Yükleniyor
Bademcik şişmesi, genellikle virüs, bakteri veya enfeksiyon kaynaklı bademciklerin iltihaplanması sonucu yaşanan bir semptomdur. Strep A, adenovirüs, epstein-barr virüsü, kızamık ve herpes virüsü nedeniyle de bademcikler şişebilmektedir. Nefes almayı veya yutkunmayı zorlaştırabilir, boğaz ağrısına veya horlamaya neden olabilir.
Bademcik, boğazın arka bölümü olan yutak bölgesininher iki yanında yer alan oval şekilli lenfoid doku kütleleridir. Bağışıklık sisteminin bir parçası olan bademcikler, burun ve ağızdan vücuda girmeye çalışan virüs ver bakterilere karşı savunma sağlar. Solunan veya yutulan patojenlere karşı ilk immünolojik yanıtı oluşturan ön savunma hattıdır.
Bademcik şişmesi, boğazın her iki tarafında bulunan oval şekilli doku kitleleri olan bademciklerin, virüs veya bakteriyel enfeksiyon kaynaklı iltihaplanması ve büyümesine bağlı şişmesi ile ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle bir hastalığın semptomu olarak yaşanır. Bademcik şişmesi hava akımının tıkanması nedeniyle obstrüktif uyku apnesine, ağızdan nefes almaya ve diş sorunlarına sebebiyet verebilir.
Bademcik şişmesi, virüs ve Strep A gibi streptokok türlerinin neden olduğu bakteriyel enfeksiyon kaynaklı bademciklerin iltihaplanmasının neden olduğu bir belirtidir. Ayrıca reflü, boğaz enfeksiyonu, alerji, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve daha nadiren kanserde bademciklerin şişmesine neden olabilir.
Bademcik şişmesi daha çok şu virüsler nedeniyle oluşabilmektedir:
Adenovirüsler: Soğuk algınlığı, bronşit ve boğaz ağrısına neden olan adenovirüs, bademcikleri etkileyerek şişmesine neden olur.
Epstein-Barr virüsü (EBV): Öpücük hastalığı olarak da bilinen bu virüs tükürük yoluyla bulaşan ve bademcik şişmesine neden olan bir virüs çeşididir.
Sitomegalovirüs (CMV, HHV-5): Herpes ailesinden bir DNA virüsü olan sitomegalovirüs, bağışıklık sistemi zayıf olanları ve hamileleri etkileyerek bademcik şişmesi geliştirebilir.
Kızamık virüsü (rubeola): Tükürük ve mukus yoluyla bulaşan kızamık virüsü, solunum yollarına etki ederek bademciklerin şişmesine sebep olur.
Herpes virüsü: Uçuk virüsü olarak da bilinen bu virüs tipi, bademcikleri şişirir ve üzerinde kabarcıklar olmasına neden olabilir.
Özellikle çocuklarda görülen bademcik şişmesi, gençlerde ve yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Bademcik şişmesinin en yaygın belirtileri arasında boğaz ağrısı yer alır ve şu semptomları içerir:
Konuşma çağına gelmemiş küçük çocuklarda ise şu belirtiler görülebilir:
Bademciklerde iltihaplanma ve şişme olduğunda bol su tüketmek, buz yemek ya da soğuk su içmek, dinlenmek, sert yiyecekleri yemekten kaçınmak, tuzlu su ile gargara yapmak, ballı ılık bitki çayları tüketmek ve meyan kökü pastili emmek doğal tedavi seçenekleri arasında yer alır.
Bademcik şişmesine iyi gelen doğal yöntemler şunlardır:
Enfeksiyon nedeniyle oluşan bademcik şişmesine karşı tuzlu su ile gargara yaparak boğazın temizlenmesini sağlayabilirsiniz. Bir çorba kaşığı tuz ile 1 bardak ılık suyun karıştırılmasıyla elde edilen tuzlu su bademcik iltihabı semptomlarına iyi gelir. 1 bardak ılık suda karıştırılmış 1 çay kaşığı tuzla saatte bir gargara yapabilirsiniz.
Boğazını nemli tutmak ve su kaybını önlemek için gün içinde bol bol su için.
Bademcik iltihabına karşı uygulayabileceğiniz diğer yöntem ise soğuk kompresdir. Temiz bir bez içerisine buz küplerini koyup sardıktan sonra 10 dakika boyunca bademciklerinizin olduğu bölgeye koyabilirsiniz. Kolaylıkla ulaşabileceğiniz bu yöntemle bademciklerin şişmesinden kaynaklı iltihabın yatıştırılabilir. İltihabın neden olduğu ağrıyı dindirmek için buzda emilebilir.
