Bebeklerin 19 aylık dönemine genel olarak bakıldığında dil gelişimi anlamında sözcüklerle isteklerini ifade eder, göz/kulak gibi vücut kısımlarını gösterebilir, çeşitli jest ve mimiklerle ebeveynleri ile ortak dikkat kurabilir, yönergeleri yerine getirebilir. Motor beceriler anlamında ise kalemle karalama yapabilir, kendi başına bir kitabın sayfasını çevirebilir, kendi başına yemek yiyerek, 2-4 küpü üst üste koyabilir. Bebeğin kelime sayısı artık 50 kelimeye ulaşmış ve iki kelimeyi yan yana getirerek basit bir cümle ortaya çıkarabilmektedir. Karşılıklı olarak top oynayabilmesiyle birlikte düzgün yürümesi beklenir. 19 aylık bebekler artık 1 yaş üstü gruba girdikleri için doktor muayeneleri de 6 ayda bir olmaktadır. Memorial Bahçelievler Hastanesi Çocuk Gelişimi Bölümü’nden Beyza Yalkılıç ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Nazlı Ahmadova, 19 aylık bebek gelişimi ile ilgili bilgi verdi.
19 Aylık Bebeğin Zihinsel, Sosyal ve Hareket Gelişimi Nasıl Olmalıdır?
19 aylık bebeğin yetişkinlerin basit hareketlerini taklit etmesini beklemekteyiz ve çocuğunuzun sizi izleğinizden emin olduğunuzda iki-üç küpü yan yana dizerek onu gözlemleyebilirsiniz. Bebeklerin bu dönemde ulaşamadığı bir nesneye ulaşmak için farklı yollar denemesini gözlemleyebiliriz. Kişisel sosyal alana baktığımızda ise dökerek de olsa kaşık ile yemek yediğini, bardaktan bağımsız su içtiğini, ebeveynlerinde gözlemlediği davranışları oyunlarına aktardığını örneğin; masayı silmek, traş olmak, bebeğini beslemek, uyutmak gibi eylemlerini oyunlarında kullandığını gözlemlemekteyiz. Kitap okurken resimleri göstermesini ve oyun için başkalarıyla iletişim kurduklarını gözlemlemekteyiz. Motor beceriler anlamında ise sandalye/koltuk gibi bir eşyanın üstüne tırmanma, dengesini kaybetmeden koşmasını, büyükçe bir topa ayağı ile vurması, bağımsız bir biçimde en az iki basamak inmesini ve çıkmasını, kalem kullanarak karalamalar yapmasını, kavanoz kapağını açma gibi elleriyle çevirme hareketini yapmasını gözlemlemekteyiz.
19 Aylık Bebeğin Boyu, Kilosu ve Baş Çevresi Ne Kadar Olmalıdır?
Boy, kilo ve baş çevresi fiziksel büyümeyi gösteren parametrelerdir. Büyüme; genetik, bireysel faktörler, beslenme ve spor gibi birçok değişkenden etkilenir. Ülkemiz için oluşturulmuş Olcay Neyzi büyüme eğrilerine göre; 19 aylık çocuklarda boy ortalaması kızlar için 82 cm ve erkekler için 83 cm’dir. On dokuz ayda ortalama kilo kızlar için 10,5 kg, erkekler için 11 kg’dır ve ortalama baş çevresi kızlar 48-49 cm’dir. Her çocuğun büyümesi kendine özgüdür, başka çocuklar ile karşılaştırılması doğru değildir. Önemli olan, çocuğun kendi büyüme eğrisinde devam etmesidir. Büyüme sürecinde çocuğun büyüme persentilinde ılımlı iniş çıkışlar olması normaldir ancak belirgin değişiklikler gözlenirse uzman doktor tarafından gerekli değerlendirmeler yapılmalıdır.
19 Aylık Bebeğin Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?
Bebeğin bu dönemde motor gelişimin gelişmesiyle beraber kendi başına yemek yemesi beklenmektedir. Yemek zamanında güvenliği de göz ününde bulundurarak ebeveynler ile aynı masada oturarak yemek alışkanlığı kazandırılması önemlidir. Bebeğiniz bu dönemde bardak kullanırken dökülmelerin yaşanması olağandır ancak bu dökülmelerin yaşanması bardak kullanılmamasına neden olmamalıdır. Motor becerilerde ustalaşmasıyla beraber koordinasyonu daha iyi bir duruma gelecektir. Bu dönemde yemek seçimi belirgin olarak gözlemlenmekte ancak yeni gıdaları zaman zaman sunabilmek ve keşfetmeleri konusunda ısrarcı olmayan bir tutum sergileyebilmek ebeveynler için önerilmektedir.
19 Aylık Bebeğin Konuşma ve Dil Gelişimi Nasıldır?
19 aylık bebeklerin basit yönergeleri anlamaları ve isteklerini işaret etmelerini beklenmektedir. Vücut kısımlarını isimlendirmesini, ortalama ifade ettiği 50 kelimenin olmasını beklemekteyiz. Basit zamirleri (ben, sen) anlar. Her hafta sözcük dağarcığına yeni kelimeler katar.
