştahsızlık

- Mide bulantısı

- Kusma

- Eklem ağrıları

- Şiddetli mide ağrısı ve ishal (Çocuklarda özellikle)

- Sarı renkli cilt, gözler, koyu renk idrar, kil rengi dışkı

Bu belirtiler özellikle Hepatit A virüsüne maruz kalındıktan sonra 2-6 hafta içinde ortaya çıkmaktadır. Hastalık genelde iki aydan kısa sürse de bazı kişilerde iyileşme süreci altı ayı da bulabilir. Hepatit A, çalışamayacak ya da okula gidemeyecek kadar hasta edebilir. Genelde çocuklarda belirti pek görülmese de yetişkin kişilerde belirtiler yaygın görülür.

Hepatit A neden olur?

Hepatit A genelde dışkı ile kirlenmiş su ya da gıda tüketiminden bulaşmaktadır. El hijyeninin doğru yapılmaması hastalığın öncelikli sebeplerindendir. Ayrıca kanalizasyon suları ile besinlerin temas etmesi, bu besinlerin çiğ veya az pişmiş olması da Hepatit A bulaşma yolları arasında yer almaktadır. Hijyen şartlarının kötü olduğu ülkelerde Hepatit A çok sık görülmektedir. Enfekte olmayan kişiye, enfekte olan kişilerden bulaşır. Yetersiz arıtılmış sular da hastalık bulaştırır. Gündelik temaslar bulaşa neden olmaz.

Hepatit A nasıl teşhis edilir?

Hekim öncelikle detaylı hasta öyküsünü dinler ve sonrasında fiziki muayene yapar. Hepatit A için teşhisin en kolay yolu kan testidir. Kanda HAV’a ilişkin antikorların (Anti-HAV IgM) saptanmasıyla teşhis konulmaktadır. Ayrıca virüsün karaciğere bir hasar verip vermediğini anlamak için kandan karaciğer fonksiyon testlerine de bakılır. Anti-HAV IgM Hepatit A'ya ilk maruz kalındığında üretilir. Akut enfeksiyon durumunu teşhis ederler. Hepatit A IgG ise daha geç ortaya çıkan antikordur. Yıllar boyunca vücutta kalır, bu virüsle daha önce enfekte olunup olunmadığını belirtir. Ayrıca Hepatit A aşısı yapılmışsa testte Hepatit IgG antikoru pozitif görülür. Genellikle karaciğer ultrasonu da istenmektedir.

Hepatit A tedavisi nasıldır?

Hepatit A’da özel bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Genelde hastalara ev istirahati ve sağlıklı beslenme önerilmektedir. Bunun yanında hastalar sıkı takip edilmelidir. Karaciğer yetmezliği ve karaciğer nakli gerektiren tablo Hepatit A'da nadir görülür. Tedavilerde kullanılan ajanlar da virüse değil karaciğere destek amacını taşımaktadır. Hastaların aç kalmadan, az yağlı, karaciğeri yormayacak şekilde beslenmeleri istenir. Besinler, sindirimi kolay olacak şekilde seçilmelidir. Alkolden uzak durulmalıdır. Hastaların doktorun bilgisi dışında ilaç kullanmaması ve evdeki diğer bireylerden uzak durması gerekmektedir.

Hepatit A hakkında sık sorulan sorular 

Hepatit A nasıl bulaşır?

Hijyen eksikliği Hepatit A’nın bulaşma yollarından biridir. Hepatit a fekal oral yolla bulaşır. Bu da dışkı, su ve besinler aracılığıyla olmaktadır. Fekal oral yolla bulaş direkt fiziksel temas ya da indirekt yollarla olabilmektedir. İndirekt yolla enfeksiyöz ajanla kontamine olmuş eller ya da bir nesne bulaş nedeni olabilir. Direktte de kirli eller, kirli sularla hazırlanan yiyecekler sebep olmaktadır.

Hepatit A aşısı nedir?

Hepatit A virüsüne karşı oluşturulan aşıya Hepatit A aşısı denmektedir.

Hepatit A aşısı ne zaman yapılır?

Hepatit A aşısı 2012 senesinin sonunda çocukluk dönemi aşı takvimine girmiştir. 1 Mart 2011'den sonra doğan çocuklara 18. ve 24. ayın sonunda iki doz halinde uygulanmaktadır. Daha öncesinde aşı olmayan kişiler sağlık kuruluşlarından bu aşıyı isteyebilmektedir. Yetişkinlerde de çocuklar gibi altı ay arayla iki doz halinde Hepatit A aşısı uygulanır. Yetişkinlerde Hepatit A aşısı yapmadan önce bağışıklık durumunu sorgulayan kan testi yapılması gerekmektedir.

Hepatit A aşısı yan etkileri nelerdir?

Sadece Hepatit A aşısı değil tüm aşılarda ve ilaçlarda yan etkiler olabilir. Ama bu yan etkiler çok hafiftir. Hepatit A aşısı sonrasında büyük bir sorun olmaz. Aşı sonrasında, aşı yerinde ağrı ya da kızarıklık, düşük ateş, yorgunluk olabilir. Doktor, yan etkiler hakkında yeterli bilgi verecektir.

Hepatit A aşısı ateş yapar mı?

Hepatit A aşısı da farklı aşılar da düşük ateş yapabilir. Hekiminiz sizi buna karşı uyaracaktır ve önlem almanız için bir yol önerecektir.

Hepatit A aşısı nerede yapılır?

Özel sağlık kuruluşlarında, aile sağlığı merkezlerinde Hepatit A aşısı uygulanabilmektedir

Hepatit A aşısı nerede bulunur?