Güçlü bir antibakteriyel olan bal ile bitki çayı, siyah çay gibi içecekleri karıştırarak tükettiğinizde bademcik şişmesine sebep olan iltihabın rahatlamasına yardımcı olur. Ilık bir çay içerisine 1 yemek kaşığı bal ekleyin. Ardından bir süre bekletip, ılık bir şekilde tüketin.
Zerdeçal, bademcikteki iltihabı azaltmaya ve enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan anti-inflamatuar ve antibakteriyel özelliklere sahiptir.
Meyan kökü, güçlü bir anti-inflamatuar faydaya sahip olduğundan bademciklerin yatışmasını sağlayarak boğazdaki rahatsızlığı giderir ve şişliğin inmesini sağlar. Küçük çocuklarda pastil yerine boğaz spreyleri tercih edilebilir.
Bulunduğunuz havayı nemlendirmek, kuru havanın neden olduğu boğaz kuruluğunun giderilmesine yardımcı olarak bademcik şişmesine iyi gelecektir. Böylelikle bademciklerde hissedilen ağrı azalarak, rahatsızlık hissinin giderilmesine yardımcı olur.
Bademcik iltihabı ve şişmesi durumunda mümkün olduğu kadar sesi ve boğazı dinlendirmek önemlidir. Bu daha fazla bademcikleri zorlamayı ve tahrişin artmasını önlemeye yardımcı olacaktır.
Bademcikler iltihaplandığında sigaradan uzak durmak bademcik iltihabını önlemeye yardımcı olabileceği gibi daha hızlı iyileşmeyide sağlayabilir.
Bademcik şişmesi, virüs ve enfeksiyon kaynaklı olduğundan bulaşıcı değildir. Fakat sebep olduğu enfeksiyonun bulaşıcılığı bulunabilir. İnsanlara temas yoluyla bulaşan bademcik şişmesine karşı şu önlemleri alabilirsiniz:
Bunun yanında diş fırçasının düzenli olarak yenilemek de oluşabilecek bakterilere karşı bademcikleri koruyarak şişmenin önlenmesini sağlar.
Bademcik şişmesi, menenjit, romatizmal ateş, zatürre ve orta kulak iltihabı kaynaklı olarak görülebilir. Hastalığın tanısını ardından uygun tedavi yöntemleri belirlenir.
Bademcik şişmesi semptomları 3-4 gün içerisinden yok olabilir. Hastalığın tamamen düzelmesi 2 haftayı bulur. Bademcik şişmesi doğal tedavi yöntemleri denendiği halde geçmiyorsa uzman doktora görünmek gerekebilir.
Özetle bademcik şişmesi, genellikle bakteriyel veya viral bir enfeksiyonun sonucudur. Enfeksiyonun nedenine bağlı olarak, bir kişi birkaç gün ila birkaç hafta içinde geçebilir ya da antibiyotik tedavisi ile düzelmesi sağlanabilir.
Bademcikler vücudun bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Boğaz ve damaktaki konumları nedeniyle mikropların ağız yoluyla vücuda girmesini önleyebilirler. Bademcikler ayrıca mikropları öldürmekten sorumlu olan çok sayıda beyaz kan hücresi içerir.
Bademcikler, bademcik iltihabı ve boğaz enfeksiyonu gibi viral ve bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle şişebilir.
Tek taraflı bademcik şişmesi, genellikle üst solunum yollarını etkileyen herhangi bir virüs ya da ya da ağzın arkasında oluşan, bir bademciğin yanında irin dolu doku oluşturan peritonsiller apseye işaret edebilir.
Bademcik şişmesi nadir durumlarda, baş boyun kanser türlerinden olan, dilin arka kısmında gelişen orofaringeal kanserin bir sonucu olarak yaşanabilir. Bademcik şişmesi kanser sonucu geliştiyse, kilo kaybı, kualk ağrısı, yutma güçlüğü, boyun ve boğazda yumru gibi belirtilerinde eşlik etmesi muhtemeldir.
Su, bitki çayları, et suyu ve çorba, limonlu ve ballı çay gibi ılık sıvılar ve tuzlu su ile gargarası bademcik iltihabını yatıştırmaya yardım edebilir.
Dondurma soğuk bir ürün olduğundan bakterilerin üremesini yavaşlatır. Dozunda tüketilen dondurma bademcik şişmesine karşı bir zararı bulunmamaktadır.
Bademcik şişmesine karşı ılık tüketebileceğiniz zerdeçal, adaçayı, tarçın çayı gibi bitkisel çaylardan yararlanabilirsiniz. Bunun yanında ılık suya limon damlatıp tüketmek de bademcik şişmesine iyi gelir.
Tuzlu su ile gargara yapmak ve pastil emmek bademcik şişliğinin yarattığı ağrıyı hafifleterek şişliğin inmesine yardımcı olur.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 22 Nisan 2025
Yayınlanma Tarihi: 16 Nisan 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
