Yükleniyor
Chia tohumu, Salvia hispanica L. bitkisinin minik tohumları olarak bilinen besindir. İçerisinde lif, protein, zengin vitamin ve mineraller yer alır. Glüten içermeyen bir besin kaynağı olan chia tohumu, kalp sağlığına iyi gelir, kan şekeri düzeylerini düşürür ve sindirim sağlığını destekler. Chia tohumu faydalı içeriğinin yanı sıra doyurucudur. Chia tohumunun tadının nötr olması tatlı ve tuzlularla rahatlıkla tüketilmesine olanak sağlanır.
Chia tohumu, orta ve güney Meksika'ya özgü, adaçayı bitkileri cinsine ait olan Salvia Hispanica bitkisinin minik, siyah veya beyaz tohumlarıdır. Bol miktarda lif ve omega-3 yağ asidi içermektedir. Çoğu bitkisel besinin aksine, chia tohumları dokuz amino asidin tamamını içerir ve bu da onları bitki bazlı iyi bir tam protein kaynağı yapmaktadır. 100 gram chia tohumunun 34 gramını lifler, 16 gramdan fazlasını yüksek kaliteli proteinler oluşturmaktadır. Yüksek lif oranıyla sindirime yardımcıdır ve tohumlar şişerek kalıcı bir tokluk hissi sağlayabilmektedir.
Chia tohumunun içeriğinde kaliteli yağ asitleri bulunur. Çoklu doymamış yağ asidi olan alfa-linolenik asit içerir. Buradan vücut, EPA ve DHA gibi belirli miktarlarda uzun zincirli Omega-3 yağ asitleri üretebilmektedir. Ayrıca bu yararlı yağ asitlerinin anti-inflamatuar olduğu düşünülmektedir.
100 Gram Chia tohumunun içeriği şu şekildedir.
Antioksidan kaynağı olduğu için inflamasyonu önleme, kalp ve karaciğer üzerinde koruyucu etki gösterme, yaşlanmayı geciktirme, kemik sağlığını destekleme, sindirim fonksiyonlarını iyileştirme, kan şekeri seviyesini düşürme ve kilo kontrolünü sağlaması chia tohumunun faydaları arasındadır.
Mikro besin kaynağı olan chia tohumunun faydaları şunlardır:
Yapılan çalışmalarda, chia tohumunun sağlıklı deneklerde trigliserid ve kan basıncı seviyelerini etkili bir şekilde düşürdüğü görülmüştür.
Chia tohumu içinde bulunan kafeik asit isimli antioksidan vücuttaki iltihaplarla savaşmaya yardımcı olabilir. Düzenli olarak tüketildiğinde iltihaplı bir hastalığın belirtilerini azaltabilir.
İçerdiği kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi mineralleri ile de kemik sağlığında önemli bir yere sahiptir. Hayvansal besin tüketmeyen vegan ve vejetaryen beslenenler için uygun bir Omega-3 kaynağıdır.
Chia tohumları yüksek lif ve Omega-3 yağ asidi içeriği ile uzun vadede diyabet hastaları için de fayda sağlar. Kompleks karbonhidrat içermesinden dolayı kan şekerini düzenler ve insülin direncine karşı korur.
Chia tohumu, çeşitli T hücreleri ve B hücreleri de dahil olmak üzere bağışıklık sistemi için faydalar sağlamaktadır. Omega-3, doğuştan gelen bağışıklık hücrelerinin işlevini destekler. Omega-3 bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivitesini artırarak, vücudun hasarlı hücreleri ve patojenleri yok etmesine yardımcı olur. Omega-3 yağ asitleri ayrıca nötrofillerin (beyaz kan hücreleri) hücre duvarlarına gömülerek ihtiyaç duydukları alanlara daha esnek ve daha hızlı göç etmelerini sağlar.
Chia tohumları omega-3 yağ asitleri açısından zengindir. Alfa-linolenik asit (ALA) ve oelik asitler gibi esansiyel yağ asitlerini içerir.