Özel sağlık kuruluşlarında, aile sağlığı merkezlerinde Hepatit A aşısı uygulanabilmektedir. Yetişkinlere önerildiyse eczanelerden temin edilip sağlık kuruluşlarında yaptırılabilmektedir.

Hepatit A aşı takviminde yer almakta mı?

Hepatit A aşısı da aşı takviminde yer almaktadır.

Hepatit A aşısı en erken ne zaman uygulanabilir?

En erken bebeklerde 12. Ayda uygulanabilir.

Kimler Hepatit A aşısı olmalıdır?

Hepatit A'nın sık görüldüğü, hijyen ve sağlık şartlarının uygun olmadığı ülkelere gidenler, Hepatit B veya Hepatit C gibi kronik karaciğer hastalığı olanlar, birden fazla cinsel partneri olanlar, Hepatit A ile enfekte hayvanlarla çalışanlar, sağlık çalışanları, yasadışı ilaç kullananlar mutlaka Hepatit A aşısı olmalıdır. Ayrıca bebekler mutlaka aşılarını olmalıdır.

Bebeklerde Hepatit A aşısı nerden yapılır?

Bebeklerde Hepatit A aşısı sol bacaktan uygulanmaktadır.

Hepatit A geçiren bir daha geçirir mi?

Hayır, Hepatit A geçiren bir daha bu hastalığı geçirmez. Bağışıklık kazanılır.

Hepatit A’dan korunma yöntemleri nelerdir?

Birincil korunma yöntemi Hepatit A aşısı yaptırmaktır.  Bulaşmayı önlemek için tuvaletten ve banyo kullanımından sonra, bebeklerin altı değiştirildikten sonra, yiyecek hazırlamadan, yemek yemeden önce eller doğru ve düzgün şekilde yıkanmalıdır. Temizliğinden emin olunmayan yerlerde yemek yenilmemelidir.

Hepatit A geçiren kişi kan verebilir mi?

Hepatit A kronik olmadığı için hastalık tamamen iyileştikten sonra kan verilebilir. ,

Hepatit A aşısı fiyatı nedir?

Devletin aşı takviminde olan aşı sağlık kuruluşlarında ücretsiz uygulanmaktadır. Sağlık kuruluşlarından bununla ilgili bilgi alınabilmektedir.

Hepatit A aşısı kaç yıl korur?

Aşı ömür boyu koruyucu olmaktadır.

Hepatit A aşısı sağlık ocağında yapılıyor mu?

Hepatit A aşısı sağlık ocağında yani aile sağlığı merkezlerinde yapılabilmektedir.

Hepatit a aşısı canlı aşı mıdır?

Hepatit A aşısı tam hücre aşılarındandır. Yani bir mikroorganizmanın tamamı öldürülmüş bir halde aşıda bulunmaktadır.

Gebelikte Hepatit A aşısı yapılır mı?

Yüksek hastalanma riski olmadıkça bu aşı gebelerde uygulanmamalıdır.

Hepatit A aşısı türleri nelerdir?

Bilinen üç çeşit aşı vardır. Sadece Hepatit A aşısı, Hepatit A ile Hepatit B ile kombine aşı, Hepatit A ve tifo ateşi için kombine aşı vardır. Hangi aşının sizin için uygun olduğu konusunda doktorla konuşmak gereklidir. O size doğru yönlendirmeyi yapacaktır.

Hepatit A aşısından sonra koruyuculuk ne zaman başlar?

Aşıdan yaklaşık dört hafta sonra koruyuculuk başlamaktadır.

Hepatit A aşısı Hepatit B ve Hepatit C’den de korur mu?

Her virüs birbirinden farklıdır. Hepatit A virüsü diğer hepatitlerden farklıdır. Bu nedenle Hepatit A aşısı diğer viral hepatit virüslerine karşı koruyucu olmaz.

Hepatit A için ne zaman doktora gidilmeli?

Yakın zamanda ülke dışına çıkıldıysa, yakınlarınızdan birinde Hepatit A olduysa, yakın zamanda Hepatit A olan biriyle cinsel temas yaşandıysa, semptomlar varsa mutlaka doktora görünülmelidir.

Sık seyahat edenler Hepatit A’dan nasıl korunmalı?

Tüm taze sebze ve meyveler soyularak ve iyice yıkanarak tüketilmelidir. Çiğ ya da az pişmiş et veya balık yenmemelidir. Buzlu içeceklerden, saflığından emin olunmayan içeceklerden uzak durun. Şişelenmiş su için. Kendi diş fırçanız dışında başkasının kişisel eşyalarını kullanmayın.

Hepatit A testi nasıl yorumlanır?

HAV IgM pozitifse akut hepatit A enfeksiyonu anlamına gelir. HAV IgM negatif, total HAV antikorları pozitifse aktif enfeksiyon yok ama geçirilmiş HAV nedeniyle bağışıklık var anlamına gelir. Total HAV antikorları ve HAV IgM pozitifse Hepatit A virüsüne maruz kalınmış, akut bir enfeksiyon var demektir. Eğer total HAV antikorları negatifse şu anda geçirilen ya da eskiden geçirilen enfeksiyon yoksa, risk grubundaysa aşı uygulanır. 

Hepatit A tahlili aç karnına mı yapılır?

Farklı değerler de kan testinde istenebileceği için hepatit A testinin aç karnına yapılması daha uygundur.

Hepatit A ne zaman tehlikelidir?

Hepatit A, eğer hali hazırda kronik Hepatit B ve C hastalığı olanlara bulaşırsa tehlikeli boyutlara ulaşır. Kronik hepatit B hastalarının olmadılarsa Hepatit A aşılarını olmaları gerekmektedir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.