19 Aylık Bebekler Hangi Oyunları Oynayabilir? Bu Yaş Grubuna Uygun Oyuncaklar Nelerdir?
Bu dönemde bebekleriniz açısından benmerkezci bir dönemdir. İstekleri konusunda ısrarcı davranışlar gözlemlenebilmektedir. Bu dönemde ebeveynlerin çocuklarına seçenek sunmaları önemlidir. Seçenek sunmak bebeğinizin ısrarcı davranışlarını yönetmenizde yardımcı olabilmektedir. İki yaşından önce çocukların oyunları çoğunlukla bireyseldir. Paralel oyun olarak adlandırdığımız aynı ortam içerisinde oyun oynadıkları, yaşıtlarıyla daha sınırlı iletişim içerisinde bulunduklarını gözlemlenmektedir.
Bebekleriniz bu dönemde günlük yaşamda gözlemledikleri şekilde oyun davranışları sergilemektedirler. Ev içinde bulunan her eşya onlar için oyuncak olabilir. Ev gereçleri dışında legolar, parmak kuklalar, hayvan figürleri, tamir ve doktor setleri, bol resimli hikaye kitapları ile bebeğinizle etkileşimli oyunlar oynayabilirsiniz.
19 Aylık Bebeğin Güvenliği İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
Bebeğiniz motor becerileri gelişimi ile beraber bağımsızlaşmaktadır. Bu dönemde özellikle zehirlenme ve ev eşyalarını düşürme sıklıkla karşınıza çıkmaktadır. Bu nedenle ev içerisinde gerekli önlemleri almanız gerekmektedir. Ebeveynler zehirlenmeye neden olacak ilaç, temizlik maddeleri gibi kimyasal içerikleri çocuklarının erişemeyeceği ve kilitli dolaplarda muhafaza etmelidirler. Ev içerisinde bebeğin çarpacağı, düşüreceği eşyaları mümkün olduğunca azaltmalı ya da korumayı amaçlayan aparatlarla gerekli önlemler alınmalıdır. Pencere ve kapıların kapalı olmasına dikkat edilmelidir. Masa örtüsü gibi çocuğun çekebileceği eşyaların üzerine ağır objeler, sıcak su gibi maddelerin bulunmamasına özen gösterilmelidir. Çocuğunuzu tek başına sandalyede bırakmayınız ve bu süreçte bir yetişkin muhakkak eşlik etmesine dikkat ediniz.
19 Aylık Bebeğin Uyku Rutini Nasıl Olmalıdır?
Uyku öncesinde bazı rutinlerin olması uykuya geçişi kolaylaştırabilmektedir. Uyku öncesinde çok hareketli oyunlar oynandığında hemen ardından uykuya dalmaları zor olmaktadır. Bunun dışında çocuğun gün içerisindeki ekran süresi uyku kalitesi üzerinde etkiye sahiptir. Bebeklere bu dönemde uyuması için biberon vermek önerilmemektedir.
19 Aylık Bebekler İçin Kitap Seçimi Nasıl Yapılmalıdır?
Bu dönemde bebekleriniz yeni kelimeler öğrenme konusunda meraklıdır. Bu nedenle aynı kitabı defalarca okumak istediklerini ifade edebilirler. Bu dönemde kitap okuma alışkanlığının kazandırılması ileri ki dönemler için oldukça kıymetlidir. Resimli, birkaç cümleden oluşan kısa hikaye kitaplarını bu süreçte kullanabilir ve gösterdiği resimler hakkında açıklamalarda bulunabilirsiniz. Kitap okurken sürekli soru sorarak iletişime geçmekten kaçınmaya dikkat edebilirsiniz.
19 Aylık Bebeklere Hangi Aşılar Uygulanır?
Sağlık Bakanlığı aşılama takviminde yer alan 19. ay aşıları: DaBT-IPA-Hib, OPA, Hep-A aşılarıdır. 18. Ayın sonunda yani 19. Ayın başında bebeklere yapılması önerilmektedir. Suçiçeği, kızamık ve menenjit aşısı da 19 aylık bebeklere önerilen aşılar arasındadır.
DaBT-IPA-Hib (Beşli karma aşı): Difteri, boğmaca, tetanoz, polio (çocuk felci) ve Hib menenjitine karşı korur. 19 aylık bebeklerde tamamı yapılmış olmalıdır. İlk dozu 2. ayda, ikinci dozu 4. Ayda, 3. Dozu ise 6. Ayda uygulanmaktadır.
KKK (Kızamık-kızamıkçık-kabakulak) Aşısı: Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak hastalıklarına karşı koruyan kombine aşıdır. İlk dozu 18. ayın sonunda, 19. ayın başında uygulanmaktadır. İkinci dozu ise 24. ayda uygulanacaktır.
OPA yani çocuk felci aşısı canlı bir aşıdır. Ağızdan iki damla şeklinde yapılan bir aşıdır. İlk dozu 6.ayda, 2. dozu ise 19. ayın başında uygulanmaktadır.
Hep-A aşısı, hepatit A'yı önleyen bir aşıdır. Aşı olanların yaklaşık %95'inde etkilidir ve en az yirmi yıl ve muhtemelen kişinin tüm yaşamı boyunca sürer. İlk dozu 12.ayda, ikinci dozu ise 18. Ayın sonu 19. Ayın başında uygulanmaktadır. Kas içine enjeksiyon yoluyla yapılmaktadır.
Yayınlanma Tarihi: 7 Ağustos 2023