Chia tohumu yüksek lif oranıyla kabızlığı önler. Lif, özellikle sindirim sistemi sağlığı için önemlidir. Chia tohumu dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olur ayrıca dışkıya hacim katarak bağırsaklardan geçişini daha kolay ve hızlı hale getirir. Lif alımının yanında mutlaka bol su tüketilmelidir. Chia tohumu, klorojenik asit, kafeik asit, kuersetin ve kamferol olmak üzere antioksidan özelliğe sahip fenolik bileşen içermektedir.
Kamferol içeren besinler antikanser potansiyeli gösterir ve kanser riskini azaltır. Kamferol, meme kanseri, karaciğer kanseri, beyin kanseri, kolon kanseri ve daha fazlası dahil olmak üzere çeşitli kanser türlerine karşı etkilidir. Chia tohumu, serbest radikallere karşı da koruma sağlamaya yardımcı olmaktadır.
Chia tohumu çiğ şeklinde yemeklerde ya da salatalara eklenerek tüketilebilir. Blenderla toz haline gelebilen chia tohumu, smoothie, çorba ya da tatlı yapımında kullanılabilir. Chia tohumunun bir sıvıda şişerek hacmini on kat artırma özelliği bulunur. Chia tohumunu ıslatmak için 1: 6 oranında su eklenmelidir. Chia tohumu jöleye benzer kıvamlarını geliştirmeleri için en az bir saat suda beklemesi gerekmektedir.
Chia tohumu pişirilmeden kullanılması besinleri değerleri açısından önemlidir. Chia tohumu kahvaltıda, salatalarda birçok şekilde tüketilebilir. Bunun nedeni sadece nötr bir tada sahip olması değil, aynı zamanda farklı şekillerde hazırlanabilmesidir.
Chia tohumları smoothie'lere, yoğurda, yulaf ezmesine karıştırılarak veya salata malzemesi olarak kullanarak kilo verme diyetine dahil edilebilir. İçerisindeki besin değerleri sayesinde zayıflamaya yardımcı olur fakat tek başına zayıflamak için kullanılmamalıdır. Diyet programınıza uzman diyetisyen desteğiyle beraber ekleyebilirsiniz.
Chia tohumu, çoğunlukla çiğ şeklinde tüketilerek yemeklere, smoothieler ya da salatalarda kullanılabilir. Bunun yanında kahvaltılarda da yoğurtla beraber de tüketilebilir.
Günlük olarak alınması gereken vitamin ve mineral ihtiyacı için 1-2 yemek kaşığı Chia tohumu tüketmek yeterli olmaktadır. Faydası yüksek bir besin olan Chia tohumunu uygun miktarın üzerinde tüketmemek gerekir.
İçerdiği yüksek lif oranıyla sindirim sistemini düzenler ve kabızlığı önler. Günlük tüketilmesi gereken lif miktarı 20-30 gramdır. 2 yemek kaşığı chia tohumu tüketildiğinde yaklaşık 11 gram lif alınmaktadır. Chia tohumu dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olur ayrıca dışkıya hacim katarak bağırsaklardan geçişini daha kolay ve hızlı hale getirir. Lif alımının yanında mutlaka bol su tüketilmelidir.
Hamile kadınların chia tohumu tüketmesi önerilmemektedir. Chia tohumu yüksek tansiyon ilacı ve diyabet ilaçlarının yan etkilerini artırabilmektedir. Alerjik bir besindir ve alerjisi olanların dikkatli tüketmesi gerekmektedir. Ayrıca yutma güçlüğü çekenlerde bu tohumları dikkatli tüketmelidir. Kuru hali tüketilmemelidir. Chia tohumunun kan inceltici etkisi olabilir. Kan pıhtılaşma bozukluğundan muzdarip veya kan inceltici ilaç kullanan kişiler, chia tohumu tüketimini doktorlarıyla netleştirmelidir. Chia tohumu ayrıca tansiyonu da düşürebilir. Tansiyonu düşük kişiler de bu nedenle dikkatli olmalıdır.
Güncelleme Tarihi : 22 Mart 2024
Yayınlanma Tarihi: 12 Aralık 2023
Memorial Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü'nden Dyt. Ceyda Nur Çakın, chia tohumu ve faydaları hakkında bilgi verdi. Memorial Sağlık Grubu https://www.m...
2 yıl önce
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
